So sánh vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh Khiêm ở hai bài thơ Cảnh ngày hè và Nhàn
3,680
từ Phân tích Văn mẫu
Về chữ nhàn trong hai bài thơ: Cảnh ngày hècủa Nguyễn Trãi và Nhàncủa Nguyễn Bỉnh Khiêm
“Nhàn” là một triết lý sống phổ biến được các bậc hiền triết ngày xưa hướng đến. Đó là sự nhàn nhã, thảnh thơi, là không bị vướng bận với những thú vui tầm thường của sự đời. Về chữ nhàn trong hai bài thơ: “Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi và “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm, mỗi tác giả sẽ có những nhìn nhận riêng biệt. Tìm hiểu ngay sự khác biệt đó qua bài văn mẫu dưới đây!
Về chữ nhàn trong hai bài thơ cảnh ngày hè và bài thơ nhàn
Triết lý sống nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua thi phẩm “Nhàn”
Quan niệm sống nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm thể hiện trước hết ở lối sống hòa hợp, thuận theo tự nhiên:
“Một mai, một cuốc, một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào”
Chỉ với hai câu thơ đầu, người đọc đã có thể cảm nhận sâu sắc phong thái sống bình dị, an nhàn của thi nhân. Việc sử dụng từ láy “thơ thẩn” đã lột tả sự thư thái trong tâm hồn và dần hé lộ quan niệm sống nhàn riêng biệt được thể hiện ở sự giản dị, ung dung, xa lánh cuộc sống tầm thường chỉ vây quanh danh lợi, của cải vật chất.
Lối sống nhàn đó tiếp tục được thể hiện qua cung cách sống, sinh hoạt của ông qua hai câu thơ sau:
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
Từng mùa trong năm đều được Nguyễn Bỉnh Khiêm làm nổi bật lên chỉ với những sự vật giản dị, quen thuộc và đặc trưng. Thức ăn của ông cũng bình dị, dân dã đến lạ thường cùng với lối sinh hoạt nhịp nhàng, thư thái: tắm hồ sen, tắm ao. Cuộc sống của ông thật khiêm nhường, đạm bạc nhưng lại chẳng hề tầm thường. Bởi lẽ, ông đã có đủ an nhàn để cứu rỗi mình thoát khỏi vòng xoáy khắc nghiệt của phường danh lợi, để đem tâm hồn đến gần với thiên nhiên, hòa hợp với vạn vật.
Xem thêm:
Bài thơ Nhàn: Nội dung bài thơ, hoàn cảnh sáng tác, dàn ý phân tích tác phẩm
Top 2 cách mở bài Nhàn hay nhất
Nhàn với Nguyễn Bỉnh Khiêm không chỉ là một cách sống đem đến sự tự do, ung dung tự tại, mà nó còn là một ý chí kiên định rời xa phường danh lợi để giữ lấy cốt cách thanh cao:
Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người đến chốn lao xao
Hai câu thơ trên sử dụng nghệ thuật đối lập một cách tài tình nhằm thể hiện rõ quan điểm sống của thi nhân. Nơi vắng vẻ là nơi tĩnh lặng, xa lánh sự ồn ào, bon chen để trả lại cho chính mình một tâm hồn thanh thản. Ngược lại, chốn lao xao là nơi mà con người ta có thể bỏ qua nhân tính mà tìm đủ mọi cách để hãm hại nhau, chung quy lại cũng chỉ vì hai chữ danh lợi. Hai câu thơ mở ra hai không gian khác nhau, cũng chính là hai cách sống khác nhau.
Rượu đến cội cây ta sẽ uống
Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao
Ông uống rượu nào phải để mơ trọn giấc mộng công danh, ông uống vì muốn bản thân mình luôn luôn tỉnh táo. Từ đó, mới có thể nhận ra một chân lý vĩnh hằng, rằng phú quý cũng chỉ như một giấc chiêm bao. Trong cuộc đời mỗi con người, liệu giàu sang phú quý có phải là đích đến cuối cùng, và chúng có mang lại hạnh phúc, an yên cho tâm hồn chúng ta? Hay cái tồn tại mãi mãi với mỗi con người chính là nhân cách, là phẩm chất cao đẹp? Hai câu kết của bài thơ chính là sự khẳng định của tác giả về triết lý sống nhàn. Với ông, sống nhàn là cách sống giữ được nhân cách tốt đẹp, là cơ hội để tu tâm dưỡng tính, là hành trình đem lại sự thảnh thơi, thư thái nơi tâm hồn.
“Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm được tác giả thể hiện qua thể thơ thất ngôn bát cú đường luật. Với ngôn ngữ ngắn gọn, hàm súc và giản dị, triết lý sống nhàn của tác giả đã được thể hiện một cách trọn vẹn. Sống nhàn chính là lối sống thanh cao, hòa hợp với thiên nhiên, vạn vật, là tránh xa mọi phường danh lợi tầm thường.
Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài Cảnh ngày hè
- Dàn ý vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi
- Dàn ý số 1
- Dàn ý số 2
- Phân tích vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 1
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 2
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 3
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 4
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 5
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 6
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 7
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 8
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 9
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 10
- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Mẫu 11
Dàn ý vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi
Dàn ý số 1
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Nguyễn Trãi và bài thơ Cảnh ngày hè.
2. Thân bài
Rồi hóng mát thuở ngày trường
Khung cảnh nhàn rỗi, ung dung, tự tại của tác giả không hề vướng bận sự đời.
Hòe đục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương
Bức tranh thiên nhiên với nhiều hình ảnh và những nét nổi bật về màu sắc mang nét đặc trưng riêng của không gian mùa hè.
Màu xanh của lá hòe tạo thành một bóng mát khổng lồ gợi cho ta sự mát mẻ.
Động từ "đùn đùn" có sức bao quát cảnh vật rất lớn, vừa gợi được sức sống mãnh liệt của thiên nhiên, vừa gợi cảm giác phóng khoáng.
Màu đỏ thắm của hoa lựu cùng sắc hồng nhẹ nhàng của hoa sen ta hương thơm ngát.
→ Một bức tranh đủ sắc và hương vừa sang trọng, gần gũi, tươi tắn, rực rỡ, thiên nhiên không những đẹp mà còn mang bao cảm xúc tinh tế.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương
Tiếng "lao xao" âm vang từ chợ cá, làng chài vọng đến đó là tín hiệu của cuộc sống nhộn nhịp đan xen vào cảm nhận của nhà thơ về thiên nhiên thanh bình → Nguyễn Trãi đang chủ động hướng cảm nhận của mình đến cuộc sống của những người dân làng chài để bản thân không tạo một khoảng cách quá xa với nhân dân.
Tiếng ve "dắng dỏi", âm thanh mảnh, dứt khoát, nhịp nhàng được so sánh với tiếng đàn là một liên tưởng so sánh rất độc đáo của Nguyễn Trãi → tràn đầy sức sống.
→ Bức tranh thiên nhiên qua con mắt của Nguyễn Trãi là sự hòa phối hoàn hảo giữa màu sắc âm thanh, giữa thiên nhiên và cuộc sống con người.
Dẽ có Ngu Cầm đàn một tiếng
Dân giàu nước mạnh khắp đòi phương.
Mong muốn chân thành, một khát vọng cao đẹp của một triết nhân: mong có cây đàn của vua Nghiêu Thuấn để gảy khúc Nam Phong → một điển tích tác giả sử dụng nhằm ca ngợi cuộc sống thanh bình của nhân dân.
→ Tuy đã lánh mình tránh xa nơi "ồn ào" nhưng trong Nguyễn Trãi vẫn luôn nung nấu hoài bão cống hiến cho xã tắc, cho giang sơn để dân giàu nước mạnh, ấm no hạnh phúc..
3. Kết bài
Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
Dàn ý số 2
I. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Nguyễn Trãi và bài thơ Cảnh ngày hè: Nguyễn Trãi là người văn võ toàn tài, có tâm trong sáng. Cảnh ngày hè là bài thơ số 43 trong chùm “bảo kính cảnh giới” của Quốc âm thi tập.
- Khái quát vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi qua bài thơ: Yêu thiên nhiên tha thiết, gắn bó với cuộc sống của người dân quê, yêu nước thương dân luôn suy tư về hạnh phúc của nhân dân.
II. Thân bài
1. Nguyễn Trãi - một tâm hồn yêu thiên nhiên tha thiết
- Bức tranh thiên nhiên cảnh ngày hè được Nguyễn Trãi vẽ lên rất sinh động:
- Cảnh vật gần gũi, quen thuộc của mùa hè: Lá hòe, hoa thạch lựu, hoa sen.
- Cảnh vật rực rỡ, nổi bật, sinh động: Thông qua việc dùng những gam màu nóng để miêu tả cảnh vật lục, đỏ, hồng.
- Cảnh vật căng tràn sức sống, sự sinh sôi cuộn trào toát ra từ trong lòng cảnh vật: Sử dụng các động từ mạnh “phun”, đùn đùn” để diễn tả những trạng thái, sức sống tràn trề của cảnh vật.
- Cảnh vật tinh tế, tao nhã với hương thơm: Mùi hương nồng nàn của hoa sen cuối mùa.
=> Bức tranh thiên nhiên cuối mùa hạ nhưng không tàn úa, héo nát mà ngược lại vô cùng rực rỡ, sinh động, giàu sức sống.
- Tâm hồn Nguyễn Trãi:
- Phải vô cùng yêu và say mê cảnh sắc thiên nhiên nên Nguyễn Trãi mới có những phát hiện tinh tế, tuyệt vời đến thế.
- Nguyễn Trãi có tâm hồn nghệ sĩ tinh tế, nhạy cảm.
2. Nguyễn Trãi - một tâm hồn luôn tha thiết với cuộc sống làng quê
- Bức tranh cuộc sống sôi động, phong phú:
- Hình ảnh cuộc sống quen thuộc: chợ cá, làng ngư phủ, lầu tịch dương.
- Âm thanh cuộc sống: Tiếng lao xao của chợ cá, tiếng ve kêu dắng dỏi. Đó là những âm thanh của một cuộc sống nhộn nhịp, vui tươi, sôi nổi, tấp nập.
- Cách sử dụng từ láy tượng thanh “lao xao”, “dắng dỏi” kết hợp với phép đảo trật tự cú pháp đã nhấn mạnh âm thanh sôi động của cuộc sống.
- Tâm hồn Nguyễn Trãi:
- Nguyễn Trãi yêu cảnh sắc của làng quê, yêu cuộc sống nơi thôn quê.
- Ông quan tâm đến cuộc sống của người dân quê lam lũ thì mới có thể để tâm, lắng nghe được những âm thanh đó.
3. Nguyễn Trãi - một tâm hồn nặng lòng với dân với nước
- Mở đầu bài thơ, Nguyễn Trãi thể hiện triết lí sống “nhàn”:
- Rồi: rỗi rãi, thảnh thơi.
- “Hóng mát thuở ngày trường”: hoạt động thư thái, tự do tự tại.
=> Tâm hồn thảnh thơ, nhàn tản, vô lo vô nghĩ.
- Kết thúc bài thơ, Nguyễn Trãi thể hiện tâm sự của mình:
- Điển tích điển cố “Ngu cầm”: Gợi về triều đại vua Nghiêu Thuấn - thời kì nhân dân được hưởng ấm no, thái bình. Niềm vui sướng, hạnh phúc của Nguyễn Trãi khi được sống ở quê hương với những người dân thôn dã. Thể hiện ước muốn có được cuộc sống no đủ, hạnh phúc trên quê hương ông. Đó là khát khao của một người con luôn suy tư, trăn trở, một lòng hướng về quê hương.
- Ước mơ của Nguyễn Trãi: “Dân giàu đủ khắp đòi phương”: Không chỉ khát khao về cuộc sống hạnh phúc, no đủ trên quê hương ông, Nguyễn Trãi còn mong muốn cuộc sống ấy có ở khắp nơi trên cả nước. Đó là tấm lòng vì nước thương dân, lo nghĩ cho vận mệnh dân tộc.
=> Dù ở những phút thanh nhàn hiếm có của cuộc đời nhưng Nguyễn Trãi vẫn nặng lòng với dân với nước, nhàn thân chứ không nhàn tâm.
4. Nghệ thuật
- Sử dụng lớp từ Hán Việt kết hợp với thuần Việt.
- Các biện pháp nghệ thuật: sử dụng từ láy, liệt kê, phép đảo trật tự cú pháp.
- Sử dụng điển tích điển cố.
- Cách tả tự nhiên, kết hợp giữa gợi và chi tiết.
III. Kết bài
- Khái quát những vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài thơ.
- Liên hệ: So sánh với những thi nhân cùng đồng điệu tâm hồn với Nguyễn Trãi tiêu biểu nhất là Nguyễn Bỉnh Khiêm trong bài thơ “Nhàn”.
Đề + Đáp án thi HSG lớp 10 2010 tỉnh Vĩnh Phúc
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [138.28 KB, 4 trang ]
S GD&T VNH PHC
CHNH THC
K THI CHN HSG LP 10 THPT NM HC 2009-2010
THI MễN: NG VN
Dnh cho hc sinh cỏc trng THPT khụng chuyờn
Thi gian lm bi: 180 phỳt, khụng k thi gian giao
Câu 1: [3,0 điểm]
Bình luận câu châm ngôn: Thời gian là vàng.
Câu 2: [7,0 điểm]
Hai tác phẩm Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi và Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm
đều là những bài thơ viết về cuộc sống ẩn dật.
Anh, chị hãy phân tích vẻ đẹp của nhân vật trữ tình trong hai bài thơ. Trên cơ sở
hiểu biết về thời đại và cuộc đời các tác giả, lí giải sự khác nhau trong quan niệm ẩn dật
của hai nhà thơ.
Ht
Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh Số báo danh
S GD&T VNH PHC
K THI CHN HSG LP 10 THPT NM HC 2009-2010
HNG DN CHM MễN: NG VN
Dnh cho hc sinh cỏc trng THPT khụng chuyờn
Hng dn chm cú 03 trang
Cõu 1: [3,0 im]
I. Yêu cầu về kĩ năng
Hiểu đề bài, biết cách làm bài nghị luận xã hội về một t tởng đạo đức, lối sống. Bố cục chặt
chẽ, diễn đạt dễ hiểu, dẫn chứng chọn lọc; không mắc lỗi dùng từ, ngữ pháp.
II. Yêu cầu về ni dung
1. Giải thích: Thời gian là cách đo vòng quay của Trái Đất, đợc chia thành phút, giờ, tháng,
năm, Câu văn thời gian là vàng dùng cách so sánh ngang bằng để khẳng định giá trị thời
gian trong cuộc đời mỗi ngời, xã hội loài ngời.
2. Bình luận
- Con ngời trong qúa trình tồn tại có sự quan sát thế giới xung quanh mình và chiêm nghiệm
đời sống. Từ đó nghĩ ra lịch, biết chia thời gian trong cuộc sống. Thời gian đối với cuộc đời con
ngời vô cùng quý giá vì sự tồn tại của đời ngời thờng ngắn ngủi so với thời gian vô thuỷ vô
chung của vũ trụ.
- Con ngời luôn níu kéo thời gian bằng nhiều cách [thuốc trờng sinh, cải lão hoàn đồng] nhng
đó chỉ là ớc mơ. Để thực hiện những dự định lớn lao, con ngời cần có thời gian. Để làm ra của
cải vật chất, con ngời có những biện pháp rút ngắn thời gian, tiết kiệm thời gian. Đặc biệt,
trong thời đại thị trờng, thời gian thông tin vô cùng quan trọng.
3. Nâng cao
- Thấy đợc ý nghĩa của sự sống của con ngời trong xã hội.
- Biết tạo dựng những khát vọng, ớc mơ, những hành động có ý nghĩa để thời gian sống của con
ngời tuy ngắn nhng có ích.
- Thời gian chỉ là vàng với những ai sống có hoài bão, ớc mơ, có lí tởng và hành động tốt đẹp,
hài hoà giữa quan hệ cá nhân, gia đình và cộng đồng.
4. Liên hệ: Phê phán những ngời cha thấy vai trò, ý nghĩa của thời gian, họ tìm cách giết thời
gian hoặc không vì quý thời gian mà có lối sống gấp hởng thụ, có tính vị kỉ. Từ đó liên hệ đến
bản thân.
III. Biu im
- im 3,0: Hiu , nêu đợc cơ bản các yêu cầu. Diễn đạt tốt, bố cục chặt chẽ. Dẫn chứng
chọn lọc, vừa đủ. Có thể còn một vài sai sót nhỏ.
- Điểm 2,0: Hiểu đề, nêu đợc nội dung cơ bản. Diễn đạt khá. Có thể còn một vài lỗi nhỏ.
- Điểm 1,0: Nội dung sơ lợc. Diễn đạt lúng túng. Còn nhiều lỗi.
- im 0: Không hiểu đề hoặc sai lạc cả nội dung và phơng pháp.
Câu 2: [ 7,0 điểm]
I. Yêu cầu về kĩ năng
Hiểu đúng yêu cầu của đề bài; biết cách làm bài nghị luận văn học, bố cục chặt chẽ, diễn
đạt trong sáng, dẫn chứng chọn lọc; không mắc lỗi dùng từ, diễn đạt và ngữ pháp.
Bit vn dng cỏc thao tỏc ngh lun: gii thớch, phõn tớch, chng minh, so sỏnh thun thc.
II. Yêu cầu về nội dung
Trên cơ sở cảm thụ tác phẩm cùng những hiểu biết về thời đại và cuộc đời tác giả, thí
sinh cần làm rõ các ý sau :
1. Nét chung
- Cả hai nhà thơ đều có lòng vì nớc, vì dân.
- Cả hai đều rũ bỏ danh lợi, về ở ẩn, hoà đồng với thiên nhiên để di dỡng tinh thần.
2. Vẻ đẹp riêng
- Giới thuyết hoàn cảnh ra đời của hai bài thơ.
- Trong bài thơ Cảnh ngày hè, trong cái nhìn của Nguyễn Trãi, cảnh sắc thiên nhiên rạo rực,
căng tràn, ngồn ngộn sức sống, thể hiện tình cảm mãnh liệt của nhà thơ với đời, với ngời. Đặc
biệt, câu mở đầu bài thơ cho thấy, ở Nguyễn Trãi, cảnh nhàn nhng tâm không nhàn. Cái nhàn
của Nguyễn Trãi trong Cảnh ngày hè là cái nhàn bất dắc dĩ. Tấm lòng của Nguyễn Trãi là tấm
lòng u quốc, ái dân sâu sắc, thờng trực, cuồn cuộn. Làm sao để dân giàu, nớc mạnh là ớc mơ, là
nỗi trăn trở suốt đời của Nguyễn Trãi.
- Trong bài Nhàn, Nguyễn Bỉnh Khiêm vui trọn với thiên nhiên. Cảnh vật trong thơ ông hiện
lên yên bình, thanh thản. Hình tợng nhân vật trữ tình hiện lên trong tâm thế nhàn tản, ung dung,
sống với những điều bình dị, sẵn có nơi thôn dã. Thái độ của Nguyễn Bỉnh Khiêm là không v-
ớng bận việc đời, coi thờng công danh. Cái nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm là cái nhàn của ngời
đã thoát vòng tục luỵ, đã giác ngộ đợc quy luật thời thế công thành thân thoái.
3. Lí giải sự khác nhau
- Không phải Nguyễn Trãi không thấu hiểu quy luật công thành thân thoái, nhng thời
Nguyễn Trãi là thời khởi đầu nhà Lê, đất nớc ta vừa độc lập sau hơn hai mơi năm đô hộ của
giặc Minh, tình hình còn nhiều khó khăn nhng mang tiềm lực phát triển, rất cần có bàn tay hiền
tài kiến thiết. Tấm lòng của Nguyễn Trãi là tấm lòng nhân nghĩa dạt dào, u quốc ái dân nhng
không đợc tin dùng nên ông phải trở về. Dù sống giữa quê hơng trong cảnh nhàn rỗi, vui với
cảnh đẹp và cuộc sống thôn quê nhng tấm lòng ông vẫn luôn hớng về đất nớc, nhân dân. Ông
không cam tâm nhàn tản để an hởng riêng mình mà chấp nhận xả thân cống hiến cho đất nớc.
- Không phải Nguyễn Bỉnh Khiêm không quan tâm đến thế sự so với Nguyễn Trãi, mà thời đại
của ông là thời trớc Lê Trung Hng, là giai đoạn chế độ phong kiến đã suy tàn, nhiều thối nát,
rối ren. Nguyễn Bỉnh Khiêm đã có nhều cố gắng giúp nớc, giúp dân nhng vẫn không thay đổi
đợc cục diện. Lời thơ ta dại ng ời khôn thể hiện thái độ mỉa mai của Nguyễn Bỉnh Khiêm
dành cho xã hội. Tuy về ở ẩn, không làm quan những ông vẫn giúp nớc bằng những lời khuyên
sáng suốt cho các thế lực phong kiến đơng thời.
III. Biểu điểm
- Điểm 7,0: Đáp ứng đợc yêu cầu nêu trên; văn viết sâu sắc, diễn đạt trong sáng; bài viết thể
hiện đợc sự sáng tạo, cảm thụ riêng biệt. Có thể còn có một vài sai sót nhỏ.
- Điểm 6,0: Cơ bản đáp ứng đợc những yêu cầu nêu trên; văn viết cha thật sâu sắc nhng phải
đủ ý; diễn đạt trong sáng. Có thể còn có một vài sai sót nhỏ.
- Điểm 5,0: Cơ bản hiểu yêu cầu của đề, chọn và phân tích đợc một số chi tiết để làm sáng tỏ
vấn đề. Diễn đạt rõ ý. Còn có thể mắc một vài sai sót nhỏ.
- Điểm 4,0: Cha hiểu đúng đề bài, nội dung bàn luận dàn trải; diễn đạt còn hạn chế; còn mắc
nhiều lỗi ngữ pháp, dùng từ
- Điểm 2,0: Cha hiểu đề, nội dung sơ sài hoặc không nêu đợc ý; diễn đạt non yếu; mắc nhiều
lỗi ngữ pháp, dùng từ
- Điểm 1,0: Cơ bản không hiểu đề, hoặc sai lạc về nội dung và quá sơ sài, cẩu thả trong việc
trình bày.
- im 0: Không hiểu đề hoặc sai lạc cả nội dung và phơng pháp.
* Trên đây là một số gợi ý về thang điểm. Các giám khảo cần cân nhắc và chú ý việc hiểu đề,
khả năng cảm thụ riêng và diễn đạt sáng tạo của học sinh. Điểm của bài thi là điểm của từng
câu cộng lại, tính lẻ đến 0,5.
1. Phân tích vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài Cảnh ngày hè, mẫu số 1
Nguyễn Trãi là một nhà thơ kiệt xuất của dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Ông để lại cho đời sau nhiều tác phẩm có giá trị lớn.Nếu như "Bình Ngô đại cáo" của ông mang đầy nhiệt huyết, lòng tự tôn dân tộc thì bài thơ "Cảnh ngày hè" là một bức tranh về vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi.
Mở đầu bài thơ "Cảnh ngày hè" là sáu câu thơ miêu tả cảnh ngày hè:
"Rồi hóng mát thuở ngày trường
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương
Lao xao chợ cá làng Ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương"
Tác giả đã đón nhận cảnh ngày hè trong tư thế ung dung thoải mái nhất khi ở ẩn, lúc nhà vua không còn trọng dụng tới nữa. Bức tranh cảnh ngày hè được vẽ lên thật rực rỡ và tươi đẹp với nhiều màu sắc. Đó là màu xanh của cây hòe, màu đỏ của hoa lựu, màu hồng của hoa sen, màu vàng lung linh của ánh nắng chiều. Tất cả hòa quyện lại với nhau. Tạo nên cảnh vật đặc trưng của mùa hè. Không chỉ cảm nhận bằng thị giác, Nguyễn Trãi còn cảm nhận cảnh vật bằng thính giác khướu giác và tâm hồn của một người nghệ sĩ. Ông thấy mùi hương của ao sen, thấy âm thanh "lao xao" của làng chài, "dắng dỏi" của tiếng ve. Bức tranh cảnh ngày hè đã trở nên sinh động hơn, đặc sắc hơn với âm thanh và mùi vị. Mặc dù khung cảnh mà tác giả miêu tả là cuối ngày, khi mặt trời lặn nhưng mọi vật vẫn tràn đầy sức sống với những từ ngữ "đùn đùn", "giương", "phun", "tiễn", "lao xao", "dắng dỏi". Những từ ngữ đó cũng góp phần thể hiện những điều trong lòng tác giả - ước mong được cống hiến cho nhân dân, cho đất nước. Nhiệt huyết đó như muốn phun ra, trào ra và lan tỏa đi khắp nơi. Trong sáu câu thơ này, tác giả đã không đi theo tính quy phạm của văn học phong kiến nữa. Ông miêu tả cảnh ngày hè với những sự vật vô cùng thân thuộc gần gũi với cuộc sống hằng ngày.
Bài văn Cảm nhận vềVẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài Cảnh ngày hè
Hai câu cuối của bài thơ đã được Nguyễn Trãi gửi gắm trọn vẹn tâm tư và suy nghĩ:
"Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương"
Tuy tác giả đón nhận cảnh ngày hè với tư thế ung dung trong một ngày nhàn rỗi nhưng ông vẫn luôn suy nghĩ, lo lắng cho nhân dân, cho đất nước. Cảm nhận cảnh ngày hè nhưng tác giả vẫn quan tâm tới cuộc sống của nhân dân. Thế nên ông nghe thấy âm thanh tấp nập, lao xao của làng chài. Ông quan tâm tới nhân dân, lo cho dân cho nước. Chính vì vậy, ông ước mong mình có cây đàn của vua Ngu Thuấn. Với cây đàn đó, Nguyễn Trãi có thể mang tới cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân và đất nước.
Bài thơ "Cảnh ngày hè" được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật có chen hai câu thơ lục ngôn. Tuy vậy, nhà thơ lại không tuân theo bố cục: Đề - Thực - Luận - Kết của thể thơ Đường luật. Chính vì thế, bài thơ mang nét đặc sắc riêng của một nhà thơ kiết xuất của dân tộc Việt Nam. Không chỉ thế, bài thơ còn có hình ảnh hoa lựu khiến ta liên tưởng tới hai câu thơ của Nguyễn Du:
"Đầu tường hoa lựu lập lòe đơm bông"
Câu thơ của Nguyễn Du mang đậm chất tạo hình nhưng câu thơ của Nguyễn Trãi lại thể hiện được cá tính về nhiệt huyết của mình. Điều đó cho thấy rõ hơn tài năng của Nguyễn Trãi về thơ văn.
Bài thơ "Cảnh ngày hè" đặc sắc về cả nội dung và nghệ thuật. Qua đó, ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi. Ông là người yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước. Nhưng trên hết, ông là một người vừa có tài, vừa có tâm bởi ông luôn lo lắng cho nhân dân, cho đất nước. Ông muốn cống hiến nhiệt huyết của mình để nhân dân hạnh phúc, ấm no, đất nước giàu mạnh. Tư tưởng của Nguyễn Trãi như một bài học gửi gắm cho thế hệ trẻ về lòng yêu nước, ước mong cống hiến cho đất nước.
Bên cạnh Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài Cảnh ngày hè các em cần tìm hiểu thêm những nội dung khác như Tìm hiểu bài thơ Cảnh ngày hè hay phần Nỗi lòng Nguyễn Trãi qua bài thơ Cảnh ngày hè nhằm củng cố kiến thức của mình.