Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn thường gặp có ảnh hưởng đến ruột già [đại tràng]. Bệnh thường gây đau bụng, co thắt, chướng bụng, đầy hơi, tiêu chảy, táo hoặc táo lỏng xen kẽ. Đây là một tình trạng mạn tính cần phải kiểm soát dài hạn.
Hội chứng ruột kích thích là hiện tượng ruột bị rối loạn chức năng, bị tái đi tái lại nhiều lần nhưng không có thương tổn về giải phẫu [không u, không viêm loét…] cũng như tổ chức sinh hóa ở ruột. Hội chứng ruột kích thích còn được biết đến với tên gọi viêm đại tràng co thắt, viêm đại tràng chức năng.
1. Nguyên nhân gây bệnh
NỘI DUNG
Nguyên nhân gây hội chứng ruột kích thích chưa rõ ràng. Có một số yếu tố được cho là điều kiện thuận lợi để khởi phát bệnh:
- Do tình trạng suy nghĩ lo âu;
- Căng thẳng thần kinh quá nhiều;
- Một số loại đồ ăn không phù hợp;
- Do nhiễm khuẩn đường ruột;
- Do dùng kháng sinh kéo dài hay thay đổi thời tiết;
- Liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt…
2. Ai có nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích?
- Những người dưới tuổi 45;
- Người thường xuyên lo âu, trầm cảm hoặc trong trạng thái tinh thần không ổn định;
- Nữ giới;
- Người có tiền sử trong gia đình có người bị hội chứng ruột kích thích...
Người bị hội chứng ruột kích thích thường có triệu chứng đau bụng và rối loạn tiêu hoá.
- Đau bụng: Bệnh nhân thường đau quặn cơn, cũng có khi đau âm ỉ, tức nặng dọc khung đại tràng;
- Rối loạn tiêu hoá: bệnh nhân đi ngoài phân lỏng, táo hoặc táo lỏng xen kẽ, thường có nhầy trong phân nhưng không có máu.
- Ngoài ra, còn có thể có một số triệu chứng khác như: Đầy hơi, tức nặng bụng, trung tiện nhiều…
Các triệu chứng này thường liên quan đến chế độ ăn uống: khi ăn các thức ăn lạ, thức ăn không phù hợp sẽ xuất hiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa ngay lập tức. Nếu biết mà kiêng khem thì các triệu chứng sẽ biến mất.
Đau quặn bụng là dấu hiệu của hội chứng ruột kích thích.
4. Cần làm gì khi hội chứng ruột kích thích?
Ngay khi có triệu chứng hội chứng ruột kích thích, người bệnh cần đi khám chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Tránh để tình trạng bệnh kéo dài dễ gây thành mạn tính ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Cần đặc biệt lưu ý khi rối loạn tiêu hóa đi kèm các triệu chứng nghiêm trọng hơn như: sút cân, chán ăn, mệt mỏi, thiếu máu, đại tiện máu… Khi đó người bệnh cần đi khám ngay vì rất có thể đây là triệu chứng của các bệnh nguy hiểm, trong đó có ung thư đại trực tràng.
Trường hợp rối loạn tiêu hóa xảy ra ở người trên 50 tuổi; Các triệu chứng mới xuất hiện trong thời gian gần đây, xuất hiện liên tục [trong khi hội chứng ruột kích thích thường là rối loạn kéo dài, dai dẳng, từng đợt]; Người có tiền sử trong gia đình có người bị ung thư đại trực tràng… cũng là các yếu tố nguy cơ mà người bệnh cần đặc biệt lưu ý và đi khám để được chẩn đoán và chữa trị bệnh sớm.
5. Phòng ngừa hội chứng ruột kích thích
Các biện pháp góp phần làm giảm nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích:
Có chế độ ăn uống hợp lý
- Cần ăn uống điều độ: ăn vào thời gian cố định trong ngày, không bỏ bữa.
- Nên bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ như: rau củ quả…
- Nên tránh các thực phẩm nhiều chất béo, dầu mỡ, bơ, sữa…
- Cần lưu ý để tránh các thực phẩm không phù hợp với cơ địa từng người.
- Nên uống đủ nước: Trung bình khoảng 2lít/ngày cho người trưởng thành.
- Tránh các đồ uống có gas và các chất kích thích như rượu, bia, cà phê…
Nên tập luyện thường xuyên để nâng cao sức khỏe.
Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục thường xuyên có thể giúp giảm trầm cảm và căng thẳng, kích thích đường ruột co thắt bình thường và từ đó có thể giúp cải thiện triệu chứng hội chứng ruột kích thích.
Trong trường hợp có vấn đề về sức khoẻ, nên tham khảo bác sĩ để có chế độ tập luyện phù hợp hàng ngày
Tránh căng thẳng, stress
Căng thẳng, lo lắng cũng là một yếu tố khởi phát hội chứng ruột kích thích. Vì vậy, để giảm nguy cơ này, nên tập kiểm soát cảm xúc, không để bị trầm cảm, căng thẳng quá mức. Nên có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá sức để phòng bệnh.
Hội chứng ruột kích thích là dạng rối loạn tiêu hóa phổ biến có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và làm giảm chất lượng sống của người bệnh. Dưới đây là các triệu chứng ruột kích thích và một số phương pháp điều trị cũng như phòng ngừa bệnh hiệu quả.
1. Nguyên nhân gây ra hội chứng ruột kích thích
Hiện nay, vẫn chưa thể xác định nguyên nhân chính xác dẫn đến hội chứng ruột kích thích. Tuy nhiên, một số yếu tố làm tăng nguy cơ gây bệnh có thể kể đến như:
Hội chứng ruột kích thích có thể gặp ở nhiều lứa tuổi
- Chế độ ăn uống: Cơ thể phản ứng với một số loại thức ăn có thể là một trong những nguyên nhân dẫn đến hội chứng ruột kích thích, chẳng hạn như ăn đồ ăn đã bị ôi thiu, đồ ăn để lâu ngày,...
- Những bất ổn về tâm lý, đặc biệt là tình trạng căng thẳng kéo dài cũng có thể làm tăng nguy cơ gây ra những triệu chứng ruột kích thích.
- Nội tiết tố: Tình trạng rối loạn nội tiết tố có thể gây ra những rối loạn chức năng của hệ tiêu hóa, dẫn tới thay đổi nhu động ruột và làm tăng nguy cơ mắc hội chứng hội chứng ruột kích thích.
- Tiền sử gia đình có người bị bệnh.
2. Triệu chứng ruột kích thích
Những người mắc hội chứng ruột kích thích thường gặp phải một số dấu hiệu như sau:
- Đau bụng: Triệu chứng này được đánh giá là phổ biến nhất. Thông thường, người bệnh hay bị đau bụng ở bên hố chậu trái và ở bụng dưới. Những cơn đau thường xuất hiện sau bữa ăn. Sau khi người bệnh đi đại tiện thì cơn đau sẽ giảm dần.
Đau bụng là biểu hiện đặc trưng của bệnh
- Đầy hơi chướng bụng: Tình trạng này thường xảy ra vào ban ngày, nhất là vào buổi trưa.
- Táo bón hoặc tiêu chảy, trong một số trường hợp có thể xen kẽ các đợt tiêu chảy và táo bón.
Những triệu chứng trên thường lặp đi lặp lại nhiều lần. Bên cạnh đó, bệnh nhân còn có thể xuất hiện các dấu hiệu khác như mệt mỏi, đau cơ, cảm giác đi tiêu không hết phân, chuột rút, rối loạn giấc ngủ,...
Trường hợp xuất hiện những triệu chứng như giảm cân nhanh chóng, sốt, trong phân có lẫn máu, các triệu chứng bất thường hay xảy ra vào ban đêm, sờ thấy những khối u vùng bụng, thường xuyên bị hoa mắt chóng mặt,... bạn nên đến bệnh viện để được các bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời.
3. Các triệu chứng kích thích ruột có nguy hiểm không?
Nếu không kịp thời điều trị, các triệu chứng ruột kích thích có thể dẫn đến những hậu quả như sau:
- Gây ứ đọng phân trong đại tràng: Hội chứng ruột kích thích có thể gây táo bón. Nếu để lâu ngày có thể dẫn tới ứ đọng phân trong đại tràng, làm tổn thương ruột kết. Do đó, người bệnh thường xuyên bị buồn nôn và gặp phải những cơn đau đầu.
- Khi mắc hội chứng ruột kích thích, bệnh nhân sẽ không thể hấp thụ được một số loại thực phẩm, chẳng hạn như chất béo, bông cải xanh, bông cải trắng, sữa, cải bắp,... Cụ thể là khi ăn những thực phẩm này, những triệu chứng bệnh sẽ tái phát hoặc ngày càng nghiêm trọng hơn. Việc không thể hấp thụ đa dạng thực phẩm có thể dẫn tới thiếu dưỡng chất, tăng nguy cơ bị suy dinh dưỡng.
- Tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ do triệu chứng táo bón kéo dài và ngày càng nghiêm trọng.
- Ảnh hưởng đến thai kỳ: Khi mang thai, cơ thể người phụ nữ có sự thay đổi rất lớn về nội tiết tố. Hơn nữa, thai nhi sẽ ngày càng to lên, gây ra những áp lực lên thành bụng và đây cũng là yếu tố khiến các triệu chứng ruột kích thích ngày càng nghiêm trọng. Mẹ bầu cũng nên ngừng sử dụng thuốc điều trị hội chứng ruột kích thích để đảm bảo cho sự phát triển của thai nhi.
- Suy giảm chất lượng sống, gây ảnh hưởng rất nhiều đến tinh thần của người bệnh: Khi tình trạng táo bón và tiêu chảy xảy ra liên tục có thể khiến cho công việc của người bệnh bị ảnh hưởng rất nhiều, dẫn tới giảm năng suất lao động. Các trường hợp triệu chứng bệnh kéo dài có thể khiến cho bệnh nhân luôn trong trạng thái mệt mỏi, căng thẳng, rối loạn giấc ngủ và lo sợ mình đang mắc phải một căn bệnh nan y nào đó,...
4. Phương pháp điều trị và phòng ngừa hội chứng ruột kích thích
4.1. Phương pháp điều trị bệnh
Các phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích được áp dụng với mục đích làm giảm những triệu chứng bệnh, cải thiện chất lượng sống của người bệnh. Với những trường hợp bệnh nhẹ, điều chỉnh lối sống, chế độ ăn uống cũng như kiểm soát cảm xúc của cơ thể có thể mang lại hiệu quả điều trị tích cực.
Một số bệnh nhân cần điều trị bằng thuốc
Tuy nhiên, với những trường hợp nghiêm trọng hơn, người bệnh có thể cần dùng đến thuốc. Một số loại thuốc được bác sĩ chỉ định bao gồm:
- Thuốc điều trị táo bón: Bao gồm các nhóm thuốc giúp nhuận tràng thẩm thấu, nhuận tràng kích thích và có thể bổ sung một số thực phẩm chức năng giúp bổ sung chất xơ.
- Thuốc điều trị tiêu chảy giúp kiểm soát tốt triệu chứng tiêu chảy của người bệnh.
- Thuốc giảm đau chống co thắt.
4.2. Phương pháp phòng ngừa bệnh
Hội chứng ruột kích thích có thể phòng ngừa hiệu quả bằng cách điều chỉnh thói quen sinh hoạt và thay đổi chế độ ăn, cụ thể như sau:
- Hãy duy trì một chế độ sinh hoạt và ăn uống đều đặn: Nên có một chế độ ăn uống lành mạnh, ăn uống đúng giờ. Luôn cân bằng thời gian nghỉ ngơi và làm việc, không nên làm việc quá sức và để cơ thể bị mệt mỏi, căng thẳng trong suốt một thời gian dài.
Duy trì lối sống lành mạnh để phòng ngừa bệnh
- Uống đủ 1,5 đến 2 lít nước mỗi ngày.
- Không nên ăn những thực phẩm có chứa nhiều chất béo để tránh khiến những triệu chứng bệnh ngày càng nghiêm trọng.
- Hạn chế những loại nước uống có gas, bia rượu, đồ uống có chứa caffein,...
- Không tự ý sử dụng thuốc, không lạm dụng thuốc điều trị tiêu chảy hay thuốc nhuận tràng để tránh gặp phải những tác dụng phụ nghiêm trọng.
- Thường xuyên tập thể dục thể thao, mỗi ngày nên tập khoảng 30 phút và lưu ý lựa chọn những bài tập phù hợp với thể trạng sức khỏe, không nên tập quá sức.
Trên đây là một số thông tin triệu chứng của hội chứng ruột kích thích cũng như các phương pháp điều trị và phòng ngừa bệnh. Nếu bạn gặp phải những biểu hiện bất thường và có nhu cầu thăm khám, quý khách hàng có thể liên hệ đến Chuyên khoa Tiêu hóa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài 1900 56 56 56, các tổng đài viên sẽ tư vấn nhanh chóng và chi tiết cho bạn.