Làm sao để đánh giá sức khỏe doanh nghiệp

Biết cách xác định sức khỏe tài chính của một công ty chính là một kỹ năng quan trọng trong công việc kinh doanh và đầu tư.

Là một người chủ doanh nghiệp, bạn cần biết công ty của mình đang hoạt động như thế nào vì những lý do gì. Có được một bức tranh rõ ràng về sức khỏe tài chính sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt hơn về hướng đi của tổ chức cũng như cách thức phân bổ nguồn lực. Và nếu bạn mong muốn thu hút các nhà đầu tư hoặc tìm kiếm nguồn tài chính mới cho công ty, bạn cũng cần phải đủ hiểu biết để chia sẻ về tình hình tài chính của doanh nghiệp mình.

Còn khi là người quản lý, bạn cần hiểu rõ về tình hình tài chính của tổ chức để có thể chỉ đạo đội ngũ của mình tốt hơn. Nếu không có sự hiểu biết này, bạn có thể sẽ bị lãng phí thời gian trong việc dồn sức lực vào các dự án không có lợi tức đầu tư được xác định rõ ràng hoặc không thể đưa ra những sáng kiến ​​phù hợp để đóng góp cho sự phát triển của doanh nghiệp.

Kiến thức về tình hình tài chính của công ty cũng có thể mang lại lợi ích cho bạn – với tư cách là một người nhân viên. Bằng cách hiểu rõ khi nào công ty đang phát triển thuận lợi, bạn có thể yêu cầu được thăng chức hay tăng lương vào thời điểm thích hợp này. Ngược lại, khi bạn nhận ra công ty của mình đang gặp khó khăn, bạn có thể làm việc chăm chỉ hơn để chứng minh giá trị của bản thân hoặc chuẩn bị sẵn sàng để tìm kiếm việc làm ở nơi khác.

Mặc dù có nhiều thước đo mà bạn có thể sử dụng để đánh giá sức khỏe tài chính, nhưng một trong những phương tiện chắc chắn nhất chính là thông qua phân tích báo cáo tài chính. Dưới đây là các loại phân tích khác nhau mà bạn có thể tiến hành để hiểu rõ hơn về tình trạng tài chính của công ty mình.

1. Phân tích Bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán là một báo cáo thể hiện tình hình tài chính của một công ty tại một thời điểm cụ thể. Nó cung cấp những thông tin ngắn gọn về tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu.

Tài sản là những gì một công ty sử dụng cho các hoạt động của mình. Nợ phải trả là tiền đi vay từ các nguồn khác và cần được công ty hoàn trả. Vốn chủ sở hữu đại diện cho khoản tài chính mà chủ sở hữu (dù là tư nhân hay nhà nước) đưa vào doanh nghiệp. Điều quan trọng cần lưu ý là tài sản phải luôn bằng tổng nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Mối quan hệ này là cơ sở của công thức kế toán: Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu.

Cả tài sản và nợ phải trả đều phải được hiển thị rõ ràng là hiện tại (current) hoặc không hiện tại (non-current) trên bảng cân đối kế toán, để xác định xem chúng thuộc về phần ngắn hạn hay dài hạn. Tài sản ngắn hạn là những tài sản dự kiến chuyển đổi thành tiền mặt trong vòng một năm, trong khi tài sản dài hạn là những tài sản không dự kiến chuyển đổi thành tiền mặt trong vòng một năm. Ở mặt khác, các khoản nợ ngắn hạn là các khoản nợ phải trả trong vòng một năm; còn các khoản nợ dài hạn là những khoản nợ sẽ không đến hạn thanh toán trong vòng một năm.

Bảng cân đối kế toán cung cấp thông tin về tình hình tài chính của công ty bằng cách giúp bạn phân tích những điểm sau:

• Công ty có bao nhiêu nợ so với vốn chủ sở hữu?
• Tính thanh khoản của doanh nghiệp trong ngắn hạn (dưới một năm)?
• Tỷ lệ tài sản hữu hình là bao nhiêu và tỷ lệ đến từ các giao dịch tài chính là bao nhiêu?
• Mất bao lâu để nhận được các khoản thanh toán chưa được thanh toán từ khách hàng và hoàn trả cho nhà cung cấp?
• Mất bao lâu để xử lý số hàng tồn kho mà doanh nghiệp đang giữ trong tay?

2. Phân tích Báo cáo kết quả kinh doanh

Báo cáo kết quả kinh doanh cho biết tình hình tài chính và hiệu suất của công ty trong một khoảng thời gian bằng cách xem xét doanh thu, chi phí và lợi nhuận kiếm được. Nó có thể được tạo trong bất kỳ khoảng thời gian nào bằng cách sử dụng số dư của các giao dịch từ hai thời điểm bất kỳ.

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thường bắt đầu bằng doanh thu kiếm được trong kỳ trừ đi chi phí sản xuất của hàng hóa bán ra để xác định lợi nhuận gộp. Sau đó, nó tiếp tục trừ đi tất cả các chi phí khác, bao gồm tiền lương cho nhân viên, tiền thuê nhà, tiền điện… và các chi phí không dùng tiền mặt, chẳng hạn như khấu hao, để xác định thu nhập trước lãi vay và thuế. Cuối cùng, nó khấu trừ tiền trả cho các khoản lãi suất và thuế để xác định lợi nhuận ròng còn lại cho chủ sở hữu. Số tiền này có thể được trả dưới dạng cổ tức hoặc được tái đầu tư trở lại công ty.

Báo cáo kết quả kinh doanh cung cấp thông tin về tình hình tài chính của công ty bằng cách giúp bạn phân tích những điểm sau:

• Doanh thu đang tăng lên bao nhiêu trong các kỳ kế toán nhất định?
• Tỷ suất lợi nhuận gộp cho hàng hóa bán ra?
• Bao nhiêu phần trăm doanh thu là lợi nhuận ròng sau khi trừ đi tất cả các chi phí nếu doanh nghiệp có thể trang trải các khoản trả nợ lãi vay?
• Số tiền mà doanh nghiệp trả lại cho cổ đông so với số tiền tái đầu tư?

3. Phân tích Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cung cấp thông tin chi tiết về cách một công ty sử dụng tiền mặt trong kỳ kế toán. Nó cho thấy các nguồn của dòng tiền và các lĩnh vực khác nhau mà tiền đã được chi tiêu, được phân loại thành các hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài trợ. Cuối cùng, nó đối chiếu số dư tiền mặt đầu kỳ và cuối kỳ.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một trong những tài liệu quan trọng nhất được sử dụng để phân tích tài chính của một công ty, vì nó cung cấp những thông tin quan trọng về việc tạo ra và sử dụng tiền mặt.

Báo cáo thu nhập và bảng cân đối kế toán dựa trên kế toán dồn tích, không nhất thiết phải khớp với các chuyển động tiền mặt thực tế của doanh nghiệp. Đó là lý do tại sao mà báo cáo lưu chuyển tiền tệ tồn tại — để loại bỏ tác động của những giao dịch không dùng tiền mặt và cung cấp bức tranh tài chính rõ ràng hơn cho các nhà quản lý, chủ sở hữu và nhà đầu tư.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cung cấp thông tin về tình hình tài chính của công ty bằng cách giúp bạn phân tích những điểm sau:

• Tình hình thanh khoản của công ty?
• Các nguồn tiền mặt của công ty?
• Dòng tiền tự do mà công ty tạo ra để đầu tư thêm vào tài sản hoặc hoạt động?
• Tổng tiền mặt tăng hay giảm?

4. Phân tích Tỷ số tài chính

Các tỷ số tài chính sẽ giúp bạn hiểu rõ những con số được trình bày trong báo cáo tài chính và là công cụ mạnh mẽ để xác định tình hình tài chính tổng thể của công ty. Các tỷ số thuộc nhiều loại khác nhau, bao gồm khả năng sinh lời, tính thanh khoản, khả năng thanh toán, hiệu quả và định giá.

Một số tỷ số tài chính bạn nên biết bao gồm:

Tỷ suất lợi nhuận gộp: Tỷ lệ lợi nhuận mà công ty tạo ra sau khi chi phí bán hàng trực tiếp được trừ vào doanh thu. Tỷ suất lợi nhuận ròng: Tỷ lệ lợi nhuận mà công ty tạo ra sau khi tất cả các chi phí đã được trừ khỏi doanh thu, bao gồm cả lãi vay và thuế từ doanh thu. Tỷ lệ khả năng thanh toán: Khả năng của công ty trong việc đáp ứng các nghĩa vụ tài chính của mình, cụ thể là để trang trải các khoản nợ và các khoản thanh toán lãi vay liên quan. Hệ số thanh toán hiện hành: Khả năng của công ty trong việc đáp ứng các nghĩa vụ ngắn hạn (dưới một năm). Hệ số thanh toán nhanh: Khả năng của công ty trong việc đáp ứng các nghĩa vụ ngắn hạn (dưới một năm) khi chỉ sử dụng các tài sản có tính thanh khoản cao Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu: Số nợ mà một công ty đang sử dụng để điều hành hoạt động kinh doanh và đòn bẩy tài chính có sẵn. Vòng quay hàng tồn kho: Toàn bộ hàng tồn kho đã được bán bao nhiêu lần mỗi kỳ. Vòng quay tổng tài sản: Mức độ hiệu quả khi tạo ra doanh thu từ tổng tài sản. Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE): Khả năng của công ty khi sử dụng các khoản đầu tư vốn cổ phần để kiếm lợi nhuận. Tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA): Khả năng quản lý và sử dụng tài sản của công ty để kiếm lợi nhuận.

Các tỷ số tài chính phải được so sánh giữa các thời kỳ và so với các đối thủ cạnh tranh trong ngành để xem liệu rằng công ty đang phát triển hay đang suy giảm. Nhìn chung, không có tỷ lệ hoặc tuyên bố đơn lẻ nào là đủ để phân tích tình hình tài chính tổng thể của công ty. Vậy nên, ta cần kết hợp tất cả các số liệu để đưa ra được những kết luận và dự đoán chính xác nhất.

_______

Nắm rõ sức khỏe tài chính của công ty là điều cần thiết đối với tất cả các chuyên gia, chủ doanh nghiệp, doanh nhân, nhân viên và nhà đầu tư. Bằng cách phân tích thông tin trong báo cáo tài chính, bạn có thể tìm hiểu về tình trạng sức khỏe tài chính của công ty và biến những thông tin chi tiết được thu thập từ các dữ liệu tổng hợp thành những quyết định có lợi cho doanh nghiệp và sự nghiệp cá nhân.