BNEWS Mất khứu giác, vị giác là một trong các dấu hiệu để phát hiện người mắc COVID-19. Khi mất khứu giác, vị giác, người bệnh cần phải làm gì để làm giảm triệu chứng này?
Mất mùi hay mất vị giác là một trong những triệu chứng hay gặp khi mắc COVID-19. Các nghiên cứu chỉ ra, có đến 60%-80% bệnh nhân COVID-19 bị thay đổi mùi vị và có khoảng 10% mất mùi trong nhiều tuần.
Vì sao mất mùi do COVID-19?
Virus SARS-CoV-2 thường vào trong tế bào thông qua thụ thể ACE2 [cổng ACE2]. Các protein cầu gai nhận ra thụ thể ACE2 nên bám vào nhanh, giúp virus vỏ sáp nhập vào vỏ tế bào, virus chuyển gene vào trong gây nhiễm bệnh tế bào. Thụ thể ACE2 có nhiều trên nhiều loại tế bào trong cơ thể nhiều, nhất là các tế bào ở hệ hô hấp. Đây cũng là lý do virus SARS-CoV-2 thường thâm nhập cơ thể qua hệ hô hấp.
Điểm thú vị là tế bào thần kinh khứu giác nằm bên trong mũi không có thụ thể ACE2. Vì vậy, virus SARS-CoV-2 thường không thể tấn công và gây nhiễm, làm tổn thương tế bào khứu giác. Tuy nhiên, tế bào khứu giác nằm giữa các tế bào hỗ trợ thần kinh [support cell] và những tế bào này có thụ thể ACE2. Khi SARS-CoV-2 đi vào, các tế bào này dễ bi tấn công trước do nằm ở vùng mũi và đường hô hấp.
Các tế bào hỗ trợ thần kinh có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc chuyển tín hiệu mùi vị lên não. Tổn thương các tế bào này khiến cho vùng khứu giác không hoạt động, không gởi tín hiệu thần kinh lên não, gây ra mất mùi.
Đây là tin mừng vì các tế bào hỗ trợ thần kinh có thể thay thế sau khi cơ thể khỏi bệnh, trong khi tổn thương ở tế bào thần kinh thường khó phục hồi. Vì vậy, đa số các bệnh nhân COVID-19 thường phục hồi mùi vị một thời gian sau khi cơ thể hết bệnh COVID-19.
Khoảng 63% bệnh nhân COVID-19 phục hồi khướu giác sau 5 tuần và 95% bệnh nhân COVID-19 phục hồi sau 6 tháng. Chữa trị triệu chứng hô hấp COVID-19 càng sớm, khả năng có mùi lại càng nhanh.
Bạn nên làm gì nếu tình trạng mất vị giác và khứu giác kéo dài?
Câu hỏi có cần điều trị khi bị mất vị giác và khứu giác kéo dài là băn khoăn của nhiều người bệnh sau khi nhiễm COVID-19 có các biểu hiện trên. Theo các nghiên cứu trong hầu hết các trường hợp, rối loạn chức năng khứu giác hồi phục nhanh chóng. Tuy nhiên, nó có thể mất hàng tháng.
Trong một số ít trường hợp, sự phục hồi có thể không hoàn toàn với tình trạng suy giảm chức năng kéo dài. Mặc dù không có phương pháp điều trị đã được chứng minh nào, nhưng việc luyện tập khứu giác được khuyến khích.
Thuốc xịt corticosteroid tại chỗ cũng thường được sử dụng trong điều trị ngắn hạn, nhưng chúng không có khả năng giúp ích ngoài giai đoạn bệnh cấp tính. Rõ ràng, trong khi chưa có nghiên cứu mới, cách "điều trị" tốt nhất là phòng ngừa mắc COVID-19, chẳng hạn như đeo khẩu trang, thực hành giữ khoảng cách an toàn và chủng ngừa COVID-19.
Chứng mất vị giác có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn, tùy theo nguyên nhân. Trong các trường hợp đơn giản như mất vị giác do cảm lạnh hoặc cúm thông thường, bác sĩ sẽ không kê đơn mà đợi cho bạn hết bệnh để vị giác trở lại bình thường. Ngoài ra, bác sĩ có thể sẽ:
- Cung cấp thuốc xịt tại chỗ hoặc kháng histamin để điều trị bệnh lý vùng mũi xoang;
- Xem xét loại bỏ những thuốc nghi ngờ dẫn đến tình trạng giảm vị giác;
- Bổ sung các chất dinh dưỡng;
Đối với những người bị viêm xoang hoặc viêm tai giữa, bác sĩ có thể sẽ kê đơn kháng sinh. Trong những tình trạng nghiêm trọng hơn như rối loạn thần kinh hoặc chấn thương đầu thì bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến những chuyên khoa phù hợp để có phác đồ điều trị phù hợp.
Mất vị giác sẽ khiến bạn cảm thấy ăn không ngon miệng, gây ra sự lo lắng, trầm cảm. Hiện tại, việc điều trị sẽ tập trung vào nguyên nhân gây bệnh nên có thể mất nhiều thời gian. Bệnh nhân sẽ cần kiên nhẫn và hợp tác nhằm cải thiện được tình trạng mất vị giác về lâu dài.
Đối với một số căn bệnh rõ ràng như tình trạng sốt cao mất vị giác, biểu hiện của COVID-19 hoặc các căn bệnh đường hô hấp, tình trạng mất vị giác sẽ thuyên giảm cho đến khi bệnh nhân hoàn toàn khỏi bệnh.
Bên cạnh việc tuân thủ chỉ định của bác sĩ thì bạn cũng có thể thực hiện một số biện pháp khắc phục tại nhà như sau:
- Bỏ hút thuốc lá nếu bạn đang hút thuốc;
- Dùng thuốc kháng histamin không kê đơn để giảm viêm mũi nếu cần thiết;
- Vệ sinh răng miệng bằng cách đánh răng, dùng chỉ nha khoa và sử dụng nước súc miệng mỗi ngày.
Tình trạng lưỡi bị mất vị giác có thể do rất nhiều lý do khác nhau như viêm xoang, phẫu thuật ở miệng, dùng thuốc hay mắc một số hội chứng hiếm gặp. Bạn cần phải xác định được dấu hiệu khiến vị giác bị ảnh hưởng mới có thể chữa trị hiệu quả./.
>>> Mất ngủ hậu COVID-19, có nên dùng thuốc để điều trị?
Nội dung video được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ - Bác sĩ nội trú Lê Tuấn Nhật Hoàng đến từ Bệnh viện Vinmec Times City
Mất khứu giác, vị giác khi mắc COVID-19: Tự khỏi hay cần điều trị?
F0 bị mất khứu giác phải làm sao?” hay có phải mất khứu giác là sắp khỏi bệnh hay không là những thắc mắc đang được nhiều người quan tâm. Dịch Covid-19 đang diễn biến hết sức phức tạp, mất vị giác và mất khứu giác là 2 triệu chứng khá đặc trưng của bệnh. Các triệu chứng này có thể xuất hiện sớm hoặc mất khứu giác là sắp khỏi bệnh [khi bệnh nhân bắt đầu chuyển sang giai đoạn hồi phục rồi bỗng tự nhiên không nếm, ngửi được gì]. Vậy mất khứu giác, vị giác khi mắc COVID-19: Tự khỏi hay cần điều trị?
Mất vị giác và mất khứu giác có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý. Tuy nhiên, đối với người mắc COVID-19 thì mất vị giác, mất khứu giác là mất hẳn, ăn ớt nhai liên tục cũng không thấy cay, vào nhà vệ sinh bẩn cũng không thấy mùi. Mất vị giác và mất khứu giác sẽ khiến người bệnh chán ăn, từ đó ảnh hưởng đến thể trạng và sự hồi phục bệnh tật. Thậm chí, có nghiên cứu còn cho thấy mất khứu giác, vị giác... còn liên quan đến chứng trầm cảm. Theo thống kê có khoảng 90% những người bị mất khứu giác và vị giác do Covid-19 có thể tự thấy cải thiện khả năng ngửi và nếm trong vòng bốn tuần, một số thì lâu hơn đến vài tháng.
Tỉ lệ bị mất vĩnh viễn chỉ dưới 10%. Vậy “mất khứu giác phải làm sao?” hay “F0 bị mất khứu giác phải làm sao?” - Bác sĩ Lê Tuấn Nhật Hoàng khuyên bạn nên khắc phục dần bằng cách chia nhỏ bữa và cố ăn cái gì dễ nhai, dễ nuốt, dễ tiêu. Ngoài ra, việc luyện tập khứu giác cũng có ích, tức là bạn có thể tập ngửi những mùi nhất định để mũi học lại mùi sau khi bị mất khứu giác.
Trong trường hợp nếu tình trạng này kéo dài bạn nên đến các cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra và có tư vấn sức khỏe phù hợp.
XEM THÊM:
Theo nhận định của các nhà nghiên cho thấy hậu quả của triệu chứng mất khứu giác có thể khá nghiêm trọng. Người bệnh có thể mất khả năng khứu giác để phát hiện thực phẩm hư hỏng hoặc khói trong các vụ hoả hoạn. Và các nghiên cứu cũng đã chứng minh được nguy cơ gặp phải biến cố nguy hiểm đối với những người mất khứu giác. Vậy, những trường hợp F0 do Covid -19 có thể mất khứu giác trong bao lâu, và làm cách nào để cải thiện tình trạng này.
Mất khứu giác được xem như chỉ số báo cáo sớm nhất cũng phổ biến nhất liên quan đến những người bệnh dương tính với Covid-19. F0 bị mất khứu giác có thể đi kèm cùng với các triệu chứng khác như sốt hoặc ho hoặc nghẹt mũi. Tình trạng f0 bị mất khứu giác bao lâu? Mất khứu giác có thể xuất hiện ở đa số bệnh nhân nhiễm và có xu hướng diễn biến trong khoảng thời gian ngắn có thể dưới 2 tuần, và có thể nhanh chóng phục hồi trong vòng khoảng 10 ngày. Mặc dù vậy, tình trạng này ở một số bệnh nhân có thể diễn ra lâu hơn hoặc khó phục hồi lại so với bạn đầu đặc biệt với những người bệnh bị nhiễm Covid-19 kéo dài.
Tình trạng mắc Covid 19 sẽ không giống như trường hợp mắc cảm lạnh và một số trường hợp mắc bệnh cúm khác. Nguyên nhân mất khứu giác ở F0 với Covid-19 có thể liên quan đến tình trạng nghẹt mũi do tích tụ chất nhầy trong mũi quá nhiều. Hơn nữa, ở những bệnh nhân Covid -19 bị mất khứu giác đột ngột có thể liên quan trực tiếp đến tình trạng nhiễm trùng SARS CoV-2 trong biểu mô mũi cùng với các tế bào thần kinh khứu giác nhưng không có dấu hiệu tắc nghẽn.
Tỷ lệ mất khứu giác của bệnh nhân Covid-19 có thể thay đổi tùy thuộc vào đặc điểm của tính cá thể, nên ước tính mất khứu giác có thể khoảng từ 20% đến 50% tổng số bệnh nhân.
Nhiều nghiên cứu cũng đã chứng minh được các vấn về liên quan đến vị giác và tình trạng mất khứu giác ở những bệnh mắc F0 thường xuất hiện phổ biến ở người trẻ tuổi hơn so với người lớn tuổi và không có sự khác biệt theo giới tính. Mặc dù vậy, các nghiên cứu này cũng chỉ ra những người phụ nữ có độ tuổi thấp cùng với chỉ số khối cơ thể BMI cao có nguy cơ cao liên quan đến tình trạng mất khứu giác và vị giác.
F0 bị mất khu giác xuất hiện ở đa số người bệnh
Cơ chế f0 bị mất mùi cơ bản vẫn còn đang được tiếp tục khám phá và các nghiên cứu vẫn thực hiện. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết cũng như những quan sát ban đầu đã có những căn cứ giúp giải thích tình trạng này đối với cả bệnh nhân dương tính với Covid-19 không xuất hiện triệu chứng như nghẹt mũi...
Trong số những người bệnh có xuất hiện triệu chứng nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi do sự tắc nghẽn về vật lý của mũi với chất nhầy có thể khiến cho mũi bị mất mùi. Nhưng, phần lớn những người bệnh dương tính với Covid-19 mất khứu giác mà không liên quan đến tình trạng nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi.
Những hiện tượng này có thể được giải thích thông qua tình trang virus SARS CoV-2 gây tổn thương tế bào hỗ trợ thần kinh mũi gây mất mùi ở người bệnh. Trong trường hợp này có hai loại tế bào liên quan đến mất khứu giác bao gồm tế bào cảm nhận mùi và tế bào hỗ trợ thần kinh. Các nghiên cứu ban đầu cũng đã đưa ra được các bằng chứng về quá trình tấn công chọn lọc của virus vào tế bào cảm nhận mùi và những tế bào này lại có liên hệ với tế bào cảm nhận mùi trên não và lan lên não. Tuy nhiên, khi thực hiện giải phẫu tử thi bệnh nhân Covid-19 cho thấy virus này rất hiếm khi xâm nhập vào não cho nên giả thuyết tế bào cảm nhận mùi bị tổn thương vẫn chưa có đủ minh chứng và cần thực hiện thêm các nghiên cứu khác.
Một nghiên cứu khác được thực hiện của trường Đại học Harvard đã phát hiện thấy tế bào hỗ trợ thần kinh có rất nhiều các thụ thể ACE 2 nhưng trong tế bào cảm nhận mùi thì không có thụ thể này. Và trong nghiên cứu này nhận thấy Virus SARS CoV-2 chỉ tấn công vào những tế có chứa thụ thể. Vì thế, giải thuyết virus tấn công vào các tế bào hỗ trợ thần kinh gây mất khứu giác hoặc rối loạn chỉ ở một mức độ nhất định, và căn cứ này cũng dần dần nhận được sự đồng thuận của các chuyên gia trong giới khoa học.
Khi virus SARS CoV 2 liên kết với thụ thể ACE 2 trên các tế bào mũi, các tế bào này sẽ chết dần và dẫn đến tình trạng mất đi các lông mao cảm giác trên của các tế bào thần kinh thụ cảm khứu giác. Vì thế, chất tạo mùi sẽ không có khả năng liên kết với lông mao của tế bào thần kinh gây ra chứng mất mùi. Những hoạt động này có thể xảy ra rất nhanh khoảng trong 1 hoặc 2 ngày.
Một nghiên cứu khác thực hiện với 202 người bệnh nhiễm Covid-19 cho thấy tỷ lệ phục hồi chiếm khoảng 49%. Nhưng ở một số trường hợp thì tổn thương này khá nghiêm trọng, thậm chí có thể khiến cho tình trạng mất khứu giác kéo dài và không phục hồi hoàn toàn...
Một số trường hợp F0 bị mất khứu giác kéo dài
Khi nhận thức mùi Phantosmia không còn tồn tại sẽ giống như chứng đau chân tay giả. Có rất nhiều nguyên nhân để xảy ra tình trạng mất khứu giác. Và những người mắc bệnh Covid-19 đều có thể bị mắc chứng bệnh Phantosmia.
Khi mất vị giác và khứu giác thì có nghĩa bạn có thể đã bị nhiễm Covid-19 ở thể nhẹ và trung bình, hoặc có thể mức độ nhiễm nặng. Tuy nhiên mức độ mắc Covid-19 không dựa vào việc chẩn đoán tình trạng mất khứu giác. Mặc dù vậy, anosmia cho thấy đó chính là triệu chứng đầu tiên và duy nhất ở những bệnh nhân dương tính với Covid-19.
Khi mất vị giác có cần điều trị hay không là câu hỏi mà hầu hết người bệnh nhiễm virus SARS CoV 2 băn khoăn. Theo các nghiên cứu thực hiện ở những người bệnh dương tính và có xuất hiện triệu chứng mất khứu giác cho thấy, hầu hết các trường hợp có rối loạn chức năng khứu giác được phục hồi khá nhanh. Tuy nhiên, thời gian khỏi hoặc biến mất triệu chứng này ở mỗi cá nhân sẽ khác nhau có người chỉ mất vài tháng hoặc thời gian có thể kéo dài hơn.
Trong một số trường hợp cụ thể, khả năng phục hồi tình trạng khứu giác có thể không được thực hiện hoàn toàn và tình trạng suy giảm chức năng có thể kéo dài hơn so với bình thường. Mặc dù không có phương pháp điều trị hiệu quả nào được chứng minh có thể loại bỏ triệu chứng mất khứu giác, nhưng việc người bệnh mất khứu giác thực hiện các bài luyện tập khứu giác được khuyến để dần cải thiện tình trạng này.
Người bệnh có thể sử dụng thuốc xịt chứa thành phần Corticosteroid tại chỗ trong điều trị ngắn hạn với những trường hợp người bệnh dương tính với SARS CoV 2. Những thuốc này không có khả năng hỗ trợ ngoài giai đoạn bệnh cấp tính. Vì vậy với thời điểm hiện tại rõ ràng vẫn chưa có nghiên cứu nào làm căn cứ cho việc điều trị mất khứu giác ở người bệnh dương tính. Cho nên cách điều trị tốt nhất đối với tình trạng này đó chính là phòng ngừa mắc Covid -19 bằng cách thực hiện tốt 5K, giữ an toàn và chủng ngừa virus.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
XEM THÊM: