Mang thai ngoài tử cung là gì

Mang thai ngoài tử cung là gì?

Mang thai ngoài tử cung là hiện tượng trứng đã thụ tinh nhưng không nằm trong niêm mạc buồng tử cung mà phát triển ở một vị trí khác bên ngoài tử cung như vòi trứng [thường gặp nhất], cổ tử cung, buồng trứng, ổ bụng. Một vị trí đặc biệt khác của thai ngoài tử cung là thai bám ở sẹo mổ lấy thai trước đó.

Trong quá trình diễn ra sự thụ tinh có hàng triệu tinh trùng được phóng vào âm đạo nhưng chỉ có một tinh trùng khỏe mạnh nhất mới có thể gặp trứng để tạo nên hợp tử. Sau khi thụ tinh ở 1/3 ngoài của vòi tử cung, phôi di chuyển vào buồng tử cung .Vì một lý do nào đó, quá trình di chuyển của phôi bị trục trặc, ách tắc giữa đường đi nên đành phải phát triển tại nơi ách tắc. Đây không phải là nơi an toàn để phôi thai phát triển và khi phôi thai càng lớn khiến vòi trứng phải căng ra, đến khi bị vỡ, máu chảy vào ổ bụng sẽ vô cùng nguy hiểm đến tính mạng của thai phụ. Theo thống kê 1.000 phụ nữ mang thai có khoảng 4-5 người mang thai ngoài tử cung.

Nguyên nhân dẫn đến mang thai ngoài tử cung:

- Thai phụ bị viêm nhiễm đường sinh dục dưới không được điều trị dẫn đến viêm tắc 2 vòi tử cung: viêm dính, viêm nhiễm vòi trứng [chủ yếu do nhiễm Chlamydia], viêm vùng chậu do mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc do nạo phá thai.

- Do tắc, hẹp, quá dài, bị xoắn, co bóp và nhu động bất thường của vòi trứng.

- Mắc các bệnh như lạc nội mạc tử cung, u nang buồng trứng, sau phẫu thuật tạo hình vòi trứng,...

- Ngày nay tỷ lệ mổ lấy thai ngày càng tăng cũng làm tăng nguy cơ chửa ở sẹo mổ lấy thai. Đây là một thể rất nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm.

- Phụ nữ nghiện thuốc lá, sống lâu dài trong môi trường có khói thuốc lá…

Dấu hiệu nhận biết mang thai ngoài tử cung

Thai ngoài tử cung rất nguy hiểm có thể gây biến chứng đến sức khỏe sinh sản về sau, thậm chí là tử vong, do vậy chị em cần nhận biết dấu hiệu mang thai ngoài tử cung sớm để xử lý kịp thời.

Mang thai ngoài tử cung gồm 3 dấu hiệu lâm sàng chính:

Chậm kinh: Với thai ngoài tử cung, chậm kinh là dấu hiệu đặc biệt có giá trị khi kinh nguyệt của người phụ nữ đều.  

Đau bụng: Khi đau bụng, một trong hai bên hố chậu đau âm ỉ hoặc thành từng cơn. Khi khối thai vỡ thì thai phụ thấy đau nhói và choáng.

Ra máu: Máu âm đạo sẫm màu, ra từng đợt hoặc kéo dài sau 1 vài tuần chậm kinh.

Đau bụng kèm theo ra máu khi mới mang thai có thể là dấu hiệu của thai ngoài tử cung.

Bên cạnh những dấu hiệu lâm sàng, thai phụ cũng cần phải thực hiện những xét nghiệm, siêu âm cần thiết để chắc chắn đó là thai ngoài tử cung, như: xét nghiệm máu, xét nghiệm HCG, siêu âm [Siêu âm đầu dò âm đạo được xem là phương tiện tốt nhất để chẩn đoán sớm chửa ngoài tử cung].

Dấu hiệu của thai ngoài tử cung rất dễ nhầm với một số bệnh và biến chứng khác, đặc biệt là sảy thai. Vì vậy, khi có các dấu hiệu trên, thai phụ cần tới ngay bác sĩ chuyên khoa để thăm khám.Trường hợp bệnh nhân không đi khám sớm nếu thai ngoài tử cung vỡ sẽ dẫn đến mất máu, nhiều bệnh nhân có thể sốc do mất máu thậm chí là tử vong.

Phương pháp điều trị thai ngoài tử cung 

Mỗi phương pháp điều trị thai ngoài tử cung đều có tiêu chuẩn riêng. Căn cứ vào tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp điều trị phù hợp và tốt nhất cho thai phụ.

Điều trị nội khoa:

Không phải tất cả trường hợp mang thai ngoài tử cung đều phải phẫu thuật. Nếu được phát hiện sớm, khối thai chưa vỡ, kích thước nhỏ bác sĩ sẽ chỉ định tiêm thuốc Methotrexat giúp khối thai tự tiêu. Nếu cách này thất bại, bác sĩ sẽ chỉ định chuyển qua phương pháp phẫu thuật.

Điều trị ngoại khoa: 

Nếu thai có kích thước lớn hoặc khối thai đã vỡ được phẫu thuật. Tùy vào tình trạng bệnh nhân mà các bác sỹ sẽ lựa chọn phương pháp mổ hở hay nội soi cắt vòi tử cung hoặc bảo tồn vòi tử cung.

Biện pháp phòng tránh mang thai ngoài tử cung

Để đề phòng thai ngoài tử cung, chị em phụ nữ cần thăm khám kĩ lưỡng trước khi quyết định mang thai.

Thứ nhất, phải thường xuyên vệ sinh vùng kín, đặc biệt trong kì kinh nguyệt, sau quan hệ tình dục, khi đang điều trị viêm nhiễm phụ khoa, sau sinh nở. Phải kiểm tra sức khỏe định kỳ, phát hiện và điều trị sớm các viêm nhiễm sinh dục.

Thứ hai, phụ nữ cần chữa các bệnh liên quan đến lạc nội mạc tử cung, bất thường giải phẫu vòi tử cung.

Thứ ba, sau khi có dấu hiệu có thai [chậm kinh, thử thai bằng que thử HCG dương tính] hoặc có hiện tượng rối loạn kinh nguyệt phải đến khám tại cơ sở y tế có chuyên khoa Phụ sản.

Thứ tư, hạn chế tỷ lệ mổ lấy thai bằng việc quản lý thai nghén chặt chẽ tại các cơ sở chuyên khoa. Nếu phát hiện chửa sẹo mổ lấy thai thai phải được điều trị tại cơ sở có đầy đủ trang thiết bị hiện đại, bác sỹ có kinh nghiệm và trình độ.

Sau khi điều trị mang thai ngoài tử cung, chị em nên đợi ít nhất 6 tháng đến 1 năm mới có thai trở lại. Lúc này, cơ thể người phụ nữ đã ổn định nên sẽ tránh được những biến chứng của việc bị thai ngoài tử cung trước đó.

Hiện nay, khoa Phụ và Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh đã triển khai được nhiều kỹ thuật mới, việc chẩn đoán sớm và điều trị chửa ngoài tử cung đã đáp ứng được nhu cầu của người bệnh và hạn chế việc chuyển bệnh nhân lên tuyến trên.

BS. Nguyễn Cơ Thạch

Có nhiều người, quá trình mang thai là cả một chặng đường dài với muôn vàn khó khăn. Một trong những khó khăn đó là mang thai ngoài tử cung. Tình trạng này không chỉ gây hại đối với thai nhi mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản sau này của mẹ.

Thông thường, mỗi chu kỳ, một trứng “chín” sẽ được buồng trứng giải phóng và đi đến vòi trứng hay còn gọi là ống dẫn trứng. Tại đây, trứng sẽ gặp tinh trùng và được thụ tinh [trường hợp không thụ tinh sẽ xuất hiện hành kinh]. Sau khi thụ tinh, phôi hình thành và di chuyển đến tử cung, chui vào lớp nội mạc tử cung để làm tổ. Sau đó, phôi phát triển trong lòng tử cung cho đến khi em bé chào đời.

Thế nhưng, khi trứng đã được thụ tinh nhưng lại làm tổ và phát triển bên ngoài buồng tử cung thì được gọi là hiện tượng mang thai ngoài tử cung. Thai ngoài tử cung có thể làm tổ ở nhiều bộ phận khác như buồng trứng, ổ bụng, vết sẹo mổ thai cũ… Trong số đó, có tới 95% thai làm tổ ở vòi trứng.

Mang thai ngoài tử cung là một hiện tượng nguy hiểm vì túi thai không được buồng tử cung bảo vệ, dễ bị vỡ và chảy máu ồ ạt vào ổ bụng. Tình trạng này gây nguy hiểm đối với tính mạng của bà bầu nên cần đặc biệt lưu ý.

Mang thai ngoài tử cung là tình trạng thai làm tổ ở vị trí khác buồng tử cung

Bà bầu mang thai ngoài tử cung cũng sẽ có những dấu hiệu mang thai thông thường như chậm kinh, đau bụng, căng tức ngực, buồn nôn…  Tuy nhiên, chị em cũng nên cẩn trọng với một số dấu hiệu để phân biệt liệu mình có mang thai ngoài tử cung hay không.

– Chảy máu âm đạo: Ở nhiều người, khi mang thai sẽ xuất hiện một chút máu hồng khi không trong chu kỳ kinh nguyệt, đây được gọi là máu báo thai. Máu báo thai thường có màu hồng, nhạt hơn máu kinh, thời gian xuất hiện ngắn hơn thời gian hành kinh thông thường và ít khi bị đau bụng. Tuy nhiên, nếu có máu xuất hiện khi không ở trong thời điểm đến tháng mà lại kéo dài, có màu đỏ sẫm thì mẹ nên đi khám vì có thể đã mang thai ngoài tử cung.

– Đau bụng: Đau bụng khi hành kinh là tình trạng nhiều chị em gặp phải. Tuy nhiên, nếu cảm thấy đau nhói bụng dưới, đau mót rặn giống táo bón, đau âm ỉ kéo dài, nhiều lúc đau dữ dội và thấy chảy máu âm đạo thì cũng có thể là dấu hiệu mang thai ngoài tử cung. Mức độ đau tỉ lệ thuận với mức độ phát triển của bào thai.

Có nhiều trường hợp, mẹ bầu còn cảm thấy đau bụng dữ dội, đau nhức vai, chân tay bủn rủn, toát mồ hôi, hoa mắt chóng mặt, thậm chí là ngất xỉu. Khi gặp phải những bất thường này mẹ cần đi khám ngay. Nếu là mang thai ngoài tử cung, càng để lâu càng nguy hiểm do thai nhi phát triển to dần khiến túi thai bị vỡ, chảy máu tràn khắp ổ bụng đe dọa đến tính mạng của sản phụ.

Có rất nhiều nguyên nhân gây mang thai ngoài tử cung. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu là do những bất thường ở vòi trứng. Bao gồm:

• Viêm vòi trứng do nạo phá thai nhiều lần hoặc viêm nhiễm vùng chậu
• Hẹp vòi trứng sau khi tạo hình vòi trứng
• Vòi trứng bị co thắt, có nhiều nhu động bất thường
• Trong lòng vòi trứng có khối u hoặc khối u ngoài vòi trứng đè lên làm hẹp vòi trứng.

Thai ngoài tử cung thường sẽ không thể phát triển bình thường do không có đủ chỗ trống và không có nhau thai để cung cấp dinh dưỡng cho thai nhi phát triển. Không những thế, nếu không được chữa trị sớm, phôi thai to dẫn và có thể gây vỡ vòi trứng. Khi thai ngoài tử cung bị vỡ sẽ gây nhiều nguy hiểm, thậm chí có thể đe dọa mạng sống của mẹ.

Thai ngoài tử cung gây đau bụng dữ dội, thậm chí gây chảy máu

Thai ngoài tử cung ở vị trí vòi trứng là trường hợp thường gặp nhất, có thể diễn tiến theo các hướng sau:

Vỡ vòi trứng gây chảy máu ồ ạt

Phôi thai ngày càng phát triển mà kích thước vòi trứng cũng chỉ có hạn nên sẽ không có đủ chỗ trống để bao bọc bào thai. Phôi thai lớn dần, vòi trứng bị phồng lên đến khi bị vỡ gây chảy máu ồ ạt vào ổ bụng. Tình trạng này hết sức nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng sản phụ do chảy máu quá nhiều. Cần phải phẫu thuật ngay để khắc phục.

Thai tự ngừng phát triển

Ở vòi trứng, phôi thai không được cung cấp đủ dinh dưỡng như sự cung cấp của nhau thai khi làm tổ ở trong buồng tử cung. Lâu dần, phôi thai tự ngừng phát triển do không có đủ nguồn dinh dưỡng. Tình trạng này không nguy hiểm như vỡ vòi trứng. Người bệnh cần theo dõi sát sao cho đến khi thai ngừng phát triển hoàn toàn.

Sảy khối thai qua vòi trứng vào ổ bụng

Khối thai làm tổ ở vòi trứng. Đây là vị trí vốn dĩ không dành cho chúng nên dễ bị bong ra gây sảy khối thai và kéo theo tình trạng chảy máu. Nếu chỉ chảy máu nhẹ thì khối thai tự tiêu đi. Nếu chảy máu nhiều có thể gây ứ đọng máu trong ổ bụng, tạo thành các khối tụ máu. Và nguy hiểm nhất là tình trạng chảy máu ồ ạt có thể đe dọa tính mạng người mẹ do mất máu quá nhiều.

Chửa ngoài tử cung là tình trạng không quá hiếm gặp và nó ngày càng trở nên phổ biến. Tình trạng này ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của sản phụ nên cần được theo dõi sát sao.

Là phụ nữ, ai cũng có nguy cơ mang thai ngoài tử cung. Tuy nhiên, một số đối tượng dưới đây có nguy cơ cao hơn cả.

• Phụ nữ có tiền sử chửa ngoài tử cung ở những lần mang thai trước
• Phụ nữ bị bệnh viêm vùng chậu
• Phụ nữ đã từng phẫu thuật ống dẫn trứng, phẫu thuật vùng chậu hay phẫu thuật vùng bụng trước đó
• Phụ nữ mắc một vài bệnh lây qua đường tình dục
• Phụ nữ lớn tuổi, mang thai muộn khi đã trên 35 tuổi
• Phụ nữ hiếm muộn
• Phụ nữ nghiện thuốc lá

Nếu bạn là một trong những đối tượng trên đây thì khi biết mình mang thai, hãy theo dõi những thay đổi của cơ thể để phát hiện và điều trị sớm nếu chẳng may mang thai ngoài tử cung.

Đây là câu hỏi mà rất nhiều chị em phụ nữ quan tâm để có thể giúp phát hiện sớm tình trạng thai ngoài tử cung. 

Que thử thai hoạt động dựa vào nồng độ HCG trong nước tiểu của phụ nữ và không hề phụ thuộc vào vị trí làm tổ của túi thai. Ngay khi trứng được thụ tinh, thai làm tổ là nồng độ HCG đã thay đổi rõ rệt và qua thử thai có thể phát hiện được. Do đó, dù mang thai bình thường hay mang thai ngoài tử cung thì khi thử thai cũng lên 2 vạch, trừ trường hợp bạn thử sai cách hoặc que thử bất thường.

Tuy nhiên, nồng độ HCG ở phụ nữ chửa ngoài tử cung có dấu hiệu giảm dần nên lần thử sau 2 vạch sẽ mờ hơn. Cách tốt nhất khi biết mình có thai, mẹ nên đi siêu âm để biết được thai đã làm tổ an toàn tại buồng tử cung hay chưa. Nếu sai vị trí, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn cách chữa trị phù hợp.

Khi có bất cứ dấu hiệu bất thường nào mẹ bầu cũng nên đi khám bác sĩ ngay

Thai ngoài tử cung thường không thể phát triển bình thường cho đến khi em bé chào đời, thậm chí nó còn gây hại đến sức khỏe và đe dọa tính mạng của mẹ nên cần được xử lý càng sớm càng tốt. Thông thường, có 3 phương pháp điều trị chửa ngoài tử cung là phẫu thuật, dùng thuốc và theo dõi diễn tiến của phôi thai.

• Nếu phôi thai đã vỡ hoặc gây chảy máu trong ổ bụng thì cần phải phẫu thuật cấp cứu ngay để cứu tính mạng sản phụ. Trường hợp này là bắt buộc, không được chần chừ.
• Nếu khối thai chưa vỡ nhưng thai to, có nguy cơ vỡ thì ưu tiên phẫu thuật càng sớm càng tốt.
• Khối thai có kích thước nhỏ, chưa vỡ nhưng không có khả năng tự ngừng phát triển thì nên dùng thuốc để ngừng lại hoặc phẫu thuật
• Khối thai tự ngừng phát triển thì mẹ bầu cần theo dõi sát sao và tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ cho đến khi thai tự thoái triển hoàn toàn.

Tình hình mang thai ngoài tử cung ở mỗi thai phụ là khác nhau, kích thước cũng như mức độ nguy hiểm cũng khác nhau nên mẹ bầu cần thăm khám và trao đổi với bác sĩ phương pháp nào là an toàn và phù hợp nhất.

Thai ngoài tử cung là tình trạng nguy hiểm trên hành trình mang thai và làm mẹ của người phụ nữ. Để đề phòng, bạn nên thực hiện một số biện pháp sau:

• Quan hệ tình dục an toàn, chỉ nên quan hệ với một người hoặc hạn chế tối đa số lượng bạn tình
• Khi quyết định mang thai, hãy ngừng hút thuốc, hạn chế sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích
• Nên sử dụng bao cao su khi quan hệ để tránh nguy cơ lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục, đồng thời giúp làm giảm nguy cơ bị viêm vùng chậu
• Khi mang thai, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ khi dùng bất cứ loại thuốc nào và nhớ khám thai định kỳ

Nếu có bất cứ bất thường nào khi mang thai, cần đến gặp bác sĩ ngay để được xử lý kịp thời, hiệu quả.

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/