Tirads 1 là gì

Ung thư tuyến giáp là một loại u nội tiết thường gặp và nếu được chẩn đoán, điều trị sớm có thể ngăn ngừa tiến triển ung thư tuyến giáp hiệu quả. Theo đó, việc chẩn đoán phân biệt bướu nhân tuyến giáp lành và ác tính nhanh chóng ngay từ ban đầu là đòi hỏi sự áp dụng giá trị của siêu âm và phân loại TIRADS.

Bướu nhân tuyến giáp là những mô có bản chất là mô giáp, mật độ rắn, hình thành bên trong tuyến giáp. Nếu khối có kích thước nhỏ thì gọi là nhân giáp. Ngược lại, khi người bệnh có nhiều nhân giáp hay một nhân hoặc các nhân có kích thước lớn thì gọi là bướu nhân tuyến giáp.

Vì cùng là mô giáp, hầu hết các nhân giáp không phải là tình trạng nghiêm trọng và không gây ra các triệu chứng đáng kể nên người bệnh thường sẽ không biết mình có nhân giáp cho đến khi bác sĩ phát hiện ra khi khám sức khỏe định kỳ. Chỉ khi có kích thước lớn, bướu giáp sẽ có thể nhìn thấy được, gây chèn ép xung quanh hoặc gây khó khăn cho việc nuốt hoặc thở. Tuy nhiên, có một tỷ lệ nhỏ các nhân giáp có bản chất là ung thư giáp [các tế bào ác tính tại tuyến giáp].

Chính vì thế, các lựa chọn điều trị tùy thuộc vào loại nhân giáp mà người bệnh đang mắc phải. Theo đó, việc chẩn đoán đúng bản chất của bướu nhân tuyến giáp mang ý nghĩa quyết định quan trọng. Khi đánh giá một khối u hoặc nốt ở cổ, một trong những mục tiêu chính của bác sĩ là loại trừ khả năng mắc bệnh ung thư. Song song đó, bác sĩ cũng sẽ muốn biết chức năng tuyến giáp hoạt động bình thường hay không thông qua khám tuyến giáp tại chỗ, khám tổng quát tìm triệu chứng của cường giáp và thực hiện các xét nghiệm kiểm tra chức năng tuyến giáp, siêu âm hay sinh thiết chọc hút mô giáp bằng kim nhỏ để cho kết quả rõ ràng, phân định khả năng bướu nhân tuyến giáp lành và ác tính.

Siêu âm là một phương tiện y tế không xâm lấn giúp bác sĩ chẩn đoán và điều trị các bệnh lý một cách an toàn và không gây đau đớn gì. Kỹ thuật này tạo ra hình ảnh bên trong cơ thể bằng cách sử dụng sóng âm thanh thông qua một đầu dò và lớp gel được đặt trực tiếp trên da. Sóng âm tần số cao truyền từ đầu dò qua gel vào cơ thể. Đầu dò thu thập các âm thanh dội lại. Máy tính sử dụng những sóng âm thanh đó để tạo ra hình ảnh. Kỹ thuật siêu âm không sử dụng bức xạ như chụp X-quang nên hoàn toàn không gây nguy cơ phơi nhiễm. Đồng thời, vì hình ảnh được chụp trong thời gian thực, siêu âm còn giúp có thể hiển thị cấu trúc và chuyển động của các cơ quan bên trong cơ thể, như tốc độ dòng máu chảy qua các mạch máu.

Đối với siêu âm tuyến giáp, chỉ định này được đặt ra khi cần khảo sát hình ảnh của tuyến giáp và các cấu trúc lân cận ở vùng cổ. Tuyến giáp là một tuyến nội tiết; cấu trúc này có vị trí nằm ở phía trước cổ ngay trên xương quai xanh và có hình dạng giống con bướm, với một thùy ở hai bên cổ được nối với nhau bằng một dải mô hẹp.

Mô tuyến giáp mỏng và mềm, nằm ngay dưới bề mặt da nhưng ít khi được quan tâm. Có đến khoảng 5 đến 10% người trưởng thành sẽ có nốt u [nhân] trong tuyến giáp mà bác sĩ có thể xác định được khi khám. Tuy nhiên, nếu được chỉ định thực hiện, giá trị siêu âm sẽ rất nhạy và cho thấy nhiều nốt không sờ thấy được trong tuyến giáp, cho biết các thông tin chi tiết:

• Kích thước của nhân giáp
• Mật độ bên trong nhân giáp là chứa đầy chất lỏng hay chất rắn
• Các đặc điểm gợi ý có thể là ung thư tuyến giáp thay vì một nốt lành tính
• Các hạch bạch huyết ở cổ có bị ảnh hưởng gì hay không.

Khi tuổi tăng lên, có tới 70% người lớn được tìm thấy các nốt trên siêu âm nhưng phần lớn trong số này chứa các mô lành tính của tuyến giáp, không gây nguy hiểm cho sức khỏe. Phần còn lại có thể nghi ngờ khả năng chẩn đoán xác định bệnh ác tính trên siêu âm tuyến giáp nếu có các đặc điểm như có cấu trúc đặc, giảm sinh, rìa không đều, không có quầng, vi vôi hóa, mạch máu trung tâm, nốt đơn độc, không đồng nhất, cao hơn hình dạng rộng và không có tính đàn hồi. Tuy nhiên, chẩn đoán xác định là bằng sinh thiết tuyến giáp bằng kim nhỏ.

Phân loại hệ thống dữ liệu và báo cáo hình ảnh tuyến giáp [Thyroid Imaging Reporting and Data Systems - TIRADS] đề cập đến bất kỳ hệ thống phân tầng nguy cơ nào đối với tổn thương tuyến giáp, thường dựa trên các tính năng siêu âm. Tuy nhiên, mỗi tổ chức nghề nghiệp khác nhau sẽ đưa ra phân loại TIRADS khác nhau, như:

• Trường Cao đẳng Xquang Hoa Kỳ: ACR TIRADS
• Hiệp hội tuyến giáp Châu Âu: EU-TIRADS
• Hiệp hội X quang tuyến giáp Hàn Quốc: K-TIRADS

Trong đó, phân loại TIRADS ban đầu là được đề xuất bởi Horvath và các cộng sự trong năm 2009 với các định nghĩa từng thang điểm như sau:

• TIRADS 1: tuyến giáp bình thường
• TIRADS 2: tình trạng lành tính [0% nguy cơ ác tính]
• TIRADS 3: nốt lành tính [ 80% độ ác tính]
• TIRADS 6: sinh thiết chứng minh bệnh ác tính

Các đặc điểm về hình ảnh học trên siêu âm tuyến giáp trong phân loại TIRADS:

TIRADS 2: Gồm có

• Loại 1: không dội âm với các điểm giảm phản xạ, không thấm mạch
• Loại 2: phản âm hỗn hợp với các điểm giảm phản xạ, không kéo dài, không có vỏ bọc, có mạch máu
• Loại 3: phản âm hỗn hợp hoặc đẳng âm với các điểm giảm phản xạ và mô đặc, lan tỏa, không có vỏ bọc, có mạch máu

TIRADS 3: Giảm âm, đẳng âm một phần, có mạch ngoại vi

TIRADS 4A: Gồm có

• Mẫu tân sinh đơn giản: cường âm đặc hoặc hỗn hợp, đẳng âm hoặc giảm âm; được bao bọc bằng một lớp nang mỏng
• Mẫu de Quervain: giảm âm, đường viền không rõ ràng, không có vôi hóa

TIRADS 4B: Gồm có

• Mô nghi ngờ ung thư: tăng âm, đẳng âm hoặc giảm âm; được bao bọc bằng một lớp nang dày, tăng mạch máu với vôi hóa thô hoặc vi vôi hóa
• Mô ác tính: giảm âm, không có vỏ bọc với rìa không đều, có mạch máu xuyên thấu

TIRADS 5: Gồm có

• Kiểu ác tính B: đẳng âm hoặc giảm âm, không bao nang, tăng âm, nhiều vi vôi hóa ngoại vi
• Kiểu ác tính C: phản âm hỗn hợp hoặc đẳng âm không có điểm tăng âm, không có bao nang, tăng âm

Nhóm tác giả đều khuyến nghị rằng các nốt phát hiện được trên siêu tuyến giáp được phân nhóm TIRADS 4 và 5 đều phải được sinh thiết, nhằm có sự phân biệt bướu nhân tuyến giáp lành và ác tính, định hướng lâu dài cho việc điều trị và theo dõi.

Cho đến nay, đã có hàng loạt các nghiên cứu xác minh hiệu quả của việc sử dụng phân loại TIRADS để chẩn đoán nhân giáp lành tính và ác tính theo các đặc điểm ghi nhận trên siêu âm tuyến giáp. Vì vậy, công cụ này đã được xem là một phương pháp phân tích bằng cận lâm sàng đơn giản, hỗ trợ cho các dữ liệu lâm sàng để phân biệt bướu nhân tuyến giáp lành và ác tính. Hơn nữa, để giảm sự phụ thuộc vào những nhận định chủ quan theo ý kiến bác sĩ, các dữ liệu hình ảnh siêu âm đã được nâng cao vai trò hơn nữa, bên cạnh những triệu chứng lâm sàng, được sử dụng thêm để hỗ trợ việc đưa ra quyết định chẩn đoán trong thực hành.

Hiện tại, chẩn đoán phân biệt bướu nhân tuyến giáp lành và ác tính chủ yếu là dựa trên hình ảnh học ban đầu. Chỉ những trường hợp nghi ngờ khả năng chẩn đoán ung thư theo siêu âm và phân loại TIRADS mới được tiến hành sinh thiết, vì đây là công cụ xâm lấn và cũng có thể gây ra một số rủi ro nhất định. Với những nghiên cứu quan sát hồi cứu có cỡ mẫu lớn, độ nhạy và độ đặc hiệu khi phối hợp siêu âm tuyến giáp và phân loại TIRADS trong chẩn đoán bướu nhân tuyến giáp là ung thư có giá trị khá cao. Từ đó, sự phối hợp này trở thành một yếu tố khách quan với sự nhận định của bác sĩ lâm sàng, đạt được mục tiêu người bệnh hàng đầu, nhanh chóng tìm phương hướng điều trị dứt điểm vì bản chất của ung thư tuyến giáp có tiên lượng khá khả quan.

Tóm lại, cùng với siêu âm tuyến giáp, khi được kết hợp với phân loại TIRADS, các trường hợp người bệnh có bướu nhân tuyến giáp sẽ được hỗ trợ việc đưa ra quyết định lâm sàng chuẩn xác hơn. Từ đó, sự phân biệt bướu nhân tuyến giáp lành và ác tính sẽ thuận lợi hơn, nhanh chóng hơn, bao gồm cả việc đưa ra kế hoạch điều trị và theo dõi lâu dài.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh tật, từ đó có kế hoạch điều trị đạt kết quả tối ưu. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Khám sức khỏe tổng quát phù hợp với từng độ tuổi, giới tính và nhu cầu riêng của quý khách hàng với chính sách giá hợp lý.

Kết quả khám của người bệnh sẽ được trả về tận nhà. Sau khi nhận được kết quả khám sức khỏe tổng quát, nếu phát hiện các bệnh lý cần khám và điều trị chuyên sâu, Quý khách có thể sử dụng dịch vụ từ các chuyên khoa khác ngay tại Bệnh viện với chất lượng điều trị và dịch vụ khách hàng vượt trội.

Nguồn tham khảo: ncbi.nlm.nih.gov; researchgate.net; thyroid.org

XEM THÊM:

• Mục đích của siêu âm tuyến giáp
• Siêu âm tuyến giáp có tác dụng gì?
• Quy trình thực hiện siêu âm tuyến giáp

Video liên quan