Tài liệu & sách tham khảo theo chương trình giáo dục cũ
Nêu giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản bài học đường đời đầu tiên
Các câu hỏi tương tự
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Đề bài: Nội dung chính Bài học đường đời đầu tiên
Trả lời:
Văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” miêu tả Dế Mèn là một chàng dế thanh niên có vẻ đẹp cường tráng, khỏe mạnh, hùng dũng nhưng tính nết lại kiêu căng, xốc nổi. Vì bày trò trêu chọc chị Cốc, Dế Mèn đã gây ra cái chết thương tâm cho Dế Choắt, người bạn hàng xóm gầy gò, ốm yếu, tội nghiệp. Dế Mèn vô cùng hối hận và rút ra được bài học đường đời đầu tiên cho mình. Qua câu chuyện này tác giả muốn nói với chúng ta rằng sống ở đời không nên kiêu căng, tự phụ và xem thường người khác vì như thế có thể sẽ gây ra những hậu quả khôn lường. Sống phải biết quan tâm, giúp đỡ những người xung quanh.
Cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về văn bản Bài học đường đời đầu tiên nhé.
1. Xuất xứ văn bản Bài học đường đời đầu tiên
- Bài học đường đời đầu tiên trích trong chương I của truyện Dế Mèn phiêu lưu kí.
- Tên của đoạn trích do người biên soạn SGK đặt.
- Dế Mèn phiêu lưu kí được in lần đầu năm 1941, là tác phẩm đặc sắc nhất và nổi tiếng nhất của nhà văn Tô Hoài dành cho lứa tuổi thiếu nhi. Truyện gồm mười chương, kể về cuộc phiêu lưu của nhân vật chính là chú Dế Mèn.
2. Bài học rút ra từ văn bản Bài học đường đời đầu tiên
Đoạn trích"bài học đương đời đầu tiên " của Tô Hoàiđã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn đọc. Dưới ngòi bút tài hoa của Tô Hoài, chân dung Dế Mèn hiện lên vô cùng đẹp đẽ, sống động. Mèn trêu chị Cốc rồi dẫn đến cái chết thảm thương của Dế Choắt, lúc này chàng ta mới nhận ra được những lỗi lầm của bản thân. Mèn đã vô cùng đau khổ, ân hận trước cái chết của Dế Choắt và rút ra được bì học đường đời đầu tiên.Chính sự kiêu căng và nghịch ngợm đó của mình mà Dế Mèn đã pgải trả giá đắt. Đó chính là bài học nhớ đời cho tất cả nhưungx con người có tính kiêu căng, hống hách. Chỉ vì lỗi lầm của bản thân mà gây hại cho người khác.Qua đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên, bạn đọc không chỉ thấy được những vẻ đẹp về ngoại hình của Dế Mèn, mà qua sai lầm, bài học đầu tiên của Mèn, chúng ta còn rút ra bài học cho chính bản thân mình: phải luôn quan tâm, giúp đỡ người xung quanh, không được có thói kiêu căng tự phụ, xốc nổi.
3. Phân tích Bài học đường đời đầu tiên
Tô Hoài được mệnh danh là nhà văn của thiếu nhi. Với những áng văn sinh động, hấp dẫn đã biết bao thập kỉ qua, những tác phẩm của ông đã trở thành món ăn tinh thần của trẻ nhỏ. Và hẳn ai cũng biết đến Dế Mèn phiêu lưu kí - một tác phẩm xuất sắc của Tô Hoài và trích đoạn Bài học đường đời đầu tiên là chương mở đầu cho những biến cố trong cuộc đời Dế Mèn. Đoạn trích đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn đọc.
Dưới ngòi bút tài hoa của Tô Hoài, chân dung Dế Mèn hiện lên vô cùng đẹp đẽ, sống động. Để làm nổi bật vẻ đẹp của chàng dế thanh niên cường tráng Tô Hoài đã liệt kê hàng loạt chi tiết miêu tả ngoại hình của Mèn: đôi càng mẫm bóng, những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứng và nhọn hoắt chẳng khác nào thanh kiếm. Không chỉ vậy đôi cánh của Dế cũng thật đẹp đẽ, dài xuống tận chấm đuôi, thân hình mang một màu nâu bóng mỡ, rắn chắc, khỏe mạnh,… Và cậu chàng hãnh diện về vẻ đẹp ấy của mình lắm. Không chỉ miêu tả dáng vẻ bề ngoài, mà thông qua ngoại hình người đọc phần nào còn thấy được những nét tính cách của nhân vật. Dế ta không chỉ cường tráng về sức khỏe co cẳng lên đạp phanh phách vào các ngọn cỏ, đôi cánh vũ lên nghe phành phạch giòn giã,… chú ta còn kiêu ngạo với cặp râu rất đỗi hùng dũng của mình, những bước đi luôn trịnh trọng khoan thai cho ra kiểu cách con nhà võ; bản tính Dế vẫn xốc nổi, dám đi cà khịa với cả hàng xóm và coi mình sắp đứng đầu thiên hạ. Bằng việc sử dụng hàng loạt các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa cùng với đó là năng lực quan sát tỉ mỉ, khả năng chắt lọc ngôn ngữ tinh tế, trí tưởng tượng phong phú Tô Hoài đã phác họa bức chân dung của Dế Mèn cường tráng, khỏe mạnh, tràn đầy sức sống. Dế Mèn còn giống như chàng trai trẻ tuổi, vừa tự tin, vừa yêu đời, tự hào về bản thân nhưng bản tính còn có sự xốc nổi, kiêu ngạo, ngông cuồng.
Cũng chính tính kiêu căng, xốc nổi, tự coi mình là sắp đứng đầu thiên hạ mà Dế Mèn đã gây ra những chuyện hết sức đau lòng. Nhà văn đã rất công phu khi dựng lên chân dung đối lập, tương phản giữa Dế Mèn và Dế Choắt – người bạn hàng xóm của Mèn. Ngược lại với ngoại hình vạm vỡ của Dế Mèn, Dế Choắt là một cậu chàng gầy gò, ốm yếu, trông hệt một gã nghiện thuốc phiện. Trước lời thỉnh cầu của Choắt, Mèn đã gạt phắt đi bằng giọng khinh thường. Nhưng đó không phải là chuyện đáng để cho một anh chàng vừa ngông nghênh vừa kiêu ngạo quan tâm. Chỉ đến khi vì sự dại dột của mình, Mèn trêu chị Cốc rồi dẫn đến cái chết thảm thương của Dế Choắt, lúc này chàng ta mới nhận ra được những lỗi lầm của bản thân. Dế Mèn ngông cuồng trêu chị Cốc, thấy chị Cốc nổi giận, Mèn ta cậy mình có hang sâu đã chui tọt vào hang để tránh hậu họa, nào ngờ Dế Choắt lại là người phải chịu hậu quả. Cái mỏ chị Cốc cứ thế giáng xuống Choắt gầy gò ốm yếu, khiến Choắt vẹo cả xương sống. Chỉ khi chị Cốc đi rồi, Mèn mới dám bò lên, thấy Dế Choắt không dậy được nữa và nghe những lời trăng trối của Choắt, Mèn đã vô cùng đau khổ, ân hận. Những lời trăng trối của Dế Choắt chính là bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn, đó là bài học đau xót phải trả bằng cả bằng mạng sống của người khác.
Bằng việc sử dụng linh hoạt các biện pháp nghệ thuật: so sánh, nhân hóa,… Cách kể chuyện hấp dẫn, vốn ngôn từ phong phú, sinh động, lối nói dân dã “nghèo sức quá” “nói thẳng thừng” … đã làm cho câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên trở nên thú vị, hấp dẫn hơn.
Qua đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên, bạn đọc không chỉ thấy được những vẻ đẹp về ngoại hình của Dế Mèn, mà qua sai lầm, bài học đầu tiên của Mèn, chúng ta còn rút ra bài học cho chính bản thân mình: phải luôn quan tâm, giúp đỡ người xung quanh, không được có thói kiêu căng tự phụ, xốc nổi không chỉ gây ảnh hưởng đến chính mình mà còn làm hại những người khác.
Tô Hoài [1920 - 2014]
Tác giả
- Tô Hoài [1920 - 2014]
- Tên khai sinh là Nguyễn Sen. Các bút danh khác : Mai Trang, Mắt Biển, Thái Yên, Hồng Hoa, Vũ Đột Kích.
- Quê quán: huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây [nay thuộc Hà Nội].
- Lớn lên ở quê ngoại - làng Nghĩa Đô, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông, nay thuộc quận Cầu Giấy, Hà Nội.
- Cuộc đời và con người:
- Tô Hoài trở thành nhà văn bằng con đường tự học.
- Với chặng đường đời gần trọn một thế kỉ, Tô Hoài có vốn hiểu biết phong phú và tấm lòng yêu thương hết mực với con người, thiên nhiên, loài vật.
- Đặc sắc ngòi bút trong các tác phẩm văn học thiếu nhi:
+ Tô Hoài viết rất nhiều đề tài khác nhau : thế giới loài vật, quê hương đất nước, nhân vật thiếu nhi, câu chuyện cổ tích viết lại, ...
+ Lối văn dí dỏm, tinh quái, đầy những phong vị và màu sắc trẻ thơ; cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn.
- Các tác phẩm chính : Tô Hoài là nhà văn có số lượng tác phẩm đạt kỉ lục trong nền văn học Việt Nam hiện đại với nhiều thể loại : "Dế Mèn phiêu lưu ký" [truyện dài, 1941]; các truyện ngắn : Võ Sĩ bọ ngựa, Đám cưới chuột, Mụ Ngan, Cá đi ăn thề, Dê và lợn, Bốn con gà, Chuyện cái đầu của tôi, Mực tàu giấy bản,...
- Giải thưởng : Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật [đợt 1 - 1996].
Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tácTruyện sáng tác năm 1941
Xuất xứ
Văn bản trích từ chương I của truyện Dế mèn phiêu lưu kí - tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng nhất của Tô Hoài viết về loài vật và dành cho lứa tuổi thiếu nhi.
Tóm tắt đoạn trích
Dế Mèn là một chàng dế thanh niên cường tráng, tính tình kiêu căng, xốc nổi. Hàng xóm có chàng Dế Choắt ốm yếu, gầy gò. Dế Mèn đã coi thường Dế Choắt, không giúp đỡ Dế Choắt lại còn bày trò nghịch ranh trêu chị Cốc. Dế Choắt bị chết oan vì trò nghịch đó. Trước khi chết, Dế Choắt khuyên nhủ Dế Mèn. Dế Mèn vô cùng ân hận và cảm kích, suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.
Bố cục
Đoạn trích được chia làm hai phần:
- Phần 1 [Từ đầu đến "sắp đứng đầu thiên hạ rồi"] : Bức chân dung tự họa của Dế Mèn.
- Phần 2 [Phần còn lại] : Câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm
Ngôi kể và người kể chuyện
Truyện kể theo ngôi thứ nhất bằng lời của nhân vật chính - Dế Mèn.
NỘI DUNG [edit]
1. Bức chân dung tự họa của Dế Mèn
- Càng : mẫm bóng- Vuốt : cứng và nhọn
- Cánh : dài xuống tận chấm đuôi
- Đầu : nổi từng tảng
- Răng : đen nhánh
- Râu : dài và cong
- Cả thân hình : một màu nâu bóng mỡ soi gương được
→ Là một thanh niên cường tráng, tự tin về vẻ đẹp ngoại hình của mình.
- Muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.- Chốc chốc lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.
- Đi đứng oai vệ.
- Cà khịa với tất cả mọi người [quát các chị Cào Cào, đá anh Gọng Vó,...].
- Suy nghĩ : Tưởng mình sắp đứng đầu thiên hạ.
→ Tính cách của Dế Mèn : kiêu căng, xốc nổi, hợm hĩnh, hung hăng và xem thường người khác.
=> Dế Mèn mang vẻ đẹp cường tráng, trẻ trung và chứa chất sức sống mạnh mẽ. Tuy nhiên, cậu còn kiêu căng, tự phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình, xem thường mọi người và xốc nổi.
* Nghệ thuật :
- Nghệ thuật miêu tả sinh động đặc sắc bằng một hệ thống các tính từ : cường tráng, mẫm bóng, cứng, nhọn hoắt, hùng dũng, trịnh trọng, ...
- Nghệ thuật nhân hóa, so sánh thú vị.
- Tác dụng :
+ Góp phần làm nổi bật vẻ đẹp cường tráng và tính cách xốc nổi của Dế Mèn.
+ Khiến nhân vật Dế Mèn gần gũi với thế giới con người.
2. Nhân vật Dế Choắt
- Tầm tuổi với Dế Mèn
- Người gầy gò, cao lêu nghêu như nghiện thuốc phiện.
- Cánh ngắn ngủn, râu một mẩu, mặt mũi ngẩn ngơ
- Hôi như cú mèo
- Có lớn mà không có khôn
→ Dưới con mắt của Dế Mèn, Dế Choắt là một kẻ yếu ớt, xấu xí, lười nhác và đáng khinh.
3. Câu chuyện về bài học đầu tiên của Dế Mèn
- Nguyên nhân : Dế Mèn trên chị Cốc để ra oai với Dế Choắt.
- Dế Mèn hát trêu chị Cốc
- Dế Mèn chui tọt ngay vào hang trốn và để lại mình Dế Choắt hứng chịu cơn thịnh nộ của chị Cốc.
Hậu quả:
- Dế Choắt bị chị Cốc mổ đến chết.
- Dế Mèn xót thương và hối hận, chôn Dế Choắt ở vùng cỏ bm tum và suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.
- Bài học về thói kiêu căng : Kẻ kiêu căng, tự phụ có thể làm hại người khác, khiến mình phải ân hận.
- Bài học về tình thân ái : Nên biết sống đoàn kết với mọi người.
- Các bài học khác:
+ Trước khi hành động, chúng ta phải biết suy nghĩ chín chắn, kĩ càng.
+ Chúng ta phải biết chịu trách nhiệm với những việc mình làm.
→ Bài học đường đời đầu tiên Dế Mèn rút ra chính là sự trả giá cho những hành động ngông cuồng thiếu suy nghĩ. Bài học ấy thể hiện qua lời khuyên chân tình của Dế Choắt: "ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy".ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT - Ý NGHĨA TÁC PHẨM [edit]
1. Đặc sắc nghệ thuật- Truyện được kể bằng ngôi thứ nhất, lời của nhân vật Dế Mèn.
- Ngôi kể phù hợp với hình thức hồi kí của tác phẩm.
- Những điều được kể trở nên sinh động, chân thực hơn.
- Nghệ thuật miêu tả loài vật sinh động, hấp dẫn.
- Ngôn ngữ kể chuyện chính xác và giàu tạo hình.
2. Ý nghĩa tác phẩm
- Đoạn trích miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng, hùng dũng của con nhà võ nhưng tính nết kiêu căng, xốc nổi. Vì tính kiêu căng, xốc nổi đó, Dế Mèn đã gây ra cái chết của Dế Choắt và ân hận suy ngẫm về bài học đường đời.- Qua đoạn trích, tác giả đã đưa đến những bài học về thái độ và cách ứng xử trong cuộc sống của con người.
Page 2
Không có sự kiện nào sắp diễn ra
Page 3