Một số cuộc cách mạng tư sản tiêu biểuSửa đổi
- Cách mạng tư sản Hà Lan
- Cách mạng tư sản Anh
- Cách mạng tư sản Pháp
- Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ
- Cách mạng Tân Hợi
- Cách mạng Thiên hoàng Minh Trị
Chú thích & tham khảoSửa đổi
- ^ PGS.TS. Phạm, Hùng Việt [2005]. Từ điển bách khoa Việt Nam. Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
Cách mạng tư sản là gì?
Cách mạng tư sản là những cuộc cách mạng do giai cấp tư sản hay tầng lớp quý tộc mới lãnh đạo với mục đích chính là nhằm lật đổ chế độ phong kiến thời bấy giờ để thiết lập ra nền thống trị mới của giai cấp tư sản và đồng thời cũng là mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Theo ghi chép thì cuộc cách mạng tư sản đầu tiên đã được diễn ra vào thế kỉ thứ 16 và đến hết thế kỉ 20 đã chấm dứt thời đại của những cuộc cách mạng tư sản. Cách mạng tư sản đã thiết lập nền dân chủ vô sản, tạo ra những bước phát triển mạng mẽ trong lực lượng sản xuất.
Đồng thời đây còn được coi như là một bước tiến bộ vượt bậc về phương thức sản xuất, một bước lớn có ý nghĩa quan trọng trong quá trình phát triển của xã hội loài người.
Nhưng về sâu xa thì cách mạng tư sản vẫn giữ nguyên bản chất là sự bóc lột, nó chỉ là sự thay thế chế độ bóc lột của tầng lớp phong kiến bằng sự bóc lột của chế độ tư bản chủ nghĩa. Do vậy, nhìn chung cuộc cách mạng này vẫn còn nhiều hạn chế vì chưa giải quyết triệt để được những vấn đề cơ bản của xã hội, vẫn là chế độ con người bóc lột con người.
Khái quát về cách mạng tư sản
Cách mạng là sự thay đổi cơ bản về quyền lực chính trị hoặc cơ cấu tổ chức diễn ra trong một khoảng thời gian nhất định khi người dân nổi dậy chống lại chính quyền hiện tại. Các cuộc cách mạng đã xảy ra trong suốt lịch sử nhân loại và rất đa dạng về phương pháp, thời gian, hệ tư tưởng. Kết quả của những cuộc cách mạng là những thay đổi lớn về văn hoá, kinh tế và các thể chế chính trị xã hội.
Thuật ngữ “cách mạng” cũng được sử dụng để chỉ những thay đổi lớn ngoài phạm vi chính trị. Những cuộc cách mạng như vậy đã làm thay đổi về xã hội, văn hoá, hoặc khoa học công nghệ thay vì thay đổi hệ thống chính trị, những cuộc cách mạng như vậy thường được gọi là các cuộc cách mạng xã hội . Một số có phạm vi toàn cầu, trong khi một số khác chỉ giới hạn ở trong một quốc gia. Một trong những ví dụ thông dụng về việc sử dụng thuật ngữ “cách mạng” theo ý nghĩa đó là cuộc cách mạng công nghiệp [khoảng 1760 đến nửa đầu thế kỷ XIX ]. Một ví dụ tương tự là cuộc cách mạng kỹ thuật số trong thời đại hiện nay.
Cách mạng tư sản
Cách mạng tư sản là phương thức chuyển từ hình thái kinh tế xã hội phong kiến sang hình thái kinh tế xã hội chủ nghĩa.
Được thực hiện thông qua cuộc đấu tranh giai cấp quyết liệt nhằm giành chính quyền giữa tập đoàn phong kiến lỗi thời với giai cấp tiến bộ có sự tham gia của quần chúng nhân dân
Là sự kết hợp giữa sự xung đột là lực lượng sản xuất mới và với quan hệ sản xuất phong kiến lỗi thời, cách mạng tư sản là cách giải quyết những mâu thuẫn hết sức gay gắt giữa các lực lượng này.
Nguyên nhân hình thành cách mạng tư sản hay tiền đề của nó là cách mạng tư sản muốn nổ ra phải có lự lượng sản xuất trong lòng chủ nghĩa phong kiến; phải có giai cấp tư sản và phải có các giai cấp đại diện cho phương thức tư bản chủ nghĩa.
Tiền đề tư tưởng dân chủ tư sản là ngọn đuốc soi đường công kích vào tư tưởng phong kiến.
Một cuộc cách mạng chỉ có thể bùng nổ khi có điều kiện và tình thế và khi có tiền đề thì chưa chắc cuộc cách mạng có thể nổ ra, nó phải có hai đặc trưng cơ bản sau để tiến hành là: giai cấp thống trị không còn thống trị như cũ được nữa dẫn đến thời kỳ khủng hoảng toàn diện; giai cấp bị trị không muốn sống như thế nữa và đấu tranh mạnh mẽ.
Động lực cách mạng của cách mạng tư sản là những giai cấp làm cách mạng gồm: giai cấp lãnh đạo và quần chúng nhân dân.
+ Giai cấp lãnh đạo: giai cấp tư sản
+ Quần chúng nhân dân: bộ phận đông đảo nhất là nông dân.
Trong cuộc cách mạng nào hay ở giai đoạn nào mà quần chúng nhân dân đông đảo thì tính bạo lực càng lớn và cách mạng càng đi đến triệt để, thế nên tính chất cách mạng tư sản là bạo lực chính trị và bạo lực vũ trang. [dựa vào nhân dân là chủ yếu]
Và cách mạng tư sản thì thực hiện hai nhiệm vụ chủ yếu là: dân chủ và dân tộc. Tức là xóa trình trạng phong kiến cát cứ thống nhất thị trường và tạo thành một quốc gia dân tộc tư sản có 4 đặc trưng là có ngôn ngữ chung, lãnh thổ, văn hóa và kinh tế chung đó là nhiệm vụ dân tộc; còn về nhiệm vụ dân chủ thì thực hiện dân chủ về hai mặt là dân chủ về chính trị và dân chủ về mặt kinh tế.
Từ đây xảy ra các mâu thuẫn như mâu thuẫn giữa tư bản và vô sản; các nước tư bản chủ nghĩa và các nước thuộc địa và phụ thuộc; giữa các nước đế quốc với nhau. Song song với đó giai cấp công nhân dần hình tạo ra những cuộc cách mạng, đấu tranh đòi quyền lợi của giai cấp vô sản.
Cách mạng tư sản là gì?
Cách mạng tư sản là gì?
Theo học thuyết Max, cách mạng tư sản là cách mạng do giai cấp tư sản [hay tầng lớp quý tộc mới] lãnh đạo. Cách mạng tư sản nhằm lật đổ chế độ phong kiến. Thay vào đó, giai cấp tư bản sẽ thiết lập nền thống trị mới và tạo sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Cách mạng tư sản bắt đầu từ thế kỉ 16 đến thế kỉ 20. Cách mạng này thiết lập nền dân chủ tư sản và sự phát triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất. Bên cạnh đó, cách mạng tư sản còn có một nền tiến bộ vượt bậc về phương thức sản xuất. Đây chính là một bước tiến vượt bậc trong lịch sử xã hội loài người.
Tuy nhiên, các học giả của chủ nghĩa xã hội khoa học cho rằng cách mạng tư sản vẫn tồn tại sự bóc lột. Nó chỉ thay thế chế độ bóc lột phong kiến bằng chế độ bóc lột của chủ nghĩa tư bản. Nó vẫn chưa giải quyết được vấn đề cơ bản của xã hội là loại bỏ đi bóc lột người.
Bài viết liên quan:
- Nguyên nhân sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu
- Lòng yêu nước là gì? Biểu hiện và vai trò của lòng yêu nước
Hình thức của các cuộc cách mạng tư sản là gì?
Các cuộc cách mạng tư sản ở các nước đều diễn ra theo một hình thức hoàn toàn khác nhau. Cách mạng tư sản được diễn ra theo những hình thức tiêu biểu như sau:
Nội chiến
Đây là chiến tranh diễn ra giữa các thành phần trong một quốc gia. Nó diễn ra giữa những người dân sử dụng cùng một ngôn ngữ nhưng lại xảy ra tranh chấp vì những lí do khác nhau. Các cuộc nội chiến tiêu biểu có thể kể đến như CMTS Anh giữa thế kỉ XVII , nội chiến ở Mỹ [1861-1865].
Cách mạng quần chúng
Đây được xem là cuộc cách mạng vì quần chúng nhân dân. Nó coi trọng sức mạnh vĩ đại của quần chúng. Cuộc cách mạng tư sản theo hình thức này có thể kể đến là cách mạng Pháp năm 1789.
Phong trào giải phóng dân tộc
Đây là phong trào nổi lên để đấu tranh giành lại quyền độc lập và bảo vệ độc lập dân tộc của các nước thuộc địa trên thế giới. Những cuộc cách mạng tư sản theo hình thức này có thể nói đến như chiến tranh giành độc lập của 13 bang thuộc địa Bắc Mỹ, cách mạng Hà Lan,…
Thống nhất quốc gia
Đây là hình thức đấu tranh nhằm mục đích thống nhất lãnh thổ quốc gia. Các cuộc cách mạng tiêu biểu là ở Đức và Italia.
Cải cách duy tân
Đây là hình thức tạo ra những chuỗi sự kiến cải cách, cách tân. Những cuộc cải cách này nhằm để dẫn đến những thay đổi to lớn trong chính trị cũng như trong xã hội và kinh tế. Các cuộc cải cách tiêu biểu như Nga, Nhật, Xiêm.
Tính chất của các cuộc cách mạng tư sản là gì?
Mỗi một cuộc cách mạng tư sản đều mang lại một tính chất nhất định. Vậy tính chất của các cuộc cách mạng tư sản là gì? Cùng Đâygiải đáp qua các cuộc cách mạng tiêu biểu trên thế giới ngay sau đây nhé!
- Cách mạng tư sản Anh: Đây là cuộc cách mạng tư sản không triệt để. Vì những tàn dư phong kiến vẫn còn tồn tại trên đất nước này. Cuộc cách mạng vẫn chưa giải quyết được vấn đề ruộng đất cho nhân dân. Bên cạnh đó, nhân dân vẫn phải chịu cảnh áp bức và bóc lột.
- Cách mạng tư sản Pháp: Đây được xem là cuộc cách mạng mang tính triệt để nhất. Tuy nhiên, cuộc cách mạng vẫn chưa đáp ứng được quyền lợi hoàn toàn cho nhân dân. Giai cấp được hưởng lợi nhiều nhất và có quyền nhất vẫn là giai cấp tư sản.
- Cách mạng tư sản Hà Lan: Đây vừa là một cuộc giải phóng dân tộc vừa là cuộc cách mạng tư sản. Bởi vì cuộc cách mạng này đã mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Bên cạnh đó cũng đẩy lùi được sự xâm lược của Tây Ban Nha.
- Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ: Đây cũng là một cuộc cách mạng tư sản không triệt để. Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ diễn ra trên hình thức là chiến tranh giải phóng dân tộc.
- Cách mạng Tân Hợi: Đây là cuộc cách mạng tư sản chưa triệt để. Cuộc cách mạng Tân Hợi đã lật đổ được chế độ phong kiến và thành lập nên chủ nghĩa dân chủ tư sản.
- Cách mạng Thiên hoàng Minh Trị: Mang tính chất của một cách mạng tư sản. Nó diễn ra dưới hình thức cải cách đất nước.
Các cuộc cách mạng tư sản đều có một tính chất chung. Đó chính là bạo lực chính trị và bạo lực vũ trang. Cách mạng tư sản phụ thuộc vào quần chúng nhân dân là chủ yếu.
Mục tiêu của cách mạng tư sản là gì?
Cách mạng tư sản là cách mạng do giai cấp tư sản lãnh đạo. Vậy mục tiêu của cách mạng tư sản là gì? Cách mạng tư sản nổ ra nhằm mục đích lật đổ chế độ phong kiến.
Cách mạng này quyết liệt giành lại chính quyền từ tay chế độ phong kiến lỗi thời. Từ đó thiết lập một nền thể chế thống trị mới.
Nhiệm vụ của cách mạng tư sản là gì?
Sau khi đã hiểu rõ về cách mạng tư sản là gì. Vậy nhiệm vụ chính của cách mạng tư sản là gì? Cách mạng tư sản có hai nhiệm vụ chính. Đó chính là dân chủ và dân tộc. Điều này có nghĩa là cách mạng tư sản phải xóa được tình trạng phong kiến đang thống trị tại đất nước.
Nhiệm vụ về dân tộc đó là tạo ra được một quốc gia dân tộc tư sản. Nó bao gồm 4 đặc trưng. Đó chính là có ngôn ngữ chung, văn hóa, kinh tế và lãnh thổ chung.
Nhiệm vụ về dân chủ đó chính là thực hiện quyền dân chủ về hai mặt. Hai mặt đó chính là dân chủ về mặt kinh tế và dân chủ về chính trị.
Ý nghĩa của cách mạng tư sản là gì?
Cách mạng tư sản mang ý nghĩa to lớn trong lịch sử xã hội loài người. Cách mạng tư sản đã chấm dứt sự đô hộ của các nước thuộc địa. Không những thế, cách mạng tư sản còn đã lật đổ được hoàn toàn chế độ phong kiến. Từ đó, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
Cách mạng tư sản giải quyết những mâu thuẫn gay gắt giữa các lực lượng sản xuất mới với quan hệ sản xuất phong kiến lỗi thời. Cách mạng tư sản đã mang lại sự thay đổi to lớn về kinh tế, văn hóa và thể chế chính trị xã hội.