1. Kế hoạch phát triển là gì?
Hệ thống kế hoạch phát triển là một công cụ quản lý của nhà nước để điều tiết nền kinh tế. Do đó, bất cứ khi nào còn nhà nước thì nhà nước còn sử dụng công cụ quản lý này. Do đó, quan điểm cho rằng kế hoạch là sản phẩm của cơ chế tập trung bao cấp, còn cơ chế thị trường không cần có kế hoạch là hoàn toàn sai lầm. Một cá nhân khi làm một công việc gì có ý thức đều cần có kế hoạch. Một gia đình cũng phải có kế hoạch chi tiêu, giáo dục con cái… Do đó, không có lý do gì để nói rằng lãnh đạo một ngành hay một quốc gia lại không cần có kế hoạch. Chỉ có điều khi điều kiện kinh tế xã hội thay đổi thì công cụ đó cũng cần được đổi mới cả về tư duy, nội dung và phương pháp.
Khái niệm về kế hoạch phát triển đã được Luật Dương Gia thống nhất rằng: Kế hoạch phát triển là một công cụ quản lý và điều hành vĩ mô nền kinh tế quốc dân, nó là sự cụ thể hoá các mục tiêu định hướng của chiến lược phát triển kinh tế xã hội theo từng thời kỳ bằng hệ thống các mục tiêu chỉ tiêu và chỉ tiêu biện pháp định hướng và hệ thống các chính sách, cơ chế áp dụng trong thời kỳ kế hoạch.
Kế hoạch phát triển được chia thành 3 loại:
– Kế hoạch phát triển ngắn hạn: Khi nói kế hoạch dài hạn ta có thể hiểu đó là những chiến lược phát triển kinh tế xã hội có khoảng thời gian từ 10 đến 20 năm. Và ngoài chiến lược phát triển kinh tế xã hội 10 năm, 20 năm chúng ta còn có thể có các chiến lược phát triển kinh tế xã hội có thời gian dài từ 20 đến 25 năm và chúng được gọi là “tầm nhìn”.
– Kế hoạch phát triển trung hạn: là những kế hoạch có khoảng thời gian từ 3 đến 10 năm ở một số nước trên thế giới như nước Pháp, khi phân chia theo thời gian thì hình thức duy nhất của kế hoạch là kế hoạch 5 năm, nước Đức thường xây dựng kế hoạch trung hạn 5 năm, ở Malaysia có kế hoạch trung hạn 5 năm, kế hoạch trung hạn 3 năm, ở Việt Nam kế hoạch trung hạn thường là kế hoạch 5 năm.
– Kế hoạch phát triển dài hạn: kế hoạch năm là cụ thể hoá kế hoạch 5 năm, phân đoạn kế hoạch 5 năm để từng bước thực hiện kế hoạch 5 năm.
1. Kế hoạch hóa phát triển và phân biệt với kế hoạch phát triển
Kế hoạch hóa phát triển được hiểu là việc tiến hành xây dựng, soạn lập một bản kế hoạch phát triển, và thực hiện kế hoạch đó. Do đó, có thể thấy kế hoạch hóa chính là một quy trình, trình tự tiến hành qua các giai đoạn nhất định. Kế hoạch hóa phát triển không chỉ hướng tới việc xây dựng ra một bản kế hoạch mà kế hoạch hóa hướng tới quy trình phát triển, quá trình thực hiện bản kế hoạch đã được xây dựng.
Từ khái niệm về kế hoạch hóa phát triển, chúng ta đã thấy rõ được sự khác biệt giữa kế hoạch phát triển và kế hoạch hóa phát triển. Kế hoạch phát triển được hiểu chính là dự định về giải pháp, kết quả được xây dựng, tạo ra hướng đi trong tương lai. Còn kế hoạch hóa chính là việc xây dựng nên bảo kế hoạch đó và thực hiện bản kế hoạch.
Có thể thấy kế hoạch phát triển và kế hoạch hóa phát triển chính là hai phạm trù mà chúng ta vẫn hay nhầm lẫn nó là một. Tuy nhiên, bảo chất của chúng thì hoàn toàn khác nhau. Một cái là kết quả mà con người hướng tới, còn một cái là việc xây dựng nên quá trình để đạt được kết quả đó và cả quá trình thực hiện để đạt được kết quả. Một cái thể hiện trên văn bản, giấy, mô hình thì một cái được thể hiện ngay trên thực tế. Kế hoạch phát triển và kế hoạch hóa phát triển chính là hai phạm trù luôn đi cùng nhau, không thể tách rời.
Bài giảng chiến lược và kế hoạch phát triển
Chiến lược là một kế hoạch toàn diện chỉ ra những cách thức mà doanh nghiệp có thể đạt được nhiệm vụ và mục tiêu của nó, đáp ứng tương thích với những thay đổi tình thế cũng như các sự cố xảy ra bất thường