Tên khoa học: virus Wilt
Nguyên nhân gây bệnh héo khô đầu lá virus Wilt
Triệu chứng có liên quan đến Rệp sáp [Rầy bông] có tên khoa học là Dysmicoccus brevipes.
Sau khi trứng nở, ấu trùng phát triển qua 3 tuổi trong vòng 30 - 40 ngày trước khi thành trùng. Rệp sáp thường sống tập trung ở gốc các lá già và cả trong đất chung quanh rễ. Việc lây lan thường do kiến sống cộng sinh ăn chất bài tiết của rệp, mang rệp sáp từ nơi nà sang nơi khác. Thường khi trên cây có >10 con cái và khoảng 200-300 ấu trùng đủ tuổi mới đủ sức là cây héo rụi, trường hợp nặng có thể có 1000 con/cây.
Triệu chứng gây hại của bệnh héo khô đầu lá virus Wilt
Diễn biến của triệu chứng trên toàn bộ lá có thể chia ra làm 4 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: Trước tiên các lá già đỏ dần lên, sau đó rìa phiến lá cuốn lại về phía mặt dưới lá, đầu lá cong xuống đất.
Bệnh héo khô đầu lá - Giai đoạn 1
+ Giai đoạn 2: Lá không trương nước nữa và chuyển qua màu hồng vàng, các đầu lá chuyển sang màu nâu và khô dần.
Bệnh héo khô đầu lá - Giai đoạn 2
+ Giai đoạn 3: Các lá mọc từ giữa thân lá lần lượt cong xuống, mép lá vàng ra, các lá còn lại chuyển sang màu hồng tía, đầu lá cuốn lại.
Bệnh héo khô đầu lá - Giai đoạn 3
+ Giai đoạn 4: Các đầu lá còn lại cuối cùng cuốn lại và héo khô. Thời gian từ khi bị nhiễm đến lúc xuất hiện triệu chứng thay đổi theo tuổi cây.
Bệnh héo khô đầu lá - Giai đoạn 4
Trung bình từ 2 - 3 tháng đối với cây bị nhiễm ở giai đoạn 5 tháng sau khi trồng và 4 - tháng đối với cây bị nhiễm ở giai đoạn 9 tháng sau khi trồng.
Khi bị nhiễm triệu chứng héo, cây vẫn có thể ra hoa, phát triển trái nhưng trái nhỏ và thường chín héo, phẩm chất kém tháng và nặng hơn trong mùa gốc.
Trên các vùng trồng dứa ở đồng bằng sông Cửu Long, triệu chứng héo thường xảy ra nặng trong mùa nắng [từ tháng 12 dương lịch trở đi]. Dứa vụ gốc thường bị nặng hơn dứa vụ tơ. Nhóm Cayenne bị nhiễm nặng hơn nhóm Queen.
Biện pháp phòng trừ bệnh héo khô đầu lá virus Wilt
- Nên tiến hành phun thuốc khi phát hiện có khoảng < 10 con cái và một số ấu trùng trên cây. Sử dụng các loại thuốc lưu dẫn như zodrin, Bi, Ho tathion, Supracide,... nồng độ 0,2%, phun định kỳ mỗi tháng một lần. Kết hợp bón thêm lân, tưới đủ nước.
- Chọn chồi giống từ cây mẹ khoẻ mạnh không có Rệp sáp và có thể xử lý chồi giống trước khi trồng bằng dung dịch azodrin 0,2% . Các tài liệu hiện nay cho biết, nhóm dứa Tây Ban Nha có khả năng kháng được triệu chứng héo khô đầu lá.
- Diệt trừ kiến bằng cách rải Basudin hay Furadan để tránh lây lan. Làm sạch cỏ trong ruộng [như cỏ tranh, cỏ bàng, cỏ ống,...].
- Sau thu hoạch nên cắt bớt lá trên cây để tránh tạo điều kiện nóng ẩm giúp Rệp sáp phát triển ở mùa tiếp theo. Trường hợp nặng, nên tiêu hủy cây bị nhiễm vì việc trị thường không có hiệu quả kinh tế.
- Trong điều kiện thâm canh, nên có kế hoạch phun thuốc định kỳ [4-5 lần trong suốt chu kỳ inh trưởng của cây], chú ý lần phun cuối cùng trùng vào cuối mùa mưa để hạn chế Rệp sáp phát triển mạnh trong mùa khô tiếp theo.
Nguồn: Giáo trình sâu bệnh hại cây dứa - Bộ NN&PTNT
Bệnh héo khô đầu lá dứa là một trong những bệnh thường gặp ở cây dứa. Bệnh do virus gây lên và thường lây truyền thông qua loài Rệp sáp. Khi cây dứa bị bệnh này, lá cây sẽ héo khô, cây vẫn có thể ra hoa, trái bình thường nhưng chất lượng trái không đảm bảo, đa phần sẽ nhỏ và có triệu chứng chín héo. Vì thế đây là bệnh ảnh hưởng tới chất lượng dứa cũng như năng suất của cây. Hiện nay bệnh héo khô đầu lá dứa chưa có thuốc đặc trị nên để hạn chế tác hại của bệnh bà con cần phải chủ động phòng ngừa. Dưới đây chúng tôi xin chia sẻ một số biện pháp phòng bệnh héo khô đầu lá dứa để bà con có thể tham khảo và áp dụng cho vù mùa của mình.
- Nguyên nhân gây bệnh héo khô đầu lá dứa
- Triệu chứng gây hại của bệnh
- Biện pháp phòng trừ bệnh héo khô đầu lá dứa
Bệnh héo khô đầu lá ở cây dứa có tên khoa học là virus Wilt. Bệnh do virus gây nên. Virus lan truyền từ vụ trước sang vụ sau qua con giống, hoặc thông qua Rệp sáp [chúng chích hút nhựa cây bệnh rồi lây truyền sang cây khỏe].
Sau khi trứng nở, ấu trùng phát triển qua 3 tuổi trong vòng 30 – 40 ngày trước khi thành trùng. Rệp sáp thường sống tập trung ở gốc các lá già và cả trong đất chung quanh rễ.
Việc lây lan thường do kiến sống cộng sinh ăn chất bài tiết của rệp. Mang rệp sáp từ nơi này sang nơi khác. Thường khi trên cây có >10 con cái và khoảng 200-300 ấu trùng đủ tuổi mới đủ sức làm cây héo rụi. Trường hợp nặng có thể có 1000 con/cây.
Triệu chứng gây hại của bệnh
Diễn biến của triệu chứng trên toàn bộ lá có thể chia ra làm 4 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Trước tiên các lá già đỏ dần lên. Sau đó rìa phiến lá cuốn lại về phía mặt dưới lá. Đầu lá cong xuống đất.
- Giai đoạn 2: Lá không trương nước nữa và chuyển qua màu hồng vàng. Các đầu lá chuyển sang màu nâu và khô dần.
- Giai đoạn 3: Các lá mọc từ giữa thân lá lần lượt cong xuống, mép lá vàng ra. Các lá còn lại chuyển sang màu hồng tía, đầu lá cuốn lại.
- Giai đoạn 4: Các đầu lá còn lại cuối cùng cuốn lại và héo khô. Thời gian từ khi bị nhiễm đến lúc xuất hiện triệu chứng thay đổi theo tuổi cây.
Trung bình từ 2 – 3 tháng đối với cây bị nhiễm ở giai đoạn 5 tháng sau khi trồng. Và 4 tháng đối với cây bị nhiễm ở giai đoạn 9 tháng sau khi trồng. Khi bị nhiễm triệu chứng héo, cây vẫn có thể ra hoa, phát triển trái. Nhưng trái nhỏ và thường chín héo, phẩm chất kém tháng và nặng hơn trong mùa gốc.
Trên các vùng trồng dứa ở đồng bằng sông Cửu Long, triệu chứng héo thường xảy ra nặng trong mùa nắng [từ tháng 12 dương lịch trở đi]. Dứa vụ gốc thường bị nặng hơn dứa vụ tơ. Nhóm Cayenne bị nhiễm nặng hơn nhóm Queen.
Biện pháp phòng trừ bệnh héo khô đầu lá dứa
Rệp sáp là tác nhân lây truyền virus từ cây bệnh sang cây khỏe trong cùng một vụ trên cánh đồng. Cứ thế tốc độ lây lan của bệnh ngày càng rộng, bệnh phát triển ngày càng nhanh. Khi cây đã bị nhiễm bệnh thì không có thuốc chữa trị. Vì thế muốn hạn chế tác hại của bệnh chỉ còn cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa là chính. Sau đây là một số biện pháp chủ yếu:
- Chọn chồi giống từ cây mẹ khoẻ mạnh không có Rệp sáp. Và có thể xử lý chồi giống trước khi trồng bằng dung dịch azodrin 0,2% . Các tài liệu hiện nay cho biết, nhóm dứa Tây Ban Nha có khả năng kháng được triệu chứng héo khô đầu lá.
- Diệt trừ kiến bằng cách rải Basudin hay Furadan để tránh lây lan. Làm sạch cỏ trong ruộng [như cỏ tranh, cỏ bàng, cỏ ống,…].
- Sau thu hoạch nên cắt bớt lá trên cây để tránh tạo điều kiện nóng ẩm giúp Rệp sáp phát triển ở mùa tiếp theo. Trường hợp nặng, nên tiêu hủy cây bị nhiễm vì việc trị thường không có hiệu quả kinh tế.
- Trong điều kiện thâm canh, nên có kế hoạch phun thuốc định kỳ [4-5 lần trong suốt chu kỳ inh trưởng của cây], chú ý lần phun cuối cùng trùng vào cuối mùa mưa để hạn chế Rệp sáp phát triển mạnh trong mùa khô tiếp theo. Khi phun thuốc chú ý phun kỹ ở các nách lá, gốc cây vì rệp thường tập trung ở đó.
- Nên tiến hành phun thuốc khi phát hiện có khoảng < 10 con cái và một số ấu trùng trên cây. Sử dụng các loại thuốc lưu dẫn như zodrin, Bi, Ho tathion, Supracide,… nồng độ 0,2%, phun định kỳ mỗi tháng một lần. Kết hợp bón thêm lân, tưới đủ nước.