Công tác xã hội là một công việc còn khá mới mẻ ở Việt Nam, nhiều bạn sinh viên học ngành này còn không biết khi ra trường mình sẽ làm công việc cụ thể ra sao? Những đơn vị nào tuyển nhân viên công tác xã hội?...
Cơ hội nào cho sinh viên ngành công tác xã hội?
Với định hướng chăm lo an sinh xã hội là mục tiêu hàng đầu thì TPHCM là địa bàn sử dụng nhân lực ngành công tác xã hội [CTXH] rất cao. Ngoài TPHCM, nhiều tỉnh, thành khác cũng đang ráo riết triển khai đề án phát triển nghề CTXH nên nhu cầu nhân lực của nghề này trong tương lai rất khả quan.
Nhu cầu việc làm cao
Tại hội thảo định hướng nghề CTXH đầu tháng 9 vừa qua tại Trường ĐH Mở TPHCM, ông Trần Từ Duy - Ban Tư vấn hướng nghiệp ĐH Quốc gia TPHCM nhận định: “Ngành CTXH có mục tiêu đào tạo các chuyên gia có phẩm chất chính trị, đạo đức, có sức khỏe, có tinh thần phục vụ nhân dân, có tinh thần yêu nghề, nắm vững kiến thức chuyên môn và kỹ năng thực hành nghề nghiệp công tác xã hội. Đặc biệt là khả năng tư vấn và xúc tác với cá nhân, cộng đồng; khả năng phát hiện, giải quyết những vấn đề xã hội và nâng cao năng lực con người; khả năng vận dụng kiến thức đã học vào việc nhận thức và giải quyết những vấn đề thực tiễn xã hội đặt ra”.
Ông Duy cũng đề cập đến định hướng việc làm của những sinh viên chọn ngành học CTXH: “Sau khi ra trường, cử nhân ngành CTXH có thể làm việc tại các trung tâm, các công ty, xí nghiệp, bệnh viện, trong các lĩnh vực khác nhau như: sức khỏe, giáo dục, pháp luật, kinh tế, truyền thông, xã hội, văn hóa, môi trường… hoặc làm việc trực tiếp tại các cơ sở nghiên cứu và đào tạo thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, các trung tâm đào tạo, kiểm huấn công tác xã hội”.
Đề cập đến thực tế tìm việc làm của những sinh viên ngành CTXH, ThS Lê Thị Mỹ Hiền, Khoa Xã hội học-CTXH-Đông Nam Á học [Trường ĐH Mở TPHCM] cho biết: “Nhu cầu tìm việc làm của sinh viên ngành này rất cao nhưng gặp nhiều khó khăn, nhất là những sinh viên sau khi tốt nghiệp trở về những tỉnh, thành xa”.
Cần niềm đam mê và chịu khó
Tại hội thảo, các sinh viên ngành CTXH cũng đặt nhiều câu hỏi đối với lãnh đạo những ban ngành, cơ sở xã hội, tổ chức phi chính phủ… liên quan đến lĩnh vực này. Hầu hết đều xoay quanh các vấn đề như: Cơ hội để thực tập hoặc làm tình nguyện viên? Tốt nghiệp ngành CTXH có thể làm việc ở đâu? Cơ hội, điều kiện tuyển dụng là gì?... Ông Trần Công Bình, cán bộ Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc [UNICEF] đã chia sẻ câu chuyện của bản thân: “Khi còn đi học và mới ra trường, mình phải chấp nhận những công việc nhỏ, những công việc khó khăn. Nhờ vậy, mình rèn luyện được kiến thức, kỹ năng, thái độ, tích lũy thêm kinh nghiệm và nâng cao năng lực bản thân, từ đó mới có thể có cơ hội thăng tiến trong nghề nghiệp”.
Sinh viên ngành công tác xã hội học: Nhu cầu việc làm cao
Rất nhiều ý kiến của những người đi trước trong lĩnh vực CTXH cho rằng sinh viên ngành CTXH cần phải được tạo điều kiện thực tập, thực hành nhiều hơn nữa, mới có thể đáp ứng nhu cầu xã hội. Ông Trần Minh Hải - Giám đốc Trung tâm Tương Lai, cựu sinh viên ngành CTXH lưu ý: “Những kiến thức, kỹ năng về CTXH cá nhân, nhóm, cộng đồng thì ai cũng có, điều đó đã trở thành bình thường. Vì vậy, để tạo ra sự khác biệt và có được việc làm, các bạn cần tăng cường kỹ năng về truyền thông CTXH như mạng xã hội, tiếp thị xã hội, trang bị thêm kỹ năng gây quỹ như Tổ chức sự kiện gây quỹ, viết dự án vận động…”.
Đề cập đến những cơ hội việc làm và thực tập cho sinh viên ngành CTXH, ông Lê Chu Giang -Trưởng phòng Bảo trợ xã hội [Sở LĐ,TB&XH TPHCM] cho biết, hiện nay Sở đang quản lý khoảng 40 trung tâm xã hội liên quan đến trẻ em, ma túy, người già, bệnh nhân AIDS… Ngoài ra, còn có nhiều trung tâm, cơ sở ngoài công lập cũng có nhu cầu về nhân sự ngành CTXH. ThS Lê Thị Mỹ Hiền cũng cho hay, Trường ĐH Mở TPHCM cũng đã từng làm một cuộc khảo sát trong 98 sinh viên CTXH ra trường và có việc làm cho thấy, 57% số sinh viên này đã có việc làm chắc chắn trước khi tốt nghiệp, chủ yếu là từ những cơ hội thực tập tại các cơ sở xã hội.
Ông Trương Công Bình cho hay, sinh viên CTXH phải có sự đam mê, chịu khó. Bởi bản chất của nghề này là hỗ trợ để giải quyết các vấn đề của xã hội, nếu không có đam mê thì rất khó làm việc. Đặc biệt, trong giai đoạn khởi đầu nghề nghiệp thì sinh viên ngành này phải làm việc rất gian khổ với những công việc cực nhọc, có thể là nguy hiểm mà thu nhập không cao, nếu không chịu khó rất khó đeo đuổi nghề.
Theo tác giả Quốc Định, báo Gia đinh & Xã Hội
Chỉ có một số tổ chức hoặc dự án quốc tế có đăng tuyển nhân viên công tác xã hội. Tại các cơ sở xã hội, đa số nhân sự chưa được đào tạo công tác xã hội chuyên nghiệp, trong khi phần lớn sinh viên ngành công tác xã hội ra trường không được tuyển dụng.
Nhu cầu nhiều, cơ hội ít Cả nước hiện có 42 trường đào tạo ngành công tác xã hội. Hàng năm, có khoảng 2.500 cử nhân công tác xã hội chính quy. Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội [LĐ-TBXH] TPHCM, số lượng trên là chưa đáp ứng được yêu cầu xã hội, còn quá ít trong khi nhu cầu thực tế về nguồn nhân lực là rất lớn.Dù vậy, thực tế lại đang diễn ra nghịch lý. Cho dù đang quá ít so với nhu cầu, nhưng nhân lực được đào tạo ngành công tác xã hội lại vẫn… dư thừa so với thực tế sử dụng. Số lượng các cơ sở xã hội ở nước ta hiện khá lớn, nằm trong hệ thống an sinh xã hội do ngành LĐ-TBXH quản lý. Theo Phòng Bảo trợ xã hội Sở LĐ-TBXH, đội ngũ nhân viên làm công tác xã hội ở TPHCM chỉ có trên 5.000 người, trong đó 2.000 người làm việc trong các cơ sở xã hội, trung tâm cai nghiện. Kết quả điều tra về nhu cầu đào tạo của cán bộ viên chức, nhân viên và cộng tác viên công tác xã hội tại TPHCM tiến hành trên 4.170 người cho thấy chỉ có 1.037 người [gần 25%] được đào tạo dài hạn về chuyên môn nghiệp vụ nghề công tác xã hội. Thạc sĩ Lê Chí An, Phó Chủ nhiệm CLB Công tác xã hội chuyên nghiệp TPHCM, nhận xét: Trong khi đa số lực lượng nhân sự của các cơ sở chưa đạt tới trình độ chuyên nghiệp, các cơ sở thiếu hụt nhân sự chuyên môn thì phần lớn sinh viên ngành công tác xã hội ra trường không được tuyển dụng để làm đúng ngành nghề đã học. Nếu may mắn được tuyển vào làm ở đâu đó thì cũng không phát huy được kỹ năng nghề nghiệp.
Ảnh: Tuấn Vũ
Ông Trần Anh Tuấn cho biết thêm, hiện nay chỉ có một số tổ chức hoặc dự án quốc tế đã có đăng tuyển nhân viên công tác xã hội. Nhưng với các vị trí này, sinh viên tốt nghiệp cũng khó có thể dự tuyển vì trình độ ngoại ngữ hạn chế.
Làm gì để tránh lãng phí?
TPHCM có khoảng 400.000 người cao tuổi, 44.352 người khuyết tật, 20.000 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, hàng chục ngàn hộ gia đình nghèo, khoảng 20.000 người nghiện ma túy, 2.000 người bán dâm và khoảng 100.000 đối tượng bảo trợ xã hội được hưởng trợ cấp hàng tháng. Ông Trần Anh Tuấn phân tích, người học ngành công tác xã hội, ra trường có nhiều cơ hội việc làm: tại các cơ quan của ngành LĐ-TBXH, các cơ sở cung cấp dịch vụ xã hội ở các lĩnh vực y tế, giáo dục, pháp luật, phúc lợi xã hội… Người học sau này cũng có thể làm việc độc lập với vai trò là nhân viên xã hội, kiểm huấn viên, nhà nghiên cứu, hay cán bộ hoạch định chính sách xã hội… Từ nay đến năm 2020, khối ngành khoa học xã hội ở TPHCM cần khoảng 17.000 người/năm, chiếm 8% tổng nhu cầu nhân lực hàng năm tại thành phố. Trong đó, nhân sự công tác xã hội cần 1.000 người/năm. Song, trên thực tế, đa số sinh viên được đào tạo chính quy ngành công tác xã hội vẫn “ế” việc. Trên 60% sinh viên sau khi tốt nghiệp ngành công tác xã hội phải đi làm việc khác hoặc… đi học lên cao thêm. Một trong những nguyên nhân của tình trạng trên, theo ông Trần Anh Tuấn, là nhận thức về tính chuyên nghiệp và khoa học của công việc “giúp đỡ” như nghề công tác xã hội còn hạn chế. Mặc dù với các chính sách được ban hành, từ năm 2010, ngành công tác xã hội có được danh chính ngôn thuận nhưng đến nay vẫn chưa có sự công nhận của xã hội. Nhiều người thường cho rằng đây là người đi làm từ thiện. Thực chất của nghề công tác xã hội là cung cấp dịch vụ cho người dân, giúp giảm thiểu những rào cản, bất công, giúp người yếm thế có sự thay đổi, phát triển lâu dài. Trước thực trạng trên, tiến sĩ Thạch Ngọc Yến, CLB Công tác xã hội chuyên nghiệp TPHCM, cho rằng cần xác định vị trí làm việc và tiêu chuẩn hóa một số chức danh cán bộ làm công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em, người yếm thế; cán bộ làm công tác bảo trợ xã hội thuộc khối cơ quan nhà nước; một số chức danh ở cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội, tổ chức đoàn thể xã hội… Chỉ có yêu cầu đội ngũ phải có trình độ được đào tạo phù hợp với chức danh mà họ đảm nhiệm thì các cơ quan quản lý, cơ sở xã hội của Nhà nước, hay cơ sở cung cấp dịch vụ mới tuyển dụng người có chuyên môn công tác xã hội để phục vụ người dân. Từ đó, tránh được tình trạng người học không đúng nghề thì được nhận vào làm, còn người được đào tạo thì không thể chen chân, gây lãng phí.
.
|
|
MẠNH HÒA
- See more at: //www.sggp.org.vn/xahoi/2015/12/404905/#sthash.kr8G0siW.dpuf| Ở Việt Nam, từ năm 2010, công tác xã hội được chính thức công nhận là một nghề. Mục tiêu của đề án phát triển nghề công tác xã hội đến năm 2020 do Chính phủ phê duyệt, Việt Nam sẽ có khoảng 60.000 cán bộ, nhân viên công tác xã hội, tăng gấp đôi so với hiện nay. |
Nguồn: dubaonhanluchcmc.gov.vn