BỆNH CORONA VIRUS – 19
COVID-19 [tiếng Anh: coronavirus disease 2019 nghĩa là bệnh virus corona 2019] là một bệnh đường hô hấp cấp tính truyền nhiễm gây ra bởi chủng virus corona SARS-CoV-2. Bệnh được phát hiện lần đầu tiên trong đại dịch COVID-19 năm 2019–2020.
Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác nhau như sốt, khó chịu, ho, khó thở và viêm phổi, đờm, đau họng, nhức đầu, ho ra máu và buồn nôn, tiêu chảy, v.v.
Thời gian ủ bệnh: 1-14 ngày [trung bình 4-7 ngày]
Phương thức lây truyền chủ yếu của nó hiện nay là lây truyền từ người sang người, thường được truyền thông qua các giọt dịch hô hấp mà con người hắt hơi, ho hoặc thở ra. Một người nhiễm bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng sau thời gian ủ bệnh kéo dài từ 2 đến 14 ngày, trung bình là 5 ngày, trong thời gian đó nó vẫn có thể truyền nhiễm. Cần thận trọng để giúp hạn chế lây truyền bệnh, bao gồm vệ sinh cá nhân tốt và rửa tay thường xuyên.
Những người nghĩ rằng họ đã bị nhiễm bệnh nên đeo khẩu trang y tế và liên hệ bác sĩ ngay lập tức để được tư vấn.
Virus corona chủ yếu ảnh hưởng đến đường hô hấp dưới [cũng có các triệu chứng ở đường hô hấp trên nhưng ít gặp hơn] và dẫn đến một loạt các triệu chứng được mô tả giống như cúm, bao gồm sốt, ho, khó thở, đau cơ và mệt mỏi, với sự phát triển cao hơn nữa sẽ dẫn đến viêm phổi, hội chứng suy hô hấp cấp tính, nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng và có thể gây tử vong. Các phản ứng y tế đối với căn bệnh này thường là cố gắng kiểm soát các triệu chứng lâm sàng vì hiện tại chưa tìm thấy phương pháp điều trị hiệu quả nào.
Hình ảnh chụp X-quang phổi của một bệnh nhân nhiễm COVID-19. Chảy máu và viêm do viêm phổi có thể xuất hiện các đốm trắng trên khắp phổi.
Căn bệnh này lần đầu tiên được xác định bởi các cơ quan y tế tại thành phố Vũ Hán, thủ phủ của tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc, trong số những bệnh nhân bị viêm phổi không rõ nguyên nhân. Nó đã gây ra sự báo động do không có bất kỳ loại vắc-xin hiệu quả cũng như bất kỳ liệu pháp điều trị bằng thuốc chống virus nào và sự lây lan tương đối nhanh chóng của nó trên toàn cầu, từ lần phát hiện đầu tiên vào đầu tháng 1 năm 2020. Các tỷ lệ tử vong ca bệnh được ước tính vào khoảng 1-3%.
Tổ chức Y tế Thế giới đã tuyên bố dịch viêm phổi do virus corona mới [NCP] là một tình huống khẩn cấp y tế toàn cầu [PHEIC] kể từ ngày 30 tháng 1 năm 2020 và là một đại dịch kể từ ngày 11 tháng 3 năm 2020, dựa trên các tác động của virus đối với các nước nghèo, những nơi có cơ sở hạ tầng chăm sóc sức khỏe yếu kém hơn. Các ca nhiễm virus đã được báo cáo trên khắp thế giới phương Tây và châu Á-Thái Bình Dương, chủ yếu là các du khách có nguồn gốc từ Trung Quốc đại lục, với sự truyền bệnh tại địa phương cũng được báo cáo ở các quốc gia như Đức. Tính tới ngày 16 tháng 11 năm 2020, đã có hơn 54 triệu trường hợp nhiễm COVID-19 được ghi nhận tại hơn 217 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Những ca tử vong đã được báo cáo ở hầu hết các nước trên thế giới. Kể từ ngày 7 tháng 3 năm 2020, nhiều nước khắp thế giới có bằng chứng truyền bệnh cộng đồng.
Dấu hiệu và triệu chứng
Những người bị nhiễm bệnh có thể không có triệu chứng hoặc có các triệu chứng cơ năng từ nhẹ đến nặng, như sốt, ho và khó thở. Tiêu chảy hoặc các triệu chứng ở đường hô hấp trên [ví dụ như hắt hơi, sổ mũi, đau họng] ít gặp hơn. Một số trường hợp ở Trung Quốc ban đầu chỉ xuất hiện với đau ngực và đánh trống ngực. Vào tháng 3 năm 2020, các báo cáo nổi lên chỉ ra rằng mất khứu giác có thể là triệu chứng phổ biến ở những người mắc bệnh nhẹ, mặc dù không phổ biến như báo cáo ban đầu. Các trường hợp có thể tiến triển thành viêm phổi nặng, suy rối loạn đa tạng và tử vong.
Thời gian ủ bệnh được Tổ chức Y tế Thế giới ước tính từ 2 đến 10 ngày, hoặc từ 2 đến 14 ngày bởi Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ [CDC]. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 2 bởi một số nhà nghiên cứu ở Trung Quốc, bao gồm cả bác sĩ khám phá ra SARS, đã tìm thấy bằng chứng về thời gian ủ bệnh kéo dài đến 24 ngày.
Sự nhiễm trùng
COVID-19 được truyền sang người khác qua các giọt bắn và các hạt rất nhỏ có chứa vi-rút đường hô hấp từ ho, hắt hơi, lời nói hoặc hơi thở của người bị bệnh . Lây truyền qua các giọt nước nhỏ hoặc bình xịt có chứa vi-rút do người bị nhiễm bài tiết ra và xâm nhập vào mắt, mũi hoặc miệng của những người xung quanh. WHO và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ [CDC] cho biết nó chủ yếu lây lan qua các giọt nhỏ tạo ra khi tiếp xúc, ho, hắt hơi và nói chuyện và tiếp xúc trong vòng 1 đến 3 mét. Nói to tiết ra nhiều giọt nước hơn nói bình thường. Một nghiên cứu ở Singapore phát hiện ra rằng một cơn ho không rõ nguyên nhân có thể dẫn đến những giọt nhỏ bay xa đến 4,5 mét.
Một người tiếp xúc càng gần và lâu thì càng có nhiều khả năng mắc hợp đồng với COVID-19. Càng gần chúng, chúng càng tiếp xúc với các hạt giọt lớn hơn có xu hướng chìm xuống đất và khoảng cách chúng chứa các hạt trong không khí càng lớn. Các giọt hô hấp có thể tồn tại lâu dài trong không khí là hạt nhân của giọt trên đường hô hấp. Tính đến tháng 11 năm 2020, tầm quan trọng tương đối của các giọt lớn và các hạt nhỏ vẫn chưa được chứng minh rõ ràng. Sự lây truyền qua đường hàng không chủ yếu xảy ra trong các phòng kín như nhà hàng, lớp học, quán cà phê và văn phòng nơi đông người và thông gió kém.
Hôn và tiếp xúc cơ thể giữa người với người làm cho vi-rút dễ lây lan hơn, làm cho việc tiếp xúc với COVID-19 dễ dàng hơn. Ngoài ra, mặc dù không phải là đường lây truyền chính nhưng vẫn có nguy cơ lây truyền khi chạm vào vật có vi-rút Corona 19 mà không tiếp xúc vật lý rồi chạm vào mắt, mũi, miệng mà không rửa tay. . Hiện tại , chưa có bằng chứng về sự lây truyền qua phân người , nước tiểu , sữa mẹ , thức ăn , nước thải hoặc nước uống, nhưng cần thận trọng vì nghiên cứu về sự lây truyền từ mẹ sang thai nhi trong thời kỳ mang thai đang được tiến hành.
Cách xa xã hội và đeo khẩu trang làm giảm nguy cơ lây nhiễm corona bằng cách ngăn chặn sự lây lan của các giọt. Ngoài ra, nguy cơ lây nhiễm có thể giảm nếu hệ thống thông gió trong nhà được trang bị tốt và không khí được lưu thông qua hệ thống thông gió liên tục.
Có sự khác biệt riêng về số lượng một người có thể lây nhiễm, nhưng tính đến tháng 9 năm 2020, người ta thấy rằng một người lây nhiễm trung bình từ hai đến ba người. ở một số nơi, một nhóm nhiễm trùng corona-19 có thể xảy ra. Và có những trường hợp siêu lây truyền, trong đó một người làm lây lan vi-rút cho nhiều người.
Vi rút có thể lây lan 2 ngày trước khi bắt đầu có triệu chứng, và có thể lây lan vi rút ngay cả khi không có triệu chứng. Hầu hết những người bị nhiễm đều có khả năng lây nhiễm từ 1 đến 12 ngày, và trong những trường hợp nghiêm trọng, họ có thể lây nhiễm trong 2 tuần. Ngoài ra, các trường hợp tái nhiễm sau khi được chữa khỏi đã được báo cáo, và vào tháng 10 năm 2020, các nhà khoa học y tế đã báo cáo bằng chứng cho điều này.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây bệnh đã được khẳng định là do chủng virut tên là SARS-CoV-2 gây ra. Đây là tên chính thức do ICTV đặt ra, cũng còn được WHO và nhiều người quen gọi là “Covi-19”, được cho là có nguồn gốc từ động vật. Về mặt Sinh học, khi ở ngoài cơ thể vật chủ, thì Covi-19 không phải là sinh vật, như tất cả các virut khác, do nó chỉ có biểu hiện của vật sống khi ký sinh trong vật chủ như người.
Phương thức lây truyền
Phương thức lây truyền chính là từ người sang người, qua các giọt dịch hô hấp của cơ thể khi mà người có mầm bệnh hắt hơi, ho hoặc thở ra. Các nhà khoa học và quan chức có trách nhiệm đã xác nhận ba cách lây truyền: truyền trực tiếp, truyền tiếp xúc và truyền khí dung.
- Trong cách truyền trực tiếp: các giọt dịch hô hấp [nói nôm na là giọt nước bọt] của người có mầm bệnh bắn trực diện vào cơ quan hô hấp của người khác [thường là mũi, miệng, một số trường hợp là mắt], khi ở gần nhau. Trường hợp này rất hay gặp khi một số người đối diện nhau mà nói chuyện, cười đùa với nhau.
- Trong cách truyền tiếp xúc: các giọt dịch hô hấp của người có mầm bệnh bám trên vật thể nào đó, rồi người khác chạm phải, tay có dính mầm bệnh lại vô tình quệt lên mắt, ngoáy mũi hay cầm thức ăn cho vào miệng. Chẳng hạn như người có mầm bệnh hắt hơi hoặc nhổ lên một tay ghế, người khác nắm hay chạm phải có thể dính mầm bệnh.
- Trong cách truyền khí dung – còn gọi là truyền qua không khí – thì mầm bệnh bay lơ lửng trong không khí, người khác chẳng may hít phải hoặc tiếp xúc qua niêm mạc. Trường hợp này thường gặp khi nhiều người tập trung ở phòng kín [lúc hội họp, tập
trung xem biểu diễn] hoặc ngay cả ở ngoài trời [ít gặp hơn, nhưng không phải là khó xảy ra], do mầm bệnh có thể tồn tại trong không khí nhiều giờ, nhất là khi nhiệt độ không khí mát hay lạnh [