Tổng phân tích nước tiểu: Tìm thấy có sự hiện diện của protein bình thường và bất thường. Khi đó tìm dưới kính hiển vi hồng cầu và bạch cầu và các loại trụ và tinh thể.
Chỉ một lượng nhỏ albumin [protein] có trong nước tiểu là bình thường [< 30mg/24h]. Tỉ lệ albumin/ creatinine trong nước tiểu có giá trị đánh giá lượng albumin được bài tiết hàng ngày.
Nước tiểu/24 h: Đây là xét nghiệm thu thập nước tiể trong 24 giờ. Phân tích các thành phần chất thải [urea nitrogenvà creatinine] và protein. Sự hiện diện của protein trong nước tiểu là một chỉ điểm của tổn thương thận. Hàm lượng creatinine và urê bài tiết trong nước tiểu được dùng để tính chức năng thận và độ lọc cầu thận[GFR].
Độ lọc cậu thận [GFR]: Độ lọc cầu thận là phương tiện để đánh giá chức năng thận. Khi bệnh thận tiến triển, độ lọc cầu thận giảm. Độ lọc cầu thận bình thường 100-140 mL/phút ở nam và 85-115 mL/phút ở nữ. Độ lọc cầu thận giảm theo tuổi.
- Tìm hiểu thêm: Điều trị thay thế bệnh thận mạn giai đoạn cuối
II. Xét nghiệm máu
Creatinine và urea [BUN] /máu: BUN và creatinine huyết thanh thường được dùng để tầm soát, và theo dõi bệnh thận. Creatinine là sản phẩm chuyển hóa bình thường của cơ. Urea là sản phẩm chuyển hóa bình thường của protein. Nồng độ của các chất này tăng cao khi chức năng thận xấu đi.
Tính độ lọc cầu thận GFR [eGFR]: Phòng xét nghiệm và bác sĩ có thể tính độ lọc cầu thận dùng công thức sau. Việc tính độ lọc cầu thận rất quan trọng để đánh giá giai đoạn suy thận. Bác sĩ dựa trên giai đoạn suy thận đưa ra các biện pháp xử trí thích hợp.
Thăng bằng điện giải và kiềm toan: Chức năng thận bị rối loạn gây mất cân bằng về điện giải,đặc biệt kali, phosphorus, và calcium. Kali cao [tăng kali máu] là vấn đề quan trọng. Thăng bằng kiềm toan cũng là vấn đền thường gặp.
Tổng phân tích tế bào máu: Vì bệnh thận làm giảm sản xuất tế bào máu và làm ngắn thời gian sống còn của hồng cầu, số lượng hồng cầu giảm và hemoglobin cũng giảm. Vài bệnh nhân còn giảm sắt do mất máu qua đường tiêu hóa. Một số khác có tình trạng suy dinh dưỡng cũng làm gỉm sản xuất hồng cầu.
- Tìm hiểu thêm: Những điều cần biết về ung thư thận
III. Xét nghiệm khác
Siêu âm: Siêu âm thường được dùng để chẩn đoán bệnh thận. Siêu âm là xét nghiệm không xâm lấn. Bình thường, thận teo nhỏ trong bệnh thận mạn,mặc dù thận có thể có kích thước bình thường và hoặc kích thước lớn trong bệnh thận đa nang bệnh thận do đái tháo đường, và amyloidosis. Siêu âm cũng có thể chẩn đoán tắc nghẽn đường tiểu, sỏi thận và cũng đánh giá được tưới máu của thận.
Sinh thiết thận: Sinh thiết thận được tiến hành trong trường hợp nguyên nhân của bênh thận không rõ ràng.
Xem thêm: Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh thận mạn tính
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
Xét nghiệm creatinin máu đánh giá chức năng thận là một thủ thuật y tế quan trọng. Kết quả xét nghiệm sẽ thông báo được tình trạng của thận cũng như theo dõi tiến triển những bệnh liên quan, tầm soát di chứng hậu COVID-19. Bài viết dưới đây của Thạc sĩ Bác sĩ Vũ Thành Đô [chuyên khoa Tim – Thận – Khớp – Nội tiết] sẽ cung cấp cho bạn những thông tin về xét nghiệm creatinin máu.
Xét nghiệm creatinin máu là gì?
Xét nghiệm creatinin máu là một thước đo để đánh giá chức năng thận của bạn. Đặc biệt là nhiệm vụ lọc chất thải ra khỏi máu.1 Mỗi quả thận có hàng triệu đơn vị lọc máu nhỏ gọi là nephron. Các nephron này lọc máu liên tục thông qua cầu thận – một cụm mạch máu nhỏ. Nhờ những cấu trúc này mà thận lọc được chất cặn bã, tạp chất ra khỏi cơ thể.2
Creatinin là sản phẩm hóa học “sót lại” từ quá trình sản sinh năng lượng của cơ bắp. Thận hoạt động tốt sẽ lọc được creatinin ra khỏi máu và đào thải chúng ra ngoài qua nước tiểu. Do đó, việc xét nghiệm creatinin máu sẽ giúp bác sĩ xác định được thận của bạn khỏe hay không.1
Xét nghiệm creatinin máu thường được bác sĩ thực hiện cùng với các bài kiểm tra khác để đem lại kết quả chẩn đoán chính xác. Chúng bao gồm: Xét nghiệm nito ure máu [BUN], bảng chuyển hóa cơ bản [BMP] hoặc bảng chuyển hóa toàn diện [CMP]. Bạn sẽ được thực hiện các xét nghiệm này khi đi khám sức khỏe định kỳ. Hoặc khi bạn có những triệu chứng cảnh báo thận đang có vấn đề.2
Đối tượng cần thực hiện xét nghiệm creatinin máu
Trong nhiều trường hợp, bác sĩ chỉ định xét nghiệm creatinin máu khi bạn có các dấu hiệu của bệnh thận. Các triệu chứng điển hình bạn có thể dùng để nhận biết thận không ổn như: mệt mỏi; chán ăn; khó ngủ; mặt, cổ tay, mắt cá chân hoặc bụng sưng phù; đau ở vùng lưng dưới, lượng nước tiểu và tần suất đi tiểu thay đổi; huyết áp cao; buồn nôn, nôn.2
Ngoài ra, xét nghiệm creatinin máu còn được áp dụng cho các trường hợp khác như:1
- Tầm soát nguy cơ mắc biến chứng bệnh thận như đái tháo đường, tăng huyết áp hay các bệnh lý trên tim mạch,…
- Theo dõi quá trình điều trị và tiến triển của bệnh.
- Giám sát các tác dụng phụ của những thuốc hại cho thận.
- Theo dõi chức năng sau khi ghép thận.
Ngoài ra, xét nghiệm creatinin cũng rất quan trọng cho bệnh nhân hậu COVID. Bên cạnh những tổn thương trên phổi, tim và não, COVID-19 còn để lại nhiều di chứng nghiêm trọng trên thận. Nghiên cứu cho thấy rằng có đến một nửa số người nhập viện vì nhiễm COVID bị tổn thương thận thể cấp tính. Đây là tình trạng đột ngột, ở một số người còn bị suy thận nghiêm trọng trong vài giờ hoặc vài ngày. Điều này khiến chất thải tích tụ trong máu và gây tử vong.3
Ngoài ra, trên thực tế đã ghi nhận nhiều di chứng hậu COVID trên thận khác như: tổn thương tế bào thận kèm theo sốc nhiễm trùng, tăng đông máu, nhiễm trùng thận. Người đã từng bị COVID-19 nên chú ý những biểu hiện tổn thương thận sau đây: đi tiểu với lượng ít hơn, sưng mắt cá chân và quanh mắt, mệt mỏi, hụt hơi, cảm thấy khó chịu, buồn nôn, động kinh hoặc hôn mê, đau hoặc tức ngực.3
Quy trình xét nghiệm creatinin máu
Khâu chuẩn bị cho xét nghiệm creatinin máu không nhiều, bạn không cần nhịn ăn uống. Tuy nhiên, bạn cần báo cho bác sĩ những loại thuốc bản thân đang sử dụng [nếu có]. Những thuốc có thể làm tăng nồng độ creatinin mặc dù thận vẫn hoạt động bình thường, bao gồm: Cimetidin, thuốc chống viêm không Steroid, kháng sinh cephalosporin, thuốc hóa trị.2
Xét nghiệm creatinin trong máu khá đơn giản dựa trên một mẫu máu nhỏ. Nhân viên y tế sẽ sát trùng vùng lấy mẫu máu trên cánh tay bằng cồn y tế. Tiếp theo, họ buộc một dải băng quanh cánh tay để làm cho các tĩnh mạch phồng lên. Sau khi tìm thấy tĩnh mạch, họ đưa kim tiêm vào để lấy máu. Mẫu máu sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Cuối cùng, bác sĩ thông báo đến bạn kết quả của xét nghiệm sau một hoặc vài ngày.2
Kết quả xét nghiệm creatinin máu
Kết quả xét nghiệm creatinin máu được đo bằng đơn vị miligam trên decilit máu [mg/dL]. Mức creatinin bình thường nằm trong khoảng 0,9 mg/dL đến 1,3 mg/dL ở nam giới và 0,6 mg/dL đến 1,1 mg/dL ở nữ giới. Nồng độ chất này cao hơn ở người nhiều cơ bắp. Ngoài ra, kết quả cũng khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính. Đến độ tuổi 60 thì nồng độ creatinin không quá khác biệt giữa tất cả mọi người.2
Khi nồng độ creatinin cao hơn mức bình thường thì bác sĩ sẽ phần nào đánh giá được chức năng thận. Những nguyên nhân khiến nồng độ chất này tăng như: tổn thương trên thận, thận bị nhiễm trùng, cơ thể mất nước, ăn nhiều protein, tắc nghẽn đường niệu, máu đến thận giảm [suy tim xung huyết, biến chứng đái tháo đường, sốc,…].2
Ngoài ra, nồng độ chất này còn tăng cao khi thận bị tổn thương cấp hoặc mãn tính. Đôi khi creatinin giảm do mất cơ và không phải là vấn đề nghiêm trọng.
Những lưu ý khi xét nghiệm creatinin máu
Trong quá trình xét nghiệm creatinin máu, bạn cần lưu ý những điều sau:2 4
- Vị trí kim tiêm lấy máu có thể để lại cảm giác châm chích và đau nhẹ.
- Bạn cần làm theo tất cả hướng dẫn của bác sĩ và nhân viên y tế để kết quả xét nghiệm được chính xác nhất.
- Phạm vị bình thường của creatinin sẽ khác nhau tùy vào phòng thí nghiệm.
- Bạn cần giữ tinh thần thoải mái trước khi xét nghiệm để không ảnh hưởng đến nồng độ chất cần kiểm tra.
Bạn cần tìm hiểu thêm thông tin về xét nghiệm creatinin máu? Chat ngay với dược sĩ YouMed để được tư vấn hoàn toàn miễn phí:
Xét nghiệm creatinin đánh giá chức năng thận ở đâu?
Xét nghiệm creatinin máu đánh giá chức năng thận là một thí nghiệm cơ bản và hầu hết các bệnh viện trên toàn quốc đều thực hiện được. Ở vùng nông thôn, bạn có thể đến các bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh để làm xét nghiệm. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo những bệnh viện lớn của nước sau đây:
- Bệnh viện Bạch Mai: 78 Đường Giải Phóng, Phương Đình, Đống Đa, Hà Nội.
- Bệnh viện Chợ Rẫy: 201B Nguyễn Chí Thanh, Phường 12, Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh.
- Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM: 215 Hồng Bàng, Phường 11, Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh.
Xét nghiệm creatinin máu cần thiết cho những người đã từng nhiễm COVID-19; chính vì vậy, xét nghiệm này thường thuộc các gói khám hậu COVID chuyên sâu.
Hiện nay, YouMed có cung cấp dịch vụ gói khám hậu COVID-19 với mục tiêu mang đến sự an tâm và hài lòng cao nhất cho khách hàng:
- Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, vững chuyên môn, tư vấn tận tâm.
- Công nghệ xét nghiệm tiên tiến với trang thiết bị đạt chuẩn quốc tế.
- Quy trình xét nghiệm an toàn, nhanh chóng và chuẩn xác.
- Chi phí hợp lý, báo giá rõ ràng.
- Không gian thân thiện, phòng xét nghiệm đạt chuẩn an toàn sinh học cấp II.
Ngoài ra, YouMed còn có đội ngũ dược sĩ tư vấn miễn phí và giải đáp mọi thắc mắc của khách hàng.
Xét nghiệm creatinin máu giúp phát hiện bệnh trên thận, theo dõi tiến triển bệnh và đánh giá điều trị. Hy vọng rằng bài viết trên đây đã cung cấp cho bạn nhiều kiến thức hữu ích về loại xét nghiệm này. Bạn hãy luôn quan sát những triệu chứng của mình và người thân để luôn làm chủ sức khỏe.