Giả hủ là ai

Dưới thời Tam Quốc, Gia Cát Lượng là nhà quân sự, chính trị gia nổi tiếng của tập đoàn chính trị Thục Hán. Nói đến tài mưu lược, không thể không nhắc tới Khổng Minh tiên sinh.

Ông cả đời cúc cung tận tụy vì Thục Hán, lưu lại cho đời sau cả một "gia tài" về mưu kế, cũng truyền lại nhiều áng văn bất hủ như "Xuất sư biểu", "Giới tử thư"…

Trong Tam Quốc diễn nghĩa, Gia Cát Lượng thần cơ diệu toán, liệu sự như thần. Những thành tích công lao của ông, dường như không ai có thể so sánh được.

Các thành tích ấy thậm chí còn được lưu truyền đến tận ngàn năm sau qua các điển tích ví dụ như trâu gỗ ngựa máy, thuyền cỏ mượn tên, mượn gió Đông, bảy lần bắt bảy lần tha Mạnh Hoạch, bảy ngọn đèn tục mệnh, ba lần phỏng bái lều tranh…

Nhưng nếu nói ông là mưu sỹ đứng đầu Tam Quốc thì lại không phải, bởi lẽ vào thời Tam Quốc có quá nhiều nhân tài kiệt xuất, chỉ có một mình Tư Mã Ý thôi, Gia Cát Lượng cũng đã đối phó không lại rồi.

Nhìn bao quát một lượt những người tài trong thời kỳ Tam Quốc thì Giả Hủ mới xứng là mưu sĩ đứng đầu Tam Quốc.

Sự lợi hại của Giả Hủ

Giả Hủ tự Văn Hòa, là mưu sĩ nổi tiếng thời Tam Quốc, từng đảm nhiệm chức vụ quân sư thân cận của Tào Tháo.

Trước khi gia nhập vào tập đoàn chính trị Tào Ngụy, ông từng phụng sự dưới trướng của những nhân vật như Đổng Trác, Lý Thôi và Trương Tú.

Dù vậy, ông vẫn được Tào Tháo rất mực tin tưởng khi đầu quân giúp sức cho gia tộc họ Tào. Sau khi Tào Tháo qua đời, Giả Hủ tiếp tục phụng sự những người kế nghiệp của Tào Ngụy sau này.

Tranh vẽ nhân vật Giả Hủ thời Tam Quốc.

Nhưng tại sao lại có thể khẳng định Giả Hủ mới là đệ nhất mưu sĩ thời Tam Quốc? Câu trả lời là bởi mỗi lần Giả Hủ hiến kế, mưu kế của ông dường như đều ảnh hưởng hoặc tao ra xu hướng trong lịch sử Tam Quốc.

Trong cuốn "Tam Quốc chí", tác giả Trần Thọ từng đưa ra lời nhận định về tài năng của Giả Hủ: "Giả Hủ toan tính cơ hồ không hề sơ sót, đạt đến mức thấu hiểu sự quyền biến, đại khái là gần được như Lương, Bình vậy!".

Thực tế lịch sử cũng đã chứng minh, những lời tán dương của Trần Thọ dành cho Giả Hủ cũng không hề sai.

Khi còn làm việc cho Đổng Trác, Giả Hủ đã hiến cho Đổng Trác nhiều kế sách quan trọng, giúp họ Đổng giành thắng lợi trong các cuộc đàn áp, đồng thời mở rộng thế lực, tạo điều kiện để sau này Đổng Trác tiến vào Trung Nguyên.

Sau khi Đổng Trác chết, Giả Hủ đã hiến kế cho Lý Thôi cùng Quách Dĩ phản công Trường An, chặt đứt hoàn toàn mạch máu của Đông Hán. Sự diệt vong trong nháy mắt của nhà Đông Hán lúc đó cũng chính là minh chứng cho thấy sự lợi hại của đại mưu sĩ Giả Hủ.

Trường An bị phá hủy, buộc Hán Hiến Đế phải lựa chọn bỏ chạy về phía đông với sự kiện nổi tiếng trong lịch sử "Hiến Đế Đông quy".

Trong quá trình Hiến Đế chạy về phía đông, Tào Tháo đã lựa chọn thu nhận và giúp đỡ Hán Hiến Đế và đưa ông đến Hứa Đô, thực hiệc kế hoạch "dùng danh nghĩa của thiên tử để phát hiệu lệnh chinh phạt thiên hạ".

Sau đó Giả Hủ lại hiến kế cho Trương Tú hai lần đánh bại Tào Tháo, hại chết người thừa kế của Tào Tháo là Tào Ngang cùng thủ hạ là đại tướng Điển Vi.

Hình ảnh nhân vật Giả Hủ trên phim.

Trong cuộc đấu tranh giữa Tào và Viên ông lại khuyên Trương Tú đầu hàng Tào Tháo, giúp cho Trương Tú có một cái chết yên lành, đồng thời thế lực của Tào Tháo cũng được tăng mạnh.

Trong trận chiến Quan Độ, quân của Tào Tháo và Viên Thiệu đã quyết chiến với nhau. Giả Hủ đã dùng kế ly gián Mã Siêu và Hàn Toại giúp đỡ Tào Tháo bình định Tây Lương.

Cuối cùng, ông lấy Viên Thiệu làm gương và giúp Tào Tháo xác định người kế vị, đồng thời giúp Tào Phi lên ngôi.

Với những mưu kế góp phần xoay chuyển thế cục như thế này, Giả Hủ xứng đáng được mệnh danh là người đứng đầu trong số các mưu sĩ thời Tam Quốc.

Khánh An

Giả Hủ, tên tự Văn Hòa, người Vũ Uy, nghe nói là nhân vật tầm cỡ như Trương Lương, Trần Bình, trên thực tế cũng có thể gọi là bậc kỳ tài, quái tài, quỷ tài thời Tam Quốc.

Tên tự của ông ta là “Văn Hòa”, mà “sứ mệnh lịch sử” của ông ta dường như lại là “loạn võ” [đây là phát hiện của nhà văn Chu Trạch Hùng]. Tam Quốc chí - Giả Hủ truyện có ghi chép tường tận về thủ đoạn “loạn võ” trước đó của ông ta.

[...]

Theo Tam Quốc chí - Giả Hủ truyện, lúc đó Viên Thiệu và Tào Tháo sắp quyết chiến, đôi bên đều đang lôi kéo những lực lượng đứng giữa. Viên Thiệu cử người đến chiêu nạp Trương Tú, song Giả Hủ lại chủ trương đầu quân cho Tào Tháo.

Giả Hủ tự ý bảo sứ giả của Viên Thiệu, làm phiền túc hạ về thưa lại với Viên Bản Sơ, anh em họ còn chưa thể dung nạp nhau, sao dung nạp được quốc sĩ trong thiên hạ? Lời này vừa thốt ra, Trương Tú lập tức sợ tái mặt, hỏi: Sao ngài nói vậy? Nhưng Giả Hủ nói thì đã nói rồi, hơn nữa là nói thật.

Thế là Trương Tú lặng lẽ hỏi Giả Hủ, hiện giờ ngài không nể mặt chút nào đã đuổi sứ giả của Viên Thiệu đi, chúng ta phải làm sao đây? Giả Hủ nói dễ giải quyết lắm, chúng ta đầu quân cho Tào Tháo. Trương Tú hỏi tiếp, Viên Thiệu lớn mạnh, Tào Tháo nhỏ yếu, lại có hiềm khích với chúng ta, sao còn đi đầu quân cho ông ta?

Giả Hủ đáp, chính vì như thế mới nên đầu quân cho Tào Tháo. Thứ nhất, Tào Tháo “phò thiên tử để lệnh thiên hạ” [Xin chú ý cách nói của Giả Hủ cũng là “phò thiên tử” chứ không phải “giữ thiên tử”], chiếm ưu thế về chính trị, đầu quân cho Tào Tháo danh chính ngôn thuận, ấy là có lý.

Thứ hai, Viên Thiệu người đông thế mạnh, Tào Tháo người ít thế yếu, với Viên Thiệu chút quân mã này của chúng ta nhỏ nhặt không đáng kể, nhưng với Tào Tháo lại là một miếng khi đói bằng một gói khi no, ắt được coi trọng, ấy là có lợi.

Thứ ba, hễ là kẻ có chí với nghiệp vương bá, nhất định sẽ không tính toán chi ly ân oán cá nhân, ngược lại sẽ lấy chúng ta làm tấm gương, tỏ rõ với người trong thiên hạ sự khoan hồng độ lượng và lấy đức phục người của mình, ấy là có an toàn.

Vì vậy tướng quân cứ yên tâm. Dự đoán của Giả Hủ hoàn toàn đúng. Trương Tú vừa đến, Tào Tháo đã thân mật kéo tay ông ta [cầm tay Tú], bày tiệc tẩy trần cho ông ta [cùng vui vẻ yến ẩm] và lập tức bổ nhiệm Trương Tú làm Dương Vũ tướng quân, phong Liệt hầu.

[...]

Khi Trương Tú đến đầu hàng, Tào Tháo nắm tay Giả Hủ cảm kích nói người giúp ta có được lòng tin của thiên hạ chính là tiên sinh [người khiến ta được thiên hạ tín nhiệm và xem trọng là ngài]. Đây không phải lời khách sáo, mà là lời thật lòng.

Vì Tào Tháo quả thực cảm kích Giả Hủ đã giúp đỡ khi mình đang gặp nguy nan, tán thưởng ông ta tài mưu lược hơn người, do đó sau này ngay cả việc lớn như lập người kế vị cũng bí mật bàn với Giả Hủ. Đó không còn là lấy đức phục người nữa, mà là chân thành xem như tri kỷ.

Trên thực tế, Giả Hủ có lẽ là người thông minh nhất trong sử Tam Quốc. Nhiều mưu sĩ và danh nhân thời Tam Quốc có kết cục không hay. Lấy ví dụ người bên Tào Tháo, có người mất sớm [như Quách Gia], có 124 người xích mích [như Mao Giới], có người qua đời một cách bí ẩn [như Tuân Úc], có người chết oan uổng [như Hứa Du], song Giả Hủ lại bình an vô sự và sống thọ.

Ông ta phục vụ cho hai đời của tập đoàn họ Tào, giữ chức thái úy vào thời Văn đế Tào Phi, từ trần năm 77 tuổi, thụy hiệu là Túc hầu, kết cục tốt đẹp hơn nhiều người. Giả Hủ thông minh ở chỗ ông ta hiểu rõ nhân tính, luôn nhìn thấu tâm tư của đối phương.

Theo Tam Quốc chí - Giả Hủ truyện, sau khi dẫn hai “con sói Tây Bắc” Lý Giác và Quách Dĩ vào Trường An, Giả Hủ không về cùng một giuộc mà chọn thời cơ rời khỏi họ. Rời Trường An, ban đầu Giả Hủ đầu quân cho Đoàn Ổi, sau đầu quân cho Trương Tú.

Khi rời Đoàn Ổi, có người hỏi, Đoàn Ổi tốt với tiên sinh như thế, vì sao tiên sinh còn muốn đi? Giả Hủ đáp đặc điểm của Đoàn Ổi là đa nghi. Y khách sáo với ta, chứng tỏ y đề phòng ta, sợ ta thay thế, vì vậy rồi sẽ có ngày ra tay với ta. Bây giờ ta rời khỏi y, chắc chắn y như trút được gánh nặng.

Đoàn Ổi là kẻ trơ trọi một mình, mong có ngoại viện, hẳn sẽ hậu đãi người nhà của ta. Trương Tú không có mưu sĩ, cũng mong ta sang. Như vậy, ta và người nhà ta đều được an toàn. Sau này, sự thực đúng như dự đoán của Giả Hủ, Trương Tú răm rắp nghe theo ông ta, Đoàn Ổi cũng đối xử trọng hậu với người nhà ông ta.

Chúng ta thấy Giả Hủ bày mưu tính kế cho người khác, luôn đoán chuyện như thần, bí mật chính là ở đây. Nhiều người bị Tam Quốc diễn nghĩa đánh lừa, cho rằng trên đời có “kế trong túi gấm” gì đó thật, thực ra đâu có.

Người đoán chuyện như thần, trên thực tế là nhìn người như thần. Cho nên, nghiền ngẫm mưu kế vô dụng thôi, anh nghiền ngẫm nhân tính đi thì hơn! Kẻ biết người cũng biết mình.

Sau khi đầu hàng Tào Tháo, Giả Hủ biết rõ thân phận địa vị của mình, biết kẻ đa mưu túc trí như mình đối với bất cứ vị quân chủ nào cũng vừa là đối tượng lợi dụng vừa là nhân vật nguy hiểm, huống chi mình còn là “phản đồ”? Vì vậy ông ta đối nhân xử thế đều kín đáo.

Ông ta bắt đầu trở nên kiệm lời, hiếm khi đưa ra mưu kế, không kéo bè kéo đảng, ngay cả chuyện hôn nhân của con cái cũng không bám víu nhà quyền thế [Hủ nghĩ mình không phải lão thần của Thái Tổ, mà mưu kế cao thâm, sợ bị nghi ngờ, nên đóng cửa tự giữ mình, bãi triều về nhà không tiếp ai, con cái cưới gả không chọn danh gia vọng tộc], kín đáo hơn ai hết.

Giả Hủ đúng là người thông minh. Giờ đây xem ra, chuyện xuất sắc cả đời của con người thông minh như Giả Hủ chính là thúc đẩy Trương Tú hàng Tào. Chuyện này thực sự có thể nói là trời xui đất khiến, mà Trương Tú hàng cũng đúng lúc.

Trước đó mấy tháng, Viên Thiệu tập kết mười vạn quân tinh nhuệ, tiến thẳng về phía Hứa đô, còn quân đội của Tào Tháo cũng đóng trại ở Quan Độ vào hai tháng trước, một trận chiến quyết định số phận và tương lai của Trung Quốc khi ấy sắp nổ ra.