Trong văn bản Cuộc chia tay của những con búp be vì sao cô Tâm tái mặt nước mắt giàn giụa

Mục lục

1. TÌM HIỂU CHUNG [edit]

1.1. Tác giả

1.2. Tác phẩm

2. NỘI DUNG [edit]

3. ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT [edit]

Vài nét về tác giả Khánh Hoài:

  • Tên Khai sinh: Đỗ Văn Xuyền, bút danh khác: Bảo Châu, sinh ngày 10 tháng 7 năm 1937. Quê gốc: xã Đông Kinh, Đông Hưng, Thái Bình. Nơi ở hiện nay: thành phố Việt Trì. Tốt nghiệp Đại học sư phạm [khoa sinh ngữ]. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam [1981]
  • Ông thường viết truyện ngắn, truyện dài, truyện vừa.
  • Là nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại

Tác phẩm

Xuất xứ

Tác phẩm "Cuộc chia tay của những con búp bê" đạt giải nhì trong cuộc thi viết văn quốc tế về quyền trẻ em do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Rát-đa Bác-nen - Thụy Điển tổ chức năm 1992.

Loại văn bản

Văn bản nhật dụng

Thể loại

Truyện ngắn

Nhan đề

  • Nhan đề tác phẩm ngầm ám chỉ đến cuộc chia tay của 2 anh em Thành và Thủy. Hình ảnh những con búp bê cũng như anh em Thành và Thủy đều vô cùng trong sáng, vô tư nhưng phải chịu nỗi đau không đáng có.
  • Qua nhan đề, tác giả muốn ca ngợi tấm lòng vị tha, sự bao dung của những đứa trẻ ngày cả trong tình huống bi đát nhất, tình cảm thiêng liêng trong gia đình và tình anh em ruột thịt.
  • Tác giả muốn nhắn nhủ: đừng vì bất cứ lí do gì mà tổn hại đến tình cảm trong sáng, vô tư ấy. Hãy bảo vệ và vun đắp hạnh phúc gia đình.

Chủ đề

Cuộc chia tay đau đớn và đầy cảm động của hai em bé trong truyện khiến người đọc thấm thía rằng: Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi người hãy cố gắng bảo vệ và gìn giữ, không nên vì bất kì lí do gì làm tổn hại đến những tình cảm tự nhiên, trong sáng ấy.

Ngôi kể

Truyện được kể theo ngôi thứ nhất [xưng"tôi"]

Tác dụng:

  • Giúp tác giả thể hiện một cách sâu sắc những tình cảm và tâm trạng của nhân vật.
  • Làm tăng thêm tính chân thực và sức thuyết phục của truyện, truyền tải dễ dàng hơn thông điệp đến người đọc.

Bố cục

Văn bản chia làm 3 phần:

  • Phần 1 [từ đầu đến "bao giờ nó cũng hiếu thảo và chu đáo như vậy" ]: Cuộc chia tay của hai con búp bê.
  • Phần 2 [tiếp theo cho đến "nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật"]: Cuộc chia tay trường học.
  • Phần 3 [còn lại]: Cuộc chia tay của hai anh em.

NỘI DUNG [edit]

1. Cuộc chia tay của hai con búp bê

  • Nguyên nhân/Hoàn cảnh dẫn đến cuộc chia tay: Bố mẹ Thành và Thủy li hôn, Thủy cùng với mẹ về quê ngoại sinh sống.
  • Hai anh em Thành và Thủy rất thương vàquan tâm lẫn nhau:

- Thủy vá áo cho anh

-Thành đi đón em đi học về, hai anh em dắt tay nhau vừa đi vừa trò chuyện...

Có thể thấy, hai anh em Thành và Thủy luôn yêu thương, gắn bó, chia sẻ, buồn vui với nhau.

Khi mẹ bắt Thành và Thủy chia đồ chơi và búp bê:

-Mẹ giục đến lần thứ 3 hai anh em mới chịu chia đồ chơi

-Thành và Thủy đùn đẩy nhường hết đồ chơi cho nhau, không ai chịu lấy ["Không phải chia, anh cho em hết, không... em để hết cho anh,...]

-Thành chia hai con Vệ Sĩ và Em Nhỏ, Thủy đã giận dữ không muốn chia rẽ hai con búp bê. Em mang đặt hai con búp bê về chỗ cũ. Em không muốn Vệ Sĩ và Em Nhỏ cũng như hai anh em Thành và Thủy phải xa nhau.

Tiểu kết: Thủy vô cùng thương và quan tâm đến anh, không muốn phải xa anh.

2. Cuộc chia tay trường học

Cuộc chia tay giữa Thủy với cô giáo và các bạn vô cùng cảm động:

-Ôm chặt lấy em

-Chuẩn bị quà: vở và bút

-Ngạc nhiên, tái mặt và đau xót, giàn giụa nước mắt khi biết em không được đi học nữa

-Khóc thút thít

-Nắm chặt tay Thủy

  • Tác giả sử dụng nghệ thuật đối lập nội tâm với ngoại cảnh:"Ra khỏi trường, tôi kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật" . Câu văn làm nổi bật nỗi đau khổ bất hạnh của hai anh em. Hai anh em quá nhỏ bé để chịu đau đớn nghiệt ngã như thế này.

Tiểu kết:Ta thấy, tình cảm thầy trò, bạn bè thật cảm động.

3. Cuộc chia tay giữa hai anh em

  • Cuộc chia tay diễn ra bất ngờ, đột ngột, nhanh chóng:"Vừa tới nhà đã thấy xe tải đỗ trước cổng, vài người hàng xóm giúp mẹ khuôn đồ lên xe" .
  • Thái độ và hành động của hai anh em khi phải chia tay:

Thành

Thủy

Khóc nức lên

Như người mất hồn, mặt tái xanh như tàu lá

Qua màng nước mắt, nhìn theo mẹ và em trèo lên xe

Để con búp bê Em Nhỏ ở lại cùng con búp bê Vệ Sĩ

Mếu máo trả lời và đứng như chôn chân xuống đất

Khóc nức lên

\[ \rightarrow \] Đau đớn, bàng hoàng khi phải chia tay em.

\[ \rightarrow \]Khao khát hai anh em không phải chia tay, hai con búp bê cũng sẽ mãi ở cùng nhau.

\[ \rightarrow \]Sự hi sinh, tình yêu thương của Thủy dành cho anh.


Tiểu kết: Thủy là một bé gái vô cùng ngây thơ, trong sáng, giàu tình cảm, luôn biết nghĩ cho người khác, chịu thiệt thòi về mình. Vì nghĩ cho anh nên Thủy đã không muốn Vệ Sĩ và Em Nhỏ phải chia cách giống như hai anh em.

ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT [edit]

  • Mở truyện một cách đột ngột, tạo sự tò mò của người đọc và sự hấp dẫn cho truyện.
  • Có sự kết hợp lồng ghép giữa quá khứ và hiện tại.
  • Miêu tả đối lập giữa nội tâm nhân vật với ngoại cảnh làm tăng thêm nỗi xót xa.
  • Miêu tả cảnh vật và tâm lí nhân vật đặc sắc, kết hợp biểu cảm.
  • Cách kể chuyện chân thành, giản dị

– Đoạn 1 (Từ đầu … hiếu thảo như vậy) : Cảnh hai anh em chia đồ chơi.

– Đoạn 2 (tiếp … trùm lên cảnh vật) : Thủy chia tay lớp học.

– Đoạn 3 (còn lại) : cảnh hai anh em chia tay.

Câu 1 (Trang 26 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Truyện về các nhân vật: Thành, Thủy, ba mẹ,cô giáo Tâm, con Vệ Sĩ, con Em Nhỏ.

Truyện kể về cuộc chia tay của bố mẹ Thành và Thủy kéo theo sự chia tay của hai anh em Thành, Thủy và 2 con búp bê Vệ Sĩ, Em Nhỏ

Nhân vật chính là Thành và Thủy là nhân vật chính

Câu 2 (Trang 26 sgk ngữ văn 7 tập 1)

– Câu chuyện được kể bằng lời của nhân vật xưng tôi- ngôi kể thứ nhất

     + Người xưng tôi là Thành, người chứng kiến mọi sự việc xảy ra, là người trực tiếp trong cuộc

     + Ngôi kể này thể hiện trực tiếp được ý nghĩ, tình cảm và tâm trạng của nhân vật, tăng tính chân thực cho câu chuyện

b, Tên của chuyện là cách nói ẩn dụ về nỗi đau của sự chia ly, trong đó những đứa trẻ vô tội là người gánh hậu họa. Cuộc chia tay của bố mẹ dẫn tới sự chia ly của con cái, bạn bè.

– Thành Thủy đã không để cho hai con búp bê chia tay như nói lên nguyện vọng, mong ước của các em về một mái ấm gia đình.

Bài 3 (trang 27 sgk ngữ văn 7 tập 1)

– Hai anh em Thành Thủy luôn gần gũi, yêu thương và chia sẻ với nhau:

     + Thủy vá áo cho anh

     + Thành chiều nào cũng đón em

     + Khi Thủy nức nở trong đêm trước ngày chia tay, Thành nén khóc nhưng nước mắt tuôn ra như suối

     + Thủy nhường lại con Vệ Sĩ để bảo vệ Thành không mơ ngủ thấy ma

     + Khi ra đi Thủy vẫn dặn Thành về chuyện vá áo

Câu 4 (trang 27 sgk ngữ văn 7 tập 1)

– Thủy và Thành đều muốn nhường nhau đồ chơi. Theo lệnh của mẹ, Thủy để Thành chia đồ chơi nhưng tới khi Thành chia tới hai con búp bê thì Thủy tru tréo giận dữ.

– Cách tốt nhất để giải quyết mâu thuẫn chỉ có cách gia đình Thành Thủy đoàn tụ, hai anh em không phải chia tay

– Chi tiết này làm người đọc thương và quý bạn Thủy vì tấm lòng nhân hậu, vị tha

– Từ đó gợi lên suy nghĩ: Chỉ tại cuộc chia tay của người lớn mà kéo theo nhiều cuộc chia tay đầy nước mắt của trẻ nhỏ, những đứa con.

Câu 5 (trang 27 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Chi tiết khiến cô giáo bàng hoàng và chi tiết nào khiến em cảm động nhất:

     + Chi tiết cảm động nhất có thể là chi tiết cô giáo Tâm tặng cho Thủy quyển vở và cây bút máy nắp vàng, nhưng Thủy không dám nhận vì lí do không được đi học nữa, cô Tâm tái mặt và nước mắt giàn giụa

     + Thủy phải chuyển trường, Thủy không còn được đi học nữa do nhà bà ngoại quá xa trường, phải đi bán hoa quả ngoài chợ

→Thủy là đứa bé ngoan ngoãn, giàu tình cảm nhưng phải chia tay bạn bè, người thân, đồ chơi, không được đến trường, sớm phải phụ mẹ

Câu 6 (Trang 27 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Khi Thủy rời khỏi trường, Thành “kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”

     + Anh em Thành tâm trạng vì hai anh em ở trong không khí ảm đạm, bạn bè, thầy cô đau xót trước nỗi đau quá lớn hai anh em đang trải qua

     + Thế nên, nỗi đau ấy không hề tác động gì đến những người khác

– Thành vì quá đau xót nên Thành nghĩ ai cũng biết nỗi đau của hai anh em

– Thiên nhiên vẫn đẹp một cách dửng dưng

→Sự kinh nhạc để biểu hiện tâm trạng đau khổ tột cùng và hâng hụt của Thành.

Câu 7 (Trang 27 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Tác giả muốn nhắn gửi mọi người:

– Gia đình là điều đáng quý nhất trên đời này. Người lớn cần giữ gìn mái ấm gia đình để che chở, chăm sóc cho con trẻ có cuộc sống đầy đủ về tình cảm. Đừng bao giờ để gia đình đổ vỡ, khiến cho người lớn chia tay và kéo theo bao cuộc chia tay đau đớn của các em nhỏ.