Bạn không muốn khi đang chill chill trong phòng nghe nhạc với hệ thống âm thanh vòm siêu đỉnh mà đùng một cái bị người trong gia đình gõ cửa phàn nàn và bị hàng xóm phản ảnh chứ.
Để tránh trường hợp mất hứng này, Cơn Bão Số muốn chia sẻ cho bạn vài kinh nghiệm xử lý âm học phòng nghe nhạc tốt. Có căn phòng cách âm này rồi bạn tha hồ thưởng thức mọi cung bậc của âm nhạc, mọi thể loại nhạc kể cả những bản nhạc bốc lửa với âm thanh được bảo toàn trọn vẹn, êm ái, mượt mà, trong trẻo và tự nhiên nhất.
Vì sao phải xử lý âm học phòng nghe nhạc, xem phim
Mục đích đầu tiên của việc xử lý âm học trong phòng nghe nhạc và xem phim là để tránh tiếng ồn ở bên ngoài truyền vào trong phòng nghe nhạc, chiếu phim. Đồng thời tránh ảnh hưởng, gây ồn ào, khó chịu khi tiếng ồn truyền đến tai những người xung quanh. Ngoài ra, trang bị một phòng cách âm còn nhằm mục đích dưới đây:
- Kiểm soát mức độ tiếng vọng, cải thiện giá trị âm thanh trong căn phòng của bạn. Giữ cho âm thanh gốc rõ nét hơn, mang lại chất lượng âm thanh cao cấp, trong trẻo
- Thu lại các phản xạ sóng âm không mong muốn trong phòng nhằm làm sạch không gian
- Nó còn giúp làm tiêu tan động năng từ sóng âm bằng cách chuyển nó thành nhiệt.
- Tách âm bằng cách ngăn chặn sự truyền âm thanh bằng các loại cao su dẻo, đặc biệt hạn chế sự rung động lan truyền từ vật này qua vật kia
- Giúp tiêu âm các phản xạ tần số thấp và các phản xạ tần số cao mục đích là giảm tiếng nhại và tiếng dội bảo đảm các nhạc cụ phát ra âm thanh đúng nghĩa nhất.
Những lỗi thường mắc phải khi xử lý âm học sai chuẩn
Lỗi khi để hai bức tường song song không che phủ
Trong một căn phòng nếu các bức tường, sàn và trần cứng phẳng song song không được che phủ bởi bất cứ vật gì thì âm thanh sẽ dội ngược trở lại giữa các bề mặt phản xạ. Bạn sẽ thường thấy hiện tượng này bằng cách thử đứng trước một hẻm núi thoáng và rộng hét lên sẽ thấy tiếng vang dội lại ngay.
Để khắc phục bạn nên sử dụng một số tấm xốp tiêu âm nhằm làm suy giảm sóng âm, phá vỡ bản chất cơ học của âm thanh, hấp thụ và tiêu tán nó. Ngoài ra bạn cũng có thể sử dụng mút tiêu âm, nó không chỉ giảm tiếng ồn mà còn giảm rất nhiều sóng dội âm. Khả năng giảm tiếng vang của nó vượt trội so với hầu hết các vật liệu.
Không tiêu âm cho sàn nhà và tường
Trong một căn phòng bình thường nếu tường và sàn chưa cách âm sẽ xảy ra trường hợp âm thanh dội lại và bị nhòe, khó nghe khi chúng ta tăng volume của loa. Sở dĩ vậy là do loa thường đặt ở vị trí dưới sàn hoặc gắn trên trần nhà. Sự rung động của âm thanh sẽ lan truyền từ sàn nhà sang các vật dụng khác hoặc bị dội lại từ trần nhà. Hậu quả là dù dàn loa nhà bạn khá xịn nhưng nhược điểm của sàn và tường khiến âm thanh không được rõ ràng, chi tiết, sâu và thường bị nhiễu sóng.
Sự dội âm từ sàn lên trần nhà cộng thêm sự phản xạ của âm thanh từ 2 bức tường không che phủ khi kết hợp với âm thanh phát ra từ loa sẽ sinh hiện tượng nhiễu tín hiệu. Âm thanh phát ra từ quá trình phản xạ truyền đến tai sẽ chậm hơn [còn gọi âm thanh gián tiếp], còn âm thanh phát ra từ loa chính là âm thanh trực tiếp, sự chênh lệch này sẽ dẫn đến âm không đồng đều, trọn vẹn, ổn định.
Một số biện pháp cách âm cho sàn nhà:
Dùng mút cách âm hoặc cao su để tiêu âm thanh
Hiện nay mút cách âm và các thảm trải sàn làm từ vật liệu cao su được xem là những vật liệu cách âm tốt. Các vật liệu này cũng rất mềm nên thuận tiện cho việc đi lại và tiêu thụ phần lớn phản xạ âm thanh do loa tạo ra.
Dùng các tấm ván làm từ gỗ cây bần [cork]
Không chỉ dùng để cách nhiệt mà các vật liệu được làm từ cây bần cũng rất lý tưởng khi phục vụ cho mục đích cách âm. So với các tấm thảm lót sàn hay mút cách âm thì vật liệu gỗ cây bần rất bền, dùng được lâu dài.
Dùng xốp lót nhà
Điểm tuyệt vời của xốp lót nhà là khi dùng lâu sẽ không bị mối mọt, cố định vững vàng trên bề mặt sàn và hạn chế trơn trượt khi đi lại. Nó còn có ưu điểm cách âm siêu đỉnh.
Dùng thảm trải sàn để cách âm
Thảm trải sàn rất tốt trong việc giảm tiếng ồn do va đập, chẳng hạn như tiếng bước chân, âm thanh của vật gì đó rơi trên sàn hoặc tiếng đồ đạc bị kéo lê xung quanh, ngăn chặn âm thanh không mong muốn đặc biệt là tiếng ồn trong không khí. Khi đi mua thảm bạn nên lưu ý chọn các loại thảm dày, có vật liệu tốt và chuyên dụng cho cách âm sàn nhà.
Một số biện pháp cách âm cho trần nhà
Dùng vách thạch cao
Thạch cao cách âm tốt hơn hẳn các loại ván ép, ván sợi hoặc ván cứng vì khả năng cách âm của nó có thể lên đến 49 dB. Ngoài ưu điểm là cách âm tốt thì thi công vách thạch cao cũng nhanh hơn các vật liệu khác. Nó cũng còn có ưu điểm là chống nhiệt, chống cháy, chống ẩm và có độ bền chịu lực tương đối.
Dùng tấm trần nhôm
Thường tấm trần nhôm có cấu tạo nhiều lớp, lại có thêm một lớp sơn nên khả năng tiêu âm của các loại hợp kim nhôm rất tốt, nó sẽ giúp căn phòng nghe nhạc, xem phim của bạn sẽ không còn bị dội, vang và nhiễu âm thanh nữa.
Ngoài 2 cách trên để xử lý âm học phòng nghe bộ phận trần nhà bạn cũng có dùng gỗ hoặc mút tiêu âm. Nhưng dùng gỗ thì hơi mắc còn dùng mút sẽ hơi mất thẩm mỹ. Lời khuyên của Cơn Bão Số là dùng vách thạch cao cách âm tốt nhất, rẻ và đảm bảo được thẩm mỹ.
Xử lý âm Bass bị dội mạnh
Âm bass bị dội mạnh nguyên nhân là do loa của bạn có chất lượng không tốt, vị trí đặt loa và vị trí ngồi nghe không hợp lý. Bass cũng bị dội mạnh trong trường hợp dây dẫn, nguồn điện hoặc thiết bị có vấn đề. Quan trọng hơn là kết cấu và diện tích phòng cũng là một trong lý do ảnh hưởng.
Một số cách cải thiện tốt nhất là bạn dùng tấm tiêu âm độ dày 30cm trở lên đặt ở góc phòng. Có rất nhiều thông tin hướng dẫn rằng dùng mút trứng có thể cải thiện tình trạng này nhưng thực ra mút trứng chỉ có tác dụng với các âm trung và âm cao chứ với âm trầm dường như không có tác dụng.
Để xử lý, bạn nên cải tạo lại phòng hoặc lắp đặt các vật liệu hút âm có hình dáng chóp vuông ở các góc phòng và vật liệu hình trụ tam giác vuông ở các cạnh phòng, bằng cách này nó sẽ tác động đến sóng cộng hưởng sau đó làm gãy nó.
Hạn chế tối đa để các đồ vật gần nguồn phát
Khi để các đồ vật gần hệ thống âm thanh loa quá nhiều sẽ gây nên hiện tượng âm thanh bị rè, trường âm thanh không sâu hoặc trải nghiệm người nghe không trọn vẹn. Dù bạn đã bố trí và xử lý hết các hệ thống loa còn lại để check nguyên nhân cho tình trạng rè âm nhưng vẫn không hiểu lý do tại sao.
Vậy bạn hãy cân nhắc lại chiếc TV, đây là thủ phạm tạo nên hiện tượng trên vì màn hình TV cũng chính là một mặt phẳng không được che phủ và có khả năng phản xạ âm thanh.
Cách tốt nhất để xử lý vấn đề này là dịch chuyển TV ra xa 2 loa front và loa center. Nếu không dịch chuyển được bạn nên dùng tấm vải hút âm để phủ lên màn hình TV khi muốn nghe nhạc bạn nhé.
Cách xử lý âm trung và âm cao cho căn phòng
Cũng như âm trầm, nguyên nhân khiến cho âm trung và âm cao bị dội cũng do:
- Kích thước phòng
- Hình dạng phòng
- Các vật thể phân tán trong không gian
- Khả năng hấp thụ của không gian
- Tính chất hấp thụ của các bề mặt [rèm và thảm so với các bề mặt đặc biệt]
- Các vật thể trong không gian
Sai lầm điển hình trong cách xử lý âm trung và âm cao cho căn phòng chính là bạn thường chỉ dùng thảm lót sàn hoặc rèm cửa để tiêu tán âm thanh. Các vật liệu này chỉ hấp thụ tần số cao và nếu dùng để xử lý âm trung, âm cao sẽ phản ứng hồi âm không đồng đều.
Vật liệu tốt nhất để xử lý 2 loại âm này là tấm mút nhiều hình dạng, màu sắc và kích thước khác nhau. Để nó có thể hấp thụ âm trung một cách tốt nhất thì yêu cầu độ dày phải lên đến 50cm. Ngoài ra bạn cũng có thể dùng bộ khuếch tán, các bộ khuếch tán này sẽ thay thế những phản xạ truyền nhanh thành những phản xạ truyền muộn đã bị suy giảm, tiêu hao. Lúc này năng lượng âm thanh được giữ lại trong phòng và các âm đã được khuếch tán khi nghe sẽ cảm thấy tự nhiên hơn hẳn.
Cách xử lý âm bass cho căn phòng
Trong một căn phòng không có khả năng hút âm trầm thì các tần số thấp do loa tạo ra sẽ di chuyển trong phòng và tạo phản xạ ngược lại với các bề mặt phẳng như tường, sàn nhà, trần nhà, góc phòng. Vì tần số thấp nên nó có bước sóng rất dài mà các phòng nghe nhạc hay chiếu phim tại gia lại có diện tích nhỏ, đây cũng là điều kiện để âm thanh tần số thấp phản xạ với các âm trầm phát ra trực tiếp từ loa.
Mối quan hệ giữa 2 âm thanh trong giai đoạn này cực kỳ quan trọng, bởi lẽ nếu chúng gặp nhau ở 2 cực gần như trái ngược thì sẽ triệt tiêu nhau và làm giảm mức độ âm thanh đáng kể, lúc này nốt trầm nghe sẽ bị yếu hoặc lạc mất. Mặt khác nếu âm thanh phản xạ và âm thanh trực tiếp phát ra từ loa ở cùng một cực thì âm bass sẽ bị dội.
Để xử lý người ta thường hút âm trầm bằng cách hấp thụ năng lượng sóng âm tần số thấp. Khi năng lượng âm thanh được hấp thụ nó sẽ không thể phản xạ lại phòng và nhờ vậy mà không cản trở âm thanh phát ra trực tiếp từ loa.
Kết quả là bạn chỉ nghe thấy âm trầm do loa tạo ra chứ không nghe thấy các hiệu ứng trong phòng và điều đó có nghĩa là bạn sẽ có nhiều âm trầm hơn và phản hồi âm trầm cũng đồng đều ở vị trí nghe và cả toàn bộ phòng. .
Kết luận
Rõ ràng xử lý âm học phòng nghe nhạc xem phim cực kỳ cần thiết đúng không nào. Là một người đam mê âm nhạc, đam mê các bộ phim mang tính điện ảnh thì lỗi mờ âm thanh, dội âm thanh hay âm thanh không rõ, không sâu sẽ tạo nên trải nghiệm hết sức thất vọng. Nhưng đừng lo nữa, vì với bài chia sẻ trên Cơn Bão Số đã hướng dẫn rất chi tiết tất cả bí quyết cách âm cho nhiều trường hợp. Chúc bạn sớm tìm ra giải pháp xử lý âm học tốt nhất cho căn phòng thư giãn tại gia của mình.