Hướng dẫn trả lời câu hỏi Lịch sử 8, bài 5: Công xã Pa-ri 1871.
Bùi Thị Trang
Bài Kiểm Tra //baikiemtra.com/uploads/bai-kiem-tra-logo.png
Thứ năm - 07/12/2017 17:17
- In ra
Hướng dẫn trả lời câu hỏi Lịch sử 8, bài 5: Công xã Pa-ri 1871.
I. Sự thành lập công xã.
1. Hoàn cảnh ra đời của công xã.
Câu hỏi: Công xã Pa-ri ra dời trong hoàn cảnh nào?
Năm 1870, chiến tranh Pháp - Phổ bùng nổ. Do quân Pháp không được chuẩn bị đầy đủ nên đã thất bại liên tiếp, và ngày 2-9-1870, tại chân thành Xơ- đăng, Na-pô-lê-ông III cùng toàn bộ đạo quân 100.000 người bị Phổ bắt sống. Ngày sau đó, 4-9-1870, nhân dân Pa-ri đã đứng lên khởi nghĩa, kêu gọi “Tổ quốc lâm nguy”. Chính phủ lâm thời tư sản được thành lập mang tên “Chính phủ vệ quốc”. Trước sự tiến quân của Phổ, chính phủ tư sản vội vã xin đình chiến. Ngược lại, nhân dân Pa-ri kiên quyết đứng lên bảo vệ Tổ quốc.
Câu hỏi: Mục đích của chiến tranh Pháp - Phổ?
Pháp: gây chiến tranh bên ngoài để tăng cường đàn áp phong trào đấu tranh của công nhân trong nước, lấn chiếm đất đai ở vùng phía Tây nước Đức và ngăn cản thống nhất Đức.
Phổ: nhằm gạt bỏ trở ngại chủ yếu trong việc hoàn thành thống nhất Đức, củng cố quyền lực của Phổ và đàn áp phong trào dân chủ trong nước.
Câu hỏi: Thái độ của “Chính phủ vệ quốc” và của nhân dân Pháp trước tình hình đất nước sau ngày 4-9-1870 như thế nào?
Thái độ của “Chính phủ vệ quốc” xin đình chiến, đầu hàng, thậm chí đàn áp nhân dân.
Thái độ nhân dân: Bất chấp thái độ đầu hàng và hành động đàn áp phong trào đấu tranh của chính phủ, nhân dân Pa-ri kiên quyết đứng lên chiến đấu bảo vệ Tổ quốc..
2. Cuộc khởi nghĩa ngày 18-3-1871. Sự thành lập công xã.
Câu hỏi: Mâu thuẫn giữa chính phủ với nhân dân và vấn đề bảo vệ Tổ quốc được giải quyết như thế nào?
Chính phủ vệ quốc đứng đầu là Chi-e ra lệnh đàn áp nhân dân, tước vũ khí của dân quân.
Ngày 8-3-1871, cuộc cách mạng vô sản đầu tiên bùng nổ. Nhân dân làm chủ được Pa-ri. Ngày 26-3-1871, nhân dân Pa-ri tiến hành bầu Hội đồng công xã theo nguyên tắc phổ thông bầu phiếu. Ngày 28-3-1871, công xã Pa-ri tuyên bố thành lập.
Câu hỏi: Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến cuộc khởi nghĩa ngày 18-3-1871?
Mâu thuẫn gay gắt không thể điều hoà giữa quần chúng nhân dân Pa-ri với chính phủ tư sản. Nhân dân chống lại sự đầu hàng, sự phản bội lợi ích đấu tranh của tư sản Pháp để bảo vệ Tổ quốc. Chi-e cho quân đánh úp đồi Mông-mác, nơi tập trung đại bác của Quốc dân quân.
Câu hỏi: Sau cuộc khởi nghĩa ngày 18-3-1871, chính quyền thuộc về tay ai?
Chính quyền thuộc về Uỷ ban Trung ương Quốc dân quân [đại diện cho nhân dân pa-ri] “đảm nhận vai trò chính phu lâm thời”.
Câu hỏi: Nêu tính chất và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa ngày 18-3-1871 ?
Tính chất: Khởi nghĩa ngày 18-3-1871 là một cuộc cách mạng vô sản.
Ý nghĩa: Lần đầu tiên trên thế giới, giai cấp vô sản đã đứng lên lật đổ chính quyền của giai cấp tư sản, thành lập chính quyền cách mạng của mình.
Câu hỏi: Vì sao cuộc khởi nghĩa ngày 18-3-1871 được xem là một cuộc cách mạng vô sản?
- Lực lượng cách mạng là quần chúng nhân dân lao động Pa-ri.
- Lật đổ chính quyền của giai cấp tư sản.
- Thành lập chính quyền của giai cấp vô sản.
II. Tổ chức bộ máy và chính sách của công xã Pa-ri.
Câu hỏi: Trong chế độ tư bản chủ nghĩa, ai nắm chính quyền?
Trong chế độ tư bản chủ nghĩa, giai cấp tư sản nắm chính quyền.
Câu hỏi: Chính quyền tư sản có đại diện cho nhân dân không?
Chính quyền tư sản không đại diện cho nhân dân mà chỉ đại diện và bảo vệ quyền lợi của tư sản mà thôi.
Câu hỏi. Vẽ sơ đồ bộ máy Hội đồng công xã. Nhận xét về bộ máy Hội đồng công xã?
* Nhận xét: Hội đồng công xã đầy đủ và chặt chẽ, đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân lao động.
Câu hỏi: Những điểm nào chứng tỏ công xã khác hẳn nhà nước tư sản?
- Tách nhà thờ ra khỏi nhà nước. Nhà trường không được dạy Kinh thánh.
- Giao cho công nhân quản lí những xí nghiệp mà chủ bỏ trốn.
- Quy định về tiền lương toi thiểu, cấm cúp phạt, đánh đập công nhân.
- Hoàn trả tiền thuê nhà, hoàn trả nợ.
- Quy định giá bán bánh mì.
- Thực hiện chế độ giáo dục bắt buộc, miễn học phí.
Câu hỏi: Trong các sắc lệnh công xã ban bố để phục vụ quyền lợi của nhân dân, sắc lệnh nào thể hiện tính ưu việt của công xã?
- Tách nhà thờ ra khỏi hoạt động của Nhà nước.
- Thực hiện chế độ giáo dục bắt buộc, miễn học phí.
Câu hỏi: Những chính sách trên của công xã phục vụ quyền lợi cho ai?
Phục vụ quyền lợi của quần chúng nhân dân nói chung, trước hết là công nhân.
Câu hỏi: Vì sao nói công xã Pa-ri là một nhà nước kiểu mới?
Công xã đã ban bố và thi hành nhiều sắc lệnh phục vụ quyền lợi của nhân dân. Bản chất của công xã là do dân và vì dân, không như nhà nước tư sản chỉ phục vụ quyền lợi của giai cấp tư sản.
Câu hỏi: Ý nghĩa lịch sử của công xã?
Là hình ảnh của một chế độ mới, xã hội mới. Nó cổ vũ nhân dân lao động thế giới trong sự nghiệp đấu tranh cho một tương lai tốt đẹp. Công xã còn để lại nhiều bàihọc khởi nghĩa quý báu cho giai cấp vô sản thế giới.
Câu hỏi: Công xã đã để lại những bài học kinh nghiệm quý báu gì cho giai cấp vô sản thế giới?
- Phải đập tan bộ máy nhà nước tư sản, xây dựng nhà nước vô sản.
- Phải có Đảng tiên phong lãnh đạo.
- Phải xây dựng dược liên minh công - nông.
- Triệt để cách mạng, không thỏa hiệp với tư sản phản động.
Câu hỏi. Lập niên biểu những sự kiện cơ bản của Công xã Pa-ri.
| Thời gian | Diễn biến | Kết quả |
| 4-9-1870 | Nhân dân Pa-ri [công nhân và tiểu tư sản ] khởi nghĩa. | Lật đổ chính quyền Na-pô-lê- ông III, lập chế độ cộng hòa |
| 18-3-1871 | Khởi nghĩa ở Pa-ri. | Nhân dân làm chủ Pa-ri |
| 26-3-1871 | Bầu cử Hội đồng Công xã. | 86 đại biểu trúng cử => Công xã được thành lập |
| Đầu tháng 4 đến đầu tháng 5-1871 | Quân Véc-xai bắt đầu tấn công Pa-ri. | Quân Véc-xai chiếm phía Tây và phía Nam Pa-ri. |
| 20-5-1871 | Quân Véc-xai tổng tấn công Pa-ri. | “Tuần lễ đẫm máu”. |
| 27-5-1871 | Trận chiến đấu ở nghĩa địa Cha-la-se-dơ. | Trận chiến cuối cùng, Công xã sụp đổ |
©Bản quyền thuộc vềBài kiểm tra.Ghi rõ nguồn Bài kiểm tra.com khi sao chép nội dung này.
Mục lục
- 1 Hoàn cảnh ra đời của Công xã
- 2 Thành lập Công xã
- 3 Các chính sách kinh tế, xã hội
- 4 Chiến tranh bảo vệ Công xã
- 5 Nguyên nhân thất bại
- 6 Ý nghĩa lịch sử
- 7 Chú thích
- 8 Tham khảo
- 9 Liên kết ngoài
Bàn luận về chiến tranh trong 1 quán cà phê Paris, The Illustrated London News ngày 17/9/1870
Cuối tháng 6 năm 1870, Đệ Nhị Đế chế Pháp lâm vào thời kỳ khủng hoảng. Cũng mùa hè năm 1870, nước Pháp gây chiến với Phổ. Do chỉ huy yếu, thua kém về vũ khí, chiến lược sai lầm... Pháp nhanh chóng bị Phổ đánh bại. Tháng 9 năm 1870, hoàng đế Napoléon III thất trận ở chiến trường Sedan phải đầu hàng thủ tướng nước Phổ Otto von Bismarck. Ngày 4 tháng 9, nhân dân Paris nhận được tin, tự phát nổi dậy, tràn vào Điện Bourbon, hô lớn: "Phế truất hoàng đế", "Cộng hòa muôn năm". Chiều ngày hôm đó, chính phủ lâm thời được thành lập mang tên Chính phủ vệ quốc. Tướng Louis Jules Trochu, một người có tư tưởng bảo hoàng, nguyên thống đốc Paris, được cử làm Bộ trưởng Bộ chiến tranh và đứng đầu chính phủ mới.[7]
Quân đội Phổ, sau chiến thắng ở trận Sedan, tiếp tục tiến về Paris. Khi thủ đô bị vây hãm vào gần cuối tháng 9, thành phố vẫn còn 246.000 vệ binh và thủy quân cùng 125.000 vệ quốc quân. Chính phủ tổ chức thêm 200 tiểu đoàn vệ quốc quân, cộng với 60 tiểu đoàn vốn có từ thời Đệ nhị đế chế. Lực lượng này bao gồm chủ yếu các thợ thủ công và công chức nhỏ. Trong khi đó, quân đội Pháp vẫn tiếp tục thua cuộc. Ngày 27 tháng 10, 15 vạn quân Pháp ở thành Metz do tướng François Achille Bazaine chỉ huy đầu hàng. Nhân dân Paris với quyết tâm cố thủ, phản đối việc chính phủ mới đàm phán với phía Phổ, tập trung trước tòa thị chính hô lớn: "Đả đảo Trochu! Không đàm phán!".[7] Jules Favre, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của Chính phủ Vệ quốc, đã bí mật ký thỏa thuận hòa ước với Otto von Bismarck.
Từ ngày 23 tháng 1 năm 1871, Chính phủ của Trochu bắt đầu đàm phán với Phổ lại cung điện Versailles. Đến ngày 28 tháng 1, Chính phủ Pháp ký hiệp định đình chiến, chấp nhận các điều kiện của phía Phổ. Theo thảo thuận đình chiến, cuộc bầu cử Quốc hội Pháp sẽ được tổ chức vào 8 tháng 2 năm 1871 và sau đó Quốc hội sẽ ký hòa ước. Đúng như dự định, Quốc hội mới được thành lập vào đầu tháng 2 với 750 nghị viên. Phần lớn trong số này thuộc tầng lớp phú ông, địa chủ và có tới 450 người thuộc phái bảo hoàng.[8] Adolphe Thiers trở thành Thủ tướng và Jules Favre tiếp tục giữ chức Bộ trưởng Bộ Ngoại giao. Ngày 28 tháng 2, Thiers gặp Bismarck và ký kết các điều khoản hòa ước:
- Nước Pháp bồi thường chiến phí 5 tỷ franc.
- Các pháo đài Paris bị quân Đức chiếm đóng cho tới khi Pháp nộp 500 triệu franc đầu tiên.
- Lãnh thổ phía Đông bị chiếm đóng cho tới khi Pháp hoàn thành hết khoản bồi thường.
- Alsace và một phần ba Lorraine thuộc về Đức.
- Quân Phổ vào chiếm đóng Paris.
Phản đối hòa ước, trước ngày quân đội Phổ tiến vào Paris, dân chúng và vệ quốc quân đã chiếm 227 khẩu đại bác và súng liên thanh chuyển về Montmartre và Belleville. Trước sự chống cự này, quân đội Phổ chỉ chiếm một phần Paris và ở lại trong 62 giờ đồng hồ. Ngày 15 tháng 2, 215 trong tổng số 270 tiểu đoàn vệ quốc đã thành lập Liên minh Quân đội Vệ quốc, đứng đầu là Ủy ban Trung ương Vệ quốc. Ủy ban này gồm đại biểu ở tất cả các đơn vị, có cả những người xã hội và những hội viên của Quốc tế thứ nhất. Ngày 24 tháng 2, Ủy ban tổ chức cuộc tuần hành trước nhà tù Bastille để kỷ niệm Đệ nhị Cộng hòa.[8]
Giữa tháng 3 năm 1871, Quốc hội hạ lệnh tước vũ khí quân vệ quốc. Cuộc chiến ngày 18 tháng 3 giữa Chính phủ Versailles và quân vệ quốc là ngòi nổ trực tiếp cho Công xã Paris.[8]
Một chướng ngại vật trên phố, ngày 18 tháng 3 năm 1871
3 giờ ngày 17 rạng sáng ngày 18 tháng 3, quân đội chính phủ Thiers tới chiếm các vị trí chiến lược bên tả ngạn sông Seine. Một nhóm khác cũng được điều đến các kho đại bác của Paris. Mục tiêu chủ yếu của quân đội chính phủ là đồi Montmartre ở phía Bắc thành phố để chiếm các trọng pháo của quân vệ quốc. Đến 5h30, quân chính phủ chiếm được các trọng pháo nhưng chưa di chuyển đi được. Sau các tiếng kèn tập hợp và chuông báo động, quân vệ quốc tiến tới bao vây đồi. Trong cuộc chiến, nhiều binh lính quân chính phủ đã nghiêng về phía quân vệ quốc, viên tướng chỉ huy bị bắn chết tại chỗ. Tới 9 giờ, lực lượng chính phủ thất bại, vội vã lui quân. Buổi trưa, Ủy ban Trung ương Vệ quốc ra lệnh các tiểu đoàn tiến vào trung tâm thành phố. Chỉ sau vài tiếng đồng hồ, quân vệ quốc đã chiếm được các cơ quan đầu não của phủ, tòa thị chính và các trại lính. Đến buổi chiều, Thiers cùng chính phủ phải rút về Versailles.[9]
Ngày 26 tháng 3, bầu cử Hội đồng Công xã được tiến hành và ngày 28, kết quả được công bố. Trong số 85 đại biểu trúng cử, có 25 công nhân, 15 đại biểu thuộc tầng lớp tư sản trúng cử nhưng sớm từ chức sau đó. Phần còn lại gồm các bác sĩ, nhà báo, giáo viên, công chức... Khoảng gần 30 đại biểu của Hội đồng Công xã là hội viên của Quốc tế thứ nhất và cũng có cả những người ngoại kiều gốc Nga, Ba Lan, Hungary. Cuối tháng 3, do ảnh hưởng của Công xã Paris, nhiều cuộc khởi nghĩa khác cũng nổ ra ở Marseilles, Lyon, Toulouse,...[10]
Sắc lệnh đầu tiên của Công xã là bãi bỏ quân đội thường trực và bộ máy cảnh sát cũ. Việc giữ an ninh được thay bằng lực lượng công nhân có vũ trang. Chính quyền của giai cấp công nhân cũng được thành lập. Cơ quan tối cao của nhà nước là Hội đồng Công xã có vai trò lập pháp và tổ chức 10 ủy ban chịu trách nhiệm về hành pháp. Mỗi ủy ban này do 1 ủy viên của Hội đồng Công xã làm chủ tịch. Công xã cũng ra sắc lệnh tách nhà thờ khỏi hoạt động của nhà nước, giới [tăng lữ] không can thiệp vào công việc của chính quyền và [ngân sách tôn giáo] bị hủy bỏ. Tất cả tài sản của các giáo hội trở thành tài sản quốc gia, giáo dục cũng tách khỏi nhà thờ. Để tuyên truyền trong hoàn cảnh bị bao vây, Công xã Paris còn sử dụng khinh khí cầu rải truyền đơn tới các vùng nông thôn.[11]
Trong khi đó, quân đội Phổ và quân đội Versailles vẫn tiếp tục bao vây Paris. Chính phủ Versailles cùng một số báo chí đưa nhiều tin bất lợi cho Công xã Paris, như Công xã sẽ tiêu diệt tất cả các quyền sở hữu. Nhiều nông dân lo ngại chính quyền của Công xã Paris.
Kiến thức lý thuyết Bài 5: Công xã Pa-ri 1871
I. Sự thành lập Công xã
1. Hoàn cảnh ra đời của Công xã
- Na pô lê ông III gây chiến với Phổ và bị thất bại tại Xơ đăng [2- 9- 1870]
- Quần chúng lao động lật đổ chính quyền Na- pô- nê- ông III [4/9/1870], yêu cầu lập chế độ Cộng hòa và kháng chiến chống Phổ, một chính phủ tư sản lâm thời thành lập mang tên Chính phủ vệ quốc.
- Quân Phổ tiến sâu vào lãnh thổ Pháp, bao vây Pa-ri. Chính phủ tư sản xin đình chiến, nhân dân kiên quyết chiến đầu bảo vệ tổ quốc.
[ Lược đồ cuộc chiến tranh Pháp – Phổ]
2. Cuộc khởi nghĩa 18/3/1871. Sự thành lập Công xã
- Sáng 18/3/ 1871 Chie tấn công Quốc dân quân, nhưng bị thất bại phải rút về Vécxai để đối phó.
- Đây là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới.
- 26/3/1871 nhân dân Pa - ri bầu Hội đồng Công xã.
II. Tổ chức bộ máy và chính sách của Công xã Pari
a. Cơ chế của bộ máy nhà nước
- Cơ quan cao nhất là Hội Đồng Công Xã vừa ban bố pháp luật, vừa lập các ủy ban thi hành pháp luật.
- Thành lập lực lượng vũ trang và lực lượng an ninh của nhân dân.
[ Sơ đồ bộ máy của công xã Pa-ri]
b. Các chính sách của công xã:
- Tách nhà thờ khỏi hoạt động của Nhà nước, nhà trường không dạy kinh thánh.
- Giao cho công nhân quản lí những xí nghiệp của bọn chủ bỏ trốn.
- Quy định về tiền lương tối thiểu, giảm lao động ban đêm, cấm cúp phạt, đánh đạp công nhân.
- Hoãn trả tiền thuê nhà, hoãn trả nợ.
- Quy định giá bán bánh mì.
- Thực hiện chế độ giáo dục bắt buộc, miễn học phí.
⇒ Chứng tỏ là nhà nước kiểu mới là một nhà nước vô sản, phục vụ nhân dân
III. Nội chiến ở Pháp. Ý nghĩa lịch sử của Công xã Pari.
1. Nội chiến ở Pháp
- Từ đầu tháng 4, quân Véc-xai bắt đầu tấn công Pa-ri. Đến đầu tháng 5, phần lớn các pháo đài phía tây và phía nam bị quân Véc-xai chiếm lại.
- Ngày 20/5, quân Véc-xai tổng tấn công vào thành phố. Cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt, đến ngày 28/5, lịch sử gọi là “ Tuần lễ đãm máu”.
2. Ý nghĩa - Nguyên nhân thất bại - Bài học kinh nghiệm.
*Ý nghĩa:
- Là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới lật đổ chính quyền tư sản.
- Lập nhà nước kiểu mới – nhà nước vô sản.
[ Chiến sĩ công xã Pa-ri bị dồn vào tường ở Cha-la-de]
* Nguyên nhân thất bại:
+ Do không co chuẩn bị và thiếu kiên quyết trấn áp phản cách mạng.
+ Vô sản Pari còn yếu. .
+ Chủ nghĩa tư bản Pháp còn mạnh
+ Thiếu một chính đảng Mác- xít lãnh đạo.
+ Chưa liên minh với nông dân