Thực đơn trong trường là yếu tố hầu hết các bậc phụ huynh quan tâm khi cho con đi học mẫu giáo. Chính vì vậy việc xây dựng một thực đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng, đúng theo độ tuổi và cân bằng dinh dưỡng là rất quan trọng. Vậy làm thế nào để có khẩu phần ăn đầy đủ dinh dưỡng? Làm sao để có một thực đơn đa dang? Làm sao sao để thực đơn hấp dẫn các bé?
Cùng tìm hiểu trong bài viết này ngay nhé!
1. Tại sao phải xây dựng khẩu phần và thực đơn?
Khẩu phần: Là suất ăn của một người trong một ngày nhằm đáp ứng đầy đủ nhu cầu về năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể [protein, lipit, gluxit, vitamin, chất khoáng].
Thực đơn: Là lương thực, thực phẩm được chế biến dưới dạng các món ăn trong từng bữa, từng ngày và hằng tuần.
Xây dựng khẩu phần và thực đơn nhằm đảm bảo đầy đủ nhu cầu về năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ và vệ sinh văn minh trong ăn uống để phòng tránh bệnh tật. Việc có sẵn thực đơn và khẩu phần ăn cũng tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ nhà bếp đi chợ.
Trong từng giai đoạn phát triển của trẻ em, tùy theo tình trạng sức khỏe và trạng thái hoạt động, cần dựa vào một số nguyên tắc chính để xây dựng khẩu phần, thực đơn khác nhau phù hợp.
Tùy theo khả năng cung cấp thực phẩm ở địa phương và tùy thuộc vào thời tiết, mùa để xây dựng cho trẻ một khẩu phần hợp lý và đầy đủ chất dinh dưỡng.
2. Nguyên tắc xây dựng khẩu phần và thực đơn
Nguyên tắc xây dựng khẩu phần và thực đơn cho trường mầm non bao gồm:
- Đảm bảo cho khẩu phần đáp ứng đủ về nhu cầu năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết.
- Đảm bảo tỷ lệ cân đối giữa các chất sinh năng lượng. Cân đối tỷ lệ đạm động vật và thực vật, mỡ động vật và dầu thực vật, cân đối các loại vitamin và chất khoáng.
- Đảm bảo khẩu phần của trẻ ở trường mầm non: lứa tuổi nhà trẻ chiếm 60-70% khẩu phần cả ngày và mẫu giáo 50-60% khẩu phần cả ngày.
- Trong đó tỷ lệ: Bữa trưa: 30-35, Bữa chiều: 25-30%, Bữa phụ: 1/2 bữa chính
- Thực đơn được xây dựng theo từng ngày, tuần, tháng và theo mùa để điều hòa thực phẩm.
Xây dựng thực đơn cho nhiều ngày cần thay đổi món ăn để hấp dẫn trẻ và đảm bảo đủ các chất dinh dưỡng. Khi thay đổi cần đảm bảo thay thế thực phẩm trong cùng một nhóm [ví dụ: thay thịt bằng cá, trứng hoặc tôm,…] hoặc phối hợp các thực phẩm thay thế để đạt được giá trị dinh dưỡng tương đương.
Thay đổi thực đơn trường mầm non không chỉ đơn thuần thay đổi thực phẩm mà cần thay đổi dạng chế biến trong cùng một loại thực phẩm [như, luộc, kho, rào, dán, hấp,…].
Trong cùng một bữa ăn nên sử dụng thực phẩm giống nhau cho các chế độ ăn để tiện cho cán bộ nhà bếp đi chợ, nhưng lưu ý nhu cầu của từng độ tuổi và cách chế biến phù hợp.
CHÚ Ý:
- Có thực đơn của bữa chính, bữa phụ phù hợp với mức đóng góp.
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong chế biến đồ ăn cho trẻ
3. Các bước xây dựng khẩu phần và thực đơn trường mầm non
3.1 Các bước xây dựng khẩu phần ăn
- Tính năng lượng, lượng protein và các chất dinh dưỡng khác của khẩu phần cho một bữa chính của một trẻ theo độ tuổi tương ứng với mỗi chế độ ăn.
- Tính lượng gạo và thực phẩm giàu đạm cho một suất ăn.
- Bổ sung vitamin và các chất khoáng bằng các loại rau.
- Bổ sung năng lượng bằng mỡ động vật, dầu thực vật hoặc đường.
- Thêm gia vị.
3.2 Các bước xây dựng thực đơn
- Xác định số ngày trẻ ăn trong tuần và số bữa ăn trong ngày của từng chế độ ăn [số bữa chính, bữa phụ].
- Chọn thực phẩm giàu đạm động vật và thực vật.
- Chọn các loại rau.
- Chọn cách chế biến thành món ăn cho từng chế độ ăn. Chế độ ăn cơm cần đảm bảo có món canh và món mặn.
- Cho gia vị vào các món ăn [nước mắm, hành,…].
- Chọn món ăn cho bữa phụ.
Trên đây nguyên tắc xây dựng thực đơn và khẩu phần trường mầm non cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ. Các cô cũng nên thường xuyên thay đổi, sáng tạo các món mới phù hợp với chế độ dinh dưỡng và sở thích của các bé để các bé ăn ngon miệng hơn và phát triển tốt nhất.
Nếu bạn đang quan tâm và tìm hiểu một số mẫu thực đơn phù hợp cho từng độ tuổi của các bé mầm non bạn có thể tìm hiểu chi tiết TẠI ĐÂY. Cảm ơn các bạn đã chú ý theo dõi bài viết!
Khi bước vào tuổi mẫu giáo, nhu cầu dinh dưỡng cho bé sẽ thay đổi so với trước đó. Con cần nhiều năng lượng hơn, bữa ăn của con cũng cần đa dạng hơn, hấp dẫn hơn để đảm bảo trọn vẹn cả lượng và chất. Hãy cùng Nestlé Mom & Me điểm qua những lưu ý quan trọng để xây dựng thực đơn cho trẻ mẫu giáo nha!
Thực đơn cho trẻ mẫu giáo nên tăng số lượng bữa ăn để đáp ứng nhu cầu năng lượng
Nhu cầu năng lượng trung bình của trẻ 1 - 3 tuổi là 1180 Kcal/ngày, còn trẻ từ 4 - 6 tuổi cần ít nhất 1470 Kcal/ngày. Khi càng lớn, trẻ càng cần nhiều năng lượng để vận động, học hỏi, vui chơi và phát triển thể chất. Tuy nhiên, nhu cầu năng lượng tăng nhanh mà thể tích dạ dày của trẻ lại không tăng nhanh như thế. Do đó, trẻ cần ăn nhiều bữa hơn so với trước đó để nhận đủ năng lượng cần thiết.
Thông thường, trẻ sẽ ăn 5 bữa một ngày với 3 bữa chính và 2 bữa phụ.
3 bữa ăn chính trong thực đơn cho trẻ mẫu giáo phải đảm bảo đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng
Chất bột [đường]: Là các loại ngũ cốc cơ bản như gạo, ngô, khoai, sắn, mì... Đây là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu trong bữa ăn. Ngoài ra, ngũ cốc còn là nguồn cung cấp nhiều vitamin nhóm B, nhất là vitamin B1. Vitamin B1 thường nằm ở lớp vỏ ngoài của hạt gạo, nếu gạo xay xát quá kỹ sẽ làm vitamin này giảm đi đáng kể.
Chất đạm: Đạm cung cấp các acid amin cần thiết mà cơ thể người không tự tổng hợp được. Bữa ăn cho trẻ cần cân đối nguồn đạm động vật [thịt, cá, trứng...] và đạm thực vật [đậu đỗ, rau củ...] để trẻ dễ hấp thu, tiêu hóa. Tỷ lệ đạm động vật nên chiếm 1/2 tổng lượng đạm trong bữa ăn.
Chất béo: Bao gồm dầu ăn, mỡ, lạc, vừng... là nguồn cung cấp năng lượng và các acid béo cần thiết cho cơ thể. Mỗi ngày, trẻ cần 50g chất béo từ các nguồn thực phẩm dinh dưỡng khác nhau, và khẩu phần ăn nên cân đối lượng chất béo gốc động vật và thực vật theo tỷ lệ 7:3. Nên bổ sung chất béo từ cá, các chế phẩm từ sữa để giúp trẻ cân bằng chế độ dinh dưỡng, phát triển thể chất, trí não.
Nhóm vitamin và chất khoáng: Bao gồm các thực phẩm dinh dưỡng là những loại rau xanh và quả chín. Đây cũng là nguồn cung cấp chất xơ cho cơ thể, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột và hỗ trợ tiêu hóa. Cũng cần lưu ý là một số loại vitamin như vitamin C sẽ bị giảm khi rau bị dập nát hoặc để lâu ngoài môi trường sau khi hái, vì thế, nên lựa chọn rau tươi ngon và cho trẻ ăn ngay khi chế biến thức ăn xong để bảo toàn lượng vitamin. Mẹ cũng có thể tham khảo thêm bài viết Các Loại Thực Phẩm Giàu Vitamin C Cho Bé.
Thực đơn cho trẻ mẫu giáo cũng cần tuân thủ theo mùa
Tùy vào mỗi mùa mà các cô giáo cần sắp xếp bữa ăn và thực đơn cho trẻ mẫu giáo khác nhau, ví dụ trong mùa hè nóng nực, việc bổ sung nước là vô cùng cần thiết.
Các cô cũng cần phải cân đối việc thức ăn theo mùa và khẩu vị của trẻ. Nếu không thích thức ăn đó thì có ép thế nào trẻ cũng không ăn.
Các món ăn cho trẻ cần được chế biến sạch sẽ, ăn chín uống sôi để tránh các căn bệnh về đường tiêu hóa cho trẻ nhất là vào mùa nắng nóng.
Những lưu ý khác khi xây dựng thực đơn cho trẻ mẫu giáo
Thực đơn cho trẻ mẫu giáo cần đa dạng về món ăn và thực phẩm dinh dưỡng. Mỗi ngày, trẻ nên ăn ít nhất 10 loại thực phẩm khác nhau để đáp ứng nhu cầu đa dạng về chế độ dinh dưỡng.
Hạn chế sử dụng thực phẩm đóng gói và chế biến sẵn.
Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm khi chế biến thức ăn cũng như khi cho trẻ ăn.
Món ăn cho trẻ phải sử dụng gia vị hợp lý: trẻ nên ăn dưới 100g muối/ tháng và nên sử dụng muối iod để nêm nếm thức ăn cho trẻ.
Uống đủ nước: Tùy theo mức độ vận động cũng như nhu cầu của mỗi trẻ, trung bình trẻ cần 1 - 1,5 lít nước mỗi ngày. Lưu ý: mức nước này đã bao gồm cả lượng sữa và nước trái cây hàng ngày cho trẻ.
Các bữa phụ của trẻ nên là những thực phẩm dinh dưỡng như trái cây, sữa hộp. Hạn chế các loại bánh kẹo ngọt, nước có gas/nhiều đường.
Đối với trẻ thừa cân - béo phì, ăn rau và canh trước khi ăn cơm, cơm và món mặn cần giảm so với khẩu phần bình thường. Mẹ cũng có thể tham khảo thêm bài viết 5 Hiểu Lầm Khi Chăm Sóc Dinh Dưỡng Cho Trẻ Béo Phì để chăm con đúng cách.
Mến chúc các bé luôn khỏe mỗi ngày để phát triển trọn tiềm năng!