Rối loạn nội tiết tố nữ thường gây những ảnh hưởng khá nghiêm trọng đến đời sống của chị em phụ nữ và đang ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra rối loạn nội tiết nhưng không phải ai cũng hiểu hết và có cách khắc phục nó chị em hãy cùng tìm hiểu để khắc phục nhé.
Khi nào phụ nữ thiếu nội tiết tố
– Thiếu hụt nội tiết tố nữ sau sinh: trong thời gian mang thai, nội tiết tố của cơ thể tăng lên nhưng sau khi sinh một thời gian, lượng nội tiết lại giảm đi rõ rệt khiến cho cơ thể rơi vào tình trạng thiếu hụt nội tiết tố và xuất hiện các dấu hiệu như khô da, nám da, tóc rụng…
– Thiếu hụt nội tiết tố ở phụ nữ từ 30 trở lên: sau 30 tuổi quá trình lão hóa tự nhiên bắt đầu rõ rệt, kéo theo đó sự suy giảm của của buồng trứng là nguyên nhân dẫn tới sự suy giảm nội tiết tố nữ. Những dấu hiệu thiếu hụt nội tiết tố nữ sẽ biểu hiện rõ qua da, thói quen sinh hoạt, cảm xúc…
– Thiếu hụt nội tiết tố nữ ở phụ nữ tiền mãn kinh – mãn kinh: sự lão hóa của các cơ quan sinh sản như buồng trứng, tử cung khiến cho lượng estrogen được tiết ra ngày càng ít. Đây là nguyên nhân dẫn đến nhiều dấu hiệu khó chịu thường gặp ở chị em phụ nữ giai đoạn này: nếp nhăn, nám da, bốc hỏa, giảm ham muốn.
– Phụ nữ mắc một số bệnh phụ khoa như: Viêm nhiễn cổ tử cung, âm đạo … cũng là nguyên nhân gây suy giảm nội tiết tố.
Ngoài ra có 1 số tác nhân bên ngoài:
-Một số loại thuốc tránh thai có thể dẫn đến thiếu hụt hoặc rối loạn nội tiết tố.
-Áp lực tinh thần quá lớn khiến lượng nội tiết phụ nữ bị thiếu hụt nghiêm trọng.
Thường xuyên phải chịu sức ép lớn, đối mặt với căng thẳng, stress, ít ngủ kéo dài gây suy giảm hoạt động của tuyến thượng thận dẫn đến sự mất cân bằng hormone trong cơ thể, trong đó có estrogen. Kết quả sẽ dẫn đến tăng cân, gây chóng mặt , nóng bừng… vùng kín khô khan, giảm ham muốn, loãng xương…
-Dung nạp vào cơ thể quá nhiều hóa chất độc hại
Thức ăn bẩn, nhiều thuốc trừ sâu, môi trường, vật dụng, mỹ phẩm chứa nhiều hóa chất độc hại… cũng là yếu tố có thể làm rối loạn nội tiết tố của cơ thể. Nếu bạn thích gắn bó với thức ăn đóng hộp, nguy cơ càng cao vì hầu hết các loại hộp chứa thực phẩm được phủ một lớp nhựa có chứa bisphenol A, chất hóa học có thể làm rối loạn estrogen trong cơ thể.
Hậu quả của mất cân bằng nội tiết tố nữ
Việc thiếu hụt hoặc suy giảm nồng độ estrogen là hệ quả của quá trình lão hóa tất yếu không ai có thể tránh khỏi. Tuy nhiên, nếu biết cách làm chậm quá trình lão hóa và bổ sung estrogen đúng đắn, người phụ nữ sẽ chế ngự được những rối loạn về sức khỏe, sắc đẹp và sinh lý mà cơ thể gặp phải.
Cách bổ sung nột tiết tố khoa học
Duy trì lối sống khoa học giúp cơ thể trẻ trung và khỏe mạnh
– Duy trì lối sống lành mạnh, khoa học: Để lão hóa không đến sớm khiến cho lượng estrogen trong máu sụt giảm nhiều ngay khi còn trẻ, chị em cần có chế độ sinh hoạt khoa học, hợp lý, tránh stress, không thức khuya sau 11 giờ, duy trì giấc ngủ đầy đủ từ 7-8h mỗi ngày, giữ cho tinh thần thoải mái và luyện tập thể dục thường xuyên và hợp lý, tránh tập quá nặng.
– Thực hành một chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng: Bằng cách hạn chế béo, ngọt và thay vào đó là ăn các loại thịt nạc, thực phẩm ít béo, nhiều chất xơ, giàu vitamin C như: kiwi, cà chua, cam, quýt, đào, chuối, măng tây, cà rốt, súp lơ, ngô, đậu… bổ sung các thức ăn giàu caroten như: ớt, cải xoăn, rau bina, cà rốt, củ cải đường, rau bồ công anh, bắp cải, bí đỏ… và các thực phẩm giàu vitamin nhóm B: gan, thịt bò, cá ngừ, yến mạch, thịt gà tây, chuối, khoai tây, bơ sẽ rất tốt trong việc tăng cường estrogen.
Đặc biệt, tập trung lựa chọn các thực phầm chứa chất tương tự estrogen trong cơ thể phụ nữ, giúp tăng estrogen trong cơ thể một cách tự nhiên như: các sản phẩm từ đậu nành, hạt hướng dương, hạt điều, hạt lạc [đậu phộng], sắn dây…
Bên cạnh việc duy trì lối sống lành mạnh và khoa học, phụ nữ hiện đại hoàn toàn có thể lựa chọn các giải pháp bổ sung nhằm khắc phục nhanh chóng tình trạng thiếu hụt và suy giảm nội tiết tố nữ estrogen. Hiện tại, có 2 cách bổ sung nội tiết tố estrogen phổ biến:
– Bổ sung estrogen tổng hợp: [thuốc Tây]: là cách bổ sung estrogen trực tiếp, nhanh chóng nhất mà bất cứ phụ nữ nào cũng có thể dễ dàng mua về dùng thông qua đường tiêm truyền hoặc uống. Tuy nhiên, hiệu quả tức thì đồng nghĩa với việc phụ nữ phải đối mặt với hàng loạt tác dụng phụ không mong muốn như: dị ứng, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, thậm chí nguy hiểm hơn, nếu dư thừa lượng estrogen tổng hợp mà không có khả năng tự đào thải, có thể gây ung thư, gây đột quỵ… Vì vậy cần thận trọng, phải có sự chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ. Có những trường hợp không được phép xử dụng như phụ nữ trên 65 tuổi, bệnh nhân bị bệnh ung bướu, tim mạch, gan…
– Bổ sung estrogen từ thảo dược tự nhiên: Việc sử dụng thảo dược giúp cơ thể tự sản sinh estrogen là hướng đi an toàn và hiệu quả hiện nay thay cho các liệu pháp bổ sung estrogen tổng hợp. Và trong số các dược liệu được sử dụng tăng cường estrogen hiện nay thì Sâm tố nữ đã trở thành trung tâm của các đề tài nghiên cứu, chứng minh công dụng bổ sung nội tiết tố nữ estrogen tự nhiên an toàn, nhanh chóng và vượt trội, cải thiện đáng kể các triệu chứng tiêu cực do thiếu hụt estrogen mang lại”.
Mãn kinh là một hiện tượng tự nhiên trong cuộc đời của người phụ nữ. Đây là tuổi chấm dứt hoàn toàn kinh nguyệt [48 - 53 tuổi] sau khi buồng trứng ngưng tiết estrogen. Tiền mãn kinh là thời gian 2 - 5 năm trước khi mãn kinh, là sự thiếu hụt estrogen do giảm chức năng buồng trứng.
Những dấu hiệu bắt đầu bước vào thời kỳ tiền mãn kinh?
Các triệu chứng hay dấu hiệu cho biết người phụ nữ bắt đầu vào giai đoạn tiền mãn kinh thay đổi khác nhau ở mỗi người. Việc giảm sút nội tiết tố sinh dục estrogen trong suốt thời kỳ tiền mãn kinh chính là nguyên nhân gây ra các vấn đề khó chịu ở phụ nữ.
Khi bước vào độ tuổi này, người phụ nữ có thể xuất hiện một số dấu hiệu như: Rối loạn kinh nguyệt, ra máu âm đạo bất thường, ra máu dài ngày, bốc hỏa, chóng mặt, nhức đầu, lo âu, hồi hộp, mệt mỏi, tê các đầu ngón tay… Ngoài ra, có thể sẽ khó ngủ, mất ngủ, cảm giác nặng ngực, tiểu gắt, tiểu nhiều lần, tiểu không tự chủ và khô âm đạo, giao hợp đau, ra máu…
BS.CK1 Nguyễn Thị Hồng Loan - Chuyên khoa sản phụ khoa BV Nhân dân 115 khám và hướng dẫn cách sử dụng thuốc nội tiết cho bệnh nhân một cách khoa học, theo phác đồ có và chỉ dẫn của bác sĩ.
Có nên sử dụng nội tiết trong tiền mãn kinh và mãn kinh?
Hiện nay, nhiều chị em phụ nữ khi thấy cơ thể mệt mỏi, bốc hỏa… liền tự ý mua thuốc sổ sung nội tiết tố mà không có sự chỉ dẫn của thầy thuốc. Vậy, liệu dùng thuốc nội tiết có thể cải thiện đáng kể rối loạn ở tuổi mãn kinh không và việc sử dụng lâu dài gây ảnh hưởng gì đến sức khỏe?
Trả lời về vấn đề này, theo BS.CK1 Nguyễn Thị Hồng Loan - Chuyên khoa sản phụ khoa BV Nhân dân 115, khi dùng estrogen thay thế sẽ làm giảm các triệu chứng khó chịu của tiền mãn kinh một cách rõ rệt, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, làm cho phụ nữ thấy thoải mái hơn, có thể tiếp tục các hoạt động xã hội. Ngoài ra, nó còn có tác dụng chống loãng xương, giúp phòng ngừa gãy xương hông và cột sống.
Tuy nhiên, bên cạnh nhưng lợi ích mà nó đem lại thì cũng chứa không ít những nguy cơ cao dẫn đến một số bệnh lý như: Làm dày nội mạc tử cung dẫn đến tăng nguy cơ ung thư nội mạc tử cung, tăng nguy cơ nhồi máu não, nhồi máu cơ tim, thuyên tắt mạch và ung thư vú.
“Hiện nay, chất lượng cuộc sống ngày càng được quan tâm, vì vậy việc dùng nội tiết thay thế để làm giảm bớt những khó chịu của phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh được khuyến khích. Tuy nhiên, trước khi sử dụng phải có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa và cần khám tầm soát một cách cẩn thận các yếu tố nguy cơ. Hơn nữa, việc theo dõi định kỳ có hệ thống theo đúng phác đồ điều trị cũng rất quan trọng. Do đó, để sử dụng một cách an toàn và hiệu quả, chị em phụ nữ nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa phụ khoa để được tư vấn và điều trị” - BS Loan khuyến cáo.
Lời khuyên về dinh dưỡng cho phụ nữ ở độ tuổi tiễn mãn kinh, mãn kinh
Theo ThS.BS Lê Thị Ngọc Vân - Trưởng khoa dinh dưỡng BV Nhân dân 115, chị em phụ nữ ở tuổi tiền mãn kinh, mãn kinh có nguy cơ cao bị loãng xương, nên cần tăng cường sử dụng những thực phẩm giàu canxi, vitamin D như uống sữa, ăn trứng và các loại hải sản.
Ngoài ra, khi bước vào giai đoạn này cơ thể người phụ nữ thường suy giảm nội tiết tố làm tăng nguy cơ mắc những bệnh về tim mạch, cao huyết áp, rối loạn mỡ máu… Vì thế, cần phải có chế độ ăn để kiểm soát mỡ máu, giảm mặn trong khẩu phần ăn bằng cách giới hạn lượng cholesterol xấu, giảm sử dụng các loại thực phẩm như nội tạng động vật, hạn chế dầu mỡ, các thực phẩm chiên, rán và hạn chế thịt đỏ.
Mặt khác, không riêng gì người bị tiểu đường mà tất cả những người lớn tuổi đều nên hạn chế tối đa sử dụng chất ngọt như chè, bánh kẹo ngọt, nước ngọt...
Việc bổ sung chất xơ rất quan trọng cho cơ thể, ví dụ khoai lang sẽ giàu chất xơ hơn khoai tây, bánh mì đen giàu chất xơ hơn bánh mì trắng, gạo lứt tốt hơn gạo thường… Ngoài ra, cần tăng cường đạm và các thực phẩm từ đậu nành, đậu phụ, uống nhiều sữa đậu nành vì trong đó có chứa nhiều chất phytoestrogen tốt cho người phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh. Đặc biệt, cần bổ sung thêm chất giàu Omega 3 như các loại cá, quả óc chó, hạt lanh, hạt chia sẽ có lợi cho tim mạch.
“Bên cạnh dinh dưỡng thì một chế độ vận động hợp lý cũng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe phụ nữ thời điểm này. Nhất là ở người tiền mãn kinh thường bị các chứng rối loạn về tiền đình, nên môn thể thao phù hợp nhất là đi bộ, chạy bộ, tập yoga… đều dặn ít nhất 5 lần/tuần, mỗi lần tập từ 30 - 60 phút và tăng dần sẽ giúp cải thiện, tăng cường cholesterol tốt. Không chỉ vậy, vận động đều đặn sẽ giúp xương chắc khỏe và làm giảm nguy cơ mắc bệnh loãng xương” - BS Vân đưa ra lời khuyên.