Xin chia sẻ với các bạn "có đầu, có đuôi" để nắm được quy tắc hiện nay mà con em đang học.
Từ câu hỏi của phụ huynh
Các bạn cho biết, đặt dấu thanh như thế nào là đúng? A hay B?
Đi đến quy tắc đặt dấu thanh
1. Cấu tạo của tiếng
Mỗi tiếng thường có ba bộ phận: âm đầu, vần và thanh [thanh điệu]. Trong đó, vần được chia thành 3 bộ phận: âm đệm, âm chính, âm cuối. Có thể khái quát thành sơ đồ sau:
Thí dụ:
+ Tiếng "bầu" có âm đầu "b", vần "âu", thanh "huyền". Vần "âu" thì "â" là âm chính, "u" là âm cuối.
+ Tiếng "chuyện" có âm đầu "ch", vần "uyên", thanh "nặng". Vần "uyên" thì "u" là âm đệm, "yê" là âm chính, "n" là âm cuối.
Tiếng nào cũng phải có vần và thanh. Có tiếng không có âm đầu.
Ví dụ: ẵm, im, yên, ai.
Tiếng Việt gồm 6 thanh: ngang, huyền, hỏi, ngã, sắc, nặng. Thanh được thể hiện trên chữ viết là dấu thanh [còn gọi là dấu].
- Dấu thanh được đặt trên hoặc dưới kí tự ghi âm chính.
Ví dụ: là, lạ, toà, tạo.
Để hiểu cách ĐẶT DẤU THANH cần biết cách ghi nguyên âm đôi. Trong tiếng Việt có 3 nguyên âm đôi. Chúng đều có nhiều cách ghi:
- Nguyên âm đôi /ua/ được ghi 2 cách:
+ Khi có âm cuối ghi là uô, thí dụ:muốn
+ Khi không có âm cuối ghi là ua, thí dụ:múa
-Nguyên âm đôi /ưa/ được ghi 2 cách:
+ Khi có âm cuối ghi là ươ, thí dụ: mượn
+ Khi không có âm cuối ghi là ưa, thí dụ: cửa
- Nguyên âm đôi /ia/ được ghi 4 cách:
+ Khi có âm cuối + không có âm đệm, ghi là iê, thí dụ:tiến
+ Khi có âm cuối + có âm đệm, ghi là yê, thí dụ:tuyến
+ Khi không có âm cuối + không có âm đệm, ghi làia, thí dụ:mía
+ Khi không âm cuối + có âm đệm, ghi làya, thí dụ:khuya
2. Quy tắc đặt dấu thanh
- Khi âm chính chỉ gồm 1 nguyên âm thì dấu thanh đặt vào âm chính. Thí dụ: lá, mạ, mắt, thịt, bút, ...
- Khi âm chính là một nguyên âm đôi [thể hiện bằng 2 chữ cái] thì chia làm 2 trường hợp:
+ Khi tiếng có âm cuối, dấu thanh được đặt ở yếu tố đứng sau của âm chính.
Ví dụ:muốn, miến, cường, muộn, tiện, vượng.
+ Khi tiếng không có âm cuối, dấu thanh được đặt ở yếu tố đứng trước của âm chính.
Ví dụ:múa, mía, cửa, lụa, lịa, vựa.
3. Trả lời câu hỏi của phụ huynh
Các tiếng có vần "oa" gồm âm đệm "o" và âm chính "a". Theo quy tắc: Dấu thanh được đặt trên hoặc dưới kí tự ghi âm chính. Thì cách đặt dấu thanh ở âm a là đúng.
Vậy phải viết là "hoạ mi, "loà xoà" mới đúng.
Quy tắc này áp dụng với cả vần "oe" và "uy". Ví dụ: hoè, quý,...
Sách giáo khoa tiếng Việt lớp 5 có nhiều bài tập liên quan tới việc đánh dấu thanh, các bạn có thể tham khảo thêm.
Các bạn có thể nêu câu hỏi ở phần "Ý kiến bạn đọc" ngay dưới bài đăng để chúng tôi trao đổi, giải đáp tiếp.
Cảm ơn sự trao đổi của các bạn.