Tạo môi trường giáo dục mang tính “mở” để con trẻ có cơ hội học tập, vui chơi; kích thích tính chủ động, tích cực, sáng tạo, nâng cao chất lượng giáo dục, là những kết quả trong xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm của các cơ sở giáo dục mầm non trên địa bàn tỉnh thời gian qua.
Giờ học của cô và trò Trường mầm non Tô Hiệu, Thành phố.
Lớp mẫu giáo bé, Trường mầm non Chiềng Lề [Thành phố], các góc hoạt động được sắp xếp gần gũi, quen thuộc với cuộc sống hàng ngày của trẻ; các tiết học, giáo viên sẽ kết hợp dạy trong lớp với hoạt động ngoài trời và đặt các câu hỏi phù hợp với lứa tuổi để gợi mở cho học sinh sự tìm tòi, sáng tạo. Cô giáo Nguyễn Thị Oanh, giáo viên chủ nhiệm lớp mẫu giáo bé C1, cho biết: Mỗi giờ học trên lớp, giáo viên đều linh hoạt các phương pháp truyền đạt kiến thức, tạo cơ hội để trẻ sáng tạo, tự khám phá. Trong đó, ở tiết học kỹ năng sống, cô giáo dạy cho trẻ biết cách tự vệ sinh cá nhân, lấy đồ dùng chuẩn bị đi học, cất ba lô đúng nơi quy định, tự giác thu dọn đồ chơi gọn gàng và cất ghế khi ra về... Hay tiết hoạt động góc, cô cho trẻ tự nhận góc chơi, tự chọn bạn chơi, đồ chơi yêu thích, giúp trẻ mạnh dạn, tự tin khám phá khi tham gia các hoạt động giáo dục ở lớp, ở trường, tạo cho trẻ thói quen tốt từ độ tuổi mầm non.
Được học tập, vui chơi, hoạt động trong môi trường thân thiện, an toàn, gần 600 trẻ của Trường mầm non Chiềng Lề luôn hào hứng, tích cực, mạnh dạn, tự tin tham gia các hoạt động học tập, khám phá, trải nghiệm, thực hành, sáng tạo. Cô giáo Nguyễn Thị Bích Thảo, Hiệu trưởng cho biết: Đến nay, cơ sở vật chất của nhà trường được đầu tư xây dựng khang trang, 100% giáo viên có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn; cùng với sự quan tâm, ủng hộ của chính quyền và nhân dân địa phương, đã tạo thuận lợi để nhà trường triển khai áp dụng chương trình học lấy trẻ làm trung tâm.
Trên địa bàn huyện Thuận Châu hiện có 29 trường mầm non công lập, 3 trường mầm non tư thục, từ đầu năm học, Phòng GD&ĐT huyện đã chỉ đạo các trường xây dựng kế hoạch chi tiết thực hiện giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và thiết kế môi trường giáo dục phù hợp với diện tích, kết cấu xây dựng, kinh phí của nhà trường và khả năng hỗ trợ của cộng đồng. Tổ chức kiểm tra, đánh giá công tác đảm bảo an toàn, phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ. Đến nay, toàn huyện có 17/29 trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; 98% số điểm trường có sân chơi ngoài trời; trên 50% số sân chơi có thiết bị, đồ chơi; 100% các trường mầm non được kết nối internet, thiết bị âm thanh, đồ chơi tự làm. Do thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo dục an toàn cho trẻ mầm non, hàng năm tỷ lệ trẻ đến trường các độ tuổi đều tăng, tỷ lệ trẻ 5 tuổi ra lớp đạt gần 100%.
Chuyên đề xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm tạo môi trường giáo dục “học mà chơi - chơi mà học” dựa trên nhu cầu, hứng thú, kinh nghiệm và khả năng của trẻ, Sở GD&ĐT đã lựa chọn xây dựng môi trường điểm cấp tỉnh tổ chức các hoạt động thực hành tại các trường mầm non: Sao Mai [Thành phố]; Quang Huy [Phù Yên]; Chiềng Hắc [Mộc Châu]. Xây dựng 22 trường mầm non điểm cấp huyện, tại 12 huyện, thành phố trong tỉnh.
Bên cạnh đó, ngành cũng quan tâm đầu tư cơ sở vật chất và xã hội hóa xây dựng trường, lớp mầm non. Từ năm 2016 đến nay, các cơ sở giáo dục mầm non được đầu tư hơn 536 tỷ đồng xây dựng, cải tạo trường lớp, sân vườn; mua sắm bổ sung trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi. Đồng thời, Sở GD&ĐT đã chỉ đạo các trường mầm non cải tiến, sắp xếp, trang trí môi trường giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.
Toàn tỉnh hiện có 1.353 trường mầm non có sân chơi, chiếm tỷ lệ 86,5%; trong đó, có 684 số sân có đủ đồ chơi ngoài trời, 695 sân có khu vui chơi phát triển vận động cho trẻ, 256 sân chơi có khu vui chơi giao thông, 195 sân chơi có khu vui chơi, khám phá cát - nước - sỏi; 1.230 sân chơi có vườn cổ tích phù hợp với điều kiện của mỗi trường; 100% các trường mầm non trong tỉnh thiết kế, bố trí vườn cây, rau, hoa, quả phù hợp với điều kiện thực tiễn của mỗi trường, đảm bảo môi trường luôn gọn gàng, sạch đẹp, xanh mát và hiệu quả giáo dục cao.
Bên cạnh đó, ngành GD&ĐT quan tâm bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, giáo viên cấp học mầm non; đến nay, toàn tỉnh có gần 90% giáo viên bậc mầm non đạt chuẩn và trên chuẩn. Bà Điêu Thị Dân, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT, thông tin: Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm đang được tích cực thực hiện với 100% các trường mầm non trong tỉnh triển khai thực hiện Chương trình giáo dục mầm non linh hoạt, khoa học và hiệu quả. Hàng năm, 100% số trường tổ chức “Ngày hội vận động”, hoạt động tham quan, dã ngoại tại các khu di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh của địa phương; 100% trẻ được đảm bảo an toàn trong môi trường giáo dục mầm non và trên 99% trẻ được đánh giá đạt chất lượng giáo dục.
Tăng cường bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho cán bộ, giáo viên, đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục, gắn kết giữa giáo dục phát triển nhận thức với giáo dục kỹ năng sống, đó là giải pháp của ngành GD&ĐT tiếp tục chỉ đạo các trường mầm non trong giai đoạn tiếp theo. Duy trì tốt phong trào làm đồ dùng, đồ chơi, tăng cường cơ sở vật chất để phát triển môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động; quan tâm, hỗ trợ cho các trường; trong đó, ưu tiên vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng khó khăn.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐIỆN BIÊN
--------------------------------------------------------------------------------------
Chịu trách nhiệm nội dung: Ông Nguyễn Văn Đoạt- Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo
Địa chỉ: Số 867, đường Võ Nguyên Giáp, phường Mường Thanh, thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên
Điện thoại: 02153 824 980 - 02153 831 439
Email:
Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm là xây dựng môi trường giáo dục giúp trẻ có những trải nghiệm trong những năm đầu đời phù hợp với mức độ phát triển của trẻ, xây dựng môi trường trên cơ sở những gì trẻ đã biết và có thể làm. Bảo đảm tất cả các trẻ đều được tạo cơ hội học tập qua chơi và bằng nhiều cách khác nhau phù hợp với nhu cầu, hứng thú và khả năng của bản thân trẻ.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là cách giáo dục dựa trên nhu cầu, hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng trẻ – tin tưởng rằng mỗi trẻ đều có thể thành công và tiến bộ, tạo cơ hội cho trẻ học bằng nhiều cách khác nhau gồm cả hoạt động vui chơi. Qua đó, phản ánh được mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ và xây dựng dựa trên những gì trẻ đã biết và có thể làm.
Trên thực tế, mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, xã hội, trí tuệ, hoàn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lý. Mỗi đứa trẻ có hứng thú, cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng đều có thể thành công. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có người lớn hỗ trợ và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và đang thực hiện. Do vậy, xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ được trải nghiệm, môi trường giáo dục trong trường mầm non là những điều kiện tự nhiên – xã hội cần thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non. Môi trường giáo dục mầm non bao gồm môi trường tự nhiên [như các điều kiện không khí, ánh sáng, nguồn nước, cây xanh, địa điểm trường] và môi trường xã hội [bao gồm: Bầu không khí giao tiếp trong trường mầm non, phong cách làm việc, mối quan hệ giữa con người với con người, giữa trường mầm non với các tổ chức kinh tế, xã hội,…].
Môi trường vật chất trong trường mầm non bao gồm các trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, không gian phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động sinh hoạt hằng ngày của trẻ. Môi trường vật chất tạo cho trẻ những cơ hội tốt để trẻ thỏa mãn nhu cầu hoạt động và phát triển toàn diện về mặt thể chất, trí tuệ thẩm mĩ, đạo đức, xã hội. Môi trường xã hội được hiểu là toàn bộ những điều kiện xã hội như chính trị, văn hóa, các mối quan hệ giúp trẻ hình thành nhân cách của mình. Môi trường xã hội đặc biệt được nhấn mạnh ở đây là môi trường giao tiếp trong trường mầm non, bao gồm sự giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với những người xung quanh.
Thực hiện Kế hoạch số 368/KH-PGDĐT ngày 30 tháng 07 năm 2021 của Phòng GD&ĐT thành phố Tam Điệp về việc triển khai Chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2021-2025. Trên cơ sở đó, nhà trường đã xây dựng kế hoạch có lộ trình qua từng năm học.
Năm học 2021 – 2022: Nhà trường chỉ đạo xây dựng mô hình điểm của trường tại 4 nhóm lớp để thực hiện tốt nội dung Chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Kiểm tra, đánh giá, tư vấn hỗ trợ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên; hướng dẫn hoàn thiện các mô hình điểm của trường. Chỉ đạo các tổ chuyên môn và các nhóm lớp xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm; xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm; tăng cường tổ chức các hoạt động giáo dục, đảm bảo trẻ “học bằng chơi, chơi mà học”, chú trọng các hoạt động chủ đạo của từng lứa tuổi, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động tích cực phù hợp với nhu cầu, hứng thú và sự phát triển của từng cá nhân trẻ; xây dựng môi trường giáo dục, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị; khai thác sử dụng có hiệu quả môi trường vật chất trong lớp, ngoài trời hiện có, tận dụng hoàn cảnh, tình huống thật cho trẻ hoạt động trải nghiệm, khám phá trong môi trường an toàn. Đẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyền phổ biến nội dung và nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của Chuyên đề, huy động các nguồn lực hợp pháp cùng tham gia xây dựng Chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2021 - 2025. Tham mưu với chính quyền địa phương, đầu tư kinh phí sửa chữa cơ sở vật chất, tăng cường công tác xã hội hoá giáo dục huy động các nguồn lực đóng góp công sức, vật chất để cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị cho việc thực hiện chuyên đề.
Nhà trường đã tạo môi trường giáo dục và xác định đây là yếu tố quan trọng góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ. Tạo cho trẻ cảm nhận được “Đi học là hạnh phúc và mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, giúp trẻ thêm yêu trường, mến lớp, gắn bó với ngôi nhà chung là trường mầm non. Nhà trường đã thiết kế môi trường giáo dục thân thiện, đảm bảo an toàn về thể chất và tâm lý cho trẻ. Trẻ thường xuyên được giao tiếp trong mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ và trẻ với những người xung quanh - một môi trườngvui chơi, học tập thực sự tin cậy, hiệu quả.
Môi trường vật chất trong và ngoài lớp luôn đáp ứng nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ, tạo điều kiện cho tất cả trẻ có thể “chơi mà học, học bằng chơi”, phù hợp với thực tế của nhà trường. Các khu vực trong lớp được thiết kế theo hướng tận dụng các không gian để cho trẻ hoạt động đảm bảo phù hợp, linh hoạt, đa dạng phong phú; các góc hoạt động trong lớp và ngoài lớp mang tính mở, tạo điều kiện cho trẻ dễ dàng tự lựa chọn và sử dụng đồ dùng, đồ chơi để thực hành, trải nghiệm.
Mỗi lớp học đều có đủ các góc chơi phù hợp vớitừng độ tuổi Nhà trẻ và Mẫu giáo theo yêu cầu Chương trình Giáo dục mầm non. Các góc hoạt động có không gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ. Để tạo hứng thú cho trẻ, giáo viên đã tích cực tạo môi trường lớp học với những màu sắc sinh động, cho trẻ tham gia trang trí lớp cùng cô. Thông qua đó trẻ yêu thích đến trường-nơi đem lại cho trẻ nhiều điều bổ ích, cũng như được bày tỏ những điều mình mong muốn, được trưng bày những sản phẩm mình làm ra và được làm chủ lớp học của mình.
Giáo viên đã thiết kế các góc hoạt động trong lớp hợp lí: Góc hoạt động yên tĩnh bố trí ở xa góc hoạt động ồn ào, góc thư viện/sử dụng sách, tranh ở những nơi nhiều ánh sáng… Các góc hoạt động có “ranh giới” rõ ràng, có lối đi cho trẻ di chuyển thuận tiện khi liên kết giữa các góc chơi. Vị trí các góc hoạt động được sắp xếp hợp lý giúp cô và trẻ dễ dàng quan sát được toàn bộ hoạt động. Các góc có tên, có ký hiệu cụ thể, tên các góc đơn giản, gần gũi với trẻ, được viết theo đúng quy định mẫu chữ hiện hành. Có góc ở trong phòng, có góc ở ngoài trời thuộc khu vực hiên chơi hoặc bồn hoa cạnh lớp học, các góc được sắp xếp hấp dẫn có đủ đồ chơi, học liệu và phương tiện đặc trưng cho từng góc. Trong lớp học, những góc chơi của trẻ được giáo viên trang trí hợp lý, lôi cuốn trẻ với những đồ dùng đồ chơi màu sắc sinh động, những nhân vật ngộ nghĩnh, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ; phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa phương; luôn thay đổi để tạo ra sự hấp dẫn mới lạ đối với trẻ.
Ở các nhóm trẻ và lớp mẫu giáo, đồ dùng có ký hiệu rõ ràng, có giá đựng ngăn nắp, gọn gàng, trẻ dễ thấy, dễ lấy, dễ dùng, dễ cất.Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu được thay đổi và bổ sung phù hợp với mục tiêu chủ đề/hoạt động.Có nguyên vật liệu mang tính mở [lá cây, hột hạt, chai lọ…], có sản phẩm hoàn thiện, sản phẩm chưa hoàn thiện… Có sản phẩm mua sẵn, sản phẩm cô và trẻ tự làm, sản phẩm đặc thù của địa phương. Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu an toàn, đảm bảo vệ sinh, phù hợp với thể chất và tâm lí của trẻ mầm non.
Nhà trường luôn bố trí các khu vực cho trẻ hoạt động vui chơi, sinh hoạt, học tập ngoài trời một cách khoa học và đảm bảo an toàn.
Chỉ đạo giáo viên tổ chức tốt các hoạt động giáo dục theo kế hoạch, tận dụng tối đa môi trường giáo dục hiện có để tổ chức các hoạt động, phối hợp các phương pháp, hình thức tổ chức hợp lý, tăng cường tính chủ động, tích cực hoạt động của trẻ, đảm bảo trẻ “Chơi mà học, học bằng chơi”.