A Mục tiêu bài học
Nhận biết được danh từ chung và danh từ riêng dựa trên dấu hiệu về ý nghĩa khái quát của chúng. Nắm được quy tắc viết hoa danh từ riêng.
B Tìm hiểu nội dung
I Nhận xét
1. Tìm các từ có nghĩa như sau:
a. Dòng nước chảy tương đối lớn, trên đó thuyền bè đi lại được: sông.
b. Dòng sông lớn nhất chảy qua nhiều tỉnh phía Nam nước ta: sông Cửu Long.
c. Người đứng đầu nhà nước phong kiến: vua
d. Vị vua có công đánh đuổi giặc Minh, lập ra nhà Lê ở nước ta: vua Lê Lợi.
2. Nghĩa của các từ mới tìm được ở bài tập 1 khác nhau như thế nào?
So sánh a với b:
a. sông: tên chung để chỉ dòng nước chảy tương đối lớn.
b. Cửu Long: tên riêng của một dòng sông lớn nhất phía Nam nước ta.
So sánh c với d:
c. vua: tên chung để chỉ người đứng đầu nhà nước phong kiến.
d. Lê Lợi: tên riêng một vị vua.
Tóm lại:
Tên chung của một loại sự vật như sông, vua được gọi là danh từ chung.
Tên riêng của một sự vật nhất định như Cửu Long, Lê Lợi gọi là danh từ riêng.
3. Cách viết các từ trên có gì khác nhau?
So sánh a với b: Tên chung của một dòng nước chảy tương đối lớn [sông] không viết hoa. Tên riêng chỉ một dòng sông cụ thể [Cửu Long] viết hoa.
So sánh c với d: Tên chung của một người đứng đầu nhà nước phong kiến [vua] không viết hoa. Tên riêng của một vị vua cụ thể [Lê Lợi] viết hoa.
II Ghi nhớ [Đọc SGK].
III Luyện tập
1. Tìm các danh từ chung và danh từ riêng trong đoạn văn sau [SGK trang 58]:
Danh từ chung: núi / dòng / sông / dũng / mặt / sông / ánh / nắng / đường / dãy / nhà / trái / phải / giữa / trước /.
Danh từ riêng: Chung / Lam / Thiên Nhẫn / Trúc / Đại Huệ / Bác Hồ /.
2. Viết họ và tên 3 bạn nam, 3 bạn nữ trong lớp em. Họ và tên các bạn ấy là danh từ chung hay danh từ riêng? Vì sao?
Viết họ và tên 3 bạn nam:
Nguyễn Mạnh Tuấn
Lê Hoàng Nam
Lê Cung Bắc
Viết họ và tên 3 bạn nữ:
Trần Thị Tuyết Mai
Bùi Thị Sơn Khanh
Lê Thị Thúy Hằng
Họ và tên các bạn nêu trên là danh từ riêng vì chỉ một người cụ thể. Danh từ riêng phải viết hoa, viết hoa cả họ, tên và tên đệm [chữ lót].