Tại sao ngáp lại chảy nước mắt

Chảy nước mắt sống là tình trạng nước mắt tự chảy ra không kiềm chế được thường kèm theo tình trạng mắt mờ, nhiều ghèn, nhiều nước mắt, sưng đỏ.

Chảy nước mắt sống là gì?

Chảy nhiều nước mắt hay chảy nước mắt sống là tình trạng nước mắt tiết ra quá mức và liên tục. Bình thường, nước mắt được thoát xuống mũi, miệng không chảy ra ngoài. Khi nước mắt không thoát được sẽ trào ra ngoài từ góc trong của mắt, gây ra triệu chứng chảy nước mắt, mà dân gian thường gọi là chảy nước mắt sống.

Nếu tình trạng này kéo dài, nước mắt bị ứ đọng tại túi lệ có thể gây ra nhiễm khuẩn lệđạo. Túi lệ bị viêm, có nhầy mủ, nếu ấn vào vùng góc trong mắt thấy mủ đùn ra. Bệnh nhân có thể thấy đau nhức. Trẻ nhỏ mắc bệnh có thể có sốt, quấy khóc, hay dụi tay lên mắt.

Tùy thuộc vào nguyên nhân, mà triệu chứng chảy nước mắt sống có thể tự hết. Nếu nguyên nhân là do khô mắt, thì tình trạng này có thể được điều trị dễ dàng tại nhà.

Những nguyên nhân chính gây triệu chứng chảy nước mắt sống

Ở mỗi độ tuổi khác nhau, tình trạng chảy nước mắt sống cũng xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Tắc lệ đạo

Chảy nước mắt sống chủ yếu do tắc lệ đạo. Lệ đạo là ống thoát nước mắt dẫn từ góc trong của mi mắt dưới đến khe mũi dưới, gồm lỗ lệ, lệ quản, túi lệ, ống lệ mũi [ống lệ tỵ]. Nước mắt sau khi làm “nhiệm vụ” bôi trơn và làm sạch bề mặt nhãn cầu sẽ được dồn về góc trong mắt rồi được dẫn vào lệ đạo, xuống mũi.

Do đó bạn sẽ thấy ở những người khóc nhiều, nước mắt qua lệ đạo tăng lên, làm chảy cả ra mũi. Tắc lệ đạo có thể gặp ở bất kỳ vị trí nào, nhưng hay tắc nhất là ống lệ mũi. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi: từ trẻ sơ sinh đến người cao tuổi.

Tắc lệ đạo mắc phải thường do các chấn thương vùng mắt, xoang; viêm nhiễm mãn tính ở mắt như bệnh mắt hột, viêm kết mạc… có thể làm chít hẹp lệ đạo và gây tắc không hoàn toàn. Thực tế, hầu hết các trường hợp tắc lệ đạo mắc phải đều không rõ nguyên nhân, phụ nữ mắc bệnh nhiều hơn nam giới.

Chảy nước mắt sống làm cho bệnh nhân có cảm giác rất khó chịu, thường do tắc lệ đạo gây ra. Tắc lệ đạo có thể gây đau nhức, nhiễm khuẩn, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn tới những biến chứng tại mắt. Bệnh có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải.

Nhiễm trùng mắt

Một trong số những phản ứng của cơ thể khi mắt bị nhiễm trùng đó là chảy nước mắt. Đây là phản ứng của cơ thể để cố giữ mắt ẩm và rửa sạch các vi khuẩn và dịch nhầy.

Viêm kết mạc và viêm bờ mi là hai loại nhiễm trùng thường gặp và thường gây chảy nước mắt. Nguyên nhân có thể là do nhiễm vi khuẩn, nhiễm nấm và phổ biến hơn là nhiễm virus. Viêm kết mạc có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên mắt. Triệu chứng bệnh bao gồm đau mắt, nhìn mờ, đỏ mắt, cảm giác có sạn trong mắt, chảy nước mắt, hình thành rỉ mắt vào ban đêm cùng với việc tăng tiết nước mắt.

Dị ứng

Phản ứng với các tác nhân gây dị ứng có thể khiến mắt bị đỏ và kích thích, dẫn đến chảy nước mắt, nóng rát và ngứa mắt. Nguyên nhân phổ biến nhất gây dị ứng khi ở ngoài trời là cỏ, cây, phấn hoa và cỏ dại.

Các tác nhân gây dị ứng phổ biến nhất khi ở trong nhà là lông súc vật, mạt bụi nhà và nấm mốc. Khi bị chảy nước mắt do dị ứng bạn có thể sử dụng thuốc nhỏ mắt kháng histamin.

Khô mắt

Khi bị khô mắt sẽ bị kích thích và cảm thấy không thoải mái. Tình trạng này sẽ kích hoạt các tuyến lệ sản xuất ra quá nhiều nước mắt làm “quá tải” các ống dẫn nước mắt tự nhiên.

Việc sản xuất nước mắt sẽ giảm dần theo tuổi, do vậy, hội chứng khô mắt thường gặp ở người cao tuổi. Một biện pháp có thể làm giảm các trường hợp bị khô mắt nhẹ là sử dụng nước mắt nhân tạo.

Kính áp tròng đã cũ, bẩn

Ký sinh trùng Acanthamoeba là kẻ thù tiềm ẩn đối với mọi người sử dụng kính áp tròng. Theo các chuyên gia, loại ký sinh trùng đơn bào bé nhỏ này thường được tìm thấy trong nước máy, bụi, nước biển và các bể bơi. Chúng có thể tồn tại bằng cách ăn những vi khuẩn tồn tại trong những mắt kính áp tròng bẩn.

Khi các kính áp tròng nhiễm ký sinh trùng được gắn vào mắt người, Acanthamoeba bắt đầu ăn mòn giác mạc, lớp ngoài cùng của nhãn cầu và sinh sôi, nảy nở. Hậu quả từ cuộc tấn công của loại vi khuẩn này sẽ là các triệu chứng mắt ngứa rát, chảy nước mắt sống, nhìn mờ, nhạy cảm với ánh sáng, sưng phồng mí và đau mắt.

Một số nguyên nhân khác

– Do thần kinh: Lệ đạo được chi phối bởi nhánh thần kinh VII, khi bệnh nhân bị liệt dây VII sẽ gây ra chảy nước mắt và hở mi. Trong trường hợp này điều trị hở mi là quan trọng nhất để tránh loét giác mạc: Dùng kéo dài thuốc tra mắt dạng gel [Liposic, Corneregel…] hoặc khâu cò mi trong trường hợp hở mi nặng có nguy cơ loét giác mạc.

– Nguyên nhân khác là do mi mắt. Da mi thừa nhiều, sẹo mi, mỡ quanh hốc mắt làm cho điểm lệ không nằm trong hồ lệ [chỗ đọng nước đọng trong mắt] nên không hút được nước mắt: Phẫu thuật mi, lấy mỡ thừa có thể sẽ là phương án cần thiết đối với những bệnh nhân có tình trạng này.

– Giảm trương lực của túi lệ: Đây là nguyên nhân do tuổi già gây ra. Bình thường túi lệ có khả năng co bóp tạo lực hút nước mắt. Về già trương lực này giảm đi vì vậy nước mắt không được dẫn lưu tốt: Ở trường hợp này, bệnh nhân day vùng túi lệ sẽ cải thiện phần nào đó, day nắn làm tăng áp lực trong lòng túi lệ và đẩy về phía ống lệ mũi làm thông thoáng chỗ tắc.

Quy trình của thao tác này gồm: Đặt ngón tay trỏ lên phía trên lệ quản chung để ngăn chặn dịch thoát ra từ túi lệ [Lưu ý không chạm tay vào nhãn cầu]. Sau đó miết ngón tay dọc sống mũi qua vùng túi lệ về phía cánh mũi. Day nắn như vậy 10 đến 15 lần. Nên áp dụng 3 – 4 đợt day nắn mỗi ngày. Việc điều trị thường do cha  mẹ và người nhà bệnh nhân thực hiện tại nhà nên thầy thuốc cần hướng dẫn chu đáo, tỉ mỉ để đảm bảo đúng kỹ thuật.

Cách phòng ngừa, khắc phục tình trạng chảy nước mắt sống

Dù chảy nước mắt sống là bệnh thông thường nhưng vấn đề không phải là nhỏ, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Chảy nước mắt sống ngoài nguyên nhân chính là do viêm tắc lệ đạo thì còn xuất phát từ nhiều nguyên nhân bệnh về mắt khác.

Vì vậy mọi người cần lưu ý tránh chấn thương cho mắt bằng các biện pháp như đeo kính khi lao động trong môi trường dễ bị dị vật bắn vào mắt như đi ngoài đường, nhất là khi có gió to cát bụi nhiều, khi làm việc như tuốt lúa, cưa gỗ, mài kim loại…

Đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông để phòng chấn thương vùng đầu và phòng chấn thương mắt.

Khám mắt định kỳ để phát hiện và điều trị tích cực các bệnh viêm nhiễm mạn tính ở mắt.

Do chảy nước mắt sống bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân nên khi phát hiện triệu chứng viêm tắc lệ đạo, khô mắt chảy nước mắt,… bệnh nhân cần đi khám ngay ở các bệnh viện chuyên khoa mắt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bệnh viện Mắt Sài Gòn

Ths.Bs Đỗ Minh Lâm

Ảnh minh họa

Mỗi khi bạn ngáp luôn có kèm theo chảy nước mắt là chuyện hết sức bình thường cũng như đối với tất cả mọi người. Ngoài ngáp ra, mỗi khi chúng ta hắt hơi hay cười ngặt nghẽo cũng có kèm theo chảy nước mắt.

Lý do rất đơn giản là do khi ngáp hay hắt hơi hoặc cười nhiều liên tục sẽ làm tăng áp lực khoang miệng từ đó đẩy 1 luồng không khí từ khoang miệng lên khoang mũi làm tăng áp lực khoang mũi. Áp lực khoang mũi tăng gây sức ép không cho nước mắt chảy xuống khoang mũi mà bình thường luôn có dòng nước mắt chảy xuống liên tục. Chính vì không chảy xuống khoang mũi được nên nước mắt trào ra khoé mắt mỗi khi ngáp. Còn mỗi khi bạn khóc thì nước mắt chảy rất nhiều là điều hiển nhiên vì bạn là " nữ" mà.

Ở đây tôi không bàn với bạn chuyện ngáp nhiều hay ngáp ít . Nếu bạn muốn biết rõ chuyện này bạn có thể liên hệ với các bác sĩ nội thần kinh. Bạn có bị cận thị cũng giống như rất nhiều người khác. Và chuyện ngáp nhiều hay ít cũng không hề liên quan đến cận thị.

Thân chúc bạn vui, khỏe!

Tình trạng chảy nước mắt khi ngáp có thể đến từ việc cơ mặt lúc này căng lên và áp lực được dồn vào khu vực xung quanh mắt, khiến phần nước mắt thừa tuôn trào ra ngoài. Tuy nhiên, nếu nước mắt chảy nhiều khi ngáp, đó có thể là do tình trạng khô mắt, dị ứng hoặc các bệnh lý khác ảnh hưởng đến việc điều tiết nước mắt.

Nguyên nhân gây chảy nước mắt khi ngáp

Có một số lý do khiến chảy nước mắt khi ngáp, mặc dù không có câu trả lời chung nào phù hợp cho tất cả các lý do:

1. Làm “mát” não

Theo các nghiên cứu, vẫn chưa có câu trả lời chính xác cho câu hỏi tại sao chúng ta lại ngáp. Các nhà khoa học đã khám phá ra nhiều giả thuyết khác nhau, một trong số đó là việc ngáp giúp làm nguội đi nhiệt độ của não bộ. Giả thuyết kèm theo chính là nước mắt có thể đóng một vai trò trong việc tản nhiệt khỏi hộp sọ.

2. Áp lực khoang mặt

Bạn có thể nhận thấy rằng các cơ mặt co lại khi ngáp, bao gồm cả các cơ vùng xung quanh mắt. Điều này gây áp lực lên các tuyến sản xuất nước mắt và trước khi bạn kịp nhận ra, nước mắt đã chảy ra rồi. Đặc biệt, nếu bạn dễ bị chảy nước mắt ngay từ đầu, bạn càng có thể bị chảy nước mắt khi ngáp.

3. Hội chứng khô mắt

Nghe có vẻ ngược nhưng chảy nước mắt quá nhiều lại có thể là do khô mắt. Hội chứng khô mắt là khi mắt không sản xuất đủ chất bôi trơn để bảo vệ, dẫn đến việc sản xuất quá nhiều nước mắt. Nếu bạn mắc phải tình trạng này, mắt bạn có thể dễ dàng bị chảy nước chỉ bằng hành động ngáp đơn giản.

Đôi khi bạn có thể nhận thấy bản thân có lúc ngáp chảy nước mắt, nhưng có lúc lại không. Sự thay đổi này có thể là do nhiều yếu tố khác xảy ra cùng lúc, chẳng hạn như:

• thời tiết lạnh hoặc khô
• một làn gió từ quạt hoặc máy điều hòa không khí thổi thẳng vào mặt
• các chất gây kích ứng như bụi, nước hoa và thuốc xịt
• dị ứng
• viêm kết mạc
• lẹo mắt
• giác mạc bị xước

Mọi người đều chảy nước mắt khi ngáp không?

Không phải ai cũng gặp phải tình trạng này. Cũng giống như chứng khô mắt có thể khiến bạn chảy nhiều nước mắt, chứng khô mắt cũng có thể khiến khó khăn trong việc tiết nước mắt hơn. Nói chung, nếu bạn tiết ra ít nước mắt hơn, bạn rất có thể không chảy nước mắt khi ngáp.

Không có nhiều nghiên cứu cho chúng ta biết mức độ phổ biến của tình trạng chảy nước mắt khi ngáp. Đối với cá nhân, hầu như ai cũng từng gặp phải tình trạng này, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Nó còn có thể liên quan đến các yếu tố trạng thái, thể chất cũng như môi trường xung quanh.

Chảy nước mắt quá nhiều khi ngáp thì sao?

Bản thân mỗi người là khác nhau, và một điều được coi là bình thường đối với bạn hoàn toàn có thể là bất thường đối với người khác. Nếu bạn ngáp nhiều và chảy nước mắt nhiều hơn, đây có thể coi là một hành động thái quá.

Nếu bạn gặp phải tình trạng này, bạn nên đến gặp bác sĩ nhãn khoa. Bác sĩ có thể giúp xác định xem bạn đang gặp phải tình trạng rối loạn giấc ngủ hay hoặc các vấn đề sức khỏe khác hay không.

Ngáp có “lây” không?

Nhiều người cho rằng việc ngáp “dễ lây”. Theo nghiên cứu, thứ gọi là ngáp “dễ lây” có liên quan đến sự đồng cảm. Hiện tượng này có thể xảy ra khi bạn nhìn, nghe hoặc thậm chí nghĩ về người khác đang ngáp. Đặc biệt, chúng ta thường dễ bị ngáp khi nhìn thấy một người mà chúng ta đã biết hơn là một người lạ.

Một nghiên cứu trên trẻ em trong độ tuổi từ 3 đến 17 đã cho thấy, khi được khuyến khích nhìn vào mắt, trẻ từ 3 tuổi có biểu hiện ngáp "dễ lây" lan. Nghiên cứu cũng quan sát thấy rằng những đứa trẻ có phản xạ bắt chước những cái "ngáp".

Tổng kết

Ngáp chỉ là một trong số nhiều hành động có thể khiến bạn chảy nước mắt. Một số lý do có liên quan đến hành động ngáp bao gồm các cơ mặt bị co lại hay tăng áp lực lên vùng mắt. Tình trạng này cũng có thể trở nên trầm trọng hơn do các yếu tố bên ngoài, chẳng hạn như do dị ứng hoặc khô mắt.

Nếu bạn ngáp quá nhiều hoặc chảy nước mắt quá nhiều khi ngáp, hãy tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ. Bác sĩ sẽ xác định vấn đề sức khỏe tiềm ẩn nào đó và đưa ra điều trị kịp thời. Ngược lại, nếu chỉ là chảy nước mắt khi ngáp thông thường, bạn không có gì phải lo lắng cả.

Tham khảo thêm thông tin tại: Tại sao trẻ lại quấy khóc vào buổi tối?