Những bài văn mẫu lớp 6
Truyện Giọt sương đêm sẽ được giới thiệu trong chương trình Ngữ văn lớp 6 của bộ sách Chân trời sáng tạo.
Download.vn sẽ cung cấp tài liệu Bài văn mẫu lớp 6: Phân tích tác phẩm Giọt sương đêm của Trần Đức Tiến. Mời bạn đọc tham khảo nội dung chi tiết dưới đây.
Phân tích tác phẩm Giọt sương đêm
- Dàn ý phân tích tác phẩm Giọt sương đêm
- Phân tích tác phẩm Giọt sương đêm
I. Mở bài
Giới thiệu khái quát về tác giả Trần Đức Tiến, tác phẩm Giọt sương đêm.
II. Thân bài
1. Cuộc gặp gỡ giữa Bọ Dừa và Thằn Lằn
- Thời gian: trời chạng vạng tối.
- Không gian: xóm Bờ Giậu.
- Nguyên nhân: Bọ Dừa muốn tìm một xóm trọ
- Cuộc gặp gỡ:
- Bọ Dừa: Thận trọng đáp xuống ngọn măng trúc ngoài cùng xóm Bờ Giậu; hỏi thăm về chỗ trọ trong xóm, kể cả một chỗ trọ xoàng xĩnh.
- Thằn Lằn: Hỏi han, đề nghị cho ở nhờ; hỏi để báo tin và ái ngại trước việc Bọ Dừa không ngủ được.
2. Cuộc trò chuyện của Thằn Lằn và cụ giáo Cóc
- Thời gian: trời chạng vạng tối.
- Không gian: xóm Bờ Giậu.
- Nguyên nhân: Thằn Lằn đến thông báo về sự có mặt của Bọ Dừa.
- Cuộc gặp gỡ:
- Thằn Lằn: Đến báo tin về sự có mặt của Bọ Dừa; Kinh ngạc trước sự hiểu biết của ông giáo Cóc.
- Cụ giáo Cóc: am hiểu sâu rộng về họ cánh cứng: “Có hàng trăm, hàng nghìn... cũng có…”.
3. Sự tác động của giọt sương đêm đến quyết định của Bọ Dừa
- Cảnh đêm sương: Bọ Dừa cảm nhận từng sự chuyển động trong đêm.
- Trời nhiều mây.
- Sương rơi lần trong tiếng thở dài của gió.
- Lá cây xào xạc.
- Côn trùng trong lòng đất rỉ rả mãi điệu buồn.
- Tắc Kè khuya khoắt gọi cửa.
- Nghe thấy cả tiếng Ốc Sên nhẹ nhàng trườn qua chiếc lá rụng.
- Tình huống: Một giọt sương rơi xuống khiến Bọ Dừa rùng mình, tỉnh hẳn. Cả đêm đó Bọ Dừa chẳng chợp mắt được nhưng lại rất hài lòng.
- Giọt sương khiến Bọ Dừa sực nhớ quê nhà. Bao nhiêu năm biền biệt đi xa, mải làm ăn mà Bọ Dừa quên mất quê hương.
=> Giọt sương đó trong trẻo như sự thức tỉnh đối với Bọ Dừa, khiến Bọ Dừa trở về với bản thể, nhớ về quê hương.
III. Kết bài
Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Giọt sương đêm.
Phân tích tác phẩm Giọt sương đêm
Nhà văn Trần Đức Tiến có nhiều tác phẩm viết cho thiếu nhi. Các tác phẩm của ông mang nét tinh tế, hồn nhiên. Một trong số những tác phẩm tiêu biểu đó là Giọt sương đêm.
Truyện được in trong tập Xóm Bờ Giậu. Nhân vật chính trong tác phẩm là Bọ Dừa - một vị khách bất người ghé qua xóm Bờ Giậu. Ở đó, Bọ Dừa đã gặp gỡ Thằn Lằn và nhận được lời mời vào nghỉ tạm trong chiếc bình - nhà của Thằn Lằn. Nghĩ đến những lần bị bọn trẻ bắt cóc, Bọ Dừa bị ám ảnh bởi những cái nhà giam tăm tối, nên đã từ chối lời đề nghị. Ông quyết định ngủ tạm dưới vòm trúc. Thằn Lằn cáo từ, rồi đến nhà cụ giáo Cóc báo cáo. Xóm Bờ Giậu nhiều âm thanh khiến vị khách khó ngủ. Bất ngờ, một giọt sương nhằm trúng cổ ông khách khiến Bọ Dừa nhớ đến quê hương. Sáng hôm sau, Thằn Lằn hỏi thăm. Bọ Dừa kể lại chuyện đêm qua rồi từ biệt Thằn Lằn để trở về quê.
Nhân vật Bọ Dừa được xây dựng là một vị khách tình cờ ghé thăm đến xóm Bờ Dậu để tìm một chỗ trọ qua đêm. Trong cuộc trò chuyện với Thằn Lằn, nhân vật này hiện lên với vẻ từng trải. Bọ Dừa từng sợ hãi đến ám ảnh những khoảnh khắc bị bọn trẻ bắt cóc, bị giam hãm trong những chiếc hộp. Còn Thằn Lằn thì hiện lên với vẻ lịch sự, nhiệt tình của chủ nhà. Thằn Lằn đã đề nghị cho ở nhờ, hỏi để báo tin và ái ngại trước việc Bọ Dừa không ngủ được. Sau khi từ biệt Bọ Dừa, Thằn Lằn đến báo tin cho cụ giáo Cóc về sự xuất hiện của Bọ Dừa. Cụ giáo Cóc tỏ ra am hiểu sâu rộng về họ cánh cứng. Điều đó khiến cho Thằn Lằn rất kinh ngạc, thán phục.
Khi đêm đã khuya, trời nhiều mây. Sương rơi lần trong tiếng thở dài của gió. Lá cây xào xạc. Côn trùng trong lòng đất rỉ rả mãi điệu buồn: “Tiếng Tắc Kè khuya khoắt gọi cửa, hay cả tiếng Ốc Sên nhẹ nhàng trườn qua chiếc lá rụng”. Bọ Dừa đang ngủ. Thì từ vòm lá trúc rơi xuống một giọt sương, làm lạnh toát cơ thể Bọ Dừa và khiến nhân vật sực tỉnh, chợt nhớ về những điều đã qua. Cái xóm nhỏ heo hút này giống cái xóm của ông thời thơ ấu, bao nhiêu năm biền biệt đi xa, mải làm ăn khiến ông quên mất. Vậy nên Bọ Dừa quyết định về thăm quê. Điều đó khiến cho Bọ Dừa quyết định trở về quê vào ngay sáng hôm sau. Tác giả đã gửi gắm bài học về sự biết ơn nguồn cội mà nhân vật đã vô tình lãng quên. Bọ Dừa vì mưu sinh mà dành nhiều ngày tháng để bươn chải đó đây, lấy những tán cây làm nhà để rồi một đêm tình cờ, giọt sương đêm rơi xuống đã khiến vị khách nhớ da diết những kỉ niệm và thời thơ ấu và rồi ông quyết định chuẩn bị cho một chuyến hành hương.
Nhân vật Bọ Dừa - nhân vật chính trong truyện đồng thoại được xây dựng mang những nét của con người để thể hiện ý nghĩa của truyện. Câu chuyện kết thúc mở Thằn Lằn đến kể cho cụ giáo Cóc nghe về việc Sọ Dừa mất ngủ, và lời nhận xét của cụ giáo: “Ấy đấy, chú thấy chưa. Có khi người ta thức trắng chỉ vì một giọt sương”. Thực chất, Bọ Dừa mất ngủ không phải là một giọt sương. Mà giọt sương là hình ảnh biểu tượng, gợi nhắc Bọ Dừa nhớ về quê hương. Nỗi nhớ quê hương đã khiến Bọ Dừa mất ngủ, sáng hôm sau quyết tâm về quê.
Truyện ngắn Giọt sương đêm muốn gửi gắm thông điệp đôi khi cuộc sống bận rộn khiến con người quên đi những điều gần gũi, thân thuộc. Và quê hương luôn là bến đỗ bình yên nhất đối với mỗi người.
Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn
Chuẩn bị đọc 1
Video hướng dẫn giải
Câu 1 [trang 90 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Em đã từng thấy bọ dừa chưa? Em đã biết gì về tập tính của bọ dừa? Nếu chưa biết gì về bọ dừa, em hãy hỏi người khác hoặc tìm hiểu thông tin từ sách và Internet.
Phương pháp giải:
Nếu biết về loài vật này, em trình bày cho mọi người cùng biết. Nếu chưa biết, em có thể tra thông tin trên internet.
Lời giải chi tiết:
- Em đã từng nhìn thấy bọ dừa. Chúng là loài côn trùng thường sống ngoài đồng, cỏ.
- Bọ dừa có tên khoa học là Brontispa longissima [Gestro], thuộc họ Ánh kim [Chrysomelidae], Bộ cánh cứng, lớp côn trùng, ngành chân đốt, giới động vật.
HPsKoA5IaSc 2
Video hướng dẫn giải
Câu 2 [trang 90 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Đã bao giờ có một sự việc bất ngờ xảy ra khiến em thay đổi quyết định của mình? Chia sẻ với các bạn về trải nghiệm ấy.
Phương pháp giải:
Nhớ lại xem trước giờ đã có việc gì tác động sâu sắc, khiến em thay đổi quyết định hay hành động nào đó chưa.
Lời giải chi tiết:
Em từng xảy ra sự việc bất ngờ: một lần, em đã không nghe lời mẹ trốn đi chơi nắng cả buổi trưa và về bị sốt. Từ đó, em rút ra bài học cần nghe lời người lớn, tránh đi chơi trời nắng gay gắt sẽ dễ bị ốm.
Trải nghiệm cùng VB 1
Video hướng dẫn giải
Câu 1 [trang 92 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Theo em, vì sao giọt sương lại làm cho Bọ Dừa quyết định về quê?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ chi tiết này, xét xem giọt sương có điều gì tác động đến Bọ Dừa.
Lời giải chi tiết:
Vì khi giọt sương lạnh toát rơi bộp xuống cổ, ông sực nhớ quê nhà, bao nhiêu năm biền biệt đi xa, mải làm ăn, ông quên khuấy đi mất. Vì vậy giọt sương đã làm cho Bọ Dừa quyết định về quê.
Trải nghiệm cùng VB 2
Video hướng dẫn giải
Câu 2 [trang 92 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Lời của cụ giáo Cóc có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ và tìm ẩn ý của cụ giáo Cóc.
Lời giải chi tiết:
Lời cụ giáo Cóc có ý nghĩa: những điều nhỏ bé đôi khi khiến chúng ta thao thức, trăn trở vì nó gợi về những kỉ niệm và yêu thương. Vì một kỉ niệm trong quá khứ ùa về khiến Bọ Dừa sực tỉnh, giật mình, suy nghĩ về những điều đã bỏ quên từ lâu đó chính là nỗi nhớ quê nhà. Đôi khi những thứ nhỏ nhặt lại tác động mạnh mẽ đến cuộc sống của mỗi chúng ta.
Suy ngẫm và phản hồi 1
Video hướng dẫn giải
Câu 1 [trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Nhân vật trong truyện gồm những ai?
Phương pháp giải:
Nhớ lại hai ngôi kể đã học:
- Ngôi thứ nhất xưng "tôi".
- Ngôi thứ ba do tác giả kể chuyện.
Lời giải chi tiết:
Truyện kể theo ngôi thứ ba, nhân vật trong truyện gồm có: Thằn Lằn, Bọ Dừa, cụ giáo Cóc
Suy ngẫm và phản hồi 2
Video hướng dẫn giải
Câu 2 [trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Đoạn văn sau được kể bằng lời của người kể chuyện hay lời của nhân vật?
Ai như Tắc Kè khuya khoắt đang gọi cửa. Đêm ở Bờ Giậu thanh vắng đến nỗi nghe rõ cả tiếng Ốc Sên đi làm về, nhẹ nhàng vén tà áo dài trườn qua chiếc lá rụng.
Phương pháp giải:
Nhớ lại hai ngôi kể đã học:
- Ngôi thứ nhất xưng "tôi".
- Ngôi thứ ba do tác giả kể chuyện.
Lời giải chi tiết:
Đoạn văn được kể bằng lời của người kể chuyện.
Suy ngẫm và phản hồi 3
Video hướng dẫn giải
Câu 3 [trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Dưới đây là một số đoạn văn tóm lược các sự việc trong truyện. Em hãy dùng sơ đồ sự việc đã học ở bài 1 [Lắng nghe lịch sử nước mình] để sắp xếp các sự việc ấy theo đúng trật tự được kể trong truyện.
a. Sáng hôm sau, sau khi kể cho Thằn Lằn nghe về một đêm mất ngủ của mình, Bọ Dừa khoác ba lô hành lí lên vai, chào tạm biệt Thằn Lằn để về quê.
b. Thằn Lằn thông báo với cụ giáo Cóc về sự xuất hiện của nhà buôn Cánh Cứng ở xóm Bờ Giậu đêm ấy.
c. Thằn Lằn đến nhà cụ giáo Cóc kể cho cụ nghe câu chuyện Bò Dừa mất ngủ.
d. Bọ Dừa ngủ dưới vòm lá trúc, nửa đêm, sương rơi trúng cổ làm Bọ Dừa tỉnh ngủ.
e. Bọ Dừa ghé đến xóm Bờ Giậu và hỏi thăm Thằn Lằn về một chỗ trọ qua đêm dưới vòm lá trúc.
Trong những sự việc nêu trên, theo em sự việc là quan trọng nhất? Vì sao?
Phương pháp giải:
Nhớ lại các sự việc trong văn bản và sắp xếp cho hợp lí.
Lời giải chi tiết:
Sắp xếp các sự việc: e – b – d – a – c
e. Bọ Dừa ghé đến xóm Bờ Giậu và hỏi thăm Thằn Lằn về một chỗ trọ qua đêm dưới vòm lá trúc.
b. Thằn Lằn thông báo với cụ giáo Cóc về sự xuất hiện của nhà buôn Cánh Cứng ở xóm Bờ Giậu đêm ấy.
d. Bọ Dừa ngủ dưới vòm lá trúc, nửa đêm, sương rơi trúng cổ làm Bọ Dừa tỉnh ngủ.
a. Sáng hôm sau, sau khi kể cho Thằn Lằn nghe về một đêm mất ngủ của mình, Bọ Dừa khoác ba lô hành lí lên vai, chào tạm biệt Thằn Lằn để về quê.
c. Thằn Lằn đến nhà cụ giáo Cóc kể cho cụ nghe câu chuyện Bò Dừa mất ngủ.
=> Theo em sự việc a: “Sáng hôm sau, sau khi kể cho Thằn Lằn nghe về một đêm mất ngủ của mình, Bọ Dừa khoác ba lô hành lí lên vai, chào tạm biệt Thằn Lằn để về quê “là quan trọng nhất". Vì sự việc này có ý nghĩa sâu sắc, sau một đêm mất ngủ, Bọ Dừa nhận ra chính mình, quay trở về quê hương sau bao năm xa cách, quên lãng.
Suy ngẫm và phản hồi 4
Video hướng dẫn giải
Câu 4 [trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Trong đoạn văn sau, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả các loại bọ cánh cứng?
Anh sống trên cây. Anh đào hang dưới đất. Anh lặn xuống nước sâu. Anh béo tốt nhẵn nhụi. Anh gầy còm mảnh mai, Anh trọc đầu không râu. Anh ria dài như hai sợi ăng ten vắt vẻo. Anh hiền lành nhút nhát. Anh ngổ ngáo mọc sừng.
Điều này thể hiện đặc điểm nổi bật gì của truyện đồng thoại?
Phương pháp giải:
Nhớ lại các biện pháp tu từ mà em đã học.
Lời giải chi tiết:
Các biện pháp nghệ thuật được miêu tả trong đoạn văn trên:
- Điệp từ “anh” được lặp lại 9 lần ở đầu mỗi câu.
- So sánh “ria dài như hai sợi ăng ten vắt vẻo”.
- Liệt kê: “sống trên cây”, “đào hang”, “lặn sâu”; “béo tốt”, “gầy còm”, “trọc đầu”, “ria dài”; “hiền lành”, “ngổ ngáo”.
- Nhân hóa: dùng từ ngữ chỉ người “anh” để gọi con vật.
- Sử dụng các từ láy: nhẵn nhụi, mảnh mai, vắt vẻo, nhút nhát, ngổ ngáo.
=> Qua đoạn văn cũng thể hiện đặc trưng của truyện đồng thoại là thể hiện đặc điểm sinh hoạt của thể loại đặc tính sinh hoạt của các loài vật.
Suy ngẫm và phản hồi 5
Video hướng dẫn giải
Câu 5 [trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Lí do đã khiến Bọ Dừa quyết định về quê sau một đêm mất ngủ ở xóm Bờ Giậu?
Phương pháp giải:
Theo dõi văn bản, nhớ lại các chi tiết xoay quanh Bọ Dừa khiến nhân vật quyết định về quê.
Lời giải chi tiết:
Lí do khiến Bọ Dừa quyết định về quê sau một đêm mất ngủ: trong đêm thanh vắng, ông lắng nghe rõ được những âm thanh quen thuộc. Đặc biệt là khi giọt sương rơi xuống cổ khiến ông sực nhớ quê nhà. Những âm thanh, hình ảnh đó đã gợi nhắc ông về hình ảnh quê hương mà bao lâu nay ông bỏ quên.
Suy ngẫm và phản hồi 6
Video hướng dẫn giải
Câu 6 [trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Trải nghiệm mà Bọ Dừa có được trong đêm ấy là gì? Qua đó, tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp gì?
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản, xem trải nghiệm một đêm của Bọ Dừa đã xảy ra những sự việc gì.
Lời giải chi tiết:
- Trải nghiệm của Bọ Dừa trong đêm ấy là ông đã ngủ ngoài trời và ông đã có cơ hội được ngắm nhìn trời mây, lắng nghe âm thanh của lá cây, côn trùng, tiếng gió, tiếng sương rơi.
- Qua đó, tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp: đôi khi vì cuộc sống bận rộn khiến chúng ta quên đi những điều thân thuộc, gần gũi với chính mình. Vì vậy hãy biết trân trọng những giá trị của cuộc sống.
Suy ngẫm và phản hồi 7
Video hướng dẫn giải
Câu 7 [trang 93 SGK Ngữ văn 6 tập 1]
Nhận xét về cách kết thúc câu chuyện của tác giả. Nếu là em, em sẽ kết thúc câu chuyện này như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc lại phần kết truyện và nhận xét, xem nó có gì khác so với các truyện thông thường.
Lời giải chi tiết:
- Truyện có kết thúc mở. Cách kết thúc đó của tác giả để mỗi người đọc sẽ tự cảm nhận, tự suy nghĩ và chiêm nghiệm về lời nói của cụ giáo.
- Nếu là em, em có thể tạo nên một cái kết cụ thể: Bọ Dừa về quê sum vầy cùng gia đình và nhận ra quê hương, gia đình là điều đáng quý nhất trong trái tim mỗi người.