Nguyên nhân dẫn đến giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh tương tự như bệnh giãn tĩnh mạch chân, nhưng chúng xảy ra xung quanh tinh hoàn chứ không phải ở chân. Chúng thường không gây ra bất kỳ vấn đề nghiêm trọng nào, nhưng chúng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh xảy ra khi một số tĩnh mạch nhất định trong bìu bị giãn lớn, do tổn thương van tĩnh mạch liên quan đến việc bơm máu bị trục trặc. Bệnh ảnh hưởng đến khoảng 15% nam giới và có xu hướng hình thành bệnh trong độ tuổi từ 15 đến 25 tuổi.

Bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh thường ảnh hưởng bên trái nhiều hơn.

Bài viết này sẽ xem xét nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị của bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Thông tin nhanh về giãn tĩnh mạch thừng tinh:

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là hiện tượng phình ra của các tĩnh mạch trong bìu. Chúng tương tự như chứng giãn tĩnh mạch chân.

Chúng ảnh hưởng đến một loại tĩnh mạch được gọi là đám rối tĩnh mạch pampiniform ( đám rối tĩnh mạch hình dây leo).

Việc tạo ra tinh trùng hiệu quả nhất ở khoảng 34,5 độ C 37 độ C tiêu chuẩn của cơ thể chúng ta. Đây là một trong những lý do tại sao tinh hoàn tách biệt với thân của cơ thể.

Vai trò chính của đám rối dạng dây leo là làm mát máu động mạch trước khi nó đến gặp tinh trùng. Nó thực hiện điều này thông qua cơ chế "trao đổi nhiệt".

Các mạch máu giãn có thể làm gián đoạn hệ thống làm mát này. Điều này có thể ngăn tinh hoàn sản xuất tinh trùng chất lượng tốt.

Hình ảnh giãn tĩnh mạch thừng tinh

Triệu chứng:

Giãn tĩnh mạch thừng tinh hiếm khi gây đau, nhưng nếu có, cơn đau có thể sẽ:

- Tồi tệ hơn khi đứng hoặc khi gắng sức

- Thay đổi từ đau buốt đến đau âm ỉ

- Giảm khi nằm ngửa

- Ngày càng tệ hơn

Bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh thường không được chú ý, nhưng bác sĩ tiết niệu - nam học có thể nhận thấy chúng khi khám sức khỏe.

Các biến chứng:

Vô sinh là biến chứng nghiêm trọng nhất có thể xảy ra. Nó có thể xảy ra do lượng máu tăng lên trong khu vực làm tăng nhiệt độ của tinh hoàn, làm tinh trùng yếu.

 Từ 35 đến 44 phần trăm nam giới bị vô sinh nguyên phát bị giãn tĩnh mạch thừng tinh. Vô sinh nguyên phát là khi một cặp vợ chồng không có thai thành công sau 12 tháng cố gắng.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh ảnh hưởng đến 45 đến 81 phần trăm nam giới bị vô sinh thứ phát. Đây là trường hợp một cặp vợ chồng đã có thể có thai ít nhất một lần nhưng không còn khả năng nữa.

Những người bị giãn tĩnh mạch thừng tinh cũng có chất lượng tinh dịch kém hơn.

Tinh hoàn teo nhỏ. Các ống sản xuất tinh trùng tạo nên phần lớn của tinh hoàn, nếu chúng bị tổn thương, tinh hoàn có thể trở nên nhỏ hơn và mềm hơn.

Sự mất cân bằng hormone:  Khi các tế bào phản ứng với sự gia tăng áp lực, có thể dẫn đến sự thay đổi các hormone. Có thể có lượng hormone hoàng thể hóa (LH) cao hơn.

Điều trị:

Thường không cần điều trị, trừ khi có các triệu chứng sau.

Đau và khó chịu vùng bìu.

Suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.

Vô sinh tiếp tục kéo dài ít nhất 2 năm và không rõ nguyên nhân.

Trong những trường hợp này, phẫu thuật có thể được khuyến nghị.

Phẫu thuật:

Có thể có ba lựa chọn phẫu thuật:

 Thắt tĩnh mạch thừng tinh giãn bằng Vi Phẫu: 

Phẫu thuật được thực hiện dưới gây tê. Bác sĩ tiết niệu – nam học sẽ tiếp cận mạch máu, Sử dụng kính hiển vi để phẫu thuật chính xác và an toàn, thắt các tĩnh mạch tinh giãn để máu qua các mạch khác khỏe mạnh hơn. Đây là phương pháp tốt nhất đang được áp dụng trên thế giới và Việt Nam. Phương pháp phẫu thuật này đang được triển khai tại khoa Ngoại Tiết Niệu Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bình Định.  Đau sau phẫu thuật thường rất ít và người bệnh có thể sớm trở lại các hoạt động bình thường.

Hình ảnh phẫu thuật vi phẫu thắt tĩnh mạch thừng tinh giãn

Phẫu thuật nội soi: 

Bác sĩ phẫu thuật rạch một đường nhỏ ở bụng và đưa một dụng cụ phẫu thuật nội qua lỗ mở, thắt tĩnh mạch sinh dục.  Nhưng phương pháp này không nhiều hiệu quả và dễ tái phát.
Thuyên tắc qua da: 

Bác sĩ đưa một dụng cụ vào cơ thể qua mạch máu vùng cổ hoặc bẹn. Các dụng cụ được đưa vào mạch máu, và bác sĩ phẫu thuật sử dụng cuộn dây hoặc hóa chất để chặn tĩnh mạch bằng cách tạo tắc mạch. Đây là một can thiệp xâm lấn tối thiểu, chỉ áp đụng một số trường hợp.

Người ta vẫn chưa xác định rõ được nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thừng tinh. Tuy nhiên, có một số yếu tố rủi ro bao gồm:

• Béo phì
• Thói quen ít vận động
• Tiền sử gia đình
• Suy tĩnh mạch mạn tính

Nếu nói một cách đơn giản thì trong tĩnh mạch có các van điều chỉnh chiều và lưu lượng máu lưu thông. Khi các van này bị yếu, chiều đi cũng như lưu lượng máu qua tĩnh mạch không còn ổn định, gây áp lực khiến tĩnh mạch căng ra và giãn nở.

Hiện tượng giãn tĩnh mạch này thường xuất hiện ở tuổi dậy thì. Ở nam giới, cấu trúc giải phẫu của bìu ở bên trái và bên phải không hoàn toàn giống nhau. Thế nên, việc giãn mạch xuất hiện cùng lúc ở cả hai bên là cực kỳ hiếm (đa phần sẽ bị giãn tĩnh mạch thừng tinh hoàn trái).

>>> Đọc thêm: Các phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh

Chẩn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh

Hầu hết nam giới bị bệnh không nhận thấy điều gì bất thường. Thỉnh thoảng, một số người có cảm giác nặng nề hoặc đau nhói ở bìu. Nhiều người chỉ phát hiện ra họ bị giãn tĩnh mạch ở bìu khi gặp vấn đề về sinh sản và đi khám bệnh.

Phương pháp giúp hỗ trợ chẩn đoán căn bệnh này bao gồm:

• Thăm khám. Khi kiểm tra thể chất của người bệnh, bác sĩ có thể chẩn đoán nhờ vào cảm quan, quan sát và nhận diện được các khối u, mạch máu bất thường ở bìu.
• Siêu âm. Nếu nghi ngờ và muốn xác định chắc chắn, siêu âm là kỹ thuật cho phép bác sĩ thấy được các tĩnh mạch bên trong bìu. Đây là một xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh khá phổ biến, không gây đau đớn.
• Xét nghiệm tinh dich đồ. Tình trạng này được cho là có liên quan đến vấn đề về khả năng sinh sản ở nam giới. Nếu người bệnh gặp vấn đề về khả năng sinh sản, xét nghiệm tinh dịch sẽ giúp kiểm tra số lượng và chất lượng tinh trùng.

Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh

Bệnh lý này cần được điều trị khi:

• Người bệnh bị giãn tĩnh mạch nghiêm trọng và có số lượng tinh trùng thấp hoặc chất lượng tinh trùng kém.
• Có những triệu chứng gây khó chịu như đau hoặc sưng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Một cặp vợ chồng bị vô sinh không tìm được lý do và người chồng được chẩn đoán mắc phải căn bệnh này.

Bác sĩ có thể lựa chọn cách điều trị phù hợp cho từng người bệnh:

Gây thuyên tắc tĩnh mạch

Thuyên tắc là phương pháp giúp chặn nguồn cung cấp máu tạm thời. Bác sĩ có thể tiến hành gây tê cục bộ và người bệnh sẽ không cảm thấy đau trong quá trình thực hiện.

Trong quá trình gây thuyên tắc, bác sĩ luồn kim vào tĩnh mạch (thường là từ háng). Một số trường hợp, kim được luồn qua cổ. Sau đó, bác sĩ tiếp cận được các tĩnh mạch ở bìu thông qua kim này và khóa tĩnh mạch bị giãn.

Một số người có thể cảm thấy đau sau khi phẫu thuật nhưng hầu như phục hồi nhanh chóng và sinh hoạt bình thường trở lại trong thời gian ngắn.

Một nghiên cứu năm 2012 cho thấy tỷ lệ không thành công khi thực hiện thuyên tắc là 19,3%. Nếu phương pháp này không hiệu quả, bác sĩ sẽ chuyển hướng điều trị.

Phẫu thuật

Phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh nhằm loại bỏ tĩnh mạch bị giãn. Người bệnh sẽ được gây mê toàn thân khi thực hiện phẫu thuật này để không cảm thấy đau đớn. Sau khi mổ xong, người bệnh vẫn có khả năng cảm thấy hơi đau.

Phẫu thuật, với tỷ lệ thất bại nhỏ hơn 5%, được cho là có hiệu quả hơn phương pháp làm thuyên tắc mạch. So với phẫu thuật mở thì phẫu thuật nội soi để lại vết mổ nhỏ hơn, thời gian phục hồi sau mổ cũng nhanh hơn.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh có nguy hiểm không?

Tình trạng này có khi gây ra một số biến chứng, như là:

• Teo tinh hoàn ở bên bị ảnh hưởng
• Vô sinh

Các biện pháp giảm nhẹ tại nhà

Nếu tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh khiến bạn cảm thấy hơi khó chịu nhưng không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, bạn có thể thử các cách sau ở nhà: