Câu 3 [Trang 64 SGK] Sông núi nước Nam là một bài thơ thiên về sự biểu ý [bày tỏ ý kiến]. Vậy nội dung biểu ý đó được thể hiện theo một bố cục như thế nào? Hãy nhận xét về bố cục và cách biểu ý đó?
- Hai câu đầu: khẳng định chủ quyền dân tộc.
- “Sông núi nước Nam, vua Nam ở” khẳng định rất rõ ràng về việc chủ quyền, đất nào thì vua ấy. Một sự độc lập và có chủ quyền riêng về chính trị, quân sự. Đó là sự thật hiển thiên không ai, không một thế lực nào được xâm phạm vào lãnh thổ chủ quyền của dân tộc ấy. Đó thể hiện một chân lí của cuộc đời
- Trong đời sống tinh thần của người Việt Nam và Trung Quốc. Trời là oai linh tối thượng, sắp đặt và định đoạt tất cả mọi việc ở trần gian. Cương vực lãnh thổ của vua Nam, của người Nam đã được định phận tại sách trời – có nghĩa là không ai được phép đi ngược lại đạo trời = > chân lí của đất trời.
- Như vậy tuyên bố chủ quyền dựa trên chân lí cuộc đời, chân lí đất trời, dựa trên lẽ phải. Chủ quyền nước Nam là không thể chối cãi, không thể phụ nhận.
- Hai câu cuối: quyến tâm bảo vệ chủ quyền.
- “Giặc dữ cớ sao phạm đến đây” lời hỏi tội lũ giặc cớ sao sang xâm phạm, làm những điều xấu xa, phi nghĩa và sao lại dám trái với đạo trời, đã làm trái với những gì trời định.
- “Chúng mày nhất định phải tan vỡ” đó là lời cảnh báo trước những việc mà lũ giặc đã làm – gieo gió thì gặp bão. Điều không thể tránh khỏi đối với những kẻ xấu xa, lũ làm việc bất nhân, tàn bạo mà phải gánh chịu. Không chỉ vậy câu thơ còn khẳng định ý chí quyết tâm sắt đá bảo vệ chủ quyền của đất nước đến cuối cùng mà còn tạo nên được niềm tin tất thắng mai sau.
- Nhận xét bố cục bài thơ: Bố cục chặt chẽ giống như một bài nghị luận. Hai câu đầu đã nêu ra chân lí khách quan về chủ quyền dân tộc và hai câu sau nếu ra vấn đề có tính hệ quả cho chân lí đã nêu.
`2`. Ta sẽ dùng giọng mạch lạc, đanh thép và căm hận để đọc bài thơ này. Cùng giọng với bà Sông Núi Nước Nam sẽ là bài Phò Gía Về Kinh [ nội dung của nó khá giống]. Sông Núi Nước Nam được coi là bảng tuyên ngôn độc lập đầu tiên được viết bằng thơ vì:
`->` Nội dung bài thơ đều là những trạng thái căm ghét, oán hận địch thù. Ngoài ra cũng khẳng định cho họ rằng Việt Nam ta sẽ đứng lên đấu tranh, đánh bại họ tơi bời một cách dã man như những gì họ làm với chúng ta.
`->` Bài thơ đã chiếm được rất nhiều tỉ lệ địch giặc rút lui trong im lặng, tuy nhiên chưa phải là tất cả.
giọng điệu hùng hồn đanh thép, thể hiện quyết tâm chiến thắng kẻ thù và niềm tự hào kiêu hãnh của dân tộc Việt Nam
Soạn bài Sông núi nước Nam để cảm nhận được sự thiêng liêng của lãnh thổ, địa phận đất nước của dân tộc ta. Bài thơ thay lời đanh thép, thay tiếng hào hùng của dân tộc để bảo vệ và khẳng định chủ quyền riêng của đất nước mà không một kẻ thù nào có thể xâm phạm được. Bạn có thể tham khảo bài soạn Sông núi nước Nam Ngữ Văn 7 của Kiến Guru dưới đây để hiểu và cảm nhận rõ ràng hơn nhé.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Bài thơ dù cho chưa rõ tác giả thực sự là ai nhưng qua những lời kể lại thì có thể là lời thơ của Lý Thường Kiệt [1019 – 1105].
Lý Thường Kiệt [1019 – 1105]
- Ông là một danh tướng lừng lẫy trong lịch sử, một hoạn quan thời Lý và có công đánh bại quân Tống xâm lăng [1075 – 1077].
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
- Có truyền thuyết kể lại, trong đó có truyền thuyết: Năm 1077, quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy xâm lược nước ta. Vua Lý Nhân Tông đã chỉ định Lý Thường Kiệt đem lính chặn bọn giặc ở tuyến sông Như Nguyệt, vào đêm nọ, quân sĩ nghe trong đền thờ anh em Trương Hống và Trương Hát cất lên tiếng ngâm bài thơ này.
- “Nam Quốc Sơn Hà” được xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc ta.
Bài thơ Sông núi nước Nam
b. Bố cục
- Phần 1 [Hai câu đầu]: Khẳng định chủ quyền lãnh thổ đã được phân định rõ ràng.
- Phần 2 [Hai câu cuối]: Khẳng định sự quyết tâm chống lại kẻ thù.
II. Soạn bài Sông núi nước Nam chi tiết
Câu 1 [trang 64 sgk ngữ văn 7 tập 1]:
Qua bài Sông núi nước Nam nhận diện thể thơ thất ngôn tứ tuyệt về số câu, cách hiệp vần, số chữ trong câu.
- Bài thơ Nam quốc sơn hà được tác giả viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt với 4 câu và 7 chữ:
+ Các câu 1, 2 và 4 hoặc chỉ có câu 2 và 4 là hiệp vần với nhau ở chữ cuối.
Câu 2 [trang 64 sgk ngữ văn 7 tập 1]:
Sông núi nước Nam được xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc ta. Vậy thế nào là một bản tuyên ngôn độc lập? Nêu nội dung tuyên ngôn độc lập trong bài thơ này?
Bài thơ Sông núi nước Nam được xem là bản “Tuyên ngôn Độc lập” đầu tiên của dân tộc:
- Khẳng định tuyệt đối với các quốc gia là nước Nam chúng ta có chủ quyền riêng biệt và có hoàng đế đứng đầu trị vì dân tộc.
- Ranh giới lãnh thổ, địa phận nước Nam đã được ghi nhận rõ ràng ở “sách trời” mà không ai có thể chối cãi được.
- Nêu cao sự quyết tâm bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, kẻ thù nào tới xâm phạm sẽ bị đánh cho tơi bời.
Câu 3 [trang 64 sgk ngữ văn 7 tập 1]:
Sông núi nước Nam là một bài thơ thiên về sự biểu ý [bày tỏ ý kiến]. Nội dung biểu ý đó đã được tác giả thể hiện theo bố cục như thế nào và nhận xét về điều đó.
Soạn bài Sông núi nước Nam thấy được sự thiên về biểu ý:
- Hai câu đầu: Khẳng định tuyệt đối chủ quyền toàn vẹn, sự độc lập, tự chủ của dân tộc:
+ Nước Nam hoàn toàn có lãnh thổ riêng, đất Nam đã có vua Nam ở
+ Phân giới lãnh thổ của người Nam đã được quy định rành rành ở sách trời, điều này đã là chân lý không thể chối cãi được
- Hai câu cuối: Khẳng định quyết tâm đứng lên bảo vệ dân tộc trước kẻ thù
+ Tác giả đã khẳng khái chỉ rõ những kẻ đem quân xâm lược nước ta là đang làm trái đạo làm người và trái cả đạo trời
+ Đưa ra sự cảnh báo đanh thép đến bọn xâm lăng rằng chúng sẽ bị tan tác trước quân và dân ta.
- Nhận xét: Bố cục được sắp xếp logic và chặt chẽ, chủ quyền được nêu trước, sau đó là biểu ý quyết tâm để bảo vệ chủ quyền.
Câu 4 [trang 64 sgk ngữ văn 7 tập 1]:
Ngoài biểu ý thì Sông núi nước Nam có biểu cảm không và nếu có thì thuộc trạng thái nào? Giải thích sự lựa chọn đó?
Nghĩa biểu cảm của bài thơ Nam quốc sơn hà:
- Sự khẳng định hùng hồn, cảm xúc đầy mãnh liệt, tinh thần mạnh mẽ, sắt đá, ý chí quyết tâm, không gì có thể khuất phục nổi.
- Cảm xúc cùng ý chí ấy được tác giả bộc lộ kín đáo qua ngôn ngữ và hình tượng.
Câu 5 [trang 64 sgk ngữ văn 7 tập 1]:
Qua các cụm từ "tiệt nhiên", "hành khan thủ bại hư","định phận tại thiên thư", nhận xét về giọng điệu bài thơ?
Đánh bại mọi kẻ thù xâm lược
Bài thơ có giọng điệu hùng hồn, đanh thép:
- Một lần nữa khẳng định chủ quyền thông qua “thiên thư” là sách trời thì đã là chân lý và không gì có thể chối bỏ hay phủ nhận được.
- Dứt khoát cảnh cáo bọn giặc sẽ phải chuốc bại vong khi gây ra tội ác cho dân tộc ta.
=> Giọng điệu bài thơ được thể hiện qua ngôn từ : đanh thép, dõng dạc, thấm đẫm tinh thần hào hùng dân tộc.
III. Kết luận soạn bài Sông núi nước Nam
1. Giá trị nội dung
Sông núi nước Nam [Nam quốc sơn hà] được xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc khẳng định chủ quyền đất nước. Sự khẳng định tuyệt đối chủ quyền với giọng điệu đanh thép, thể hiện sự quyết tâm bảo vệ toàn vẹn chủ quyền, cảnh cáo bất kỳ kẻ xâm lăng nào cũng sẽ không có kết cục tốt đẹp khi đụng đến địa phận lãnh thổ đất Nam.
2. Giá trị nghệ thuật
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt súc tích, ngắn gọn.
- Ngôn ngữ hùng hồn, dõng dạc, giọng thơ đanh thép, mạnh mẽ.
Soạn bài Sông núi nước Nam để yêu hơn, tự hào hơn về một dân tộc anh hùng và quyết tâm để ra sức bảo vệ và phát triển đất nước hơn nữa. Với một tác phẩm mang ý nghĩa vô giá như vậy, Kiến Guru hy vọng đã giúp bạn nắm trọn vẹn giá trị và thông điệp của bài nhé.
Hãy nhận xét về giọng điệu của bài thơ “Sông núi nước Nam”
Các câu hỏi tương tự
Sông núi nước Nam là một bài thơ thiên về sự biểu ý [bày tỏ ý kiến]. Vậy nội dung biểu ý đó được thể hiện theo một bố cục như thế nào? Hãy nhận xét về bố cục và cách biểu ý đó.
Nêu nhận xét về giọng điệu của bài thơ “Bạn đến chơi nhà”, từ đó ta thấy tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ như thế nào?
Qua các cụm từ “tiệt nhiên” [rõ ràng, dứt khoát như thế, không thể khác], “định phận tại thiên thư” [định phận tại sách trời], “hành khan thủ bại hư” [chắc chắn sẽ nhận lấy thất bại], hãy nhận xét về giọng điệu của bài thơ.