Câu hỏi: Văn bản thuyết minh có những tính chất gì? mục đích là gì?
Trả lời:
- Tính chấtcủavăn bản thuyết minh Đem lại kiến thức bổ ích cho người nghe như dạng trang bị thêm thông tin. Thể loạivănnày khác vớivănnghị luận, miêu tả, tự sự, toàn bộ thông tin phải được cung cấp đúng sự thật, không mangtính chấthư cấu .
- Mục đíchcủavăn bản thuyết minhlà nhằm giúp cho người đọc hiểu đượcbảnchất, đặc điểm, công dụng của sự vật, hiện tượng nên để làm nổi bật đượcmục đíchđó, bắt buộc người viết phải sử dụng đến phương pháp phân loại và phân tích.
Cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về Văn bản thuyết minh nhé!
Văn bản thuyết minh là gì?
Văn thuyết minh là gì? Văn bản thuyết mình là dạng văn bản rất thường gặp trong cuộc sống thường ngày. Trong giáo dục các giáo viên rất chú trọng học xá sinh nội dung thể loại văn này để sử dụng, nhận biết và giúp thể hiện được chân thực các hiện tượng kỳ lạ, sự vật.
Văn bản thuyết minh sẽ cung cấp cho những người đọc, người nghe những kiến thức cụ thể về đặc điểm, tính chất, tác dụng, thành phần,… của những hiện tượng kỳ lạ và sự vật trong tự nhiên cũng như trong xã hội bằng phương pháp giải thích, giới thiệu hay trình bày. Với thuyết minh, người ta thể hiện văn chương qua phương cách trình bày giới thiệu hoặc giải thích cho những người nghe nắm vững.
Khác với những dạng văn trừu tượng, văn thuyết minh phải được chủ thể trình bày một cách chính xác, chặt chẽ, rõ ràng. Nhằm cung cấp thông tin chuẩn xác cho những người nghe, không xen kẹt trí tưởng tượng hay thêm bớt, nói quá.
Chính vì vậy, cách thức trình bày văn bản thuyết minh yêu cầu mạch lạc, rõ ý, kết cấu chặt chẽ và cuốn hút người đọc. Không trình bày lủng củng theo ý khiến người đọc không hiểu hết ý của người viết. Lời văn lịch sự, chuẩn văn phong ngữ pháp tiếng Việt, rõ ràng.
Tuy nhiên, người viết văn bản thuyết minh cũng cần phải ghi điểm, truyền cảm hứng cho đối phương, tạo nên sự hấp dẫn riêng của văn bản. Vì thế nên chúng ta cũng có thể thấy người viết đưa vào câu truyện để kể. Đôi khi chúng ta đi vào các viện bảo tồn, các hướng dẫn viên du lịch sẽ thuyết minh về lịch sử dân tộc địa danh cụ thể, chiến tích.
Văn thuyết minh là gì, nội dung truyền đạt điều gì? Những nội dung được biểu đạt dựa trên sự thật hoàn toàn có đưa vào những lời diễn đạt lôi cuốn hơn để người nghe tiện dụng cảm nhận và ngọt ngào lại. Hoặc tất cả chúng ta có thể phát hiện các tấm bia ghi đầy đủ những thông tin rõ ràng và cụ thể về sự việc kiện lịch sử dân tộc có từ xa xưa.
Ví dụ:
- Giới thiệu về một nhân vật lịch sử dân tộc cụ thể
- Giới thiệu về một vùng quê, một khu vực địa lý
- Giới thiệu về một vài món đặc sản nổi tiếng, hay món ăn cụ thể nào đó
- Giới thiệu về vị thuốc, thảo dược có lợi cho sức khỏe
- Giới thiệu về một loài hoa, sinh vật có trong tự nhiên,…
Các phương pháp thuyết minh
Để sở hữu một văn bản thuyết minh mạch lạc, rõ ràng, tiện dụng hiểu cũng như thuyết phục, bạn phải nắm rõ các phương pháp thuyết minh để ứng dụng một cách tốt nhất.
Phương pháp liệt kê
Phương pháp liệt kê các măt, hoặc các phần, các tính chất hay các phương diện… của đối tượng người dùng theo một trình tự nhất định. Điều này giúp cung cấp cho những người đọc đã đoạt cái nhìn toàn cảnh về đối tượng người dùng một cách khách quan nhất.
Phương pháp so sánh
Đây là phương pháp giúp so sánh đối tượng người dùng hay các khía cạnh của đối tượng người dùng… khi đối chiếu với những cái gần gũi và cụ thể đề giúp cho những người đọc có thể tiếp cận vấn đề một cách tiện dụng hiệu và nhanh chóng.
Phương pháp nêu ví dụ
Đây là phương pháp giúp đưa ra những ví dụ thực tiễn và sinh động, một cách chính xác và cụ thể, đồng thời cũng xuất hiện tác dụng thuyết phục cao, làm cho những người đọc tin cậy.
Phương pháp nêu số liệu
Phương pháp nêu số lượng [số liệu] có tác dụng giúp làm cụ thể và sáng tỏ vấn đề đồng thời có sức thuyết phục nhất về đặc điểm cũng như vai trò nào đó của đối tượng người dùng.
Phương pháp giải thích, nêu định nghĩa
Phương pháp này sử dụng kiểu câu trần thuật với từ “là” nhằm giải thích, định nghĩa hay giới thiệu sự vật, hiện tượng, vấn đề nào đó.
Phương pháp phân tích hay phân loại
Phương pháp này bản chất đó chính là việc phân loại hay chia ra từng phần theo những đặc điểm của đối tượng người dùng thuyết minh. Phương pháp phân loại hay phân tích này còn có ưu điểm là mang tính khách quan, lại đầy đủ và tiện dụng hiểu với đối tượng người dùng người đọc.
Tìm hiểu bố cục tổng quan bài văn thuyết minh
Gồm có 3 phần là mở bài, thân bài và kết bài. Cụ thể như sau
- Mở bài:Giới thiệu sơ qua về đối tượng người dùng được thuyết minh, gợi mở cho quý khách
- Thân bài:Trình bày rõ ràng và cụ thể về tính chất chất, đặc biệt quan trọng, sự kiện và bản chất của sự việc việc, hiện tượng kỳ lạ hướng tới. Giải thích được nguyên nhân, nguồn gốc, kết cấu, chức năng, kết cấu để cung cấp thông tin rõ ràng và cụ thể cho những người đọc.
- Kết bài:Xếp loại về đối tượng người dùng, tổng kết lại nội dung của toàn bài.
Tính chất của văn thuyết minh là gì?
Toàn bộ kiến thức được trình bày trong văn thuyết minh yên cầu tính chính xác, khách quan không xuất phát từ ý kiến chủ quan của con người. Vì thế mà người viết cần có sự tìm hiểu về sự việc vật, hiện tượng kỳ lạ đó trước lúc trình bày. Đem lại kiến thức hữu dụng cho những người nghe như dạng trang bị thêm thông tin.
Thể loại văn này khác với văn nghị luận, miêu tả, tự sự, toàn bộ thông tin phải được cung cấp đúng sự thật, không mang tính chất hư cấu. Bởi vậy mọi người khi có nhu cầu đọc văn này sẽ nhận được thông tin mà mình mong muốn chuẩn nhất. Tránh trường hợp hiểu sai dẫn tới nhiều việc sai lầm. Con người sẽ vận dụng kiến thức này vào cuộc sống để thực hiện công việc có lợi cho mình.
Văn bản này gắn liền với tư duy khoa học ở trình độ sâu, yên cầu sự chính xác. Người làm văn bản phải trải qua quá trình tìm hiểu, điều tra, nghiên cứu, học hỏi kiến thức để thể hiện cụ thể, rõ ràng nhất. Thông dụng nhất tất cả chúng ta thường thấy văn bản thuyết minh trình bày kết cấu, chức năng, cách dùng,…để con người hiểu.
Các văn bản thuyết minh quan trọng là yếu tố xác thực luôn luôn được đặt lên hàng đầu để nhìn nhận và đánh giá chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Phân tích kỹ nghĩa của từ thuyết minh, trong đó thuyết là thuyết phục, minh là chứng minh. Đó đó chính là dùng lập luận, lý lẽ dẫn chứng để giải thích cụ thể, làm sáng tỏ vấn đề.
Tính chất của thể loại này là độ chính xác cần cao độ, người viết có kiến thức sâu rộng về ngành nghề mình viết và trình bày. Số liệu tìm hiểu chuẩn, không ước chừng hay vay mượn ở nơi khác.
Ngôn ngữ diễn đạt trong văn bản cô đọng, tiện dụng hiểu, rõ ràng, chính xác và lịch sự. Không viết kiểu văn dài dòng, mơ hồ hay văn vẻ, trừu tượng trong thể loại thuyết minh này.
Đặc điểm của văn thuyết minh là gì?
- Văn bản thuyết minh đỏi hòi tính khách quan, chính xác, mang lại lợi ích cho con người phục vụ công việc và cuộc sống tốt nhất
- Trình bày văn bản rõ ràng, mạch lạc, đủ nội dung đúng ý, kết cấu phân chia rõ
- Người viết am hiểu về nội dung mình đang viết tới để trình bày đúng, đủ ý, truyền đạt cho những người đọc hiểu và sử dụng có ích
- Để văn thuyết minh trở nên hấp dẫn thì người viết có thể sử dụng các biện pháp thẩm mỹ và làm đẹp. Góp phần làm nổi bật đặc điểm, tính chất, nhấn mạnh vấn đề ý chính trong nội dung bài viết và gây hứng thú cho những người đọc. Một số biện pháp nổi bật như kể chuyện, tự thuật, đối thoại, diễn ra, tự luận, ẩn thụ,…
Các yếu tố xen kẹt trong văn thuyết minh
Sử dụng kết hợp các biện pháp tu từ
Với mục đích giúp văn bản thuyết minh được sinh động, cụ thể và hấp dẫn hơn, ta có thể thêm một số biện pháp tu từ trong văn bản, điển hình nhưẩn dụ,hoán dụ,nhân hóa, so sánh…. Các biện pháp này khi được kết hợp sẽ giúp khơi gợi sự cảm thụ về đối tượng người dùng thuyết minh.
Yếu tố miêu tả trong văn thuyết minh
Biện pháp miêu tả được sử dụng trong văn bản thuyết minh giúp hiện tượng kỳ lạ, sự vật trở nên chân thực, rõ nét và khách quan hơn. Với sắc tố, đường nét, âm thanh hay mùi vị từ miêu tả mà giúp người đọc có thể cảm nhận cụ thể hơn.
Tìm hiểu cách làm bài văn thuyết minh
Các dạng văn thuyết minh hay cách làm bài văn thuyết minh là thắc mắc chung của nhiều học sinh. Để văn bản thuyết minh có sức thuyết phục và đầy tính hấp dẫn, bạn phải nắm được những bước làm bài văn thuyết minh tiếp sau đây:
- Bước 1:
+ Xác định đối tượng người dùng cần phải thuyết minh.
+ Sưu tầm và ghi chép, lựa chọn các tư liệu cho nội dung bài viết.
+ Lựa chọn phương pháp thuyết minh sao cho phù hợp.
+ Sử dụng ngôn từ tiện dụng hiểu nhằm làm nổi bật đặc điểm của đối tượng người dùng.
- Bước 2:Lập dàn ý bài văn thuyết minh rõ ràng và cụ thể.
- Bước 3:Viết bài văn thuyết minh hoàn chỉnh.
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
1. Khái niệm: Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong đời sống nhằm cung cấp tri thức về: đặc điểm, tính chất, nguyên nhân…của các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
2. Yêu cầu:
- Tri thức trong văn bản thuyết minh phải khách quan, xác thực, hữu ích cho mọi người.
- Văn thuyết minh cần trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ, hấp dẫn.
3. Sự khác nhau giữa văn miêu tả và văn thuyết minh:
| + Có hư cấu tưởng tượng, không nhất thiết phải trung thành với sự vật, đối tượng…. | + Trung thành với đặc điểm của sự vật, đối tượng. |
| + Dùng nhiều so sánh, liên tưởng. | + ít dùng so sánh, liên tưởng. |
| + Mang nhiều cảm xúc chủ quan của người viết. | + Đảm bảo tính khách quan, khoa học. |
| + ít dùng số liệu cụ thể. | + Dùng số liệu cụ thể. |
| VD: “Những đám mây trắng như bông đang tô vẽ cho nền trời bằng những hình thù lạ mắt. Nắng trong vắt như pha lê. Nắng xiên qua cây gỗ tếch ở vườn hoa phố Nguyễn Cao, rọi xuống và chạy lung tung quanh cái bàn ăn trưa của bốn cụ già…” | VD: “Hoa chuông cao từ 15- 20 cm. Hoa nhỏ có hình chuông, hương thơm, thân uốn cong, màu trắng hay hồng lợt. Hoa có thể sống trong bình từ 5- 7 ngày…” |
* Trong văn bản thuyết minh có thể kết hợp sử dụng yếu tố miêu tả, biện pháp nghệ thuật làm cho đối tượng thuyết minh được nổi bật, hấp dẫn.
4. Phương pháp thuyết minh:
a. Phương pháp nêu định nghĩa:
VD: Giun đất là động vật có đốt, gồm khoảng 2500 loài, chuyên sống ở vùng đất ẩm.
b. Phương pháp liệt kê:
VD: Cây dừa cống hiến tất cả của cải của mình cho con người: thân cây làm máng, lá làm tranh, cọng lá chẻ nhỏ làm vách, gốc dừa già làm chõ đồ xôi, nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm…
c. Phương pháp nêu ví dụ:
VD: Người ta cấm hút thuốc ở tất cả những nơi công cộng, phạt nặng những người vi phạm [ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la]
d. Phương pháp dùng số liệu:
VD: Một tượng phật ở Nhạc Sơn, Tứ Xuyên, Trung Quốc, cao 71m, vai rộng 24m, trên mu bàn chân tượng có thể đỗ 20 chiếc xe con.
e. Phương pháp so sánh:
VD: Biển Thái Bình Dương chiếm một diện tích lớn bằng ba đại dương khác cộng lại và lớn gấp 14 lần diện tích biển Bắc Băng Dương là đại dương bé nhất.
f. Phương pháp phân loại, phân tích:
VD: Muốn thuyết minh về một thành phố, có thể đi từng mặt: vị trí địa lý, khí hậu, dân số, lịch sử, con người, sản vật…
5. Cách làm bài văn thuyết minh:
- Bước 1: + Xác định đối tượng thuyết minh.
+ Sưu tầm, ghi chép và lựa chọn các tư liệu cho bài viết.
+ Lựa chọn phương pháp thuyết minh phù hợp.
+ Sử dụng ngôn từ chính xác, dễ hiểu để thuyết minh làm nổi bật các đặc điểm cơ bản của đối tượng.
- Bước 2: Lập dàn ý
- Bước 3: Viết bài văn thuyết minh
+ Viết phần mở bài:
Mở bài có nhiều phương pháp, nhưng có thể quy vào hai phương pháp chủ yếu là mở bài trực tiếp và mở bài gián tiếp.
Ví dụ 1: Mở bài trực tiếp
Chiêm Hoá, một huyện miền núi của tỉnh Tuyên Quang là nơi cư trú của nhiều dân tộc anh em như: Kinh, Tày, Dao, H’Mông, Sán Dìu…Tuy phong tục, tập quán khác nhau nhưng chung sống rất hoà thuận cùng nhau xây dựng quê hương ngày thêm tươi đẹp.
Ví dụ 2: Mở bài gián tiếp.
Là người Việt Nam ai cũng đã một lần nghe câu ca dao:
"Đồng Đăng có phố Kì Lừa
Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh"
Từ Hà Nội đi theo quốc lộ 1A, du khách ngồi trên xe ô tô khoảng 2 tiếng đồng hồ là đến địa phận Lạng Sơn. Qua dãy núi Kai Kinh rồi đến ải Chi Lăng thâm nghiêm hùng vĩ, những kì tích đó đã làm cho bao kẻ thù xưa nay khiếp sợ. Đường 1A trườn dài theo những triền núi ngút ngàn thông reo. Từng đoàn xe lớn nhỏ hối hả về xứ Lạng ẩn mình trong sương sớm. Qua khỏi đèo Sài Hồ là đến thị xã Lạng Sơn, vùng biên ải của Tổ quốc nơi quê hương của hoa thơm, trái ngọt và những làn điệu dân ca đặc sắc: Then, Sli, Lượn của các dân tộc Tày, Nùng, Dao.
+ Viết phần thân bài:
Phần này thường gồm một số đoạn văn được liên kết với nhau thành một hệ thống nhằm giải đáp một số yêu cầu của đề bài.
Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh nên tuân thủ theo thứ tự cấu tạo của sự vật, theo thứ tự nhận thức [từ tổng thể đến bộ phận, từ ngoài vào trong, từ xa đến gần], theo thứ tự diễn biến sự việc trong một thời gian trước – sau; hay theo thứ tự chính phụ: cái chính nói trước, cái phụ nói sau.
+ Viết phần kết bài:
Phần kết bài có thể nhấn mạnh một lần nữa đặc sắc của đối tượng giới thiệu – thuyết minh hoặc nêu một lời mời, một kiến nghị, hoặc một ấn tượng mạnh mẽ nhất về đối tượng đó.
Ví dụ 1: Hiện tại và tương lai, Chiêm Hoá là một điểm du lịch thu hút rất nhiều khách tham quan. Hãy đến với Chiêm Hoá để dự hội Lồng Tông tổ chức vào ngày mùng 8 tháng giêng hàng năm, thăm đền Bách Thần, đền Đầm Hồng. Vào mùa hè các bạn có thể đi du ngoạn thác Bản Ba và đặc biệt chúng ta sẽ được thăm khu di tích lịch sử Kim Bình. Chúng ta sẽ thấy Chiêm Hoá đẹp biết nhường nào.
Đề: Nhận biết yếu tố thuyết minh trong bài ca dao sau:
Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng Nhị vàng, bông trắng, lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùnTrả lời:
Yếu tố thuyết minh:
Cấu tạo của hoa sen “Lá xanh, bông trắng, nhị vàng”
Đề: Con trâu ở làng quê Việt Nam.
Trả lời:
* Mở bài:
Giới thiệu chung về con trâu trong đời sống của người nông dân Việt Nam.
* Thân bài:
- Nêu nguồn gốc, đặc điểm của con trâu
VD: Trâu là động vật thuộc phân bộ nhai lại, nhóm sừng rỗng, bộ guốc chẵn, lớp thú có vú.
Trâu Việt Nam có nguồn gốc từ trâu rừng thuần hóa, thuộc nhóm trâu đầm lầy. Lông màu xám, xám đen, thân hình vạm vỡ, thấp, ngắn, bụng to, mông dốc, bầu vú nhỏ, sừng hình lưỡi liềm. Có 2 đai màu trắng: dưới cổ và chỗ đầu xương ức. Trâu cái nặng trung bình 350-400 kg, trâu đực 400- 500 kg…
- Vai trò, lợi ích của con trâu:
• Trong đời sống vật chất:
+ Là tài sản lớn của người nông dân.
+ Là công cụ lao động quan trọng.
+ Là nguồn cung cấp thực phẩm, đồ mĩ nghệ, phân bón…
• Trong đời sống tinh thần:
+ Con trâu gắn bó với người nông dân như người bạn thân thiết, gắn bó với tuổi thơ.
+ Con trâu có vai trò quan trọng trong lễ hội, đình đám [ hội chọi trâu ở Đồ Sơn [Hải Phòng], Hàm Yên, Chiêm Hoá [Tuyên Quang]…, hội đâm trâu [Tây Nguyên]…]
* Kết bài:
Khẳng định lại vai trò của con trâu trong đời sống hiện nay.
Đã có lời giải bài tập lớp 10 sách mới:
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k7: fb.com/groups/hoctap2k7/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Loạt bài Ôn thi vào lớp 10 môn Ngữ Văn được các Giáo viên hàng đầu biên soạn bám sát kiến thức trọng tâm, hệ thống lại câu hỏi phần Tiếng Việt, các tác phẩm văn học, bài thơ có trong đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Văn.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.