Tình mẫu tử luôn là tình cảm thiêng liêng nhất, mà từ những ngày ấu thơ, khi chúng ta còn chưa biết đến tình thương là gì, chúng ta đã cảm nhận được tình cảm của mẹ qua những câu hát lời ru. À ơi tay mẹ là bài thơ nhẹ nhàng thể hiện tình mẫu tử đó.
Mở đầu bài thơ là hình ảnh người mẹ với những phép nhiệm mầu. Tác giả dùng “bàn tay mẹ” để chỉ người mẹ. Người mẹ có thể chắn mưa sa, có thể chặn bão giông để che chở và bảo vệ cho đứa con.
Bàn tay mẹ chắn mưa sa
Bàn tay mẹ chặn bão qua mùa màng
Tiếp theo, chúng ta có thể nghe âm thanh hát ru à ơi của người mẹ qua những câu thơ sau:
Vẫn bàn tay mẹ dịu dàng
À ơi này cái trăng vàng ngủ ngon
À ơi này cái trăng tròn
À ơi này cái trăng còn nằm nôi
Bàn tay mẹ thức một đời
À ơi này cái Mặt Trời bé con
Mai sau bể cạn non mòn
À ơi tay mẹ vẫn còn hát ru
Những lời hát ru yêu thương nhẹ nhàng ru cái “vầng trăng” đi vào giấc ngủ và những giấc mơ thần tiên. Người mẹ yêu thương gọi con mình là “vầng trăng” và “mặt trời bé con”. Ta có thể cảm nhận được tình cảm của người mẹ, nâng niu và xem đứa con như vầng trăng tròn trịa, trong sáng, như mặt trời tỏa sáng và ấm áp đến cho cuộc đời mẹ.
Tình yêu thương của mẹ dành cho con là mãi mãi, cho dù “biển cạn non mòn”, những lời hát ru của mẹ vẫn theo con trên từng bước chân cuộc đời. Bàn tay mẹ có thể thần kỳ đến thế sao? Bàn tay mẹ có thể “Ru cho mềm ngọn gió thu / Ru cho tan đám sương mù lá cây”. Những thứ vốn trường tồn cùng với thiên nhiên, nay đã “mềm lòng”, đã “tan chảy” trước lời ru ngọt ngào của tình mẫu tử.
Ru cho cái khuyết tròn đầy
Cái thương cái nhớ nặng ngày xa nhau”
Bàn tay mẹ vốn rất bình thường, thậm chí còn nhăn đi theo năm tháng. Nhưng chính bàn tay ấy đã làm nên phép nhiệm mầu, không những là ru con vào giấc ngủ yên lành mà còn nâng niu con trên từng bước đường đời. Bàn tay ấy chắt chiu và chịu bao nhiêu dãi dầu sương gió mới có thể tạo ra phép mầu cho cuộc đời của con.
Bàn tay mang phép nhiệm mầu
Chắt chiu từ những dãi dầu đấy thôi”
Bàn tay ấy “ru cho sóng lặng bãi bồi” cho mưa không còn dột chỗ ngoại ngồi khâu áo, ru cho cuộc đời con không còn những đau đớn, những cực khổ mà người mẹ đã phải chịu. Nhưng “À ơi… Mẹ chẳng một câu ru mình”. Mẹ vất vả cả đời, lo toan cho con, lo toan cho gia đình, nhưng có lẽ, chưa một lần mẹ dám ru mình vào giấc ngủ. Trong con người mẹ, lúc nào cũng đầy ắp những suy nghĩ, không phút nào an yên.
Với thể thơ lục bát nhẹ nhàng và cách lặp đi lặp lại từ à ơi, bài thơ như âm điệu của một bài hát ru của mẹ ru con vào giấc ngủ an lành. Bài thơ còn là tình mẫu tử thiêng liêng của mẹ dành cho “mặt trời bé con”. Đồng thời, qua bài thơ, chúng ta cũng phần nào hiểu được những nỗi vất vả và khó khăn mà mẹ đã phải trải qua để cho con một cuộc sống tốt đẹp.
Bàn tay mẹ chắn mưa saBàn tay mẹ chặn bão qua mùa màng Vẫn bàn tay mẹ dịu dàngÀ ơi này cái trăng vàng ngủ ngonÀ ơi này cái trăng trònÀ ơi này cái trăng còn nằm nôiBàn tay mang phép nhiệm màuChắt chiu từ những dãi dầu đấy thôiBàn tay mẹ thức một đờiÀ ơi này cái mặt trời bé conMai sau bể cạn non mònÀ ơi mẹ tay vẫn còn hát ru Ru cho mềm ngọn gió thuRu cho tan đám sương mù lá câyRu cho cái khuyết tròn đầyCái thương cái nhớ nặng ngày xa nhauRu cho sóng lặng bãi bồiMưa không dột chỗ ngoại ngồi vá khâuRu cho đời nín cái đauÀ ơi mẹ chẳng một câu ru mìnhÀ ơi này cái trăng trònÀ ơi này cái trăng còn nằm nôi Bàn tay mẹ vẫn dịu dàng
À ơi này cái trăng vàng ngủ ngon...
Bài thơ “À ơi tay mẹ” – Bình Nguyên là bài thơ viết về mẹ và sự hi sinh thầm lặng của mẹ dành cho con. Bài thơ mang âm điệu nhẹ nhàng tựa như lời hát ru, giàu hình ảnh, mang tính biểu tượng cao, thể hiện tình cảm chan chứa, thắm thiết của người mẹ dành cho con.
Chúng ta cùng nhau tìm hiểu đôi nét về nhà thơ Bình Nguyên và bài thơ “À ơi tay mẹ” [Ngữ văn 6 – Cánh Diều].
- Bình Nguyên -
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả Bình Nguyên
[Nguồn ảnh: internet]
- Tên thật là Nguyễn Đăng Hào - Sinh ngày 25/1/1959 - Quê quán: Xã Ninh Phúc, thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình - Hiện nay, tác giả Bình Nguyên đang làm Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Ninh Bình. - Giải thưởng: Nhà thơ Bình Nguyên đã nhận hai giải “Thơ lục bát” [Giải A – 2003; Giải Ba – 2010] trên báo Văn nghệ.2. Tác phẩm “À ơi tay mẹ”
a. Xuất xứ bài thơ “À ơi tay mẹ”
Năm 2003, tác giả đã gửi bài thơ “À ơi tay mẹ” dự thi “Thơ lục bát” trên báo Văn nghệb. Thể thơ của bài thơ “À ơi tay mẹ”
- Bài thơ “À ơi tay mẹ” được làm theo thể thơ lục bát - Đặc điểm thể thơ lục bát: + Dòng thơ: gồm các câu thơ 6 tiếng và 8 tiếng xen kẽ. + Bài thơ được gieo vần đặc trưng cho thể lục bát: tiếng thứ 6 của dòng lục gieo vần xuống tiếng sáu của dòng bát [sa-qua, dàng – vàng, tròn - còn]; tiếng thứ tám của dòng bát gieo xuống tiếng thứ sáu của dòng lục tiếp theo [ngon-tròn, mòn – còn] + Nhịp thơ: ngắt nhịp chẵn 2/2/2 hoặc 4/4c. Nhan đề bài thơ “À ơi tay mẹ”
Nhan đề bài thơ “À ơi tay mẹ” gợi về tình mẹ ấm áp thiêng liêng.d. Bố cục bài thơ “À ơi tay mẹ”
Văn bản chia làm 2 phần :- P1: từ đầu… vẫn còn hát ru : Hình ảnh đôi bàn tay mẹ
- P2: Tiếp… một câu ru mình: Lời ru của người mẹ hiền
II. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm “À ơi tay mẹ”
1. Hình ảnh đôi bàn tay mẹ
- Bàn tay mẹ trước giông bão cuộc đời. Đôi bàn tay ấy được thể hiện qua những cụm từ: + “chắn mưa sa” + “chặn bão qua mùa màng” Qua hình ảnh này, chúng ta nhận thấy rằng: Mẹ luôn luôn mạnh mẽ, kiên cường đối mặt với những giông bão cuộc đời để che chở bảo vệ con. Đó chính là sức mạnh phi thường, bản năng của một người mẹ.
- Bàn tay mẹ dịu dàng chăm sóc con
+ “bàn tay mẹ dịu dàng” Đôi bàn tay ấy có lúc mạnh mẽ tưởng như không có gì đánh gục được nhưng khi nâng niu, bồng bế con đôi bàn tay ấy dịu dành, nhẹ nhàng dành cho con tất cả những lời yêu thương, ngọt ngào nhất.- Bàn tay mẹ nhiệm mầu, hi sinh vì con
+ “thức một đời” + “mang phép nhiệm màu” + “chắt chiu từ những dãi dầu” Bàn tay mẹ chính là “phép nhiệm mầu” –bàn tay ấy vất vả, hi sinh, chịu thương, chịu khó để mong con có cuộc sống tốt hơn. Cả đời mẹ dành trọn cho con, lam lũ sớm khuya chỉ muốn con có cuộc sống hạnh phúc.2. Lời ru của mẹ
- Lời ru của mẹ dành cho mọi người: + Lời ru của mẹ dành cho đứa con: mềm ngọn gió thu, tan đám sương mù lá cây, cái khuyết tròn đầy, sóng lặng bãi bồi. +Cho ngoại: không dột chỗ ngoại ngồi vá khâu + Cho đời: cho đời nín đau - Nghệ thuật điệp từ, điệp cấu trúc “Ru cho”: Lời ru là những giai điệu yêu thương ngọt ngào mẹ dành cho con… - Sự lặp lại cụm từ “à ơi”: như đưa người đọc trở về với nhịp thương ngọt ngào bên cánh võng của tuổi thơ. Mẹ vì mọi người mà quên mất bản thân, chẳng một mong ước cho mình. Đức hi sinh cao cả, tình cảm thiêng liêng của người mẹ.III. Tổng kết
1. Nội dung – Ý nghĩa:
* Nội dung: Bài thơ bày tỏ tình cảm của mẹ với đứa con nhỏ bé của mình.
* Ý nghĩa: Qua hình ảnh đôi bàn tay và những lời ru, bài thơ đã khắc họa thành công một người mẹ Việt Nam điển hình: vất vả, chắt chiu, yêu thương, hi sinh...đến quên mình.
b. Nghệ thuật
- Thể thơ lục bát nhịp nhàng như lối hát ru con. - Phối hợp hài hòa các biện pháp tu từ: ẩn dụ, điệp từ, điệp cấu trúc.IV. Luyện tập
Câu 1: Bài thơ "À ơi tay mẹ" được viết theo thể thơ nào?
A. Tự do. B. Lục bát. C, 5 chữ. D. Song thất lục bát.Câu 2: Nghệ thuật nào đã được sử dụng trong đoạn thơ sau?
Ru cho sóng lặng bãi bồi Mưa không chỗ dột ngoại ngồi vá khâu Ru cho đời nín cái đau
À ơi... Mẹ chẳng một câu ru mình.
A. So sánh. B. Nói quá. C. Hoán dụ. D. Điệp từ.
Câu 3: Qua hai câu dưới đây của bài thơ Về thăm mẹ, tác giả đã nhấn mạnh phẩm chất nào của người mẹ?
Bất ngờ rụng ở trên cành
Trái na cuối vụ mẹ dành phần con.
Câu 4: Bài thơ Về thăm mẹ có thể chia thành mấy phần?
A. 3 B. 4 C. 2 D. 5Câu 5. Hai từ "rưng rưng", "nghẹn ngào" là loại từ nào?
A. Từ đơn. B. Từ ghép. C. Từ láy. Như vậy, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về tác giả Bình Nguyên, cũng như bài thơ "À ơi tay mẹ". Qua bài thơ, ta thấy rằng người mẹ trong bài thơ "À ơi tay mẹ" - Bình Nguyên là người mẹ luôn ẩn chứa sức mạnh phi thường để chăm sóc và bảo vệ con trước giông bão của cuộc đời. Bàn tay mẹ vất vả, hi sinh chịu thương chịu khó để mong con có cuộc sống tốt hơn, hạnh phúc hơn. Mẹ vì con mà không nề hà bất cứ việc gì. Hy vọng bài viết này sẽ đem lại nhiều giá trị cho thầy cô và các bạn học sinh. Nếu quý thầy cô và các bạn học sinh thấy bài viết hữu ích hãy ấn nút like và chia sẻ bài viết này cho các bạn khác cùng đọc nhé! Cảm ơn các bạn đã đọc và theo dõi bài viết này.Trần Ngọc
"À ơi tay mẹ" - Bình Nguyên
Đọc bài thơ "À ơi tay mẹ" của nhà thơ Bình Nguyên trong bộ sách Cánh diều: Âm hưởng lời ru "à ơi" đưa người đọc trở về với nhịp yêu thương ngọt ngào bên cánh võng của tuổi thơ. Lời thơ như giai điệu chan chứa yêu thương của mẹ dành cho đứa con yêu. Qua lời thơ ta cảm nhận được tình mẫu tử thiêng liêng và cao cả. Tình mẫu tử là bến đỗ êm đềm sau những ngày dài mệt mỏi.
Bài thơ “À ơi tay mẹ” – Bình Nguyên là bài thơ viết về mẹ và sự hi sinh thầm lặng của mẹ dành cho con. Bài thơ mang âm điệu nhẹ nhàng tựa như lời hát ru, giàu hình ảnh, mang tính biểu tượng cao, thể hiện tình cảm chan chứa, thắm thiết của người mẹ dành cho con.
Chúng ta cùng nhau tìm hiểu đôi nét về nhà thơ Bình Nguyên và bài thơ “À ơi tay mẹ” [Ngữ văn 6 – Cánh Diều]. View attachment 5875 Đọc hiểu văn bản “À ơi tay mẹ”
- Bình Nguyên -
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả Bình Nguyên
View attachment 5881 Nhà thơ Bình Nguyên
[Nguồn ảnh: internet]
- Tên thật là Nguyễn Đăng Hào - Sinh ngày 25/1/1959 - Quê quán: Xã Ninh Phúc, thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình - Hiện nay, tác giả Bình Nguyên đang làm Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Ninh Bình. - Giải thưởng: Nhà thơ Bình Nguyên đã nhận hai giải “Thơ lục bát” [Giải A – 2003; Giải Ba – 2010] trên báo Văn nghệ.2. Tác phẩm “À ơi tay mẹ”
a. Xuất xứ bài thơ “À ơi tay mẹ”
Năm 2003, tác giả đã gửi bài thơ “À ơi tay mẹ” dự thi “Thơ lục bát” trên báo Văn nghệb. Thể thơ của bài thơ “À ơi tay mẹ”
- Bài thơ “À ơi tay mẹ” được làm theo thể thơ lục bát - Đặc điểm thể thơ lục bát: + Dòng thơ: gồm các câu thơ 6 tiếng và 8 tiếng xen kẽ. + Bài thơ được gieo vần đặc trưng cho thể lục bát: tiếng thứ 6 của dòng lục gieo vần xuống tiếng sáu của dòng bát [sa-qua, dàng – vàng, tròn - còn]; tiếng thứ tám của dòng bát gieo xuống tiếng thứ sáu của dòng lục tiếp theo [ngon-tròn, mòn – còn] + Nhịp thơ: ngắt nhịp chẵn 2/2/2 hoặc 4/4c. Nhan đề bài thơ “À ơi tay mẹ”
Nhan đề bài thơ “À ơi tay mẹ” gợi về tình mẹ ấm áp thiêng liêng.d. Bố cục bài thơ “À ơi tay mẹ”
Văn bản chia làm 2 phần :- P1: từ đầu… vẫn còn hát ru : Hình ảnh đôi bàn tay mẹ
- P2: Tiếp… một câu ru mình: Lời ru của người mẹ hiền
II. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm “À ơi tay mẹ”
1. Hình ảnh đôi bàn tay mẹ
- Bàn tay mẹ trước giông bão cuộc đời. Đôi bàn tay ấy được thể hiện qua những cụm từ: + “chắn mưa sa” + “chặn bão qua mùa màng” Qua hình ảnh này, chúng ta nhận thấy rằng: Mẹ luôn luôn mạnh mẽ, kiên cường đối mặt với những giông bão cuộc đời để che chở bảo vệ con. Đó chính là sức mạnh phi thường, bản năng của một người mẹ.
- Bàn tay mẹ dịu dàng chăm sóc con
+ “bàn tay mẹ dịu dàng” Đôi bàn tay ấy có lúc mạnh mẽ tưởng như không có gì đánh gục được nhưng khi nâng niu, bồng bế con đôi bàn tay ấy dịu dành, nhẹ nhàng dành cho con tất cả những lời yêu thương, ngọt ngào nhất.- Bàn tay mẹ nhiệm mầu, hi sinh vì con
+ “thức một đời” + “mang phép nhiệm màu” + “chắt chiu từ những dãi dầu” Bàn tay mẹ chính là “phép nhiệm mầu” –bàn tay ấy vất vả, hi sinh, chịu thương, chịu khó để mong con có cuộc sống tốt hơn. Cả đời mẹ dành trọn cho con, lam lũ sớm khuya chỉ muốn con có cuộc sống hạnh phúc.2. Lời ru của mẹ
- Lời ru của mẹ dành cho mọi người: + Lời ru của mẹ dành cho đứa con: mềm ngọn gió thu, tan đám sương mù lá cây, cái khuyết tròn đầy, sóng lặng bãi bồi. +Cho ngoại: không dột chỗ ngoại ngồi vá khâu + Cho đời: cho đời nín đau - Nghệ thuật điệp từ, điệp cấu trúc “Ru cho”: Lời ru là những giai điệu yêu thương ngọt ngào mẹ dành cho con… - Sự lặp lại cụm từ “à ơi”: như đưa người đọc trở về với nhịp thương ngọt ngào bên cánh võng của tuổi thơ. Mẹ vì mọi người mà quên mất bản thân, chẳng một mong ước cho mình. Đức hi sinh cao cả, tình cảm thiêng liêng của người mẹ.III. Tổng kết
1. Nội dung – Ý nghĩa:
* Nội dung: Bài thơ bày tỏ tình cảm của mẹ với đứa con nhỏ bé của mình.
* Ý nghĩa: Qua hình ảnh đôi bàn tay và những lời ru, bài thơ đã khắc họa thành công một người mẹ Việt Nam điển hình: vất vả, chắt chiu, yêu thương, hi sinh...đến quên mình.
b. Nghệ thuật
- Thể thơ lục bát nhịp nhàng như lối hát ru con. - Phối hợp hài hòa các biện pháp tu từ: ẩn dụ, điệp từ, điệp cấu trúc.IV. Luyện tập
Câu 1: Bài thơ "À ơi tay mẹ" được viết theo thể thơ nào?
A. Tự do. B. Lục bát. C, 5 chữ. D. Song thất lục bát.Câu 2: Nghệ thuật nào đã được sử dụng trong đoạn thơ sau?
Ru cho sóng lặng bãi bồi Mưa không chỗ dột ngoại ngồi vá khâu Ru cho đời nín cái đau
À ơi... Mẹ chẳng một câu ru mình.
A. So sánh. B. Nói quá. C. Hoán dụ. D. Điệp từ.
Câu 3: Qua hai câu dưới đây của bài thơ Về thăm mẹ, tác giả đã nhấn mạnh phẩm chất nào của người mẹ?
Bất ngờ rụng ở trên cành
Trái na cuối vụ mẹ dành phần con.
Câu 4: Bài thơ Về thăm mẹ có thể chia thành mấy phần?
A. 3 B. 4 C. 2 D. 5Câu 5. Hai từ "rưng rưng", "nghẹn ngào" là loại từ nào?
A. Từ đơn. B. Từ ghép. C. Từ láy. Như vậy, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về tác giả Bình Nguyên, cũng như bài thơ "À ơi tay mẹ". Qua bài thơ, ta thấy rằng người mẹ trong bài thơ "À ơi tay mẹ" - Bình Nguyên là người mẹ luôn ẩn chứa sức mạnh phi thường để chăm sóc và bảo vệ con trước giông bão của cuộc đời. Bàn tay mẹ vất vả, hi sinh chịu thương chịu khó để mong con có cuộc sống tốt hơn, hạnh phúc hơn. Mẹ vì con mà không nề hà bất cứ việc gì. Hy vọng bài viết này sẽ đem lại nhiều giá trị cho thầy cô và các bạn học sinh. Nếu quý thầy cô và các bạn học sinh thấy bài viết hữu ích hãy ấn nút like và chia sẻ bài viết này cho các bạn khác cùng đọc nhé! Cảm ơn các bạn đã đọc và theo dõi bài viết này.Trần Ngọc
Tìm 4 từ ghép trong bài trong lòng mẹ.