TP - Dưới tác động của biến đổi khí hậu, cây trồng không những phải chịu tác hại của thời tiết ngày càng khắc nghiệt hơn mà còn nhiều đối tượng sâu bệnh mới xuất hiện, dễ phát dịch và gây hại trầm trọng như bệnh lùn sọc đen hay nhện gié, bệnh héo xanh, các loài sâu hại như: rầy nâu, sâu cuốn lá, sâu đục thân…
Với 19 nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu với cây trồng, mỗi chất có vai trò tác động riêng như: Chất đạm [N] giúp cây trồng lớn nhanh, xanh tốt, song nếu hàm lượng đạm trong cây cao sẽ làm giảm chất lượng và sức đề kháng của cây trồng; kali [K], ngoài chức năng giúp cây quang hợp và vận chuyển các dòng nhựa trong cây, K còn điều tiết, cân đối các chất dinh dưỡng giúp cây trồng khỏe hơn; lân [P] rất cần thiết cho quá trình phân chia tế bào, hình thành rễ, phân hóa mầm hoa…, đặc biệt giúp cây trồng chống chịu sâu bệnh và ngoại cảnh bất thuận tốt hơn; chất magiê [Mg] tham gia vào quá trình quang hợp và hô hấp của cây, là chất hoạt hóa của nhiều enzyme rất quan trọng đối với mọi hoạt động sống của cây; chất silic [Si] sau khi được hấp thụ vào cây sẽ tập trung ở các mô biểu bì như là một lớp silicon - màng tế bào, liên kết với pectin và các ion canxi tạo lớp biểu bì kép silica – cutic bảo vệ và tăng cường cấu trúc cây trồng, giúp cứng thân, dày lá, hạn chế sự xâm nhiễm và gây hại của nhiều đối tượng sâu bệnh.
Qua nhiều năm canh tác, đất càng ngày cạn kiệt các dinh dưỡng trung và vi lượng, giải thích vì sao cây trồng ngày càng giảm khả năng đề kháng sâu bệnh, dễ đổ ngã, năng suất, chất lượng càng giảm. Giải pháp là sử dụng phân bón Đa yếu tố NPK Văn Điển hồi phục dinh dưỡng cân đối cho đất.
Trong các loại phân bón, phân bón hữu cơ tuy hàm lượng các chất dinh dưỡng thấp, song có đầy đủ các loại đa, trung, vi lượng cho cây trồng. Phân nung chảy Văn Điển, với 3 loại quặng: Apatít, secpentyl, sa thạch và công nghệ nung chảy đã cho ra sản phẩm phân bón đa dinh dưỡng, trong đó P2O5 có hàm lượng 15-19%, MgO 15-18% ,SiO2 24-32%, CaO 28-34%, và nhiều chất vi lượng Fe, B, Mn, Zn, Co, Cu, Mo… Sản phẩm này không tan trong nước nên không bị thất thoát do rửa trôi, bay hơi hay bị chất khác giữ bám; chỉ tan trong môi trường acid yếu do rễ cây tiết ra, được cây ăn từ từ trong suốt quá trình sinh trưởng phát triển.
Cùng với đạm, kali, công ty còn sản xuất trên 60 loại sản phẩm NPK thích ứng cho từng loại cây trồng, trên từng chân đất, thích hợp từng giai đoạn sinh trưởng. Loại chuyên bón cho lúa vùng Đồng bằng sông Hồng là NPK [6 :11 :2] có N6%, P2O5 11%, K2O 2%, MgO 10%, SiO2 15%, CaO 20% , S 2% và các chất B, Mn, Zn, Co, Cu, Mo..., tổng hàm lượng dinh dưỡng thiết yếu cây có thể dùng được trên 66%. Loại NPK[16 :5 :17] chuyên thúc hàm lượng N 16%, P2O5 - 5%. K2O 17% Mg 5%, SiO2 7%, CaO 8%, S 2%,…
Trên 50 năm qua, sản phẩm phân lân nung chảy Văn Điển đã tạo được uy tín trên thị trường trong và ngoài nước. Ở đâu nông dân cũng khẳng định: Bón NPK Văn Điển giúp cây trồng ít sâu bệnh, giữ bộ lá tươi bền đến cuối vụ, năng suất cao và chất lượng nông sản tốt. Thực tế những năm thời tiết thuận hòa, không có dịch bệnh thì phân bón nào cũng có hiệu quả, song những năm thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt khi dịch bệnh xảy ra thì phân bón NPK Văn Điển thể hiện rất rõ hiệu quả trên đồng ruộng. NPK Văn Điển thực sự là giải pháp cho sản xuất nông sản sạch.
Về sử dụng phân bón hữu cơ truyền thống, cần tận dụng nguồn gốc từ chất thải động vật, thực vật, chế biến, rác hữu cơ, than bùn... được chế biến theo phương pháp ủ truyền thống.
Có thể chia thành 5 nhóm phân hữu cơ truyền thống, gồm: phân chuồng [bò, heo, gà, dê]; phân rác được phân loại hữu cơ; than bùn được lấy từ mỏ than mùn; phân xanh [xác cây họ đậu, bèo, cây thực vật khác]; phụ phẩm hữu cơ khác [tro trấu, bã đậu, xơ dừa, bã cà phê....] tiến hành phối trộn với men vi sinh EM, chế phẩm Trichoderma và các chế phẩm sinh học khác ủ hoai tạo ra nhiều sản phẩm hữu cơ để bón cho cây.
Chọn đúng loại phân
Sở NN&PTNT nhấn mạnh, cách bón phân là một trong những biện pháp kỹ thuật được thực hiện phổ biến, thường mang lại hiệu quả lớn, có tác động rất lớn đến môi trường sống của con người, khi bón phân cần chú ý chọn đúng loại phân.
Phân có nhiều loại, mỗi loại có những tác dụng riêng. Bón không đúng loại phân không những phân không phát huy được hiệu quả, mà còn có thể gây ra những hậu quả xấu. Đất chua không bón các loại phân có tính axit. Ngược lại, trên đất kiềm không nên bón các loại phân có tính kiềm hay dạng phân có chứa lưu huỳnh cao.
Bón đúng lúc
Nhu cầu dinh dưỡng của cây thay đổi tuỳ theo các giai đoạn sinh trưởng và phát triển. Có nhiều giai đoạn sinh trưởng cây cần đạm nhiều hơn kali, có nhiều giai đoạn cây cần kali nhiều hơn đạm. Bón đúng thời điểm cây cần mới phát huy được tác dụng.
Để cho cây có thể sử dụng tốt các loại phân bón, nên bón phân vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Không nên trộn nhiều loại phân với nhau để bón vì có thể xảy ra trường hợp làm giảm hiệu lực một số loại phân. Không để cho cây rơi vào tình trạng kiệt quệ do thiếu dinh dưỡng mới bón phân. Khi cây đã rơi vào trạng thái kiệt quệ, việc bón phân không thể giải quyết như cây ở trong trạng thái bình thường cây không thể sử dụng hết được, lượng phân bị hao hụt nhiều, thậm chí có thể gây ra những tác động xấu đối với cây.
Bón đúng đối tượng
Cây trồng có yêu cầu đối với các chất dinh dưỡng ở những lượng nhất định với những tỷ lệ giữa các chất. Thiếu một chất dinh dưỡng nào đó, cây sinh trưởng và phát triển kém, ngay cả những khi có các chất dinh dưỡng khác ở mức thừa thãi. Trường hợp cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt tạo nên nguồn thức ăn dồi dào cho sâu bệnh tích luỹ và gây hại nặng. Càng bón thêm phân, cây lại sinh trưởng thêm, sâu bệnh lại phát sinh nhiều hơn và gây hại nặng hơn.
Ở những trường hợp này, bón phân cần nhằm đạt mục tiêu là ngăn ngừa sự tích luỹ và gây hại của sâu bệnh. Đối tượng của phân bón không chỉ có cây trồng, vi sinh vật đất, mà còn có cả toàn bộ các thành tố cấu thành nên hệ sinh thái nông nghiệp. Chọn đúng đối tượng để tác động, có thể mở ra những tiềm năng to lớn trong việc nâng cao hiệu quả của phân bón.
Bón đúng cách
Có nhiều phương pháp bón phân: bón vào hố, bón vào rãnh, bón rải trên mặt đất, hoà vào nước phun lên lá, bón phân kết hợp với tưới nước... Bón phân vào đất ở độ sâu thích hợp với từng loại cây trồng, không nên bón phân vào sát gốc cây, nhất là với những loại cây công nghiệp và cây ăn quả.
Bón tập trung ít lần với những lượng phân bón lớn có thể gây ra nhiều tác hại đối với cây trồng, đối với môi trường sinh thái. Thông thường là 2 - 4 lần trong một vụ đối với các loại cây ngắn ngày. Có nhiều dạng bón phân: Rắc bột, vo viên dúi vào gốc, pha thành dung dịch để tưới. Có nhiều thời kỳ bón phân: bón lót, bón thúc đẻ nhánh, thúc ra hoa, thúc kết quả, thúc mẩy hạt...
Bón phân thích hợp vừa đảm bảo tăng năng suất cây trồng, tăng hiệu quả phân bón, vừa phù hợp với điều kiện cụ thể, phù hợp trình độ của người nông dân và yêu cầu năng suất vừa phải để duy trì trạng thái sức khỏe cây trồng tốt và lâu dài. Đối với mỗi loại cây trồng, có những tỷ lệ khác nhau trong mức cân đối các yếu tố dinh dưỡng. Tỷ lệ cân đối này cũng thay đổi tùy thuộc vào lượng phân bón được sử dụng, tỷ lệ cân đối giữa các nguyên tố dinh dưỡng cũng khác nhau ở các loại đất khác nhau.
Bón nhiều phân không hẳn đã tốt, nồng độ phân hoá học cao có thể gây hại đối với cây, cây có thể có nhu cầu đối với một lượng phân bón không nhỏ, nhưng lượng phân đó phải được chia nhỏ ra cho cây hút nhiều lần, tập trung vào bón một lần cây không những không hút được mà còn bị đầu độc, mặt khác lượng phân bón bị hao hụt nhiều do bay hơi, rửa trôi, cây cỏ dại hút mất.
Đúng thời tiết, mùa vụ
Đặc điểm sinh trưởng và phát triển của cây trồng ở từng vụ khác nhau, cho nên nhu cầu đối với các nguyên tố dinh dưỡng cũng như phản ứng đối với tác động của từng yếu tố dinh dưỡng cũng khác nhau. Lựa chọn đúng loại phân, dạng phân và thời vụ bón hợp lý có thể nâng cao hiệu suất sử dụng phân bón.
Thời tiết có ảnh hưởng đến chiều hướng tác động và hiệu quả của phân bón. Nắng gắt cùng với tác động của các hoạt động phân bón có thể cháy lá, hỏng hoa, quả. Trời mưa to, cây chưa kịp sử dụng thì phân bón đã bị trôi theo dòng nước mưa làm ô nhiễm ao hồ và sông suối. Điều cần lưu ý là sức chịu đựng cũng như mức độ tiếp thu các tác động từ bên ngoài của các bộ phận trên cây rất khác nhau. Đối với một loại phân bón, có thể đối với bộ phận này là thừa nhưng đối với bộ phận khác lại là chưa đủ. Chính vì thế, có những loại hoá chất chỉ có thể bón cho cây vào đất mà không thể phun lên lá được, đặc biệt không được bón phân một chiều.
Bón phân cân đối
Cây trồng có yêu cầu đối với các chất dinh dưỡng ở những lượng nhất định với những tỷ lệ nhất định giữa các chất. Thiếu một chất dinh dưỡng nào đó, cây sinh trưởng và phát triển kém, ngay cả những khi có các chất dinh dưỡng khác ở mức thừa thãi. Các nguyên tố dinh dưỡng không chỉ tác động trực tiếp lên cây mà còn có ảnh hưởng qua lại trong việc phát huy hoặc hạn chế tác dụng của nhau.
Đối với mỗi loại cây trồng có những tỷ lệ khác nhau trong mức cân đối các yếu tố dinh dưỡng. Tỷ lệ cân đối này cũng thay đổi tuỳ thuộc vào lượng phân bón được sử dụng. Tỷ lệ cân đối giữa các nguyên tố dinh dưỡng cũng khác nhau ở các loại đất khác nhau. Điều cần lưu ý là không được bón phân một chiều, chỉ sử dụng một loại phân mà không chú ý đến việc sử dụng các loại phân khác và bổ sung thêm nhiều phân hữu cơ. Bón phân không cân đối không những không phát huy được tác dụng tốt của các loại phân, gây lãng phí mà còn có thể gây ra những tác dụng không tốt đối với năng suất cây trồng và đối với môi trường./.