Học Tốt Học

Nội dung và hình thức của văn bản văn học giáo án điện tử

130 KB

Nhấn vào bên dưới để tải tài liệu

Để tải xuống xem đầy đủ hãy nhấn vào bên trên

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 10 NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC CỦA VĂN BẢN VĂN HỌC A. Mục tiêu bài học - Giúp HS hiểu và bước đầu biết vận dụng các khái niệm nội dung và hình thức khi phân tích văn bản văn học - Thấy tõ mối quan hệ của nội dung và hình thức trong văn bản văn học B. Phương tiện thực hiện - SGK, SGV, thiết kế bài dạy C. Phương pháp - Chia nhóm, thảo luận, nêu vấn đề D. Các bước lên lớp 1. Ổn định 2. Bài cũ: Kiểm tra việc làm bài tập của học sinh. 3. Bài mới: Lời vào bài Hoạt động của GV & HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1 I. Các khái niêm của nội dung và hình thức Cho HS đọc nội dung vấn đề 1- SGK trong văn bản văn học: Hãy xác định đề tài của tác phẩm “Tắt 1. Các khái niệm về nội dung VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí đèn” từ đó rút ra kết luận đề tài là gì? a. Đề tài: + Mỗi tác phẩm mang một đề tài – lĩnh vực cuộc sống mà nhà văn lựa chọn, thể hiện trong tác phẩm văn học. + Việc lựa chọn đề tài là bước đầu biểu hiện khuynh hướng và ý đồ sáng tác của nhà văn. VD: Nguyễn Khuyến trong chùm thơ thu, nhà văn chọn đề tài mùa thu để miêu tả cảnh thu ở bắc bộ, qua đó người đọc thấy được sự gắn bó của tác giả với làng cảnh nông thôn. * Các nhà văn thường chọn đề tài mình hiểu biết sâu sắc và có cảm hứng b. Chủ đề: - Chủ đề là vấn đề chủ yếu: bức xúc nhất nổi lên từ đề tài buộc tác giả phải thể hiện, phải Cho HS tìm chủ đề của tác phẩm Lão Hạc, Cảm xúc mùa thu, Lặng lẽ Sapa ..vv Vậy chủ đề là gì? bày tỏ thái độ, có ý kiến đánh giá - Có tác phẩm nhỏ, ngắn nhưng chủ đề lớn [Nam Quốc sơn hà] - Có tác phẩm đồ sộ thì chủ đề lại nhỏ [Tam quốc diễn nghĩa] Trong các tác phẩm có giá trị lớn có khi có nhiều chủ đề có chủ đề chính, có chủ đề đan xen [Sử thi Đăm săn] c. Tư tưởng của văn bản: VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí - Khái niệm: Là ý kiến tác giả trước chủ đề, nghĩa là sự lý giải, nhận thức, tâm sự trao đổi, nhắn gửi của tác giả với người đọc về chủ đề trong tác phẩm, nó là linh hồn của tác phẩm. VD: Tư tưởng của “Tức cảnh Pác Bó” là vui, HS dựa vàop SGK phát biểu tư tưởng sang, với cuộc sống đạm bạc ở Việt bắc của của tác phẩm: Tắc đèn, và một số VD Bác Hồ thời kháng chiến chống Pháp. giáoviên đưa ra, từ đó rút ra khái niệm tư tưởng của tác phẩm văn học. d. Cảm hứng nghệ thuật - Khái niệm: Là nội dung tình cảm của tác phẩm văn học. Là trạng thái tâm hồn cảm xúc được thể hiện sâu sắc, chân thật mãnh liệt truyền cảm và hấp dẫn với người đọc. - Kết luận: Vậy các yếu tố trên của nội dung Cho HS nêu cảm hứng chủ đạo của tác thể hiện một cách tổng hợp thống nhất trong phẩm Lão hạc, Tắt đèn văn bản. Người đọc muốn hiểu phải đọc kĩ Theo em cảm hứng nghệ thuật là gì? dựa vào các yếu tố hình thức để nhận ra và suy nghĩ. Tổng hợp các yếu tố đó để có cơ sở khoa học đánh giá nội dung tư tưởng của một tác phẩm văn học. 2. Các khái niệm thuộc về hình thức a. Ngôn từ Về mặt hình thức thì chúng ta có các - Là vật liệu, công cụ, lớp vỏ đầu tiên của tác khái niệm nào? phẩm văn học. Ngôn từ là gì? Cho học sinh lấy dẫn - Là từ ngữ, câu đoạn, hình ảnh giọng điệu VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí chứng phân tích? của nhà văn. - Được chọn lọc hàm súc, đa nghĩa VD: cho học sinh phân tích ngôn từ trong đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” [Ngôn từ nghệ thuật kể, tả cảnh ngụ tình, phân tích tâm trạng bằng cách vận dụng ca dao] b. Kết cấu - Là sự sắp xếp tổ chức các thành tố của văn bản thành một đơn vị thống nhất chặt chẽ, Trong tác phẩm văn học kết cấu là gì? hoàn chỉnh, có ý nghĩa. - Có nhiều cách kết cấu: theo thời gian; không gian; đầu, cuối tương ứng; mở theo dòng suy nghĩ; tâm lý; theo sự việc. c Thể loại - Những nguyên tắt tổ chức hình thức văn bản phù hợp với nội dung - Các loại cơ bản: Tự sự, trữ tình, kịch - Các thể loại: thơ, truyện, kí - Mổi thể loại được thể hiện đổi mới theo thời đại và mang sắc thái cá nhân của nhà thơ. I. Ý nghĩa quan trọng của nội dung và hình thức của VBVH - Nội dung: có nội dung mang tư tưởng nhân VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí văn sâu sắc hướng con người tới chân thiện Nêu ý nghĩa và tầm quan trọng của nội mĩ và tự do dân chủ. dung và hình thức của văn bản văn học? - Hình thức có giá trị hình thức phù hợp với nội dung, hình thức cần mới mẽ có giá trị cao. - Nội dung và hình thức không thể tách rời mà thống nhất chặt chẽ trong tác phẩm văm học, nội dung tư tưởng cao đẹp biểu hiện trong hình thức hoàn mĩ, nhiều tác phẩm ưu IV. Củng cố: Đọc ghi nhớ tú đã đạt sự thống nhất ấy. Dặn dò: Làm văn Các thao tác nghị luận III. Luyện tập Bài tập 1 [làm ở lớp], GV gợi ý

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

Lớp 1 Lớp 2 Lớp 3 Lớp 4 Lớp 5 Lớp 6 Lớp 7 Lớp 8 Lớp 9 Lớp 10 Lớp 11 Lớp 12

A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT.

- Nắm vững các khái niệm về nội dung và hình thức của văn bản văn học.

- Biết vận dụng những tri thức đó để tìm hiểu văn bản văn học.

B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ.

1. Kiến thức.

- Các khái niệm về nội dung văn bản văn học: đề tài, chủ đề, tư tưởng của văn bản, cảm hứng nghệ thuật.

- Các khái niệm về hình thức của văn bản văn học: ngôn từ, kết cấu, thể loại.

2. Kỹ năng.

- Xác định được các khái niệm về nội dung và hình thức của văn bản văn học khi đọc một truyện ngắn hay một bài thơ ngắn.

- Cảm nhận có chiều sâu văn bản văn học.

Bạn đang xem tài liệu "Giáo án Ngữ văn lớp 10 - Đọc văn: Nội dung hình thức của văn bản văn học", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tuần: 31 Tiết PPCT: 93 Ngày soạn: 20-03-11 Ngày dạy: 22-03-11 ĐỌC VĂN: NỘI DUNG HÌNH THỨC CỦA VĂN BẢN VĂN HỌC A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT. - Nắm vững các khái niệm về nội dung và hình thức của văn bản văn học. - Biết vận dụng những tri thức đó để tìm hiểu văn bản văn học. B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ. 1. Kiến thức. - Các khái niệm về nội dung văn bản văn học: đề tài, chủ đề, tư tưởng của văn bản, cảm hứng nghệ thuật. - Các khái niệm về hình thức của văn bản văn học: ngôn từ, kết cấu, thể loại. 2. Kỹ năng. - Xác định được các khái niệm về nội dung và hình thức của văn bản văn học khi đọc một truyện ngắn hay một bài thơ ngắn. - Cảm nhận có chiều sâu văn bản văn học. 3. Thái độ. Có ý thức nhận diện tác phẩm văn học đúng yêu cầu về hình thức và nội dung. C. PHƯƠNG PHÁP. Diễn giảng, gợi ý và thảo luận. D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP. 1. Ổn định lớp. 10A7 Sĩ số: Vắng: [P: / KP: ] 10A8 Sĩ số: Vắng: [P: / KP: ] 2. Bài cũ. Văn bản văn học có những tiêu chí nào? Nêu cấu trúc của văn bản văn học. 3. Bài mới. Ca dao VN có những câu nói đặc sắc về mối quan hệ giữa nội dung và hình thức: “Trông mặt mà bắt hình dong/ Con lợn có béo thì lòng mới ngon”, “Chim khôn kêu tiếng rảnh rang/ Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe”, “Đất rắn trồng cây khẳng khiu/ Những người thô tục nói điều phàm phu”... Mối quan hệ giữa nội dung và hình thức của VBVH cũng là mối quan hệ mật thiết, ko thể tách rời nhau. Nội dung được hiện thực hóa bằng một hình thức cụ thể và hình thức phải biểu hiện một nội dung nhất định. Tuy nhiên, khi cần tìm hiểu chuyên sâu về một phương diện nào đó của VBVH, người ta có thể chỉ đề cập đến 1 trong 2 mặt trên... HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH NỘI DUNG BÀI HỌC - Gv yêu cầu Hs đọc ngữ liệu SGK. - Văn học tồn tại dưới hai hình thức: truyền miệng và viết. Hai phương diện thống nhất: ND – HT. - Thế nào là đề tài? Cho VD? - Gv liên hệ: truyện Tấm Cám. - Thế nào là chủ đề? Chủ đề có phụ thuộc và dung lượng tác phẩm? - Gv liên hệ: Sông núi nước Nam àniềm tự hào và khẳng định chủ quyền của người VN với đất nước. - Tư tưởng của văn bản là gì? - Gv liên hệ: Tư tưởng của Tức cảnh Pác Bó. - Cảm hứng là gì? Dẫn tác phẩm minh hoạ làm rõ? - Gv liên hệ: Cảm hứng trong Tắt đèn là lòng căm phẫn, tố cáo bọn cường hào. - Vai trò của ngôn từ trong TPVH? Đặc trưng của ngôn từ trong tác phẩm văn học? - Gv liên hệ: ngôn từ tài hoa của Nguyễn Tuân trong Người lái đò sông Đà. - Kết cấu trong văn bản văn học? - Kết cấu truyện ngắn Lão Hạc có gì khác so với hai truyện thơ Nôm? - Thể loại là gì? Các loại cơ bản? Những thể loại văn học cơ bản? - Gv liên hệ: lục bát trong thơ Nguyễn Bính khác với lục bát trong thơ Huy Cận, Nguyễn Du. - Nêu ý nghĩa quan trọng của nội dung và hình thức VBVH? - Theo em giữa nội dung và hình thức VBVH có mối quan hệ với nhau như thế nào? - Gv liên hệ: Truyện Kiều của Nguyễn Du. - Gv chốt lại nội dung: Nôị dung và hình thức văn bản là hai mặt không thể tách. Nội dung chỉ tồn tại trong mộ thình thức nhất định. Và ngược lại hình thức nào cũng mang một nội dung. - Gv hướng dẫn HS làm Bt theo yêu cầu của từng câu hỏi của mỗi BT. Thảo luận nhóm: [theo bàn- 4 phút] Làm BT/130 theo yêu cầu của BT. - Gv hướng dẫn Hs tự học. I. CÁC KHÁI NIỆM CỦA NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC TRONG VĂN BẢN VĂN HỌC 1. Các khái niệm của nội dung trong văn bản văn học a. Đề tài: là lĩnh vực đời sống được nhà văn thể hiện trong văn bản b. Chủ đề: Chủ đề là vấn đề cơ bản được nêu ra trong tác phẩm. - Chủ đề không phụ thuộc vào dung lượng tác phẩm. c. Tư tưởng của văn bản: Là cách mà nhà văn lí giải vấn đề cơ bản, là điều nhà văn muốn chuyển tải đến người đọc. d. Cảm hứng nghệ thuật: là tình cảm chủ đạo của văn bản. 2. Các khái niệm thuộc về hình thức văn bản văn học a. Ngôn từ: là yếu tố đầu tiên để văn bản văn học khác với các loại văn bản khác. Ngôn từ bao giờ cũng mang dấu ấn tác giả. b. Kết cấu:Là sự sắp xếp, tổ chức các yếu tố của văn bản để trở thành một chỉnh thể. c. Thể loại: là những quy tắc tổ chức hình thức văn bản thích hợp với từng nội dung văn khác nhau. II. Ý NGHĨA QUAN TRỌNG CỦA NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC VĂN BẢN VĂN HỌC: - VH có những chức năng chủ yếu : nhận thức, giáo dục, giao tiếp, thẩm mĩ -> VBVH cần phải có sự hài hòa, thống nhất giữa nội dung và hình thức. - Nội dung tư tưởng cao đẹp và hình thức ngôn từ hoàn mĩ là phẩm chất của các văn bản ưu tú. v Ghi nhớ: SGK/129. III. LUYỆN TẬP. - Ca ngơi công lao và tình cảm của người mẹ- người trồng cây, chăm quả- người sinh con, nuôi con- người mẹ Tổ quốc. - Băn khoăn, lo lắng, sọ rằng mình không xứng đáng với sự trông đợi, momg mõi của mẹ. - Ý thức đền đáp công lao của mẹ, của Tổ quốc. IV. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC. - Về nhà học bài cần nắm nội dung sau: + Các khái niệm thuộc nội dung và hình thức của văn bản văn học. + Tìm một vài tác phẩm và nhận diện tác phẩm văn học đúng yêu cầu về hình thức và nội dung. - Chuẩn bị bài mới: “Các thao tác nghị luận”: + Ôn lại các thao tác lập luận đã học. + Làm các bài tập theo yêu cầu SGK. E. RÚT KINH NGHIỆM.

Tài liệu đính kèm:

TIET 93.doc

Video liên quan

Bài Viết Liên Quan

Toplist mới

Bài mới nhất

Chủ Đề