- 02873-036-527
- Số 1 đường Song Hành, Phường An Phú
- 500000-10000000 VND
- //oncredit.vn/images/logo-img.svg
Cổ phiếu ESOP là gì? ESOP là một dạng cổ phiếu được phát hành cho người lao động tại những doanh nghiệp lớn. Vậy cụ thể hơn thì cổ phiếu này được phát hành dưới những điều kiện nào, có giá trị cao hay không? Cùng tìm hiểu về ESOP qua bài viết sau đây của OnCredit ngay:
Cổ phiếu ESOP là gì? Làm sao để phát hành ESOP?
ESOP là chữ viết tắt từ cụm từ tiếng Anh là Employee Stock Ownership Plan. ESOP là một loại cổ phiếu được phát hành theo chương trình lựa chọn cho người lao động của một công ty, tổ chức nào đó.
ESOP là cổ phiếu phát hành cho chính nhân viên trong một doanh nghiệp
Thông thường, những người lao động được phát hành của phiếu ESOP đều là những người đã làm việc lâu năm và có nhiều đóng góp cho mức độ phát triển của doanh nghiệp. Từng doanh nghiệp sẽ đưa ra tiêu chuẩn để đánh giá nhân viên trong các điều khoản hoặc quy chế được ban hành ban đầu.
Hiện nay, ở Việt Nam, Tập đoàn Thế giới di động MWG là một trong những đơn vị sử dụng hình thức này trong mô hình kinh doanh của mình.
Bài viết liên quan:
- Vay tài chính ACS có tốt không?
- UPAS LC là gì?
Điều kiện phát hành cổ phiếu ESOP
Điều kiện để phát hành cổ phiếu ESOP là gì? Điều kiện phát hành ESOP theo quy định trong Thông tư số 162/2015/TT-BTC của Bộ tài chính là:
- Số cổ phiếu ESOP được phát hành hàng năm không được vượt quá 5% số cổ phần đang lưu hành trong công ty.
- Được Đại hội đồng cổ đông thông qua việc phát hành cổ phiếu ESOP
Để phát hành cổ phiếu ESOP, doanh nghiệp phải đạt được những điều kiện cụ thể
Bên cạnh đó, Hội đồng quản trị phải công bố rõ ràng 3 nội dung đó là:
- Tiêu chuẩn người lao động được tham gia chương trình và danh sách cụ thể
- Nguyên tắc trong xác định giá bán
- Nguyên tắc trong xác định lượng cổ phiếu phân phối cho mỗi cá nhân trong danh sách nói trên và thời gian phân phối cổ phiếu.
Công ty phải có đủ nguồn vốn dựa vào căn cứ là báo cáo tài chính gần nhất được kiểm toán từ các nguồn Thặng dư vốn cổ phần, Quỹ đầu tư phát triển, Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, và các quỹ khác nếu có.
Bên cạnh đó, cũng phải tuân thủ theo những quy định phát hành cổ phiếu trong những trường hợp khác. Ví dụ: có thể phát hành cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế chưa được phân phối cùng các nguồn khác…
Cổ phiếu ESOP đem đến lợi ích gì?
Đối với nhân viên của doanh nghiệp
Cổ phiếu ESOP là loại cổ phiếu được ưu tiên phát hành cho những nhân viên có đóng góp cho công ty. Thế nên có thể coi đây là một cách khích lệ và tạo ra động lực cho nhân viên tiếp tục phát huy khả năng của mình.
Cổ phiếu càng có mức giá tăng cao trên thị trường, công ty càng ngày càng phát triển, thì nhân viên lại càng có động lực làm việc vì chính công ty của mình.
Khi nhân viên nắm giữ cổ phần ESOP và trở thành một trong những cổ đông của doanh nghiệp, nhân viên đó sẽ trở nên có trách nhiệm hơn với công việc và doanh nghiệp của mình.
Cổ phần ESOP là gì? ESOP cũng đem đến nhiều lợi ích cho cả doanh nghiệp và người lao động
Đối với doanh nghiệp
Khi doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ESOP, họ có thể giữ lại được những nhân sự tốt và có tinh thần trách nhiệm nhất.
Bên cạnh đó, khi phát hành ESOP, doanh nghiệp không phải thưởng cho người lao động bằng tiền mặt mà là sử dụng lợi nhuận của mình để phát hành cổ phiếu. Việc này sẽ góp phần giúp doanh nghiệp giữ lại nguồn tiền để mở rộng sản xuất - kinh doanh. Ngoài ra, số lượng cổ phần tăng lên sẽ giúp doanh nghiệp gia tăng vốn điều lệ.
Rủi ro khi phát hành cổ phiếu ESOP
Cổ phiếu ESOP được phát hành nhằm mục tiêu gắn kết nhân viên với công ty. Tuy nhiên, việc đưa cổ phiếu ESOP ra thị trường có thể đem đến những rủi ro cho doanh nghiệp. Một khi số lượng cổ phiếu tăng thì có thể làm loãng giá trị của từng cổ đông trong công ty. Dẫn đến việc tỷ suất lợi nhuận trên một cổ phiếu cũng giảm xuống.
Nếu phần đa cổ phiếu ESOP được phát hành cho những nhân viên thuộc về ban lãnh đạo của công ty sẽ dẫn đến việc xung đột lợi ích trong nội bộ công ty đó. Thực tế, có không ít doanh nghiệp chỉ phát hành ESOP chủ yếu cho các thành viên trong Hội đồng Quản trị hay Ban giám đốc của doanh nghiệp. Tức là có mục tiêu phục vụ cho bản thân họ trước, sau đó mới tới nhân viên cấp thấp hơn.
Tuy nhiên, cũng có những rủi ro tiềm ẩn trong việc phát hành ESOP
Bài viết trên đây đã giải thích cổ phiếu, cổ phần ESOP là gì và những lợi ích lẫn rủi ro của công cụ này. Trong trường hợp bạn là nhân viên công ty hoặc là nhà đầu tư, bạn nên lưu ý kỹ về những công ty liên tục phát hành ESOP.
Thông tin tham khảo hữu ích dành cho bạn:
ESOP [Employee Stock Ownership Plan] là kế hoạch phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động trong công ty. Cổ phiếu ESOP thường được phát hành với giá ưu đãi kèm một số điều kiện.
Ví dụ:
Năm 2018, CTCP Thế giới di động [MWG] có kế hoạch phát hành 10 triệu cổ phiếu ESOP, tương ứng 3% khối lượng cổ phiếu đang lưu hành.
Mức giá chào bán rất ưu đãi, chỉ 10.000 đồng/cp.
Trong khi, giá cổ phiếu trên thị trường thời điểm đó là 87.000 đồng/cp.
Có nghĩa…
Những nhân viên đủ điều kiện tham gia chương trình ESOP, có thể mua cổ phiếu MWG với giá rẻ hơn 8 lần so với giá thị trường.
Phải chăng doanh nghiệp đang chịu thiệt?
Câu hỏi đặt ra là…
Tại sao doanh nghiệp lại phát hành cổ phiếu ESOP?
Có vẻ như MWG đang chịu thiệt, vì phát hành cổ phiếu ESOP với giá thấp hơn nhiều lần so với giá thị trường.
Không hẳn vậy…
Phát hành cổ phiếu ESOP lại trở thành công cụ hữu ích giúp doanh nghiệp đạt được 2 mục đích sau đây:
Khen thưởng khích lệ người lao động
Câu chuyện lương thưởng luôn là vấn đề được người lao động quan tâm ở mỗi doanh nghiệp.
Dân gian có câu:
Một nén tiền công không bằng một đồng tiền thưởng
Thông thường, các doanh nghiệp đều sử dụng tiền mặt để khen thưởng người lao động.
Tuy nhiên…
Với công ty cổ phần, đặc biệt là các công ty đại chúng, nhà quản lý có thêm lựa chọn khác là phát hành cổ phiếu ESOP.
Cổ phiếu ESOP được phát hành để thưởng hoặc bán với giá ưu đãi cho nhân viên chủ chốt, có thành tích xuất sắc theo tiêu chí lựa chọn của công ty.
So với thưởng bằng tiền mặt…
Các khoản thưởng bằng cổ phiếu thường “hậu hĩnh” hơn, nếu cổ phiếu các doanh nghiệp này tăng trưởng ổn định.
Hơn thế nữa, nhận thưởng bằng cổ phiếu còn giúp giảm đáng kể thuế thu nhập cá nhân phải nộp.
Tóm lại…
Hình thức này như một cách để “tri ân” với những đóng góp của người lao động, vào kết quả hoạt động chung của doanh nghiệp.
Qua đó, tạo động lực cho người lao động, nâng cao vai trò, trách nhiệm và quyền lợi của cán bộ, nhân viên công ty.
Giảm chi phí, tăng vốn chủ sở hữu
Về phía doanh nghiệp…
Lợi thế nổi bật của ESOP là các doanh nghiệp không phải ghi nhận một khoản chi phí lương thưởng so với thưởng bằng tiền.
Bên cạnh đó…
Doanh nghiệp cũng không phải chi trả bằng tiền mặt, mà sử dụng nguồn lợi nhuận giữ lại để phát hành cổ phiếu.
Do đó, vốn chủ sở hữu tăng thêm và lợi nhuận được giữ lại để tái đầu tư.
Điều kiện phát hành cổ phiếu ESOP?
Theo thông tư 162/2015/TT-BTC của Bộ Tài Chính, việc phát hành cổ phiếu ESOP phải đảm bảo các điều kiện sau:
Quy định chung về phát hành cổ phiếu ESOP
- Có chương trình lựa chọn và kế hoạch phát hành cổ phiếu được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
- Tổng số cổ phiếu phát hành theo chương trình trong mỗi 12 tháng không được vượt quá 5% số cổ phần đang lưu hành của công ty.
- Hội đồng quản trị phải công bố rõ những nội dung sau:
- Các tiêu chuẩn và danh sách người lao động được tham gia chương trình.
- Nguyên tắc xác định giá bán.
- Nguyên tắc xác định số cổ phiếu được phân phối cho từng đối tượng và thời gian thực hiện.
Một số trường hợp khác
Trường hợp công ty phát hành cổ phiếu thưởng cho người lao động.
Công ty phải có đủ nguồn vốn thực hiện theo báo cáo tài chính kiểm toán gần nhất từ nguồn:
- Thặng dư vốn.
- Quỹ đầu tư phát triển.
- Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối.
- Quỹ khác [nếu có] được sử dụng để bổ sung vốn điều lệ theo quy định của pháp luật.
Tổng giá trị các nguồn nêu trên…
Phải đảm bảo không thấp hơn tổng giá trị vốn cổ phần tăng thêm theo phương án được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
Phát hành từ nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối
Công ty đại chúng là công ty mẹ phát hành từ:
- Nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối
Nguồn vốn thực hiện không được vượt quá mức lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trên báo cáo tài chính hợp nhất được kiểm toán.
Nếu nguồn vốn thực hiện sử dụng thấp hơn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trên báo cáo tài chính hợp nhất và cao hơn mức lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trên báo cáo tài chính của công ty mẹ.
Công ty chỉ được sử dụng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối sau khi đã điều chuyển lợi nhuận từ các công ty con về công ty mẹ theo hướng dẫn về phân phối lợi nhuận của chế độ kế toán doanh nghiệp.
Phát hành từ các nguồn khác
Công ty đại chúng là công ty mẹ phát hành cổ phiếu để thưởng cho người lao động từ:
- Thặng dư vốn cổ phần
- Quỹ đầu tư phát triển
- Quỹ khác
Nguồn vốn thực hiện được căn cứ trên báo cáo tài chính của công ty mẹ.
Rủi ro đầu tư khi doanh nghiệp phát hành ESOP
ESOP được sử dụng từ khá lâu bởi các doanh nghiệp nước ngoài.
Nó đã phát huy hiệu quả, đặc biệt với các công ty công nghệ.
Tuy nhiên, ở Việt Nam nhiều doanh nghiệp thường xuyên sử dụng phương thức này đang gây ra những nghi ngại cho cổ đông.
Dưới đây là 2 rủi ro trọng yếu bạn cần biết khi đầu tư vào các doanh nghiệp kiểu này.
Rủi ro pha loãng cổ phiếu
Pha loãng cổ phiếu xảy ra khi khối lượng cổ phiếu lưu hành tăng lên dẫn đến làm giảm thu nhập trên mỗi cổ phiếu.
Mặc dù…
Mục đích phát hành ESOP nhằm khích lệ và giữ chân nhân tài. Từ đó, tạo ra nhiều lợi nhuận trong tương lai cho doanh nghiệp.
Nhưng nếu doanh nghiệp tăng trưởng chậm hơn tốc độ pha loãng thì bạn và các cổ đông khác sẽ chịu thiệt hại nhiều nhất.
Ví dụ:
Bạn đang có 1.000 cổ phiếu MWG giá 60.000 đồng/cp tương đương 60 triệu đồng.
Trong khi đó, giá MWG trên thị trường là 90.000 đồng/cp, tức bạn đang lãi 30 triệu đồng [+50%].
Nhưng…
MWG có kế hoạch phát hành 10 triệu cổ phiếu ESOP [3% khối lượng lưu hành], với giá 10.000 đồng/cp.
Khi đó, giá MWG không bị điều chỉnh giảm nhưng EPS sẽ bị suy giảm 3%, do khối lượng cổ phiếu lưu hành tăng lên nhưng lợi nhuận không đổi.
Để hạn chế rủi ro này…
Bạn cần đánh giá kỹ kế hoạch phát hành ESOP, tiêu chuẩn lựa chọn người lao động.
Cũng như, kế hoạch tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận có đủ thuyết phục làm tiêu chuẩn phát hành hay không?
Rủi ro quản trị
Thực tế là…
Phát hành cổ phiếu ESOP là lấy tiền của cổ đông chia lại cho lãnh đạo và người lao động.
Vì thế, ban lãnh đạo công ty có thể bằng mọi cách tạo lợi nhuận trong ngắn hạn để đạt tiêu chuẩn phát hành ESOP.
Chỉ với một vài thủ thuật đơn giản như cắt giảm chi phí nghiên cứu, phát triển; chi phí quảng cáo, xây dựng thương hiệu…
Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tăng trưởng trong dài hạn của doanh nghiệp.
Lời kết
Việc phát hành cổ phiếu ESOP luôn có hai mặt.
Nó chỉ thực sự có hiệu quả khi được thiết kế phù hợp.
Tiêu chuẩn phát hành ESOP phải gắn với hiệu quả hoạt động, tài chính trong cả ngắn và dài hạn.
Điều đó mới đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Vì vậy, bạn cần trang bị đầy đủ kiến thức về quy định phát hành cổ phiếu ESOP.
Để có quyết định phù hợp khi doanh nghiệp đề xuất phát hành.