Vi khuẩn là sinh vật đơn bào xuất hiện ở khắp mọi nơi và sống trong mọi điều kiện khí hậu khác nhau. Đối với con người, bên cạnh vi khuẩn có lợi như vi khuẩn hỗ trợ quá trình tiêu hóa, tăng cường miễn dịch.. Còn có những vi khuẩn có hại gây ra các bệnh nhiễm khuẩn.
Bạn đang xem: Cầu khuẩn gram dương là gì
Vi khuẩn gram âm và gram dương là cách phân loại vi khuẩn dựa vào kết quả trong thử nghiệm nhuộm gram, phương pháp truyền thống để phân loại nhanh vi khuẩn theo cấu trúc thành tế bào của chúng.
Vi khuẩn gram dương là vi khuẩn có lớp peptidoglycan dày trong thành tế bào giúp giữ lại màu tím tinh thể sau khi nhuộm gram được gọi là dương tính sau nhuộm gram.
Vi khuẩn gram âm lại không giữ được màu nhuộm sau bước khử màu nên được gọi là âm tính do lớp peptidoglycan mỏng kẹp giữa màng tế bào bên trong và bên ngoài của vi khuẩn khiến chúng có màu của phản chất nhuộm là hồng hoặc đỏ.
Vi khuẩn được phân thành các nhóm theo những hình dạng cơ bản của chúng là: trực khuẩn [hình que], cầu khuẩn [hình cầu] và vi khuẩn hình xoắn ốc. Những loại vi khuẩn gây bệnh thường gặp nằm trong nhóm trực khuẩn và cầu khuẩn là chủ yếu.
Cầu khuẩn là nhóm vi khuẩn hình cầu hiếu khí tuyệt đối hoặc kỵ khí tùy tiện với 3 loại gây bệnh thường gặp cho con người là:
Staphylococcus: cầu khuẩn gram dương thuộc loại tụ cầuStreptococcus [liên cầu] và song cầu [Diplococcus]: cầu khuẩn gram dương thuộc loại liên cầuCầu khuẩn gram âm thuộc loại NeisseriaTrực khuẩn gây bệnh gồm có các trực khuẩn gây bệnh đường ruột và các trực khuẩn gây bệnh khác:
Trực khuẩn gây bệnh đường ruột gồm các trực khuẩn gram âm phát triển tốt trên các môi trường nhân tạo thông thường. Các trực khuẩn gây bệnh đường ruột quan trọng gồm có: Salmonella, Shigella và Escherichia Coli. Ngoài ra còn có Klebsiella pneumoniae, proteus và trực khuẩn ít gây bệnh khácTrực khuẩn gây bệnh khác thường gặp là trực khuẩn bạch hầu và trực khuẩn lao [M.tuberculosis]; Legionella Nhiễm trùng Legionella , Mycobacteria, Rickettsia Tổng quan về nhiễm Rickettsia và nhiễm trùng tương tự , Chlamydia Bệnh Chlamydia , và Chlamydophila sp] ưu tiên cư trú và nhân rộng trong nội bào. Một số vi khuẩn như Chlamydiae, Chlamydophila sp và rickettsiae là mầm bệnh nội bào bắt buộc [tức là, chỉ có thể phát triển, sinh sản, và gây bệnh chỉ trong các tế bào của vật chủ]. Các loại khác [ví dụ: Salmonella typhi, Brucella Bệnh Brucella species, Francisella tularensis Tularemia , N. gonorrhoeae, Neisseria meningitidis Bệnh Meningococcal , Legionella và Listeria Listeriosis sp, Mycobacterium tuberculosis Bệnh lao [TB] ] là các mầm bệnh nội bào không bắt buộc.
Nhiều vi khuẩn có mặt ở người như hệ thực vật thông thường, thường ở số lượng lớn và ở nhiều nơi [ví dụ ở đường tiêu hóa]. Chỉ có một vài loài vi khuẩn là mầm bệnh của con người.
Vi khuẩn được phân loại theo các tiêu chí sau [xem thêm bảng phân loại: Phân loại các vi khuẩn gây bệnh thông thường Phân loại các vi khuẩn gây bệnh thông thường .]:
Hình thái học
Nhuộm soi
Sự bao bọc
Sự yêu cầu oxy
Hình thái học
Vi khuẩn có thể có dạng
Hình trụ [bacilli]
Hình cầu [cocci]
Xoắn ốc [spirochetes]
Một vài cầu khuẩn, nhiều loại trực khuẩn,và phần lớn xoắn khuẩn đều di chuyển được.
Nhuộm soi
Nhuộm Gram là vết nhuộm phổ biến nhất để xác định vi khuẩn nói chung. Vi khuẩn Gram dương giữ lại thuốc nhuộm tinh thể màu tím [có màu xanh đậm] sau khi cố định bằng iod, khử màu bằng cồn và nhuộm tương phản bằng safranin; vi khuẩn gram âm, không bắt thuốc nhuộm màu tím, thể hiện màu đỏ. Các vi khuẩn Gram âm có một màng ngoài bổ sung chứa lipopolysaccharide [endotoxin], làm tăng độc tính của chúng. [Đối với các yếu tố khác làm tăng tính gây bệnh của vi khuẩn, xem Các yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho sự xâm lấn của vi sinh vật Các yếu tố tạo thuận lợi cho sự xâm nhập của vi khuẩn .]
Phương pháp nhuộm Ziehl-Neelsen và Kinyoun là nhuộm acid để phát hiện phần lơn mycobacteria, đặc biệt là M. tuberculosis. tuberculosis. Họ cũng có thể xác định được vi khuẩn gram dương Nocardia Bệnh Nocardiosis và các động vật nguyên sinh Cryptosporidia Nhiễm Cryptosporidium , Cyclospora Bệnh Cyclosporiasis và Cystoisospora Bệnh Cystois . Carbolfuchsin được áp dụng, tiếp theo là khử màu bằng axit clohidric và ethanol và sau đó phản quang với màu xanh methylene.
Nhuộm huỳnh quang [ví dụ, auramine-rhodamine] cũng xác định các sinh vật có tính axit, nhưng cần một kính hiển vi huỳnh quang đặc biệt.
Sự bao bọc
Một số vi khuẩn được bao bọc trong vỏ nang; đối với một số vi khuẩn có vỏ nang [ví dụ, Streptococcus pneumoniae Nhiễm liên cầu , Haemophilus influenzae Nhiễm khuẩn Haemophilus ], vỏ nang này giúp bảo vệ chúng khỏi bị nuốt bởi các tế bào thực bào. Vỏ nang làm gia tăng sự độc tính của vi khuẩn.
Sự yêu cầu oxy
Vi khuẩn hiếu khí [hiếu khí bắt buộc] đòi hỏi oxygen để sản xuất năng lượng và phát triển trong môi trường nuôi cấy. Chúng tạo ra năng lượng bằng quá trình hô hấp tế bào hiếu khí.
Vi khuẩn kị khí [bắt buộc kị khí Tổng quan về vi khuẩn kỵ khí ] không yêu cầu oxygen và không phát triển trong môi trường nuôi cấy nếu có không khí. Chúng sản xuất năng lượng bằng quá trình lên men và hô hấp kị khí. Vi khuẩn kỵ khí phổ biến ở hệ tiêu hoá, sinh dục nữ, kẽ răng miệng và các vết thương mạn tính kém tưới máu.
Vi khuẩn gây bện có thể phát triển có hoặc Không áp dụng oxy. Chúng tạo ra năng lượng bằng quá trình lên men hoặc hô hấp kỵ khí khi thiếu oxy và bằng hô hấp tế bào hiếu khí khi có oxy. Vi khuẩn microaerophilic thích sức căng oxy giảm [ví dụ, từ 2 đến 10%].
Chlamydiae là ký sinh trùng nội bào bắt buộc thu nhận năng lượng từ tế bào chủ và không tự sản sinh ra nó.