Bạn đang tìm hiểu về tỷ suất lợi nhuận là gì? Công thức và cách tính tỷ suất lợi nhuận đúng quy định hiện nay. Tỷ suất lợi nhuận thể hiện về mức độ hiệu quả đối với các hoạt động của doanh nghiệp. Vì vậy, doanh nghiệp luôn chú ý tính toán tỷ suất lợi nhuận, đồng thời quan tâm đến các yếu tố tác động lên tỷ số này. Để hiểu hơn về các nội dung, mời bạn đọc cùng tham khảo bài viết sau.
Tỷ suất lợi nhuận là tỷ số tính dựa theo phần trăm giữa giá trị thặng dư và toàn bộ tư bản ứng trước. Lợi nhuận là kết quả của toàn bộ mà tư bản đầu tư.
Hiện nay, có hai loại tỷ suất lợi nhuận được quan tâm nhiều nhất chính là tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, tỷ suất sinh lợi.
Các nhân tố ảnh hưởng tới tỷ suất lợi nhuận
- Tỷ suất giá trị thặng dư: Tỷ suất giá trị này càng cao thì giá trị tỷ suất lợi nhuận càng lớn và ngược lại
- Cấu tạo hữu cơ của tư bản: Trong điều kiện có tỷ suất giá trị thặng dư không thay đổi, cấu tạo hưu cơ tư bản càng cao thì tỷ suất lợi nhuận lại càng giảm, đồng thời ngược lại.
- Tốc độ chu chuyển của tư bản: nếu trong năm tốc độ chu chuyển tư bản càng tăng thì mức tỷ suất thặng dư của tư bản ấy càng lớn kéo tho tỷ suất lợi nhuận đồng thời tăng.
- Tiết kiệm tư bản bất biến: Trong điều kiện tỷ suất thặng dư và tư bản khả biến không thay đổi, nếu tư bản bất biến càng lớn thì tỷ suất lợi nhuận càng nhỏ.
Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu
Khái niệm
Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu [hay Tỷ suất sinh lời trên doanh thu, Hệ số lãi ròng, Suất sinh lời của doanh thu] là một tỷ số về tài chính dùng để theo dõi tình hình sinh lợi của công ty cổ phần. Nó phản ánh quan hệ giữa lợi nhuận ròng dành cho cổ đông và doanh thu công ty.
Công thức
ROS = [Lợi nhuận sau thuế : doanh thu] x 100
Vai trò
- Thông qua tỷ suất lợi nhuận dựa trên doanh thu các nhà đầu tư có thể nắm bắt tương đối chính xác về tình hình phát triển của một doanh nghiệp.
- Thông qua tỷ suất này chủ doanh nghiệp cũng biết mình thu được bao nhiêu lợi nhuận và đã bỏ ra bao nhiêu tiền vốn.
Từ đó sẽ có các phương án điều chỉnh hoạt động kinh doanh – sản xuất của công ty cho phù hợp.
Chỉ số của mỗi ngành nghề trong từng thời kỳ khác nhau nên chúng ta chỉ có thể so sánh chỉ số tỷ suất lợi nhuận doanh thu của những công ty trong cùng một ngành ở cùng một thời kỳ.
Tỷ suất sinh lợi
Khái niệm
Tỷ suất sinh lợi là một tỉ số giữa tổng lợi nhuận thu được và tổng số vốn đầu tư trong một kỳ hạn nhất định. Các kỳ hạn được tính có thể là một tháng, nửa năm, một quý hay một năm…
Có 2 loại tỷ suất sinh lời là: tỷ suất sinh lời trên tài sản, tỷ suất sinh lời trên vốn sở hữu.
Công thức tính và vai trò của ROE [tỷ suất sinh lời trên vốn sở hữu]
Công thức [ROE] = [Lợi nhuận sau thuế : Vốn sở hữu] x 100
Vai trò: ROE cho chủ doanh nghiệp biết được số lợi nhuận được thu về sau khi đầu tư vốn vào sản xuất kinh doanh.
Công thức tính và vai trò của ROA [tỷ suất sinh lời trên tài sản]
Công thức: [ROA] = [Lợi nhuận sau thuế : Tổng tài sản] x 100 ROA thể hiện tính hiệu quả của quá trình tổ chức, quản lý hoạt động kinh doanh – sản xuất của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, ROA còn là chỉ số giúp phản ánh khả năng sinh lời của tổng tài sản bao gồm cả vốn chủ sở hữu và vốn vay. Vì vậy khi tính ROA chúng ta cũng cần tính cả lãi suất khoản vay và thuế thu nhập doanh nghiệp. Do đó, để tính ROA chúng ta còn có thể tính theo 2 cách dưới đây: ROA = [EBIT – Lợi nhuận trước lãi vay và thuế : tổng tài sản] x 100
ROA = {Lợi nhuận sau thuế + lãi vay x [1 – thuế thu nhập doanh nghiệp]} : tổng tài sản x 100
Ý nghĩa và vai trò của tỷ suất lợi nhuận
Tỷ suất lợi nhuận có thể được sử dụng khá ít ở những lĩnh vực khác nhưng đối với các doanh nghiệp. Đây là công cụ để đo lường mức độ sinh lời của công ty đó nhằm điều chỉnh lại chiến lược kinh doanh sao cho hợp lí hơn. Cụ thể, nó cho biết lợi nhuận chiếm bao nhiêu phần trăm trong tổng số doanh thu.
- Nếu tỷ suất lợi nhuận mang giá trị dương, điều đó đồng nghĩa là công ty hay doanh nghiệp đó đang kinh doanh có lãi
- Nếu tỷ suất lợi nhuận mang giá trị âm, điều đó có nghĩa công ty hay doanh nghiệp đó đang kinh doanh bị lỗ và cần điều chỉnh gấp chiến lược kinh doanh
Từ đây, có thể đánh giá, nhận định rằng tỷ suất lợi nhuận càng lớn có nghĩa là lợi nhuận càng chiếm nhiều phần trăm trong tổng doanh thu và có lãi càng lớn. Tuy nhiên, việc xét tỷ suất lợi nhuận còn phụ thuộc rất nhiều vào các đặc điểm kinh doanh của từng ngành nghề cụ thể trên thị trường hiện nay. Chính vì vậy, khi những nhà quản trị của doanh nghiệp theo dõi tình hình kinh doanh của doanh nghiệp và đưa ra bảng số liệu cần so sánh tỷ số tỷ suất lợi nhuận với tỷ số bình quân của toàn ngành đó mà doanh nghiệp tham gia. Như vậy, doanh nghiệp mới có cái nhìn tổng quát về mức độ và năng suất kết quả làm việc để đưa ra những phương án kinh doanh trong dài hạn. Đồng thời điều chỉnh có nên tuyển dụng nhân viên kinh doanh hay nhân sự ở các bộ phận khác hay không.
xem thêm: Tổng hợp các loại hình doanh nghiệp hợp pháp tại Việt Nam
Lợi nhuận doanh nghiệp kiếm được từ đâu
Người tiêu dùng hay người chưa có chuyên môn cụ thể về việc kiếm lợi nhuận của những tổ chức kinh doanh thì cho rằng họ sinh lợi từ hoạt động buôn bán sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Tuy nhiên, việc tìm kiếm lợi nhuận để sinh ra tỷ suất lợi nhuận có thể xuất phát từ những nguồn khác nhau như sau:
- Chênh lệch về doanh thu với chi phí từ việc bán sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ tới tay người tiêu dùng so với việc bỏ ra những khoản chi tiêu như chi phí nhân công, nguyên vật liệu, bao bì, phân phối, nhập liệu, thuế,
- Chênh lệch về mức doanh thu từ những hoạt động tài chính so với chi phí bỏ ra hay phát sinh trong các hoạt động tài chính
- Chênh lệch về doanh thu so với chi phí ở các hoạt động khác ngoài những hoạt động được kể phía trên
Vai trò của tỷ suất lợi nhuận
Trong kinh doanh, tỷ suất lợi nhuận được ví như là yếu tố thu hút vốn. Khi một doanh nghiệp muốn huy động vốn từ bên ngoài họ cần nâng cao chỉ số này. Ngoài ra, ROS cũng mang nhiều vai trò khác nhau.
Đánh giá mức độ tạo lợi nhuận của công ty
Nếu doanh nghiệp đang sinh lãi thì chỉ số sẽ dương và nếu còn âm là thua lỗ nặng nề. Qua đó, các nhà quản trị sẽ định hướng được các chiến lược cũng như cách thức kinh doanh. Thông qua con số này, bạn cũng có thể dự báo được tình hình thực tế của doanh nghiệp.
Công cụ giúp doanh nghiệp hoặc cá nhân hoạch định chiến lược
Các phương án kinh doanh sẽ phụ thuộc vào các yếu tố, trong đó có tỷ suất lợi nhuận. Khi đưa ra bất cứ chiến lược nào, nhà quản trị cần theo dõi xem nó có hiệu quả hay không bằng cách dựa vào tỷ suất lợi nhuận.
XEM THÊM: Lãi gộp là gì? Công thức và cách tính lãi gộp đúng quy định
TÓM LẠI VẤN ĐỀ: Trên đây là các thông tin cơ bản nhất của tỷ suất lợi nhuận mà các nhà đầu tư hết sức quan tâm.
Tỷ suất lợi nhuận là tỷ lệ lợi nhuận còn lại từ việc bán hàng sau khi tất cả các chi phí đã được thanh toán. Bạn có thể tính toán tỷ suất lợi nhuận bằng cách lấy tổng doanh thu trừ đi tổng chi phí, sau đó chia con số này cho tổng chi phí.
Tỷ suất lợi nhuận thường được các nhà đầu tư và chủ nợ sử dụng để xác định khả năng của một công ty trong việc chuyển đổi lợi nhuận thu được từ việc bán hàng thành thu nhập ròng. Các chủ nợ quan tâm đến những số liệu này để họ có thể đảm bảo một công ty kiếm đủ tiền để trả các khoản vay của mình, trong khi các nhà đầu tư đang tìm kiếm sự đảm bảo rằng có đủ lợi nhuận để có thể chia cổ tức.
Nói cách khác, các nguồn bên ngoài này đang tìm kiếm bằng chứng rằng tổ chức đang được điều hành một cách hiệu quả. Trong trường hợp tỷ suất lợi nhuận đặc biệt thấp, đó là dấu hiệu cho thấy công ty cần cắt giảm chi phí bằng cách thiết lập ngân sách chặt chẽ hơn.
Cách tính tỷ suất lợi nhuận
Mặc dù có ba cách khác nhau để tính tỷ suất lợi nhuận của một công ty, nhưng đây là các bước để tính toán ở dạng đơn giản nhất:
1. Tính toán doanh thu thuần
Trước tiên, bạn cần xác định doanh thu thuần của công ty theo công thức sau:
Doanh thu thuần = doanh thu – lợi nhuận, tiền hoàn lại và chiết khấu
2. Xác định thu nhập ròng
Tiếp theo, bạn tính thu nhập ròng bằng cách sử dụng công thức này:
Thu nhập ròng = doanh thu – tổng chi phí
3. Tìm tỷ suất lợi nhuận biên
Cuối cùng, sau khi tính toán thu nhập ròng và doanh thu ròng, bạn có thể tìm thấy tỷ suất lợi nhuận bằng cách sử dụng phép tính này:
Biên lợi nhuận = [thu nhập ròng / doanh thu ròng] x 100
Cách giải thích kết quả
Tỷ lệ tỷ suất lợi nhuận xác định tỷ lệ phần trăm doanh thu của một công ty bao gồm thu nhập ròng. Nói một cách đơn giản, nó cung cấp phép đo lượng lợi nhuận được tạo ra từ việc bán hàng của một công ty. Con số này rất hữu ích để xác định xem tài chính của một tổ chức đang được quản lý tốt như thế nào.
Các công ty cố gắng đạt được tỷ suất lợi nhuận cao hơn có nghĩa là lợi nhuận của họ sẽ vượt quá chi phí của họ. Họ hoàn thành các tỷ lệ này cao hơn bằng cách giảm chi phí hoặc tăng doanh thu. Mặc dù tạo ra nhiều doanh thu hơn sẽ là một giải pháp ưu tiên, nhưng nó thường khó hơn việc giảm ngân sách chi tiêu. Vì vậy, hầu hết các công ty cắt giảm chi phí để cải thiện lợi nhuận của họ.
Ngoài ra, con số này có thể được sử dụng để so sánh hoạt động hiện tại và quá khứ của một công ty cũng như để so sánh các công ty có quy mô tương tự trong cùng ngành.
Các loại biên lợi nhuận
Có ba mức chính để tính toán lợi nhuận của một công ty trên báo cáo thu nhập của nó:
- Tỷ suất lợi nhuận gộp
- Biên lợi nhuận hoạt động
- Tỷ suất lợi nhuận ròng
Lợi nhuận gộp là mức cơ bản nhất của tỷ suất lợi nhuận, trong khi lợi nhuận ròng là mức tổng hợp nhất. Các tỷ số tài chính này vừa đơn giản lại vô cùng phổ biến trong tài chính doanh nghiệp. Mặc dù cả ba cấp độ khác nhau về phương pháp chính xác, nhưng chúng đều có chung tỷ suất lợi nhuận tương ứng được tìm thấy bằng cách chia con số lợi nhuận cho doanh thu của công ty và sau đó nhân kết quả với 100. Dưới đây là cái nhìn sâu hơn về cả ba loại tỷ suất lợi nhuận:
Tỷ suất lợi nhuận gộp
Tỷ suất lợi nhuận gộp là cách đơn giản và cơ bản nhất để tính toán khả năng sinh lời vì nó định nghĩa lợi nhuận là bất kỳ khoản thu nhập nào còn lại sau khi bao thanh toán trong giá vốn hàng bán, thường được gọi là giá vốn hàng bán hoặc chi phí biến đổi.
Giá vốn hàng bán đề cập đến bất kỳ khoản chi phí nào liên quan trực tiếp đến việc sản xuất hoặc sản xuất một sản phẩm, chẳng hạn như tiền công được trả và nguyên vật liệu thô được sử dụng trong suốt quá trình. Tuy nhiên, con số này không bao gồm thuế, nợ, chi phí cố định, chi phí chung và chi phí một lần.
Tương tự, chi phí biến đổi là chi phí phát sinh trong suốt một quá trình và có thể biến động theo tỷ lệ sản xuất hoặc sản lượng. Các công ty không tham gia sản xuất hoặc sản xuất sử dụng chi phí doanh thu hoặc chi phí cần thiết để bán hàng, thay vì chi phí biến đổi hoặc giá vốn hàng bán.
Để tính toán tỷ suất lợi nhuận gộp, bạn cần thực hiện theo ba bước:
1. Tính lợi nhuận gộp
Bạn làm điều này bằng cách làm theo phương trình sau:
2. Xác định doanh thu thuần
Bạn tính toán doanh thu thuần theo công thức sau:
3. Tính tỷ suất lợi nhuận gộp
Sau đó, bạn sẽ tìm thấy tỷ suất lợi nhuận gộp bằng cách tính toán sau:
Biên lợi nhuận gộp = [lợi nhuận gộp / doanh thu thuần] x 100
Biên lợi nhuận hoạt động
Việc tính toán tỷ suất lợi nhuận hoạt động phức tạp hơn một chút so với tỷ suất lợi nhuận gộp vì nó tính đến các chi phí kinh doanh hàng ngày như chi phí bán hàng, quản lý, vận hành và chi phí chung. Nó cũng bao gồm khấu hao tài sản của công ty nhưng vẫn không bao gồm các chi phí phi hoạt động như nợ và thuế. Số liệu khả năng sinh lời này chia lợi nhuận hoạt động của một công ty cho doanh thu của nó, cho thấy một bức tranh rõ ràng về tỷ lệ phần trăm của mỗi đô la còn lại sau khi chi phí hoạt động của doanh nghiệp được thanh toán. Có hai bước để tính toán tỷ suất lợi nhuận hoạt động:
1. Tính giá vốn hàng bán
Công thức cho điều này là giống nhau bất kể ngành nào. Tuy nhiên, các yếu tố liên quan có thể khác nhau.
Giá vốn hàng bán = hàng tồn kho đầu kỳ + hàng mua – hàng tồn kho cuối cùng
2. Xác định tỷ suất lợi nhuận hoạt động
Sau đó, bạn có thể tính toán tỷ suất lợi nhuận hoạt động bằng cách làm theo công thức sau:
Tỷ suất lợi nhuận ròng
Tỷ suất sinh lời phức tạp và toàn diện nhất là tỷ suất lợi nhuận ròng. Nó cho thấy tổng doanh thu còn lại sau khi tất cả các dòng thu nhập và chi phí đã được hạch toán, bao gồm giá vốn hàng bán và chi phí hoạt động. Tuy nhiên, không giống như hai tỷ lệ trước, tỷ suất lợi nhuận ròng cũng tính đến thu nhập từ các khoản đầu tư, các khoản thanh toán một lần, thuế và nợ. Do đó, phép tính này đưa ra một tài khoản chính xác về khả năng tổng thể của một công ty trong việc chuyển thu nhập thành lợi nhuận.
Có hai bước để xác định tỷ suất lợi nhuận ròng của một công ty:
1. Tính lợi nhuận ròng
Bạn tìm thấy điều này bằng cách làm theo công thức sau:
2. Xác định tỷ suất lợi nhuận ròng
Để tính toán tỷ suất lợi nhuận ròng, hãy hoàn thành phép tính này:
Biên lợi nhuận ròng = [lợi nhuận ròng / doanh thu] x 100
Xem thêm: Dòng tiền và lợi nhuận: Sự khác biệt là gì?