Thế giới hội họa với biết bao sắc màu, biết bao điều kỳ thú! Mở cửa để biết thêm nhiều điều hay, bạn nhé!
KÝ HỌA là lối vẽ nhanh, ghi lại sự việc hay đối tượng nào đó bằng những đường nét giản lược. Các bức ký họa chính là nguồn tư liệu thiết thực và quý giá cho các họa sĩ đấy bạn à!
Phố cổ Hội An
Ký họa có thể là những nét giản đơn như thế này:
Đến một tác phẩm công phu thế này:
Ký họa tĩnh vật, ký họa phong cảnh, ký họa chân dung… hay bất cứ đối tượng nào, thì yêu cầu đầu tiên đối với người họa sĩ là phải lột tả được đúng đặc điểm, bản chất của sự việc, hiện tượng… [hì, ví dụ như ký họa nữ diễn viên Angeline Jolie mà không thể hiện được bờ môi gợi cảm, khuôn mặt dài, xương… thì hỏng bét!]
Angelina Jolie
Tuy vậy, kí họa không phải là “sao y bản chính”, nếu so sánh kỹ bức ký họa với đối tượng thật thì không thể nào giống nhau trên từng chi tiết đâu. Chỉ cần nhìn tổng thể, người xem nhận ra đối tượng ấy… thì xem như ổn.
Toàn cảnh Hồ Con Rùa qua ảnh
Còn đây mà một góc ký họa. Nhìn vào là nhận ra ngay Hồ Con Rùa phải không nào?
Người họa sĩ có thể ký họa trực tiếp [nghĩa là đối tượng ở ngay trước mặt] hoặc gián tiếp [đối tượng phải thông qua ảnh chụp…]. Tất nhiên là ký họa trực tiếp thì dễ “bắt” được cái hồn của đối tượng mình được vẽ hơn rồi. Đây là một yếu tố tối quan trọng trong ký họa đấy bạn à, nhất là ký họa chân dung. Những sắc thái biểu cảm, cái thần của nhân vật, nếu họa sĩ ký họa lột tả được thì sẽ cho ra đời một tác phẩm rất sống động!
Bạn có thể dùng bất cứ chất liệu gì để ký họa, miễn nó tạo được đường nét. Nhưng bút chì vẫn là bạn đồng hành vô cùng thuận tiện của bộ môn này á!
Có hai loại ký họa:
- Ký họa nét: Dùng đường nét để thể hiện tác phẩm. Đôi khi vẫn có thể tạo mảng tổng quát bằng lớp đánh tổng quát.
- Ký họa mảng: Dùng các mảng hình đậm, nhạt khác nhau làm nổi bật đối tượng. Các mảng phải có tỉ lệ và hình dạng chính xác.
Một vài lời khuyên để có một bức ký họa chân dung tốt nè:
- Quan sát nhanh và chính xác đường tạo dáng của đối tượng [ngay cả khi đối tượng đang di chuyển]
- Khi ký họa điều quan trọng nhất không phải là nét vẽ mà là việc ghi nhận thông tin bằng mắt, cảm nhận về đối tượng.
- Ký họa không phải là chụp ảnh lại đối tượng mà là bắt được tinh thần, dáng vẻ đặc trưng của đối tượng. Nét vẽ phải thoải mái, phóng khoáng.
E hèm! Kiến thức thì mênh mông rộng lớn, nếu bạn yêu thích ký họa thì tìm hiểu thêm nha!
Hãy đọc Thần Đồng Mỹ Thuật 1: Họa pháp phá án để biết thêm về Ký họa!
Tags: Cửa sổ hội họa, ký họa, mỹ thuật
E hèm,
Trí Núi mới tiếp xúc với môn vẽ ký họa một cách nghiêm túc và thường xuyên trong 1 năm trở lại đây thôi [từ tháng 8/2017] [Trước đó, chủ yếu chỉ vẽ hình họa bằng bút chì]. Cho nên, những điều được viết ra đây, chủ yếu là những trải nghiệm thô, chưa được đúc kết cho thành hoàn thiện để gọi là "kinh nghiệm".
Thế nhưng, chưa đủ kinh nghiệm thì không có nghĩa là chờ 10 năm nữa mới viết bài, có nhiêu - viết nhiêu. Và đặc biệt, những dòng này tôi nghĩ là hữu ích đối với ai đó mới bắt đầu làm quen với môn vẽ nói chung và kí họa phong cảnh nói riêng.
Gợi ý: Series Làm sao để Sketch tay tốt hơn?
| Minh họa: Một sinh viên Bách Khoa chung nhóm ký họa với Trí Núi |
Các bạn cứ thong thả đọc và tận hưởng những chia sẻ tuyệt vời mà không sách vở nào có. Từng lời văn như là "hơi thở của Trí Núi", tấm lòng cũng như sự trẻ trâu cần đủ để luôn giữ sự nhiệt huyết.
| Nhóm Ký họa ở Sài Gòn cùng Trí Núi |
Đừng bắt đầu học vẽ phong cảnh bằng cách đi đăng ký một khóa học phong cảnh theo dạng chép tranh, vì đó không phải kí họa đâu. Đó là chép, chép khác vẽ nha!
Bước 1: Kiến thức nền tảng để vẽ kí họa tốt
Chắc chắn là kiến thức của môn Hình Họa, đó là nền tảng của mọi môn vẽ chứ không riêng gì kí họa phong cảnh. Nếu như bạn không biết bắt đầu từ đâu có thể bắt đầu bằng những khối cơ bản: khối cầu, khối lập phương, khối trụ, khối nón... Đó là căn bản rồi, cho nên để vẽ kí họa tốt và tiến bộ bạn cần nắm rõ quy luật của các khối này. Bạn có thể tìm với từ khóa "Hình Họa Căn Bản" ở google hoặc đọc các tài liệu về khối cơ bản trong các quyển sách.
| Mấy khối này lợi hại lắm nè |
Giới thiệu một số tài liệu về hình họa căn bản:
Chừng đó là quá đủ cho kiến thức Hình Họa rồi [có thể bạn mất cả năm trời mới hiểu hết đống tài liệu này bạn nha, không vội được], với điều kiện là tập luyện không ngừng. Tôi đã có trải nghiệm gần 10 năm với các Hình Khối Căn Bản, nên cũng quan sát được cách tiến bộ của nhiều người [Trí núi đang tham gia giảng dạy một khóa học về Hình Họa Căn Bản tại: Chân dung bút chì trực họa].
Đa phần, họ vẽ tiến bộ nhanh bằng cách luyện tập nhiều song song với việc tham khảo.
Có thể bạn cần: TOP 4 khóa học vẽ ONLINE dành cho người mới bắt đầu
Tức là tôi khuyên, nếu ai đó cảm thấy thiếu kiên nhẫn quá ở bước 1 - Hình Họa Căn Bản thì nhảy thẳng ra vẽ những thứ mình thích vẽ. Chọn một công trình, một cái ghế đá, hay một cửa hàng hay một cái cây thôi.
Với cách này, bạn sẽ được thư giãn với việc hoàn thành tác phẩm của mình, thông qua đó, bạn sẽ biết mình thiếu và yếu ở chỗ nào để cải thiện:
- Nếu bạn vẽ quá chậm: Cải thiện bằng cách luyện vẽ đường thẳng, đường elip, đường tròn bằng 1 nét bút mà thôi, đừng cố tỉa đi, tỉa lại nhiều lần, vẽ 1 nét một, vẽ hết tờ này đến tờ khác, cứ các đường ấy mà vẽ dứt khoát.
- Nếu bạn vẽ không giống: Không sao cả, bạn cứ tập vẽ những cái nho nhỏ trước [ghế đá, chậu cây...], sau đó chọn những thứ to lớn hơn [công trình, đường phố...]. Vẽ chưa giống là do đôi mắt của bạn chuyển từ 3D thực tế sang giấy chưa tốt. Nên luyện các vật nhỏ nhắn trước nhé.
- Nếu bạn vẽ không đủ giấy: Không sao cả, có rất nhiều cách bố cục một tranh, nếu đối tượng không thể nằm gọn trong tờ giấy, đừng cố nhét vào sẽ gây méo hình, bạn cứ vẽ đến đâu hay đến đấy, rồi nhấn kỹ một chi tiết trên đối tượng thay vì làm kỹ hết toàn bộ đối tượng.
- Vẽ bút chì trước hay vẽ thẳng bút mực: Tôi khuyên cứ dùng bút chì, chỉ bút chì thôi cũng được, để bạn luyện tập trước. Việc vẽ thẳng bằng mực, chỉ dành cho những người đã thạo về nét và hình họa + kí họa rất nhiều rồi.
- Bạn không vẽ được cây: Thực ra, cây chỉ là một cái hình tròn mà thôi, bạn tham khảo thêm các cách kí họa cây đơn giản.
- Tranh không có chiều sâu, nhìn cứ phẳng phẳng: Luôn nhớ là "gần lớn xa nhỏ, gần rõ xa mờ". Bạn xem thêm về cuốn sách: Perspective Made Easy - Phối cảnh dễ dàng
- Bạn không biết tô sáng tối: Tốt nhất là thấy gì thì tô nấy, nhưng để hiểu thấu đáo về quy luật sáng tối, bạn cần phải vẽ khối cơ bản nhiều, đánh bóng đi đánh bóng lại nhiều góc ánh sáng khác nhau để hiểu được quy luật ánh sáng. Khi hiểu rồi, bạn mới vận dụng vào trong từng tình huống cụ thể được. Nếu lầy nữa, khỏi tô sáng và tối nha, tranh kí họa đơn giản chỉ là những nét vẽ dạng lưới thôi cũng đã đẹp rồi.
Đó là cách nhiều người đã bắt đầu, cứ vẽ thôi, mất mát gì đâu. Nhiều bạn trong nhóm SV Zest Art cũng đã bắt đầu bằng cách ấy. Có một rào cản là bạn sợ sai, sợ chê xấu. À, cái bệnh cần chữa không phải là sai và xấu mà là bệnh ngại, bệnh rụt rè nha.
Vào nhóm này, sẽ có một đám chai mặt đi kí họa khắp Sài Gòn, nên bệnh rụt rè của bạn sẽ tự nhiên biến mất:
//www.facebook.com/groups/SVZestArt/
Một bức tranh kí họa đẹp cần có nét dứt khoát, phóng khoán, độc đáo... do đó, bạn nên luyện tập thật nhiều các loại nét để vẽ các đường bao đối tượng, nét để tả cấu trúc đối tượng, nét để tô bóng...
Có rất nhiều loại nét để bạn lựa chọn, kết hợp để tạo thành phong cách của chính bạn. Nhưng nhìn chung, có những lưu ý:
- Nét bút mực sẽ khác nét bút chì: Ở các mảng tối, chúng ta quen sử dụng bút chì tô tô, đồ đồ rất nhiều, nhưng bút mực sẽ khác đó, bạn chỉ đi qua 1 lớp nét dứt khoát thôi là đủ, nếu đi lại 1 lớp nữa không quen sẽ bị rối ngay. Do đó, trước hết bạn cứ lên 1 lớp bút mực thôi, còn muốn đậm thêm, cứ tô thêm bút chì vào.
- Nét cấu trúc rất lợi hại: Nếu bạn vẽ một khối hình cầu, bạn chỉ vẽ chu vi sẽ trông như là hình tròn. Thế nhưng bạn vẽ thêm "đường xích đạo", sẽ trông ra khối cầu ngay. Các đối tượng phức tạp hơn cũng tương tự vậy đó. Bạn nên hiểu và tìm đúng đường cấu trúc của từng đối tượng nha.
- Nét đường bao [chu vi]: Nét này bạn luôn vẽ đầu tiên phải không, đúng vậy, bạn nên dùng nét mảnh thôi nhé. Chỗ nào cần nhấn dùng nét to line lại sau.
| Một số loại nét lên sáng tối phù hợp với kí họa |
| Nét cấu trúc thật lợi hại, không cần tô bóng vẫn thấy được khối |
| Quy luật sáng tối bạn có thể học được từ việc vẽ khối cơ bản |
Đầu tiên, các bạn nên tìm hiểu về quy luật ánh sáng của các khối cơ bản nhé. Để vẽ được, các bạn trước hết phải hiểu được cách thức vận hành của ánh sáng, mọi ánh sáng đều có khoa học của nó. Các bạn có thể xem bài Sáng tối trong vẽ khối cơ bản của Trí Núi
Còn về cách thức, có nhiều cách lên sáng tối cho tranh kí họa lắm nha, Trí núi chỉ quen lên sáng tối bằng nét bút mực nên chưa thử những cách lên như: màu nước trắng đen, màu nước, marker, chì màu...
Bạn có thể ủng hộ Trí Núi bằng cách đặt mua bút - dụng cụ vẽ tại shop của Zest
Để lên sáng tối bằng nét mực, bạn nên có nhiều cây bút với kích cỡ ngòi bút khác nhau. Song song với việc vẽ, hãy luyện tập các mảng nét thật nhiều. Nét cấu trúc cũng hỗ trợ nét tô bóng rất nhiều.
| Đôi khi, bạn chỉ cần quan sát thật kỹ, quy mọi mảng rối rắm thành những mảng đơn giản, nếu mảng đó tối, cứ tô đen [mảng cây mà Trí Núi gom lại thành một mảng đen kìa :]]] |
Ở đầu bài, Trí Núi bảo không được chép tranh, xuống đây lại khuyên đi chép tranh, rõ là hài...
Thực ra, tôi để bước này ở cuối cùng, và thực sự không làm cũng không sao. Bạn chỉ chép tranh của người khác khi bạn đã có một "cái nền" nhất định, bạn đủ tỉnh táo để lọc và học những gì cần học mà thôi.
| Một bức ký họa chép tranh của học viên Zest Art năm 2015 |
Đối với Trí Núi, không phải cứ họa sĩ lừng danh hay những người chuyên nghiệp vẽ gì cũng đẹp và chuẩn, và chúng ta chép răm rắp là đẹp. Không đâu, trừ khi bạn hiểu tác giả đến từng xúc cảm và sao chép được cái xúc cảm của chính tác giả ở chính cái thời điểm tác giả sáng tác.
Vậy chép tranh khi nào, khi bạn muốn học 1 phần của bức tranh ấy. VD: nét của bức tranh, cách đặt sáng tối của bức tranh, cách bố cục... Tức là khi bạn đủ khả năng để chọn lọc.
Cuối cùng, nếu bạn muốn học kí họa một cách hàn lâm nhất, hãy bắt đầu từ Hình Họa Căn Bản. Nếu bạn muốn bắt đầu một cách phong lưu rồi từ từ trang bị nền tảng sau thì bỏ qua bước 1 cũng được. Thế nhưng, thực hiện cả 2 cùng lúc cũng không phải là một cách tồi.