Vì sao trong câu thơ cuối, nhân vật trữ tình cảm nhận cuộc đời cách mạng “thật là sang”? Câu thơ hé mở điều gì về tâm hồn, lẽ sống của Bác.
NGHĨ VỀ CÂU THƠ “CUỘC ĐỜI CÁCH MẠNG THẬT LÀ SANG” CỦA BÁC
Đọc bài Lưu
NGHĨ VỀ CÂU THƠ “CUỘC ĐỜI CÁCH MẠNG
THẬT LÀ SANG” CỦA BÁC
Hồ Ngọc Hiền
Sau ba mươi năm hoạt động cách mạng ở nước ngoài, tháng 02/1941 Bác Hồ trở về Tổ quốc, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng ở trong nước. Khi đó, Người sống và làm việc ở hang Pác Bó trong một điều kiện hết sức gian khổ nhưng Bác vẫn vui vẻ lạc quan. Trong thời gian này Bác làm rất nhiều bài thơ, trong đó không thể không kể đến bài “Tức cảnh Pác Bó”:
Sáng ra bờ suối tối vào hang,
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng,
Cuộn đời cách mạng thật là sang.
Qua bốn câu thơ ta thấy Bác sống và làm việc hết sức khó khăn, gian khổ. Nơi ở chỉ là hang, thức ăn chỉ là cháo bẹ [ở đây là cháo bắp], rau măng [măng rừng], làm việc trên một bàn đá chông chênh. Thế vẫn chưa là đủ. Theo lời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp kể lại: Những khi trời mưa rất to, rắn rết chui vào chỗ nằm. Có buổi sáng Bác thức dậy thấy một con rắn rất lớn khoanh tròn cạnh người. Bác thường xuyên bị sốt rét. Có thời gian chuyển vào núi đá trên khu đồng bào Mán trắng, gạo cũng không có, Bác cũng như các anh khác phải ăn toàn cháo bẹ hàng tháng trời. Trong hoàn cảnh ấy Bác vẫn thấy “Cuộc đời cách mạng thật là sang”, thấy mình không nghèo khổ, thiếu thốn mà là giàu có, dư thừa, sang trọng. Vậy cái sang của Bác là ở đâu? Sang của Bác là niềm vui, niềm tin. Sang ở Bác luôn sẵn có vui với núi rừng, được sống hoà hợp cùng thiên nhiên, cây cỏ. Sang vì được cứu dân, cứu nước là niềm vui, là lẽ sống, là lí tưởng của mình. Sang vì niềm tin vào tương lai cách mạng và công cuộc giải phóng dân tộc. Sang vì đơn giản đó là cuộc sống đầy ý nghĩa của người làm cách mạng, cuộc đời cách mạng rất sang trọng, cao quí.
Qua nội dung bài thơ trên của Bác, trong bất cứ hoàn cảnh nào, dù có rất nhiều khó khăn, Bác cũng sống rất lạc quan, tuyệt đối tin tưởng vào tương lai tươi sáng. Hôm nay chúng ta học và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách của Bác: Hãy nghĩ về chữ “sang” là niềm vui vì được sống cùng với học sinh thân yêu! Ngày ngày được nghe các em đón chào “Em chào thầy! Em chào cô!”. Cái “sang” của niềm vui vì được xã hội quý mến. Hãy nghĩ về chữ “sang” trong niềm vui được phục vụ quê hương, đất nước, phục vụ nhân dân, được đào tạo ra những chủ nhân tương lai của đất nước. Cái “sang” trong niềm tin vào công tác giáo dục thế hệ trẻ tương lai. Hãy để cho niềm lạc quan trở thành sức mạnh tinh thần vượt qua mọi khó khăn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ./.
Tổng số điểm của bài viết là: 37 trong 9 đánh giá
Click để đánh giá bài viết
Soạn Ngữ Văn 8: Tức cảnh Pác Bó
Bùi Thị Trang
Bài Kiểm Tra //baikiemtra.com/uploads/bai-kiem-tra-logo.png
Thứ tư - 15/03/2017 11:45
- In ra
Câu 1. Bài thơ thuộc thể thơ gì? Hãy kể tên một số bài thơ cùng thể thơ này mà em đã học.
Câu 2. Nhận xét chung về giọng điệu của bài thơ. Tâm trạng của Bác Hồ ở Pác Bó được biểu hiện như thế nào qua bài thơ? Vì sao Bác cảm thấy cuộc sống gian khổ đó “thật là sang”?
Câu 3. Qua bài thơ, có thể thấy rõ Bác Hồ cảm thấy vui thích, thoải mái khi sống giữa thiên nhiên. Nguyễn Trãi cũng từng ca ngợi “thú lâm tuyền” trong bài Côn Sơn ca. Hãy cho biết “thú lâm tuyền” ở Nguyễn Trãi và Bác Hồ có gì giống nhau và khác nhau?
I. KIẾN THỨC CẦN NHỚ
- Về hoàn cảnh sáng tác: tháng 2/1941, sau 30 năm bôn ba hoạt động cách mạng ở nước ngoài, Bác Hồ trở về Tổ quốc, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng trong nước. Người sống và làm việc trong hoàn cảnh hết sức gian khổ: ở trong hang Pác Bó, một hang núi nhỏ sát biên giới Việt - Trung [thuộc huyện Hà Quảng - tỉnh Cao Bằng]; thường ăn cháo ngô măng rừng thay cơm; bàn làm việc là một phiến đá bên bờ suối cạnh hang [được Người đặt tên là suối Lê-nin].
- Về bài thơ: Tức cảnh Pác Bó là bài thơ tứ tuyệt, bình dị pha giọng vui đùa, cho thấy tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác Hồ trong cuộc sống cách mạng đầy gian khổ ở Pác Bó. Với người, làm cách mạng và sống hoà hợp với thiên nhiên là một niềm vui lớn.
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
Câu 1. Bài thơ thuộc thể thơ gì? Hãy kể tên một số bài thơ cùng thể thơ này mà em đã học.
+ Bài thơ thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt [bốn câu bảy chừ], đường luật.
+ Những bài thơ cùng thể loại này mà ta đã học: Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương, Hồi hương ngân thư của Hạ Tư Chương, Tĩnh dạ tứ của Lý Bạch.
Câu 2. Nhận xét chung về giọng điệu của bài thơ. Tâm trạng của Bác Hồ ở Pác Bó được biểu hiện như thế nào qua bài thơ? Vì sao Bác cảm thấy cuộc sống gian khổ đó “thật là sang”?
+ Giọng điệu bài thơ: bài thơ viết vào thời kì Bác Hồ sống và làm việc trong điều kiện hết sức khó khăn gian khổ nhưng bài thơ lại có giọng điệu đùa vui hóm hỉnh.
Sự thư thái của tâm hồn, một nụ cười hài hước.
+ Cảnh sống và tinh thần của Bác:
- Cảnh sống:
Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Đây là thời kì Bác đang hoạt động cách mạng ở Pác Bó năm 1941. Lúc này đất nước ta chưa giành được độc lập, thực dân Pháp khủng bố gắt gao những người hoạt động Cách mạng. Những người Cách mạng phải vào hoạt động bí mật ở những nơi vùng rừng hoang vu để tránh tai mắt của giặc.
Câu thơ có sự đối xứng giữa hai khoảng thời gian và hai hành động trái ngược nhau: sáng ra - tối vào. Những địa điểm được nhắc đến là những địa điểm ở chốn lâm tuyền: suối - hang, con người như đang ẩn mình vào thiên nhiên nhịp sống đều đặn ung dung tự tại.
-Ăn uống:
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
• Nhịp thơ thay đổi từ 4/3 ở câu thơ trên chuyển thành 2/2/3.
• Cháo bẹ [cháo ngô] rau măng những thức ăn rất đạm bạc đơn sơ, bữa ăn hằng ngày của vị lãnh tụ đứng đầu đất nước. Câu thơ có hai cách hiểu, cách thứ nhất: cháo bẹ, rau măng lúc nào cũng có, lúc nào cũng sẵn sàng. Cách hiểu thứ hai: dù phải ăn cháo bẹ, rau măng nhưng tinh thần vẫn luôn sẵn sàng, vẫn luôn hài lòng với cuộc sống, coi gian khổ nhẹ nhàng như không.
- Tinh thần làm việc:
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
“Bàn” nói cho sang vậy thôi, đây là những tảng đá núi do thiên nhiên bào mòn được kê làm bàn rất gồ ghề chông chênh. Đó là sự thiếu thốn về phương tiện tối thiểu nhất để làm việc trong hoàn cảnh thực tế.
Câu thơ gợi nên sự đối lập, đối lập giữa nơi ở gò bó tù túng, hoang vu hang núi, phương tiện và điều kiện làm việc thiếu thốn, đã ăn uống kham khổ quá đạm bạc cháo bẹ rau măng với tính chất của công việc vô cùng trọng đại dịch sử Đảng, để chèo lái con thuyền cách mạng. Dịch lịch sử Đảng Cộng sản Liên Xô để làm cơ sở cho bước đi của cách mạng Việt Nam, hay chính Bác đang viết nên những trang sử vàng cho dân tộc.
- Cuộc sống gian khổ thật là sang
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
Câu thơ đưa ra một kết luận bất ngờ, cuộc sống cực khổ thiếu thốn vậy mà lại gọi sang. Vậy nên hiểu chữ sang ở đây như thế nào?
Sang ở đây là nói về đời sống tinh thần, ung dung tự tại thoải mái, niềm hạnh phúc khi làm công việc có ý nghĩa đem lại lợi ích cho dân tộc, cho đất nước.
Đằng sau câu thơ là tinh thần lạc quan cách mạng là nụ cười đùa vui hóm hỉnh của Bác.
Câu 3. Qua bài thơ, có thể thấy rõ Bác Hồ cảm thấy vui thích, thoải mái khi sống giữa thiên nhiên. Nguyễn Trãi cũng từng ca ngợi “thú lâm tuyền” trong bài Côn Sơn ca. Hãy cho biết “thú lâm tuyền” ở Nguyễn Trãi và Bác Hồ có gì giống nhau và khác nhau?
Sự giống nhau và khác nhau giữa thú lâm tuyền của Nguyễn Trãi và Bác Hồ
+ Giống nhau:
Cảnh sống của Nguyễn Trãi ở Côn Sơn
Côn Sơn nước chảy rỉ rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai.
Côn Sơn có đá rêu phơi
Ta ngồi trên đá như ngồi đệm êm.
[Côn Sơn ca]
Cả Nguyễn Trãi và Bác Hồ thể hiện sự gắn bó chan hoà với thiên nhiên, với phong cách sống ung dung tự tại, coi thường cuộc sống vật chất, chú trọng sự cao sang về đời sống tinh thần.
+ Khác nhau:
- Nguyễn Trãi tìm về thú lâm tuyền là vì cuộc đời nhiễu nhương từ bỏ công danh phú quý, lánh đục về trong để giữ mình cho trong sạch, nhưng quay lưng lại với cõi đời dơ bẩn - là một ẩn sĩ.
- Bác về tìm đến chốn lâm tuyền là để hoạt động cách mạng tìm cách cứu dân tộc cứu đất nước ra khỏi vòng nô lệ lầm than - Bác là một chiến sĩ.
©Bản quyền thuộc vềBài kiểm tra.Ghi rõ nguồn Bài kiểm tra.com khi sao chép nội dung này.