Th.S Hà Nhật Quang
Phòng sau Đại học
Từ xa xưa người Việt Nam đã quan niệm việc học là rất cần thiết cho con cái, cho nó biết cái chữ, cái kiến thức để sau này lớn lên hoặc thoát cảnh đói nghèo hoặc có được công ăn việc làm tốt đẹp. Tựu chung mục đích cuối cùng là để tốt cho tương lai của thế hệ sau. Thế nhưng cách giáo dục của từng nhà từng gia đình lại khác nhau. Trong đó lại có những cách tiêu cực như đánh đập, chưởi bới, treo tiền thưởng hoặc khóc lóc năn nỉ con cái làm cho bọn nhỏ có suy nghĩ lệch lạc là học để cho ba mẹ nở mày nở mặt, học để lấy khoe khoang, học để mà học... Vậy rốt cuộc học để làm gì? Đối với mỗi câu trả lời qua loa, nó sẽ dẫn theo nhiều hệ lụy mà nghiêm trọng có thể dẫn đến sự bất mãn cho con em và không tiếp thu việc học là tốt cho mình. Ta có thể lấy ví dụ: Học để sau này đổi đời. Thực chất đổi đời ở đây là gì? Là giàu có, là hết khổ hay là được vô làm nhà nước có chức có quyền? Nếu là giàu có thì xung quanh có rất nhiều ví dụ không cần học đến cấp 2 vẫn giàu có như bán hàng online, trồng thanh long, live stream, chơi game... những hình mẫu nhan nhản khắp nơi trên mạng internet mà giới trẻ bây giờ dễ dàng tiếp xúc đến. Cho đến có chức có quyền, đó là một quá trình lâu dài phấn đấu mà đến cuối cùng chưa chắc có thể đạt đến. Vậy câu trả lời như thế có bao nhiêu sức thuyết phục cho con em chúng ta- thế hệ trẻ năng động và luôn muốn nắm giữ quyền chủ động cho tương lai mình?
Khi còn nhỏ ai cũng có mong ước trở thành người này người kia, thành bác sĩ, cô giáo... lớn lên rất nhiều người trong số họ sẽ phải làm một nghề khác mà có khi họ hoàn toàn không thích. Có người đổ lỗi cho hoàn cảnh, cho ba mẹ vì ba mẹ họ mong muốn họ thế này thế kia... Thực tế cho thấy, đa số chỉ một lý do chung là vì họ học “chưa đủ”. Nếu bạn muốn trở thành thầy cô giáo mà rớt tuyển sinh sư phạm thì không thể nào đổ lỗi cho ai khác được. Chỉ có học thật giỏi, thật tốt mới làm cho bạn có quyền lựa chọn tương lai cho mình. Khi đó bạn được làm công việc mình đam mê, mình thích thì thời gian bạn bỏ ra để làm việc mới có ý nghĩa và đem lại cảm giác thành công.
Mặt khác, có nhiều người cho rằng học tập ở trường không quan trọng bằng ngoài đời vì có những dẫn chứng thành công như Steve Jobs, Bill Gates... Thực chất mọi người đã bỏ qua tiểu sử của họ, những nhân vật này thành công vì họ đã học, đã tiếp thu kiến thức đủ để bọn họ tự tin bay lượn theo con đường họ đã chọn. Như Steve Jobs bỏ ngang việc học ở Harvard, nhiều người chỉ biết rằng ông ngừng học đại học nhưng Harvard là một đại học bình thường sao? Đó là một trong những ngôi trường danh tiếng nhất thế giới và mỗi năm có hơn hai mươi ngàn đơn xin dự tuyển và trong đó chỉ khoảng hơn hai ngàn đơn được chấp nhận. Tỉ lệ loại bỏ hơn 90%, không ngạc nhiên đây là một trong những ngôi trường khắt khe nhất thế giới. Họ, những con người bỏ học, thực chất đã sớm tìm hiểu kỹ càng và chuẩn bị sẵn sàng cho những thử thách mới. Còn bạn, bạn đã chuẩn bị những gì cho mình? Hay chỉ là một người mơ mộng, lười biếng và trốn tránh trách nhiệm của mình?
Đối với một số lớn người ở Việt Nam thì việc học với bằng cấp lại gộp thành một. Ở một số trường hợp thì bằng cấp có thể đại diện cho thành tích học tập, kiến thức và trình độ nhưng không thể phủ nhận việc tự học tự mày mò ra kiến thức cho riêng mình thì không phải là “học”. Chúng ta cần nhấn mạnh nhà trường là nơi cung cấp những kiến thức, kinh nghiệm chính quy nhất để các em tiếp thu có hệ thống, loại bỏ những quanh co, sai lầm trong quá trình học tập chứ không phải là nơi “bán” bằng cấp. Do đó, học sinh sinh viên nên quan tâm đến vấn đề trau dồi kiến thức hơn là việc đối phó với những kỳ thi.
Thực tế tình trạng học để mà học, học để mà thi đang rất phổ biến trong các trường đại học ngày nay. Các em không biết áp dụng kiến thức mình đã và đang học vào công việc vào cuộc sống như thế nào. Không phải ai cũng học một biết mười hay học một suy ra ba. Rất nhiều học sinh sinh viên cần giảng viên đưa ra nhiều ví dụ, nhiều kinh nghiệm, nhiều lần thực hành để thực sự nắm và vận dụng được những thông tin, kiến thức quan trọng. Đó là những sinh viên học sinh được đào tạo có hệ thống thì những người không có cơ hội đến trường lớp thì còn như thế nào? Trong thực tế có rất nhiều ví dụ thấy thì buồn cười nhưng ngẫm nghĩ kỹ thì chắc nhiều người sẽ không cười nổi tiếp. Một lần tôi tò mò xem 1 anh học việc cứ loay hoay gắn 1 chi tiết chữ S lên khung cửa mà không khớp. Anh ta cứ lẩm bẩm là đã rõ ràng đo và cắt chính xác theo mẫu mà sao uốn nó không khớp. Anh ta cắt một khúc sắt khác và tôi thấy ngay anh ta lấy chiều dài của thanh sắt thẳng mà áp vào thanh chữ S. Rõ ràng thanh sắt uốn cong rồi bẻ thẳng ra đương nhiên sẽ dài hơn. Tôi thiết nghĩ tất cả các em tốt nghiệp cấp 2 hẳn phải biết điều này nhưng chắc nhiều em sẽ không liên tưởng đến áp dụng dài ngắn cong quẹo này vô việc gì. Như bác Hồ đã nói, học phải đi đôi với hành. Có lẽ thầy cô giáo nên cho các em biết ngay từ đầu là việc học là để biết lý lẽ, đúng sai rồi sau đó vận dụng vào cuộc sống để làm nó tốt đẹp hơn thì các em sẽ không “chán” và “nản” việc học hoặc cảm thấy nó là lý luận suông không cần thiết cho đời mình.
Tóm lại, mục đích việc học chúng ta có thể chia làm hai phần:
• Phần trước mắt - học là để thêm kiến thức: chúng ta cần phải tạo động lực, hứng thú và kích thích trí tò mò cho các em để các em không nhàm chán trong quá trình học tập. Nhiều gia đình thích mua cho các em đồ chơi, điện thoại, xe máy... khi các em đạt điểm cao. Cách này có lẽ thành công trong 1 số trường hợp nhưng cuối cùng sẽ làm cho các em quên mất học là để thêm kiến thức thêm hiểu biết. Động lực học tập phải là chính sự thành công của việc tiếp thu kiến thức và kinh nghiệm từ sách vở và giáo viên sau đó biến nó thành của mình. Khi mà các em đắm chìm trong việc khám phá kiến thức và thích thú với những gì mình đạt được như việc vừa đọc xong một cuốn truyện hay, một bộ phim đặc sắc... thì lúc đó mới tính là chúng ta đã giáo dục thành công.
• Phần thứ hai - học là để có thể chọn lựa tương lai cho chính mình: Theo tháp nhu cầu của Maslow [tiếng Anh: Maslow's hierarchy of needs] thì có được việc làm ổn định chỉ là tầng thứ hai trong năm tầng nhu cầu của một con người. Như vậy để đánh giá sự thành công của một người, chúng ta cần đi sâu hơn thế nữa. Ngày thường chúng ta chỉ nói với con em chúng ta rằng không học là không kiếm được việc làm, không có tương lai... nhưng thực tế cho thấy rất nhiều người không học cao vẫn kiếm được việc làm và thu nhập ổn định. Như vậy sẽ dễ dàng làm cho con em ngộ nhận về mục đích của việc chúng ta bắt chúng đi học. Thực ra 12 năm học bắt buộc từ tiểu học cho đến THPT chỉ là đặt nền mống cho các em, để các em có đầy đủ thông tin kiến thức mà lựa chọn con đường mình sẽ đi. Khi các em không học tập cho thật giỏi thì các em đã đánh mất quyền lựa chọn trường đại học cho mình đồng nghĩa với việc rất nhiều cánh cửa đã khép lại như sư phạm, y dược... những ngành đòi hỏi sự cần cù trong học tập và gia tăng kiến thức. Hơn nữa một việc làm đúng sở thích, đúng sở trường sẽ mang ý nghĩa rất lớn vì khi đó các em sẽ không thấy rằng công việc nhàm chán lãng phí thời gian của mình. Nó sẽ đem lại cho các em cảm giác thỏa mãn và thành công đích thực mà không phải là đi làm vì kiếm sống. Như UNESCO đã phát biểu, mục đích cuối cùng của học tập là để tự khẳng định chính mình, tự tạo vị trí trong xã hội, thể hiện giá trị bản thân và sự tồn tại có ý nghĩa của mình. Nó cũng thuộc về những cấp bậc cuối cùng của tháp nhu cầu Maslow, nhu cầu tối cao của con người sau khi đạt được những nhu cầu cơ bản như ăn uống, làm việc... Đó là tự thể hiện bản thân, có khả năng sáng tạo, trình diễn những kiến thức, kỹ năng của mình và đạt được xã hội công nhận. Ta có thể lấy ví dụ về một chủ tiệm sửa xe và kỹ sư. Một người chủ tiệm sửa xe có thể giàu có nhưng chỉ có thể đóng góp rất hạn hẹp cho cả xã hội như là tạo công ăn việc làm cho lao động địa phương, quyên góp và làm từ thiện. Nhưng nếu đổi lại là một kỹ sư ô tô không ngừng trau dồi kiến thức kỹ năng, anh ta sẽ đem lại những phát minh mới sáng tạo mới như tiết kiệm nhiên liệu, nguồn nhiên liệu mới, chống hao mòn... có thể ảnh hưởng cả một nền công nghiệp. Do đó anh ta không chỉ là được tôn trọng mà còn tự khẳng định mình và biết giá trị bản thân cũng như đóng góp giá trị đó cho xã hội. Đó là những cái tên như Isaac Newton, Einstein rồi đến những cái tên đường quen thuộc mà chúng ta đi qua hàng ngày... Có bao giờ các bạn suy nghĩ sẽ có 1 ngày tên các bạn được đặt cho 1 con đường nào đó ở Việt Nam hay được cả thế giới nhắc đến do những thành tựu trong đời mình?
Tổng kết lại, mục đích học tập cuối cùng là đạt được quyền lựa chọn rộng lớn hơn, tự khẳng định chính mình, được sống thành đạt và mọi người khẳng định sự thành đạt đó. Đó là sự thành công về cả 2 mặt vật chất lẫn tinh thần và là nền móng vững chắc cho những thành tựu và những đóng góp to lớn cho xã hội. Và đó cũng là phương châm của trường DLA, học là để Tri, rồi Hành và cuối cùng là Đạt nhân.
Th.S Hà Nhật Quang
Mục tiêu cá nhân quyết định rất lớn đến sự thành công hay thất bại trong cuộc đời mỗi người. Nếu bạn sống mà không có mục tiêu thì sẽ dễ bị mất phương hướng và rơi vào vòng luẩn quẩn, khó thoát ra được. Bạn cần xác định chính xác điều bạn mong muốn và tập trung nỗ lực để đạt được điều đó. Hãy cùng Việc Làm 24h xác lập một mục tiêu khoa học cho bạn nhé!
Tại sao phải xác lập mục tiêu?
Cho dù là những doanh nhân thành đạt, nghệ sĩ nổi tiếng, hay chỉ là nhân viên bình thường… ai cũng đều phải xác lập mục tiêu. Điều đó giúp bạn có được tầm nhìn dài hạn và động lực ngắn hạn. Từ đó giúp bạn tập trung kiến thức, nỗ lực, biết cách sắp xếp thời gian và nguồn lực của mình – khai thác tối đa năng lực của bản thân nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra.
Tùy vào điều kiện, mỗi người sẽ có mục tiêu riêng
Mỗi người sẽ có một mục tiêu riêng không giống nhau, tùy vào năng lực, sở thích, tính cách, kỹ năng, kinh nghiệm tại từng thời điểm để xác lập một bảng mục tiêu cá nhân hợp lý. Mục tiêu đặt ra không nên quá mơ mộng và phi thực tế vì điều đó sẽ khiến bạn khó có thể đạt được.
Ví dụ bạn đang làm nhân viên văn phòng, bạn xác lập mục tiêu cá nhân là mỗi ngày đầu hoàn thành KPI đặt ra, sau 2 năm mục tiêu của bạn là vị trí trưởng phòng, sau 5 năm sẽ là vị trí phó giám đốc chi nhánh. Khi có được mục tiêu cụ thể bạn sẽ theo đuổi nó, nỗ lực để đạt được. Mục tiêu giống như từng đỉnh núi cao, bạn cần phải leo từ chân núi, trải qua thử thách, khó khăn để lên tới đỉnh. Chờ đợi bạn phía trước chính là vinh quang và thành công ở trên ngọn núi. Khi lên được ngọn núi này bạn sẽ cố gắng để leo lên ngọn núi cao hơn và dần dần trở nên mạnh mẽ, kiên cường.
Chỉ cần nhìn vào sự khác biệt giữa người có mục tiêu và không có mục tiêu bạn sẽ hiểu được lý do vì sao phải xác lập mục tiêu cá nhân cho mình. Người có mục tiêu sẽ luôn vươn lên, người không có mục tiêu sẽ bị đẩy lùi ra phía sau, mất phương hướng, thậm chí lạc lối.
Lợi ích của việc xác lập mục tiêu cá nhân
Khi đã xác định được những mục tiêu rõ ràng, bạn có thể tìm nhiều phương pháp để đạt được những mục tiêu đó. Bạn cũng sẽ nâng cao sự tự tin của bản thân khi đã biết rõ khả năng đạt được mục tiêu khi đã thiết lập. Bạn sẽ tập trung vào những điều mình cần phải làm và loại bỏ những yếu tố không liên quan và ngăn cản bạn đi đến với mục tiêu mình mong muốn đạt được. Điều này giúp bạn tiết kiệm thời gian, công sức và đôi khi cả chi phí để đầu tư.
“Cuộc sống không có mục tiêu thì cũng giống như thi đấu mà không cần điểm số”
Bill Copeland – nhà sử học người Mỹ đã nói
Bạn muốn mình trở thành một người giỏi, một người thành công thì chắc chắn bạn phải đưa ra mục tiêu cá nhân cho mình.
Các bước xác lập mục tiêu
Khi xác lập mục tiêu cá nhân bạn cần phải đi theo một trình tự hợp lý, bắt đầu bằng việc xác lập mục tiêu lớn rồi đến mục tiêu nhỏ và hoàn thành nó.
Bước 1: Lập mục tiêu suốt đời
Trước tiên, bạn phải vẽ nên một “bức tranh lớn” về những gì bạn muốn làm trong cuộc sống hoặc trong một khoảng thời gian xác định như 5-10 năm. Hãy xác định các mục tiêu cá nhân cao nhất mà bạn muốn đạt được trong từng giai đoạn. Điều này mang đến cái nhìn tổng thể, định hình tất cả các khía cạnh khác trong việc ra quyết định của bạn. Thử thiết lập một số mục tiêu theo những nhóm dưới đây [hoặc theo những chủ đề quan trọng đối với riêng bạn]
Các nhóm để thiết lập mục tiêu
– Sự nghiệp: Bạn muốn ở vị trí nào trong sự nghiệp của mình? Bạn muốn đạt được thành tựu gì? – Tài chính: Bạn muốn thu nhập bao nhiêu? Tình hình tài chính của bạn sẽ liên quan đến mục tiêu nghề nghiệp của bạn như thế nào?– Trình độ học vấn: Bạn cần có những thông tin gì và phải có những kỹ năng gì để đạt được những mục tiêu khác?– Gia đình: Bạn có muốn trở thành phụ huynh tốt không? Bạn muốn người khác hoặc thành viên trong gia đình nhìn nhận bạn là người như thế nào?– Thái độ: Có suy nghĩ tiêu cực nào níu giữ bạn không? Cách bạn cư xử có vấn đề gì không? [Nếu có, bạn cần thiết lập mục tiêu để cải thiện hành vi của mình hoặc tìm ra giải pháp]– Thể chất: Bạn cần làm gì để có được sức khỏe tốt? Bạn cần một kế hoạch rèn luyện như thế nào để đảm bảo năng lượng làm việc, học tập?– Niềm vui: Bạn muốn hưởng thụ niềm vui như thế nào? Bạn dành thời gian cho bản thân ra sao?
– Cộng đồng: Bạn có mong muốn thế giới trở nên tốt đẹp hơn không? Bằng cách nào?
Bỏ thời gian động não những điều này và chọn ra một mục tiêu hoặc nhiều hơn trong mỗi nhóm chủ đề phản ánh điều bạn muốn làm. Sau đó lọc lại một lần nữa để có mục tiêu bạn cần tập trung vào và nỗ lực để đạt được. Khi thực hiện điều này, hãy chắc chắn những mục tiêu bạn thiết lập chính là những gì bạn muốn, không phải là những gì người khác muốn từ bạn
Bước 2: Thiết lập mục tiêu cá nhân nhỏ hơn
Khi đã thiết lập mục tiêu cho cuộc đời bạn, hãy chia nhỏ mục tiêu lớn đó thành những mục tiêu nhỏ hơn và thiết lập một kế hoạch ngắn hạn bạn cần hoàn thành. Cuối cùng, một khi đã có kế hoạch của mình, hãy bắt đầu tiến hành từng bước trong kế hoạch để đạt được những mục tiêu đã đặt ra.
Hãy bắt đầu quá trình thiết lập mục tiêu bằng cách nhìn vào mục tiêu lớn của cuộc đời bạn. Sau đó thiết lập những điều bạn có thể làm trong vòng 1 năm tới, 6 tháng tới, 1 tháng tới, tuần tới và ngày hôm nay để bắt đầu hướng đến những mục tiêu lớn hơn. Mỗi bước nên dựa trên kế hoạch trước đó.
Sau đó tạo ra những điều cần làm hằng ngày của bạn [To-do-lists] để hướng đến mục tiêu cuộc đời bạn. Ở giai đoạn đầu, những mục tiêu nhỏ của bạn có thể là đọc sách và thu thập thông tin cần làm để đạt được những mục tiêu ở cấp độ cao hơn. Điều này sẽ giúp bạn nâng cao chất lượng và tính thực tế của việc thiết lập mục tiêu.
Cuối cùng xem xét lại kế hoạch của bạn và chắc chắn rằng nó phù hợp với cách bạn muốn sống cuộc đời của mình.
Không bỏ cuộc
Một khi bạn đã quyết định xác định thiết lập mục tiêu cá nhân, hãy giữ cho quá trình diễn ra bằng cách xem xét và cập nhật danh sách việc cần làm của bạn hàng ngày.
Xem xét định kỳ các kế hoạch dài hạn và chỉnh sửa để phản ánh những thay đổi trong thứ tự ưu tiên và kinh nghiệm của bạn. Tốt nhất là nên làm thường xuyên, lặp đi lặp lại, xem xét liên tục.
Bear Bryant – Huấn luyện viên bóng đá nổi tiếng người Mỹ đã viết: “Không bao giờ bỏ cuộc, từ bỏ là cách quá dễ dàng, đặt mục tiêu và làm cho tới khi hoàn thành. Khi đã đạt được, hãy đặt mục tiêu khác và tiếp tục thực hiện. Hãy nhớ đừng bao giờ từ bỏ”. Khi đã lên kế hoạch mục tiêu cá nhân cho mình thì dù có khó khăn bạn cũng cần phải kiên cường, cố gắng để đạt được. Đừng bao giờ cho phép bản thân buông xuôi hay đưa ra lý do để dừng lại và chùn bước.
Khi cuộc sống dồn bạn vào bước đường cùng, hãy đừng hỏi rằng: tại sao là tôi mà hãy nói rằng:cứ thử đi! Tin rằng nếu bạn dám đương đầu, bứt phá thì không mục tiêu nào là không hoàn thành, không khó khăn nào là không vượt qua.
Xử lý phù hợp khi đã đạt mục tiêu
Nếu mục tiêu cá nhân đã đạt được là mục tiêu quan trọng, hãy tự tưởng thưởng cho bản thân một cách thích hợp. Nó sẽ giúp bạn gây dựng sự tự tin bạn đáng có.
– Nếu bạn đạt được mục tiêu quá dễ dàng, hãy xác lập lại mục tiêu tiếp theo khó hơn.– Khi mất quá nhiều thời gian để đạt được một mục tiêu, hãy xác lập các mục tiêu tiếp theo dễ hơn một chút.– Nếu có yếu tố khiến bạn cần thay đổi các mục tiêu khác, hãy làm như vậy.
– Nếu bạn nhận thấy thiếu hụt kỹ năng dù đã đạt được mục tiêu, hãy quyết định có nên đưa ra mục tiêu khác để sửa lỗi đó không.
Hãy thường xuyên điều chỉnh những mục tiêu cá nhân và nếu mục tiêu đó không còn quan trọng với bạn nữa, hãy xem xét thay thế nó bằng mục tiêu khác phù hợp hơn.
Xem thêm: 7 kỹ năng cần thiết dân văn phòng nhất định phải biết
Xác lập mục tiêu cá nhân bằng phương pháp SMART
Mỗi người vào từng thời điểm sẽ có các mục tiêu khác nhau cho cuộc đời của mình, có người muốn đạt mục tiêu về sự nghiệp, có người muốn tiền bạc, có người lại muốn tình yêu, gia đình… Vì vậy cho nên mẫu thiết lập mục tiêu cá nhân cũng tương ứng mà khác nhau. Để mang lại hiệu quả cao nhất thì bạn nên áp dụng nguyên tắc SMART trong quá trình thiết lập mục tiêu của mình.
- S – Specific [Cụ thể]: Mục tiêu đề ra phải cụ thể rõ ràng.
- M – Measurable [Khả năng đo lường]: Mục tiêu phải đo lường được thì mới hiệu quả.
- A – Achievable [Tính thực tế]: Mục tiêu phải đảm bảo về tính thực tế, tức là phải nằm trong khả năng cho phép và có thể thực hiện được.
- R – Relevant [Tính liên quan]: Mục tiêu cần bám sát mục đích của cá nhận bạn cũng như tính liên quan mật thiết đến thời gian, công sức bỏ ra để hoàn thành nó.
- T – Time-bound [Kỳ hạn]: Khi xác lập mục tiêu phải đặt ra thời gian cụ thể để có thể đảm bảo thực hiện mục tiêu đó.
Khi xây dựng mục tiêu cá nhân theo nguyên tắc SMART bạn sẽ luôn điều chỉnh để bản thân không đi lệch hướng. Đặc biệt nó khiến bạn có được động lực lớn hơn, biết được thứ muốn và cần đạt được theo từng thời điểm.
Xem thêm: Phương pháp SMART là gì? Cách cực hữu ích ứng dụng SMART vào công việc
Lời kết
Với những phương pháp về xây dựng, thiết lập mục tiêu cá nhân được đề cập trên đây, Nghề Nghiệp Việc Làm 24h hy vọng đã mang lại cho bạn thông tin, kiến thức bổ ích để áp dụng vào quá trình xây dựng mục tiêu của mình. Cuộc sống không phải luôn bằng phẳng, để đạt được mục tiêu không hề dễ dàng nên bạn hãy luôn kiên cường, đừng bao giờ bỏ cuộc, phía cuối con đường luôn là ánh sáng rộng mở.
TÌM VIỆC MỚI VỚI VIỆC LÀM 24H