5 vấn đề sức khỏe tâm thần hàng đầu năm 2022

Khi nói đến bệnh “Tâm thần” mọi người thường hình dung đến hình ảnh những người xấu xí, bẩn thỉu, quái dị, hành động kỳ quặc, kêu la, cởi bỏ quần áo, tính khí bất thường, có hành vi không giống ai… 

Theo các bác sĩ chuyên khoa tâm thần, chính những định kiến sai lầm khiến nhiều người hiểu sai về bệnh “Tâm thần”, làm người bệnh mất đi cơ hội được thăm khám và điều trị kịp thời, hiệu quả.  

Theo thống kê gần đây của Viện sức khoẻ tâm thần Quốc Gia thì tỷ lệ người Việt Nam có khả năng mắc bệnh tâm thần một lần trong đời là 15 - 20% dân số. 

Bệnh tâm thần rất phổ biến trong cộng đồng. Trầm cảm chiếm tới 6% dân số, các rối loạn lo âu hơn 10%, tâm thần phân liệt 1%, rối loạn cảm xúc lưỡng cực chiếm 1%, nghiện rượu, ma túy, game online đang gia tăng mạnh mẽ ..

Với những trao đổi cùng bác sĩ Trần Thị Hồng Thu Bookingcare gửi tới bạn đọc những thông tin chính xác nhất về những bệnh tâm thần thường gặp. 

THÔNG TIN TIẾN SĨ, BÁC SĨ TRẦN THỊ HỒNG THU

• Bác sĩ Chuyên khoa Tâm thần
• Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương (từ 2016 - nay)
• Nguyên Trưởng khoa Lâm sàng, Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương (2012 - 2016)
• Nguyên là bác sĩ điều trị tại Bệnh viện Tâm thần Hà Nội (1993 - 1999)

Xem thêm Clip: 

Bệnh tâm thần không trừ một ai

• Thời lượng: 03 phút 10 giây
• Thực hiện: Đài TH VTC1

Những ảnh hưởng tâm thần “thời COVID-19”

Theo PGS.TS. Bùi Quang Huy (Chủ nhiệm Khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân y 103) tựu chung có hai cách chính tác động tới sức khỏe tâm thần do đại dịch COVID-19, đó là tác động trực tiếp và tác động gián tiếp.

Ảnh hưởng trực tiếp

Dich COVID-19 tác động đến người ở vùng dịch, người bị cách ly và toàn xã hội theo các mức độ khác nhau, trên nguyên tắc ai càng “gần” virus hơn thì người đó càng bị ảnh hưởng nặng nề hơn.

Tác động gián tiếp

Rối loạn tâm thần do COVID-19 rất đa dạng và phong phú, hay gặp nhất là trầm cảm và lo âu lan tỏa.

Các hậu quả do đại dịch gây ra như bị nghỉ việc, mất thu nhập, đóng cửa hàng, cấm đi lại, kinh tế suy thoái... dẫn đến các căng thẳng vượt quá mức chịu đựng của người bình thường.

Các ảnh hưởng dù là trực tiếp hay gián tiếp đều có thể mạnh mẽ, thậm chí dẫn đến các rối loạn tâm thần.

Trầm cảm

Bệnh nhân trầm cảm mất hết các hứng thú và sở thích của mình, nét mặt luôn âu sầu hoặc cau có, luôn than phiền mệt mỏi, mất năng lượng.

Người trầm cảm ăn mất ngon, sút cân, ngủ rất ít, hay buồn vô cớ, chán nản, bi quan về đại dịch COVID-19 nói chung, về số phận của mình nói riêng.

Bệnh nhân hay lo lắng về những việc không đâu, hoạt động chậm chạp hẳn, rất khó quyết định cả với những việc rất đơn giản. Có nhiều bệnh nhân sẽ có những ý nghĩ tiêu cực như cho rằng tình trạng sức khỏe của mình xấu thế thì sẽ chết mất.

Tệ hơn, bệnh nhân còn mong muốn mình chết đi cho nhẹ nợ hoặc có hành vi tự sát.

Lo âu lan tỏa

Bệnh nhân lo lắng quá mức, không thể kiểm soát. Bệnh nhân lo lắng về bất cứ chủ đề gì như bao giờ đại dịch đi qua, bao nhiêu người đã lây nhiễm, số người chết... Bệnh nhân biết các lo lắng đó là vô lý và quá mức nhưng không sao kiểm soát được.

Bệnh nhân lo lắng suốt cả ngày, từ lúc thức dậy cho đến khi ngủ. Tình trạng lo lắng căng thẳng của bệnh nhân sẽ nhanh chóng ảnh hưởng tiêu cực tới tất cả các khía cạnh của cuộc sống.

Ngoài ra, trong đại dịch Covid-19 này, nhiều vấn đề sức khỏe tâm thần khác cũng tăng lên do những tác động trực tiếp hoặc gián tiếp như căng thẳng -stress, mất ngủ - rối loạn giấc ngủ, đau đầu, suy nhược thần kinh, rối loạn nhịp thức - ngủ...

Ngoài những rối loạn tâm thần thời Covid-19 nói trên thì trên thực tế, theo bảng phân loại bệnh quốc tế về các rối loạn tâm thần và hành vi do Tổ chức y tế thế giới, hiện nay có hơn 300 các loại rối loạn thâm thần. 

Vậy chúng ta cùng tìm hiểu bệnh tâm thần là gì theo tổng hợp từ các nguồn tin cậy nhé.

1. Bệnh tâm thần là gì?

Bệnh tâm thần là bệnh do rối loạn hoạt động não bộ gây nên những biến đổi bất thường về lời nói, ý tưởng, hành vi, tác phong, tình cảm...

Bệnh tâm thần điển hình bao gồm trầm cảm, rối loạn lo âu, tâm thần phân liệt, rối loạn ăn uống và hành vi gây nghiện.

Vấn đề sức khỏe tâm thần được gọi là bệnh tâm thần khi các dấu hiệu và triệu chứng bệnh thường xuyên gây căng thẳng, ảnh hưởng đến hoạt động sống hàng ngày.

Trong hầu hết trường hợp, triệu chứng bệnh tâm thần có thể được điều trị hiệu quả bằng sự kết hợp của thuốc và tư vấn tâm lý.

Các triệu chứng tâm thần

Triệu chứng bệnh tâm thần có thể ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi. Tuy nhiên, các triệu chứng rối loạn sức khỏe tâm thần có thể xuất hiện dưới dạng bệnh lý về thể chất.

• Bất thường suy nghĩ, hành vi và cảm xúc
• Cảm thấy buồn
• Nhầm lẫn tư duy
• Quá sợ hãi hoặc lo lắng
• Xa lánh bạn bè và các hoạt động
• Vấn đề ngủ
• Tách rời khỏi thực tại (ảo tưởng) hoặc ảo giác
• Không có khả năng đối phó với vấn đề hàng ngày hoặc căng thẳng
• Rượu hoặc lạm dụng ma túy
• Thay đổi đáng kể trong thói quen ăn uống
• Tình dục thay đổi
• Quá tức giận, thù địch hoặc bạo lực
• Suy nghĩ tự sát

Dấu hiệu thể chất của bệnh tâm thần có thể bao gồm

• Mệt mỏi
• Đau lưng
• Đau ngực
• Rối loạn tiêu hóa
• Khô miệng
• Nhức đầu
• Ra mồ hôi
• Tăng hoặc giảm cân
• Tim đập nhanh
• Chóng mặt

Một số nguyên nhân thường gặp của bệnh tâm thần

• Nguyên nhân thực thể

• Do tổn thương trực tiếp tại não: Viêm não, viêm màng não,...
• Nhiễm độc thần kinh do thuốc ngủ, do rượu
• Chấn thương sọ não
• Những bệnh ở não:U não, tai biến mạch máu não, áp xe não,...
• Những bệnh ảnh hưởng đến hoạt động của não: cường giáp, nhược giáp, suy thận mãn tính,...

• Nguyên nhân tâm lý: Áp lực công việc, học tập,...
• Cấu tạo thể chất bất thường và phát triển tâm thần bệnh lý
• Bệnh tâm thần nội sinh không rõ nguyên nhân 

Các loại bệnh tâm thần thường gặp

1. Tâm thần phân liệt

Bệnh tâm thần phân liệt là một trong những loại bệnh tâm thần nặng, tỷ lệ mắc bệnh là 1/100.

Bệnh tâm thần phân liệt có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau nhưng đều có đặc điểm chung là ảnh hưởng đến các hoạt động tinh thần, nếu bệnh kéo dài không thuyên giảm có thể làm thay đổi nhân cách của bệnh nhân.

Những triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân tâm thần phân liệt bao gồm.

• Hoang tưởng
• Ảo thanh
• Rối loạn khả năng suy nghĩ
• Giảm sự biểu lộ tình cảm và cách ly xã hội

2. Rối loạn trầm cảm

Người mắc trầm cảm thường có những nỗi buồn sâu sắc và họ không thể tự vượt qua .
Trầm cảm là một rối loạn tâm thần thường gặp, xuất hiện với nhiều triệu chứng hay gặp nhất đó là buồn bã một cách sâu sắc.

Một số triệu chứng khác bao gồm.

• Sụt cân
• Mất ngủ
• Dễ tức giận
• Khó khăn khi suy nghĩ
• Mất tập trung
• Cảm thấy tội lỗi, vô giá trị

Người mắc chứng trầm cảm luôn cảm thấy mất hy vọng, mệt mỏi, không có gì khiến bệnh nhân hứng thú và thường suy nghĩ đến cái chết.

3. Rối loạn cảm xúc lưỡng cực

Rối loạn cảm xúc lưỡng cực là một rối loạn mà cảm xúc của người bệnh thường thay đổi tâm trạng từ trầm buồn sang hưng phấn hoặc ngược lại.

Cũng có những lúc khí sắc bệnh nhân bình thường. Những triệu chứng trong giai đoạn trầm cảm giống với chứng rối loạn trầm cảm.

Đối với giai đoạn hưng phấn, người bệnh thường vui vẻ quá mức, cảm giác mình là nhất, tăng hoạt động và hoang tưởng tự cao.

Những hành vi nguy cơ cao như tiêu tiền hoang phí, lái xe không cẩn thận,... không kiểm soát được những hành động, nhịp độ suy nghĩ hoặc nói chuyện và dễ lên cơn giận dữ bất ngờ.

4. Chứng chán ăn tâm thần

Chán ăn tâm thần là một loại rối loạn tâm thần được thể hiện dưới dạng rối loạn ăn uống

Chán ăn tâm thần là một loại rối loạn tâm thần được thể hiện dưới dạng rối loạn ăn uống.

Bệnh có đặc điểm là bệnh nhân từ chối duy trì một trọng lượng cơ thể bình thường tối thiểu, rất sợ tăng cân và có nhận thức sai lầm về trọng lượng hay hình dáng cơ thể bản thân.

Chứng chán ăn tâm thần thường xảy ra ở nữ giới với tỷ lệ gấp 10-20 lần so với nam giới.

5. Rối loạn ám ảnh cưỡng chế

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế là một loại rối loạn lo âu có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng chủ yếu bắt đầu trong thời kỳ thơ ấu. Bệnh gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống gia đình, xã hội và công việc hay vấn đề học tập của người bệnh.

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế có triệu chứng ám ảnh hoặc xung động, một số trường hợp có thể bị cả hai triệu chứng cùng lúc.

Ám ảnh:

Là các ý nghĩ xuất hiện ngoài ý muốn, lặp đi lặp lại và xâm chiếm toàn bộ suy nghĩ của bệnh nhân. Điều này khiến cho họ luôn cảm thấy lo âu hoặc bực bội.

Xung động:

Là nhu cầu thúc giục cần phải làm một điều gì đó, thường nhằm mục đích giảm sự lo âu do ám ảnh gây ra. Hành vi xung động thường có tính chất lặp lại nhiều lần, luôn tuân theo một thứ tự nào đó và thường là hành vi có ý thức.

Bệnh nhân mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế hiểu rất rõ những lo lắng, ám ảnh của mình là vô lý những không thể làm khác đi được

6. Rối loạn ám sợ

Rối loạn ám sợ là toàn bộ các phản ứng tâm lý và cơ thể do một đối tượng hay hoàn cảnh gây sợ gây ra.

Đối tượng gây sợ có thể là một con vật cụ thể như rắn, nhện, côn trùng,... hoặc là một hoàn cảnh xã hội như khi phải nói chuyện trước đám đông, khi trong thang máy, khi đi trên máy bay hoặc trong xe bus,...

Rối loạn ám sợ làm cho bệnh nhân sợ hãi và tránh những công việc có thể gây ra phản ứng sợ hãi, dẫn tới hậu quả làm giảm hiệu suất trong công việc và các mối quan hệ xã hội.

Những đặc điểm của chứng rối loạn ám sợ bao gồm:

• Cảm thấy một nỗi sợ hãi xảy ra bất ngờ
• Sợ khi đang ở trong một tình huống không gây hại.
• Phản ứng sợ hãi xuất hiện đều là tự động và không thể kiểm soát được. Bệnh nhân hoàn toàn nhận thức rằng nỗi sợ hãi này là quá mức và vô lý.

Ngoài ra, các phản ứng cơ thể sẽ xuất hiện kèm theo như:

• Nhịp tim nhanh
• Thở hụt hơi hoặc cảm giác nghẹt thở
• Run rẩy
• Toát mồ hôi
• Buồn nôn
• Cảm giác khó chịu trong bụng
• Chóng mặt

7. Rối loạn lo âu lan tỏa

Rối loạn lo âu lan tỏa có đặc điểm là bệnh nhân luôn cảm thấy lo âu và căng thẳng quá mức hoặc không thực tế về những vấn đề trong cuộc sống.

Bệnh nhân luôn cảm thấy lo sợ như: sợ hết tiền, sợ mình hoặc người thân sắp bị bệnh, bị tai nạn hay gặp chuyện không may.

Ngoài ra bệnh nhân thường có cảm giác căng thẳng, bồn chồn, bất an, run, nhức đầu, dễ mệt mỏi, khó tập trung chú ý, khó ngủ,...

Đa số bệnh nhân rối loạn lo âu lan tỏa thường kết hợp với những rối loạn tâm thần khác. Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn nam giới gấp 2 lần. Thường chỉ có 1/3 trường hợp đi khám chuyên khoa tâm thần, số còn lại điều trị ở các bác sĩ đa khoa, tim mạch,...

8. Rối loạn tâm thần do rượu hoặc ma túy

Rối loạn tâm thần do rượu, ma túy là hậu quả của lạm dụng rượu và các chất gây nghiện. 

Rối loạn tâm thần do rượu, ma túy là hậu quả của lạm dụng rượu và các chất gây nghiện.

Hiện nay, vấn đề này đang ngày càng nổi bật và khó giải quyết. Những người lạm dụng rượu, ma túy hay các chất gây nghiện khác thường không kiểm soát được hành vi, và họ sẽ cần dùng liên tục mỗi ngày với liều lượng ngày càng cao.

Nếu không sử dụng thì những bệnh nhân này thường không thể làm việc bình thường, kèm theo đó là xuất hiện những triệu chứng khác như:

• Do rượu: Mạch nhanh, đổ mồ hôi, run tay, kích động, lo âu và co giật,...
• Do ma túy: Nôn, chảy nước mắt, nước mũi, dựng lông, đau nhức bắp thịt, toát mồ hôi, tiêu chảy, ngáp, giãn đồng tử,...

Khi cho họ sử dụng trở lại rượu hay các chất gây nghiện thì những triệu chứng này sẽ biến mất.

Khi thời gian sử dụng lâu, họ có thể mắc thêm nhiều loại rối loạn tâm thần khác như:

• Sa sút tâm thần
• Rối loạn trí nhớ
• Loạn thần
• Rối loạn khí sắc
• Rối loạn lo âu
• Rối loạn giấc ngủ

9. Chậm phát triển trí tuệ

Chậm phát triển trí tuệ là một tình trạng bệnh lý với đặc điểm là khả năng trí tuệ chung của bệnh nhân thấp hơn mức bình thường một cách rõ rệt.

Cùng với đó là giảm khả năng thích nghi như khả năng tự lập, khả năng thực hiện các trách nhiệm của xã hội tương ứng với độ tuổi.

Chậm phát triển trí tuệ khởi phát bệnh trước tuổi 18. Nguyên nhân dẫn tới chậm phát triển trí tuệ rất đa dạng như di truyền, mẹ bị nhiễm trùng hoặc suy dinh dưỡng khi mang thai, sinh non, sinh hút hoặc trẻ bị ngạt lúc sinh, viêm màng não, viêm não, hay sốt cao co giật nhiều lần khi trẻ còn bé...

Khả năng trí tuệ chung được xác định bằng các thang đo lường trí tuệ, kết quả là thương số thông minh (IQ) có giá trị trung bình là 100. Nếu kết quả cho ra chỉ số IQ nhỏ hơn 70 thì có thể được xem như chậm phát triển trí tuệ.

Chậm phát triển trí tuệ được chia ra thành 4 mức độ:

• Nhẹ: IQ từ 50 – 69, chiếm 85% các trường hợp
• Trung bình: IQ từ 35 – 49, chiếm 10% các trường hợp
• Nặng: IQ từ 20 – 34, chiếm 3 - 4% các trường hợp
• Nghiêm trọng: IQ thấp hơn 20, chiếm 1 -2% các trường hợp.

10. Rối loạn phân ly

Rối loạn phân ly trước đây còn được gọi là rối loạn đa nhân cách. Những người mắc rối loạn phân ly sẽ bị rối loạn nghiêm trọng hoặc thay đổi về trí nhớ, ý thức, nhận thức chung về bản thân và môi trường xung quanh.

Những rối loạn này thương liên quan đến căng thẳng quá mức, có thể là kết quả của sự kiện chấn thương, tai nạn hay thảm họa.

11. Rối loạn tâm trạng

Rối loạn tâm trạng còn được gọi là rối loạn cảm xúc, liên quan đến cảm giác buồn bã kéo dài hoặc những giai đoạn cảm thấy hạnh phúc quá mức hoặc dao động từ hạnh phúc tột độ đến buồn bã cùng cực. Các rối loạn tâm trạng phổ biến nhất là trầm cảm, rối loạn lưỡng cực và rối loạn cyclothymic.

12. Rối loạn kiểm soát bốc đồng và nghiện

Những người bị rối loạn kiểm soát bốc đồng không thể chống lại được và thường thực hiện các hành vi có hại cho bản thân hoặc người khác. Chứng cuồng phong, thói ăn cắp vặt, và đánh bài bạc là những ví dụ về chứng rối loạn kiểm soát sự bốc đồng.

Rượu và ma tuý là nguy cơ phổ biến của nghiện. Thông thường, những người mắc chứng rối loạn này trở nên gắn bó với các đối tượng nghiện ngập đến mức họ có thể bỏ qua trách nhiệm và các mối quan hệ khác.

13. Rối loạn nhân cách

Những người rối loạn nhân cách có đặc điểm tính cách cực đoan và không linh hoạt, thường gây khó chịu cho chính bản thân hoặc gây ra các vấn đề trong công việc cũng như những mối quan hệ xã hội.

Ngoài ra, lối suy nghĩ và hành vi của người mắc bệnh này thường có hành vi khác biệt so với kỳ vọng của xã hội và cứng nhắc khi tham gia vào các hoạt động bình thường. Ví dụ như rối loạn nhân cách chống đối xã hội, rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế, rối loạn nhân cách hoang tưởng.

14. Rối loạn Tic

Những người bị rối loạn Tic tạo ra âm thanh hoặc hiển thị qua các chuyển động cơ thể không có mục đích và thường được lặp đi lặp lại nhanh chóng, đột ngột và không thể kiểm soát. Hội chứng Tourette là một ví dụ về rối loạn Tic.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng rối loạn TIC là một bệnh lý giao thoa giữa thần kinh và tâm thần, thường gặp ở độ tuổi từ 2 đến 21 tuổi và kéo dài suốt đời.

TIC không phải là bệnh thoái hóa dần và người bệnh có thể sống thọ bình thường. Tỷ lệ mắc ở bé trai nhiều hơn ở bé gái. Theo thống kê, cứ 100 trẻ em trai sẽ có 1 trường hợp mắc rối loạn TIC, và 300 trẻ em gái cũng sẽ có 1 trường hợp.

Xem thêm Clip:

• Rối loạn sức khỏe tâm thần nhưng không biết
• Thời lượng: 3 phút 30 giây
• Thực hiện: Truyền hình VTC14

Khám và điều trị bệnh tâm thần ở đâu tốt

Những định kiến sai lầm của xã hội về bệnh tâm thần còn rất nặng nề. Bên cạnh đó, công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe cho cộng đồng hiểu biết về sức khỏe tâm thần chưa hiệu quả như mong đợi. 

Chính vì vậy, nhiều người bệnh gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần nhưng không biết, hoặc người bệnh có thể nhận thức được về vấn đề sức khỏe tâm thần mình gặp phải.

Tuy nhiên, thông thường họ trì hoãn việc đi khám với bác sĩ chuyên khoa tâm thần mà lựa chọn đi khám với bác sĩ về thể chất ở chuyên khoa khác như thần kinh, tim mạch, nội khoa...

Trên thực tế, vì định kiến cá nhân cũng như định kiến xã hội, nhiều người lảng tránh, không muốn đối diện với thực tế về sức khỏe tâm thần mà mình gặp phải.

Thông qua nội dung bài viết này, chúng ta hiểu rằng, bệnh tâm thần là rất phổ biến trong cộng đồng xã hội. Bất kỳ ai trong chúng ta cũng có thể sẽ gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần trong cuộc đời. 

Người bệnh tâm thần cũng giống như các bệnh khác, không đáng bị kỳ thị mà cần được chăm sóc, hỗ trợ và điều trị kịp thời.

Người bệnh tâm thần không phải lúc nào cũng kỳ quặc hay quái dị như chúng ta nhìn thấy trên phim ảnh, truyền thông.

Khi gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần bạn có thể lựa chọn đặt khám và đi khám với các bác sĩ chuyên khoa sức khỏe tâm thần để được khám và điều trị kịp thời, hiệu quả. Ngoài ra, với những vấn đề tâm bệnh ở giai đoạn đầu, bạn có thể tham vấn, trị liệu với chuyên gia tâm lý. Không nên chịu đựng hoặc trì hoãn đi khám vì có thể gây nên các hệ quả khác nặng nề hơn.

Ngay trong đại dịch Covid-19 đang diễn ra, nhằm mang đến sự tiện ích, nhanh chóng mà hiệu quả cho bệnh nhân nói chung và người gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần nói riêng, BookingCare ra mắt dịch vụ bác sĩ từ xa thông qua cuộc gọi có hình Video.

Bệnh nhân ở tại nhà, gặp bác sĩ từ xa qua Video trực tuyến và không lo bị kỳ thị, định kiến khi đi khám với bác sĩ chuyên khoa Sức khỏe Tâm thần.

Nội dung bài viết trên đây được tham khảo ý kiến chuyên môn của Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Thị Hồng Thu - Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương.

Bệnh tâm thần được định nghĩa là những thay đổi đối với hành vi của một cá nhân, phản ứng cảm xúc hoặc suy nghĩ dẫn đến đau khổ hoặc các vấn đề hoạt động trong các tình huống xã hội, công việc hoặc cuộc sống gia đình.Các vấn đề sức khỏe tâm thần là phổ biến, với hàng triệu người bị ảnh hưởng mỗi năm.Các chuyên gia ước tính rằng 1 trong 5 người trưởng thành Hoa Kỳ bị bệnh tâm thần mỗi năm.

Có nhiều loại bệnh tâm thần khác nhau, từ lo lắng và rối loạn trầm cảm đến rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) và rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD).Các rối loạn tâm thần này được chẩn đoán và điều trị dựa trên các tiêu chí được nêu trong & NBSP; Hướng dẫn chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần, 5 & NBSP; phiên bản & NBSP; (DSM-5) do Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ ban hành.

Bài viết này sẽ phác thảo các rối loạn sức khỏe tâm thần phổ biến nhất trong một danh sách toàn diện.

Điều gì gây ra bệnh tâm thần?

Không có nguyên nhân duy nhất của bệnh tâm thần.Thay vào đó, bệnh tâm thần thường có thể được quy cho nhiều yếu tố, bao gồm hóa học não, kinh nghiệm phát triển và nguyên nhân môi trường.

Một số yếu tố phổ biến có liên quan đến tăng nguy cơ mắc bệnh tâm thần bao gồm:

• Di truyền học: Bệnh tâm thần có xu hướng chạy trong các gia đình.Nghiên cứu đã chỉ ra rằng con cái của cha mẹ mắc bệnh tâm thần có nguy cơ mắc bệnh tâm thần.Tuy nhiên, chỉ riêng di truyền không giải thích tất cả các rủi ro.Các yếu tố môi trường được thêm vào có thể làm cho ai đó dễ bị tổn thương hơn.Ví dụ, nguy cơ di truyền đối với trầm cảm lớn có thể không dẫn đến sự phát triển của trầm cảm lớn, nhưng một sự kiện đau thương trên nguy cơ di truyền có thể khiến ai đó dễ bị tổn thương hơn.Ngành biểu sinh nhìn vào cách gen và môi trường tương tác để gây bệnh tâm thần.: Mental illness tends to run in families. Research has shown that children of parents with mental illness are at increased risk of developing mental illness. However, genetics alone do not explain all the risks. Added environmental factors can make someone more susceptible. For example, genetic risk for major depression alone may not result in the development of major depression, but a traumatic event on top of genetic risk may make someone more susceptible. Epigenetics looks at how genes and the environment interact to cause mental illness.
• Môi trường vật chất: Môi trường mà một người sống cũng ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh tâm thần.Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sống trong một khu vực đô thị là một yếu tố nguy cơ cho bệnh tâm thần.Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng môi trường đô thị có thể là một ủy quyền cho các yếu tố rủi ro cơ bản khác.Ví dụ, những người sống trong môi trường đô thị có thể có mức phơi nhiễm lớn hơn đối với các chất gây ô nhiễm hoặc độc tố hoặc chi phí sống cao hơn dẫn đến căng thẳng mãn tính.: The environment in which a person lives also affects mental illness risk. Studies have shown that living in an urban area is a risk factor for mental illness. However, researchers note that urban environments may be a proxy for other underlying risk factors. For example, people living in urban environments may have greater exposures to pollutants or toxins or higher costs of living that lead to chronic stress.
• Môi trường xã hội: Các sự kiện căng thẳng trong cuộc sống có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tâm thần.Các sự kiện căng thẳng trong cuộc sống rất khác nhau, nhưng xung đột cá nhân quan trọng, chẳng hạn như trong một mối quan hệ không lành mạnh, là một ví dụ có mối liên hệ mạnh mẽ với lo lắng và trầm cảm.: Stressful life events can significantly impact mental health. Stressful life events vary widely, but significant personal conflicts, such as within an unhealthy relationship, are one example that has strong associations with anxiety and depression.

Danh sách bệnh tâm thần: Các loại rối loạn sức khỏe tâm thần

Có một số loại rối loạn sức khỏe tâm thần khác nhau mà mỗi loại có một bộ tiêu chí nhất định.Chi tiết về từng bệnh tâm thần được tìm thấy trong DSM-5, mà các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và các chuyên gia sức khỏe tâm thần sử dụng để chẩn đoán vấn đề sức khỏe tâm thần.

Rối loạn sức khỏe tâm thần thường có thể được nhóm thành các loại.Một số phổ biến nhất bao gồm:

• Rối loạn lo âu
• Rối loạn ăn uống
• Rối loạn tâm trạng
• Rối loạn nhân cách
• Các rối loạn liên quan đến chấn thương và căng thẳng
• Rối loạn tâm thần

Rối loạn lo âu

Lo lắng thường được đặc trưng bởi cảm giác căng thẳng, suy nghĩ đáng lo ngại và cảm giác cơ thể như mồ hôi hoặc tăng nhịp tim.

Những người bị rối loạn lo âu thường đối phó với những suy nghĩ xâm nhập định kỳ.Những suy nghĩ xâm nhập là những suy nghĩ không mong muốn, tự động bị mắc kẹt trong tâm trí bạn và gây ra những đau khổ và suy nghĩ lo lắng lớn, có thể cực kỳ khó khăn để trốn thoát.

Có một số loại rối loạn lo âu chính:

• Rối loạn lo âu tổng quát (GAD): Lo lắng mãn tính về nhiều mối quan tâm và các triệu chứng lo âu khác thường không có kích hoạt cụ thể
• Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD): Bây giờ thuộc thể loại chẩn đoán riêng, điều này liên quan đến việc định kỳ, suy nghĩ không mong muốn và hành vi lặp đi lặp lại (như làm sạch, rửa tay hoặc khai thác), thường được thực hiện để thử và làm giảm bớt sự đau khổ do những suy nghĩ xâm phạm gây ra
• Rối loạn hoảng sợ: Các giai đoạn lặp đi lặp lại của nỗi sợ hãi dữ dội hoặc hoảng loạn, dẫn đến các triệu chứng thực thể như đau ngực, tim đập nhanh và khó thở
• Rối loạn lo âu xã hội (hoặc ám ảnh xã hội): Lo lắng quá mức xung quanh các tình huống xã hội

Rối loạn ăn uống

Một rối loạn ăn uống được đặc trưng bởi những rối loạn đáng kể và dai dẳng trong hành vi ăn uống và thường liên quan đến mối bận tâm không lành mạnh với cơ thể của một người.Những rối loạn này có khả năng dẫn đến hậu quả y tế nghiêm trọng.

Mặc dù đó là một tình trạng sức khỏe tâm thần, nhưng nó cũng là một tình trạng thể chất, vì các rối loạn nghiêm trọng trong các mô hình ăn uống ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất.Ví dụ, hạn chế nghiêm trọng lượng calo, như trường hợp mắc chứng chán ăn, có thể gây giảm mật độ khoáng xương, làm tăng nguy cơ gãy xương.

Có một số loại rối loạn ăn uống:

• Chán ăn: Intense fear of gaining weight or becoming fat, leading to self-starvation
• Bulimia neurosa: Một chu kỳ của các hành vi ăn uống và thanh lọc như tự gây ra: A cycle of binge-eating and purging behaviors such as self-induced throwing up
• Rối loạn ăn uống: ăn một lượng lớn thực phẩm trong một khoảng thời gian ngắn, thường đi kèm với cảm giác thiếu kiểm soát và xấu hổ: Eating a large amount of food in a short period of time, often accompanied with feelings of lack of control and shame
• Rối loạn ăn và ăn uống được chỉ định khác: bất kỳ rối loạn ăn uống nào khác gây ra đau khổ và làm suy yếu khả năng hoạt động tại nhà hoặc nơi làm việc: Any other eating disorder that causes distress and impairs the ability to function at home or work
• Rối loạn lượng thức ăn hạn chế tránh né: A condition that is characterized by extremely picky eating that results in nutritional deficiencies
• PICA: Các tập phim định kỳ của các đối tượng phi thực phẩm, như phấn, tiền kim loại, đá cuội hoặc giấy: Recurring episodes of eating of non-food objects, such chalk, metal coins, pebbles, or paper
• Rối loạn tin đồn: Liên tục hồi sinh thực phẩm (đưa thức ăn nuốt vào), để kiểm tra lại và chuyển tiếp nó: Repeatedly regurgitating food (bringing swallowed food back up), to rechew and re-swallow it

Rối loạn tâm trạng

Rối loạn tâm trạng bao gồm một loạt các rối loạn trầm cảm và lưỡng cực.Trong khi mọi người cảm thấy buồn hoặc chán nản theo thời gian, một rối loạn tâm trạng là khác nhau.Rối loạn tâm trạng rất dữ dội và dai dẳng, và chúng ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày.

Sau đây là các loại rối loạn tâm trạng phổ biến nhất:

• Rối loạn trầm cảm lớn: Cảm thấy buồn, vô vọng, mất hứng thú với các hoạt động bình thường của một người, cùng với các triệu chứng thể chất và tinh thần khác kéo dài hai tuần hoặc lâu hơn: Feeling sad, hopeless, losing interested in one's normal activities, along with other physical and mental symptoms that last two weeks or longer
• Rối loạn trầm cảm dai dẳng (trước đây gọi là Dysthymia): Các triệu chứng trầm cảm mãn tính kéo dài hai năm hoặc lâu hơn (formerly known as dysthymia): Chronic depressive symptoms that last two years or longer
• Rối loạn lưỡng cực: Một tình trạng thường được đánh dấu bằng các giai đoạn trầm cảm xen kẽ và cảm giác hưng cảm hoặc tâm trạng tăng cao: A condition generally marked by alternating periods of depression and feelings of mania or elevated moods
• Rối loạn tâm trạng do chất gây ra: Khi rượu, ma túy hoặc thuốc gây trầm cảm hoặc rối loạn tâm trạng khác: When alcohol, drugs, or medication causes depression or other mood disorder

Rối loạn nhân cách

Rối loạn nhân cách được đặc trưng bởi các mô hình suy nghĩ và hành vi không đúng hạn có thể gây khó khăn cho việc bắt đầu hoặc duy trì các mối quan hệ cũng như đối phó với căng thẳng hàng ngày trong cả cuộc sống cá nhân và công việc.

Những người mắc chứng rối loạn nhân cách có thể không nhận ra họ bị bệnh tâm thần.

Có nhiều rối loạn nhân cách, có thể được phân loại thành ba loại chính, mỗi loại có bộ rối loạn nhân cách riêng: each with its own set of personality disorders:

• Cụm A: Hành vi kỳ lạ hoặc lập dị
• Rối loạn nhân cách tâm thần phân liệt: Mô hình thờ ơ suốt đời đối với người khác và sự cô lập xã hội personality disorder: Lifelong pattern of indifference toward others and social isolation
• Rối loạn nhân cách hoang tưởng: Mức độ nghi ngờ và không tin tưởng cao của người khác mà không có nguyên nhân đầy đủ
• Rối loạn nhân cách tâm thần phân liệt: Một mô hình của các hành vi kỳ quặc hoặc lập dị và khó kết nối trong các mối quan hệpersonality disorder: A pattern of odd or eccentric behaviors and difficulty connecting in relationships
• Cụm B: Hành vi kịch tính, tình cảm hoặc thất thường
• Rối loạn nhân cách chống đối xã hội: Mô hình dài hạn của việc thao túng hoặc khai thác người khác mà không hối hận
• Rối loạn nhân cách ranh giới: Mô hình hành vi bốc đồng liên tục, tâm trạng khác nhau, hình ảnh bản thân không ổn định và các vấn đề với các mối quan hệ
• Rối loạn nhân cách tự ái: Ý thức cực kỳ quan trọng và thiếu sự đồng cảm với người khác
• Cụm C: Hành vi sợ hãi lo lắng
• Rối loạn nhân cách tránh né: Những ức chế xã hội cực đoan được đánh dấu bởi nỗi sợ bị từ chối và cảm giác không phù hợp
• Rối loạn nhân cách phụ thuộc: Các triệu chứng có thể bao gồm cảm giác bất lực, phục tùng hoặc không có khả năng đưa ra quyết định đơn giản hoặc chăm sóc bản thân
• Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế: Mối bận tâm với sự ngăn nắp, theo quy tắc, kiểm soát và hoàn hảo

Các rối loạn liên quan đến chấn thương và căng thẳng

Rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) là rối loạn trung tâm trong danh mục này.Đó là một rối loạn tâm thần trong đó một trải nghiệm đau thương trong quá khứ, được chứng kiến hoặc có kinh nghiệm, gây ra sự đau khổ và gián đoạn nghiêm trọng đối với cuộc sống hàng ngày.Một thảm họa tự nhiên, tai nạn nghiêm trọng, chiến tranh, hiếp dâm và bạo lực tình dục là những ví dụ về các sự kiện chấn thương có thể dẫn đến PTSD.

Những người có PTSD trải nghiệm những suy nghĩ và cảm xúc mãnh liệt và đáng lo ngại có liên quan đến sự kiện đau thương, ngay cả khi nó xảy ra từ lâu.Họ có thể tránh các tình huống có thể kích hoạt ký ức về sự kiện chấn thương hoặc phản ứng mạnh mẽ với những điều thông thường đưa chúng trở lại thời gian đau thương đó.

Các rối loạn căng thẳng sau chấn thương đôi khi được phân biệt thành các loại sau, mặc dù chúng không được bao gồm trong DSM-5:

• PTSD phức tạp: PTSD phát triển sau khi chấn thương kéo dài, lặp đi lặp lại (như lạm dụng tình dục hoặc thể chất lâu dài) thay vì một sự kiện chấn thương bị cô lập: PTSD that develops after prolonged, repeated trauma (such as long-term sexual or physical abuse) rather than an isolated traumatic event
• Biểu thức bị trì hoãn PTSD (trước đây được gọi là PTSD khởi phát bị trì hoãn): PTSD phát triển hơn sáu tháng sau sự kiện kích hoạt (formerly called delayed-onset PTSD): PTSD that develops more than six months after the trigger event
• PTSD phân ly: Triển lãm về sự phân ly nổi bật, hoặc định kỳ và phân biệt cá nhân, khi nhớ lại trải nghiệm đau thương

Rối loạn tâm thần

Rối loạn tâm thần là những bệnh tâm thần gây ra những suy nghĩ và nhận thức bất thường, đến lượt nó, khiến ai đó mất liên lạc với thực tế.

Ảo tưởng và ảo giác là phổ biến.Rối loạn tâm thần có thể gây ra sự đau khổ lớn và thách thức chức năng trong cuộc sống hàng ngày.

Các loại rối loạn tâm thần bao gồm những điều sau đây:

• Tâm thần phân liệt: Đặc trưng bởi ảo giác, ảo tưởng, hành vi bất thường và rút tiền: Characterized by hallucinations, delusions, unusual behavior, and withdrawal
• Rối loạn tâm thần học: sự kết hợp của các đặc điểm tâm thần như ảo tưởng và các triệu chứng tâm trạng như trầm cảm: Combination of psychotic features such as delusions and mood symptoms like depression
• Rối loạn tâm thần phân liệt: Tập tâm thần phân liệt kéo dài hơn một tháng nhưng chưa đầy sáu tháng: Schizophrenia episode that lasts longer than one month but less than six months
• Rối loạn ảo tưởng: trải qua ảo tưởng mà không có các triệu chứng khác hoặc hành vi bất thường được thấy với tâm thần phân liệt: Experiencing delusions without the other symptoms or unusual behavior seen with schizophrenia
• Rối loạn tâm thần ngắn gọn: giai đoạn ngắn hạn của rối loạn tâm thần kéo dài chưa đầy một tháng: Short-term episode of psychosis lasting less than one month
• Rối loạn tâm thần do chất gây ra: Tâm thần gây ra do tác dụng ngắn hạn hoặc dài hạn của một số loại thuốc như LSD: Psychosis causes by the short- or long-term effects of certain drugs such as LSD
• Rối loạn tâm thần do tình trạng y tế

Chẩn đoán và điều trị bệnh tâm thần

Bệnh tâm thần thường được chẩn đoán bởi một chuyên gia sức khỏe tâm thần, người sử dụng DSM-5 để đánh giá xem ai đó có đáp ứng các tiêu chí cho một bệnh tâm thần nhất định hay không.Đôi khi có thể thấy nhiều hơn một nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe để chẩn đoán chính thức và nó thường bắt đầu bằng việc nói chuyện với một bác sĩ chăm sóc chính, người có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia về sức khỏe tâm thần.

Chẩn đoán có thể liên quan đến đánh giá y tế để loại trừ bất kỳ nguyên nhân thể chất cơ bản nào có thể góp phần vào bệnh tâm thần.Ví dụ, bác sĩ có thể ra lệnh loại máu để loại trừ các vấn đề thiếu máu hoặc tuyến giáp trước khi chẩn đoán rối loạn trầm cảm dai dẳng.Một bác sĩ tâm thần hoặc nhà tâm lý học sẽ hỏi về các triệu chứng và lịch sử gia đình và có thể sử dụng các công cụ đánh giá tâm lý, chẳng hạn như bảng câu hỏi, để xác định chẩn đoán.

Tin tốt: Bệnh tâm thần có thể điều trị và có một số lựa chọn điều trị cho bệnh tâm thần, với thuốc và tâm lý trị liệu là phổ biến nhất.Đôi khi chúng được sử dụng kết hợp hoặc có thể chỉ là liệu pháp tâm lý là cần thiết.Tâm lý trị liệu có thể đặc biệt hiệu quả vì nó liên quan đến các công cụ và kỹ thuật để chống lại những suy nghĩ và hành vi không hữu ích có thể giúp một cá nhân đối phó lâu dài.

Tóm lược

Có nhiều loại bệnh tâm thần, trong phạm vi nghiêm trọng và cách chúng tác động đến cuộc sống hàng ngày.Không có nguyên nhân duy nhất cho bệnh tâm thần, và nó thường được gây ra bởi nhiều yếu tố, nhiều trong số đó nằm ngoài sự kiểm soát của cá nhân.Chẩn đoán đòi hỏi một chuyên gia chăm sóc sức khỏe, người cũng có thể tư vấn về các lựa chọn điều trị.

Một từ từ rất

Bệnh tâm thần vẫn còn rất nhiều sự kỳ thị.Nhưng càng nhận thức về sức khỏe tâm thần tăng lên, chúng ta càng có thể giảm bớt sự kỳ thị xung quanh các cuộc đấu tranh cá nhân của mỗi cá nhân và tạo ra nhiều cơ hội hơn cho mọi người để có được sự giúp đỡ mà họ cần.

Nếu bạn hoặc người bạn yêu đang phải vật lộn với những suy nghĩ, hành vi hoặc đau khổ về tình cảm liên quan đến một căn bệnh tâm thần, nó có thể đáng sợ và cô lập.Tuy nhiên, hy vọng của chúng tôi là bằng cách biết nhiều hơn về các loại bệnh tâm thần và có nguồn lực để tìm hiểu thêm về chúng, bạn cảm thấy được trao quyền nhiều hơn để tiếp cận với một chuyên gia sức khỏe tâm thần, nhóm hỗ trợ hoặc bạn bè để được giúp đỡ.

Mặc dù bệnh tâm thần có thể được gây ra bởi những thứ nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn, nhưng tìm hiểu thêm về bệnh tâm thần và tìm kiếm sự giúp đỡ không cần thiết.

Các câu hỏi thường gặp

• Có một danh sách sức khỏe tâm thần của các loại thuốc phổ biến nhất được sử dụng để điều trị bệnh tâm thần?

  Loại thuốc phụ thuộc vào bệnh tâm thần đang được điều trị.Các loại thuốc phổ biến có thể được phân loại thành các loại sau:

  • Thuốc chống trầm cảm
  • Thuốc chống lo âu
  • Stimulants 
  • Antipsychotics 
  • Tâm trạng ổn định

• Những triệu chứng nào trong danh sách sức khỏe tâm thần là cần thiết để chẩn đoán bệnh tâm thần?

  Các triệu chứng cần phải có mặt để một chuyên gia chăm sóc sức khỏe đưa ra chẩn đoán bằng cách sử dụng các tiêu chí DSM-5 khác nhau dựa trên loại bệnh, nhưng có một số dấu hiệu cảnh báo phổ biến về bệnh tâm thần.Bao gồm các:

  • Lo lắng hoặc sợ hãi quá mức
  • Cảm thấy quá buồn hoặc thấp
  • Thay đổi tâm trạng cực độ, bao gồm cả cảm giác hưng phấn mạnh mẽ, không thể kiểm soát được
  • Suy nghĩ về tự tử

10 vấn đề sức khỏe tâm thần hàng đầu là gì?

3 vấn đề sức khỏe tâm thần hàng đầu là gì?

5 rối loạn cảm xúc phổ biến nhất là gì?

7 rối loạn tâm thần chính là gì?