Lý thuyết Trào lưu cải cách Duy Tân ở Việt Nam nửa cuối thế kỉ XIX
I. Tình hình việt nam nửa cuối thế kỉ XIX
Vào những năm 60 của thế kỉ XIX:
- Thực dân Pháp ráo riết mở rộng cuộc chiến tranh xâm lược Nam Kì, chuẩn bị tấn công đánh chiếm cả nước ta.
- Triều đình Huế vẫn tiếp tục thực hiện chính sách nội trị, ngoại giao lỗi thời, lạc hậu.
=> Việt Nam rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng. Cụ thể:
+ Chính trị: bộ máy chính quyền mục mát từ trung ương đến địa phương
+ Kinh tế: nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp đình trệ, tài chính cạn kiệt.
+ Xã hội: đời sống nhân dân khốn khổ, mâu thuẫn dân tộc và mâu thuẫn giai cấp ngày càng gay gắt.
=> Tình hình trên làm cho các cuộc khởi nghĩa của nông dân lại tiếp tục bùng nổ dữ dội trong những năm cuối thế kỉ XIX.
=> CÁC TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN RA ĐỜI.
II. Những đề nghị cải cách ở việt nam vào nửa cuối thế kỉ XIX
1. Hoàn cảnh
- Đất nước ngày càng nguy khốn.
- Xuất phát từ lòng yêu nước thương dân.
=> Một số quan lại, sĩ phu yêu nước thức thời đã mạnh dạn đưa ra những đề nghị, yêu cầu đổi mới công việc nội trị, ngoại giao, kinh tế, văn hóa,.... của nhà nước phong kiến.
*Bảng nội dung của các đề nghị cải cách ở Việt Nam vào nửa cuối thế kỉ XIX
III. Kết cục của các đề nghị cải cách
* Kết cục: không thực hiện được
Vì: Tính chất lẻ tẻ, rời rạc, chưa xuất phát từ cơ sở bên trong. Nhà Nguyễn bảo thủ.
*Ý nghĩa:
- Đã gây được tiếng vang lớn, dám tấn công vào những tư tưởng bảo thủ.
- Phản ánh trình độ nhận thức của người Việt Nam hiểu biết thức thời.
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Lịch sử lớp 8 - Xem ngay
Cuộc Duy tân Minh Trị là cuộc cải cách đã làm thay đổi bộ mặt của đất nước Nhật Bản, đưa nước này phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa. Vậy Tại sao nói cuộc Duy Tân Minh Trị có ý nghĩa như một cuộc cách mạng tư sản?
Chúng tôi sẽ giúp quý bạn đọc giải đáp câu hỏi này thông qua bài viết Tại sao nói cuộc Duy Tân Minh Trị có ý nghĩa như một cuộc cách mạng tư sản?
Hoàn cảnh cuộc Duy tân Minh Trị
Hoàn cảnh dẫn đến cuộc Duy Tân Minh Trị như sau:
+ Vào thời kỳ giữa thế kỷ XIX, tình trạng khủng hoảng diễn ra nghiêm trọng về mọi mặt từ kinh tế, xã hội đến chính trị. Chế độ phong kiến của Nhật Bản đã chính thức bế tắc và lạc hậu trước quá trình xâm nhập mạnh mẽ của thực dân châu Âu. Trước hoàn cảnh bế tắc đó Nhật Bản đã dường như bất lực trước sự đàn áp của các nước thực dân.
+ Trong khoảng thời gian này, ngành công thương nghiệp phát triển mạnh mẽ đã làm nảy sinh các giai cấp mới. Giai cấp thương nhân xuất hiện, đặc biệt các thương nhân ở Osaca hay các Daimyo tây nam buôn bán thường xuyên với nước ngoài.
+ Sự đối lập của nền kinh tế lạc hậu kiểu cũ ShoGun với các Daimyo địa chủ miền Bắc. Bên cạnh đó, nông dân lại chiếm đến 80% là những người có thân phận thấp kém, luôn bị tầng lớp địa chủ chèn ép khiến đời sống khốn khó.
Nội dung của cuộc Duy Tân Minh Trị
Tháng 1/1868, sau khi lên ngôi, Thiên hoàng Minh Trị đã thực hiện một loạt cải cách tiến bộ nhằm đưa Nhật Bản thoát khỏi tình trạng một nước phong kiến lạc hậu. Cuộc Duy tân Minh Trị được tiến hành trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, quân sự, văn hóa – giáo dục. Cụ thể nội dung cải cách đối với từng lĩnh vực được tiến hành như sau:
+ Về chính trị: Thủ tiêu chế độ Mạc phủ, thành lập chính phủ mới; trong đó đại biểu của tầng lớp quý tộc tư sản hóa đóng vai trò quan trọng. Thực hiện “phế phiên, lập huyện” để xóa quyền lực của các đại danh, bãi bỏ hệ thống lãnh địa và danh hiệu của các đại danh. Đồng thời tuyên bố “tứ dân bình đẳng”.Năm 1889, Hiến pháp mới được ban hành quy định Nhật Bản là một quốc gia quân chủ lập hiến.
+ Về kinh tế: Triều đình ban bố quyền tự do buôn bán [kể cả ruộng đất] và đi lại. Thiết lập chế độ tiền tệ thống nhất là đồng Yên. Xây dựng cơ sở hạ tầng đặc biệt là đường sắt và phát triển chủ nghĩa tư bản đến tận các vùng nông thôn.
+ Về quân sự: Quân đội được tổ chức và huấn luyện theo kiểu phương Tây, thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự thay cho chế độ trưng binh. Lục quân theo mô hình Lục quân Đức.Hải quân theo mô hình Hải quân Anh. Các công xưởng và nhà máy vũ khí theo mô hình công binh Pháp. Công nghiệp đóng tàu chiến được chú trọng, tăng cường mua và sản xuất vũ khí, đạn dược. Mời các giảng viên quân sự nước ngoài về để giảng dạy và đưa các sinh viên sĩ quan đến một số nước như Anh, Pháp học tập.
+ Về giáo dục
Đưa những thành tựu khoa học khoa học – kỹ thuật vào giảng dạy và thi hành chính sách giáo dục bắt buộc. Chú trọng đưa nội dung khoa học – kĩ thuật vào giảng dạy.Chất lượng dạy học cũng như chương trình chịu ảnh hưởng Hoa Kỳ và Phương Tây về nhiều mặt. Cử học sinh giỏi đi du học ở các nước phương Tây,
Với những nội dung đúng đắn trên tất cả các lĩnh vực, cuộc cải cách Minh Trị đã làm thay đổi bộ mặt của Nhật Bản, đưa quốc gia này phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa. Cuộc Duy tân Minh Trị có ý nghĩa như một cuộc cách mạng tư sản.
Ý nghĩa của cuộc Duy Tân Minh Trị
+ Cuộc cải cách Minh Trị đã đưa Nhật Bản phát triển theo mô hình của các nước tư bản. Tuy nhiên không do giai cấp tư sản lãnh đạo, không triệt để xóa bỏ sự thống trị của giai cấp địa chủ phong kiến. Cho nên có thể gọi đây là một cuộc cách mạng tư sản không triệt để. Nó chưa phải là một cuộc cách mạng tư sản nhưng có ý nghĩa như một cuộc cách mạng tư sản.
+ Cuộc Duy tân Minh Trị đã giúp Nhật Bản phát triển nhanh chóng. Từ một quốc gia phong kiến lạc hậu trở thành một nước tư bản công nghiệp. Cuộc cải cách tuy không lật đổ hoàn toàn sự thống trị của giai cấp phong kiến, nhưng đã xóa bỏ những tàn dư của giai cấp phong kiến, tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
+ Cuộc Duy tân Minh Trị cũng giúp Nhật Bản tránh khỏi nguy cơ bị xâm lược từ nước đế quốc, thực dân phương Tây.
Cuộc Duy tân Minh Trị có ý nghĩa như một cuộc cách mạng tư sản bởi vì nó mang những đặc điểm như một cuộc cách mạng tư sản. Cụ thể các đặc điểm đó như sau:
+ Mục đích nhằm lật đổ sự thống trị của giai cấp phong kiến. Thiết lập nền chuyên chính tư sản, tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
+ Lực lượng lãnh đạo là tầng lớp trên [Thiên Hoàng] cùng với tầng lớp quý tộc tư sản hóa.
+ Động lực cách mạng được ủng hộ bởi đông đảo quần chúng nhân dân.
+ Kết quả là nền thống trị của giai cấp tư sản được thiết lập, chủ nghĩa tư bản hình thành và phát triển mạnh mẽ.
Trên đây là nội dung bài viết về Tại sao nói cuộc Duy Tân Minh Trị có ý nghĩa như một cuộc cách mạng tư sản? Chúng tôi hi vọng rằng những chia sẻ từ bài viết sẽ hữu ích và giúp quý bạn đọc hiểu rõ được nội dung này.
- Tích cực: các đề nghị cải cách này đều đáp ứng phần nào yêu cầu của nước ta lúc đó.
- Hạn chế:
- Các đề nghị cải cách mang tính chất lẻ tẻ, rời rạc, chưa xuất phát từ những cơ sở bên trong, chưa giải quyết được mâu thuẫn chủ yếu của xã hội Việt Nam lúc đó.
- Kết cục: các đề nghị, cải cách đã không được thực hiện, do sự bảo thủ của triều Nguyễn.
- Ý nghĩa
- Gây được tiếng vang lớn, tấn công vào những tư tưởng bảo thủ của triều Nguyễn.
- Phản ánh trình độ nhận thức mới của những người Việt Nam hiểu biết, thức thời
- Chuẩn bị cho sự ra đời phong trào Duy Tân ở Việt Nam vào đầu thế kỉ XX.
- Cái tôi độc đáo của Tản Đà trong bài Hầu Trời
- Bài văn Cảm nghĩ về đêm trăng trung thu
- Ghi nhận ban đầu, ghi nhận sau ban đầu và dừng ghi nhận nợ phải trả tài chính
- Bác thợ cả Pfriem
- Tưởng tượng và kể lại cảnh Lão Hạc bán Chó
- Soạn bài Các phương châm hội thoại
- Cây tre trăm đốt
READ: Hãy nêu những chính sách bóc lột kinh tế của Pháp trong giai đoạn 1919 -1929? Hậu quả của những chính sách đó đối với kinh tế xã hội Việt Nam đầu thế kỉ XX?
Đánh giá SAO
[Tổng: 11 Trung bình: 4.2]