Năm 2022 chính sách tiền lương tối thiểu có sự điều chỉnh tăng từ tháng 7, điều này có làm ảnh hưởng đến mức đóng bảo hiểm xã hội năm 2022. Chi tiết mức tiền lương đóng BHXH bắt buộc và tự nguyện mới nhất 2022 sẽ được eBH chia sẻ trong bài viết dưới đây.
Mức đóng bảo hiểm xã hội của người lao động và người sử dụng lao động
1. Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc năm 2022
Căn cứ theo Nghị định 38/2022/NĐ-CP mới đây về điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng năm 2022 tăng thêm 6% từ tháng 7/2022, sự thay đổi này ít nhiều cũng sẽ tác động đến mức tiền lương tháng tính đóng BHXH bắt buộc.
Vậy tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc gồm những khoản nào?
Căn cứ theo khoản 2 Điều 89 Luật BHXH sửa đổi bổ sung năm 2014 có quy định về tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc gồm có 3 khoản sau:
- Mức lương;
- Phụ cấp lương;
- Các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động.
Dưới đây là chi tiết mức đóng BHXH năm 2022 áp dụng với từng nhóm đối tượng.
Lưu ý: Một số cụm từ viết tắt sử dụng trong bài viết:
- HT-TT: Mức đóng Bảo hiểm xã hội [BHXH] bắt buộc vào quỹ hưu trí, tử tuất,
- ÔĐ-TS: Quỹ ốm đau, thai sản,
- TNLĐ-BNN: Quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp,
- BHTN: Bảo hiểm thất nghiệp,
- BHYT: Bảo hiểm y tế đối với người lao động [không thuộc khối nhà nước]
1.1 Mức đóng bảo hiểm xã hội đối với người lao động tham gia BHXH tại doanh nghiệp
Đối với người lao động Việt Nam mức đóng vào quỹ BHXH bắt buộc sẽ do cả người sử dụng lao động và người lao động lưu ý về sự thay đổi trên để chủ động hơn về nguồn tài chính, làm hồ sơ xin giảm mức đóng vào các quỹ nếu đủ điều kiện để đảm bảo lợi ích cho doanh nghiệp của mình.
Tiền lương do đơn vị sử dụng lao động quyết định từ ngày 1/1/2018: Tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định tại Điểm a Khoản 3 Điều 4 của Thông tư số 47/2015/TT-BLĐTBXH, cụ thể như sau:
Mức tiền lương, tiền công: Theo thỏa thuận ghi trên Hợp đồng lao động nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm đóng BHXH đối với người lao động làm công việc hoặc chức danh giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường.
Các loại phụ cấp lương phải đóng BHXH: Phụ cấp chức danh; Phụ cấp khu vực; Phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; Phụ cấp trách nhiệm; Phụ cấp thâm niên; Phụ cấp lưu động; Phụ cấp thu hút và các phụ cấp có tính chất tương tự.
Các khoản bổ sung khác phải đóng BHXH: Chỉ những khoản được xác định cùng với tiền lương, có tính ổn định sẽ được làm căn cứ tính đóng BHXH. Với các khoản bổ sung khác không xác định được ngay với mức lương và phụ thuộc vào kết quả lao động thì không tính đóng BHXH.
Các khoản chế độ và phúc lợi không phải đóng BHXH: Tiền thưởng theo quy định tại Điều 103 của Bộ luật Lao động, tiền thưởng sáng kiến; Tiền ăn giữa ca; các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ; hỗ trợ khi người lao động có thân nhân bị chết, người lao động có người thân kết hôn, sinh nhật của người lao động, trợ cấp cho người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành mục riêng trong Hợp đồng lao động theo Khoản 11 Điều 4 của Nghị định số 05/2015/NĐ-CP.
Đối chiếu với các quy định trên thì khoản tiền thưởng theo doanh số không làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc.
BHXH Việt Nam vừa đề nghị Bộ LĐ-TB-XH cho ý kiến về nội dung liên quan đến hợp đồng lao động và tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc.
Theo Bộ LĐ-TB-XH, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp và các khoản bổ sung khác của người lao động
T.HẰNG
Theo BHXH Việt Nam, qua thực hiện thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, bảo hiểm y tế [BHYT], bảo hiểm thất nghiệp [BHTN] tại một số đơn vị sử dụng lao động, đã phát hiện ngoài mức lương tính đóng thì hàng tháng, người lao động được hưởng khoản bổ sung gọi là "khoản bổ sung kế hoạch".
Trước khi tuyển dụng, đơn vị sử dụng lao động thông báo cho người lao động về các khoản thu nhập gồm mức lương theo chức danh công việc [lương cơ bản] và khoản bổ sung kế hoạch.
Khi ký hợp đồng lao động chính thức, mức lương được người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận tại hợp đồng lao động bằng với mức lương cơ bản [không ghi nhận khoản lương bổ sung kế hoạch]. Đơn vị thực hiện đóng BHXH cho người lao động căn cứ vào mức lương cơ bản trên hợp đồng lao động.
Vì vậy, BHXH Việt Nam đề nghị Bộ LĐ-TB-XH cho ý kiến đối với khoản bổ sung mà đơn vị gọi là "khoản bổ sung kế hoạch" nêu trên có là khoản bổ sung phải tính đóng BHXH, BHTN, BHYT theo quy định.
Không ghi các khoản bổ sung trong hợp đồng sẽ bị xử phạt
Phản hồi thắc mắc của BHXH Việt Nam về nội dung liên quan đến hợp đồng lao động và tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc, Bộ LĐ-TB-XH cho biết mức lương theo công việc hoặc theo chức danh, hình thức trả lương, thời hạn trả lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác là một trong những nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động.
Khi thỏa thuận giao kết hợp đồng lao động thì mức lương và phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác theo thỏa thuận của hai bên phải được ghi đầy đủ trong hợp đồng lao động.
Nếu người sử dụng lao động không ghi đầy đủ các nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động thì sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo khoản 1 điều 9 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, BHXH, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Mức phạt từ 2 - 25 triệu đồng tùy theo số người lao động bị vi phạm.
Bộ LĐ-TB-XH cho hay, từ ngày 1.1.2021 trở đi, theo Thông tư số 10/2020/TT-BLĐTBXH quy định chi tiết và hướng dẫn một số điều của bộ luật Lao động và nội dung của hợp đồng lao động, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp và các khoản bổ sung khác như dưới đây.
Mức lương theo công việc hoặc chức danh: ghi mức lương tính theo thời gian của công việc hoặc chức danh theo thang lương, bảng lương do người sử dụng lao động xây dựng theo quy định tại điều 93 bộ luật Lao động. Đối với người lao động hưởng lương theo sản phẩm hoặc lương khoán thì ghi mức lương tính theo thời gian để xác định đơn giá sản phẩm hoặc lương khoán.
Các khoản phụ cấp lương để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ.
Các khoản bổ sung xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương.
Các khoản hỗ trợ xăng xe, nhà ở… không phải là căn cứ tính đóng BHXH
Theo Bộ LĐ-TB-XH, quy định pháp luật đã hướng dẫn chi tiết mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH, song ở một số doanh nghiệp vẫn tồn tại tình trạng tách thành nhiều khoản trợ cấp, bổ sung để không đóng BHXH.
Nhiều doanh nghiệp tồn tại 3 loại thu nhập, đó là thu nhập làm căn cứ đóng BHXH, thu nhập để quyết toán và thu nhập thực tế.
Trong đó, thu nhập để làm căn cứ đóng BHXH luôn ở mức thấp nhất, bằng mức lương tối thiểu vùng cộng 7% đối với lao động đã qua đào tạo nghề và cộng thêm 3% hoặc 7% đối với lao động làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Bộ LĐ-TB-XH cho hay, đối với các khoản phụ cấp lương gắn với quá trình làm việc và kết quả thực hiện công việc của người lao động; các khoản bổ sung không xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động, trả thường xuyên hoặc không thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương gắn với quá trình làm việc, kết quả thực hiện công việc của người lao động; các chế độ phúc lợi khác ghi thành mục riêng trong hợp đồng lao động [các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ…] thì không phải là căn cứ tính đóng BHXH bắt buộc.
Tại dự thảo luật BHXH [sửa đổi], ban soạn thảo đề xuất quy định, người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định [khu vực doanh nghiệp] thì tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương tháng, bao gồm mức lương, phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác, được trả thường xuyên và ổn định trong mỗi kỳ trả lương.
Việc xác định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc đối với người lao động góp phần cải thiện mức hưởng lương hưu sau này.