TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TPHCMKHOA QUẢN TRỊ KINH DOANHKĩ năng phỏng vấn trong Nghiên cứu thị trườngo Nhóm ZEROo GVHD: ThS. Nguyễn Phương Namo TPHCM,ngày 28 tháng 10 năm 2011Tiểu luậnKĩ năng phỏng vấn trong Nghiên cứu thị trườngo TPHCM,ngày 28 tháng 10 năm 2011Phụ lụcLỜI MỞ ĐẦUTrong nghiên cứu thị trường, để có được các phân tích,những cái nhìn tổng quan cũng như chi tiết về các vấn đề nghiên cứu thì thu thập dữ liệu là một trong những bước rất quan trọng. Sau khi đã xác định các dữ liệu cần thu thập, việc làm tiếp theo là phải phân loại những dữ liệu cần tìm là sơ cấp hay thứ cấp. Đối với dữ liệu thứ cấp thì công tác thu thập thường sẽ nhanh chóng và tiện lợi hơn dữ liệu sơ cấp nếu chúng có thể tìm được và quan trọng nhất là chúng phù hợp với đề tài nghiên cứu của chúng ta. Đối với nguồn dữ liệu sơ cấp thì công tác thu thập sẽ chia thành 2 dạng. Nếu ở dạng định tính thì việc tổ chức thu thập sẽ được thực hiện thông qua các kỹ thuật thảo luận nhóm.Nếu ở dạng định lượng thì phải thực hiện kỹ thuật phỏng vấn.Phỏng vấn là một kĩ năng quan trọng vì để thu thập được các thông tin chính xác và hữu ích thì việc làm duy nhất có thể chính là phỏng vấn. Do đó người phỏng vấn cần phải có được những kĩ năng phỏng vấn cần thiết để nguồn dữ liệu thu được có những giá trị ứng dụng đích thực.Kĩ năng phỏng vấn trong Nghiên cứu thị trường October 31, 20111. Phương pháp phỏng vấn cá nhân trực tiếp1.1- Nội dung phương phápNhân viên điều tra đến gặp trực tiếp đối tượng được điều tra để phỏng vấn theo một bảng câu hỏi đã soạn sẵnÁp dụng khi hiện tượng nghiên cứu phức tạp, cần phải thu thập nhiều dữ liệu; khi muốn thăm dò ý kiến đối tượng qua các câu hỏi ngắn gọn và có thể trả lời nhanh được,…1.2- Ưu nhược điểmDo gặp mặt trực tiếp nên nhân viên điều tra có thể thuyết phục đối tượng trả lời, có thể giải thích rõ cho đối tượng về các câu hỏi, có thể dùng hình ảnh kết hợp với lời nói để giải thích, có thể kiểm tra dữ liệu tại chỗ trước khi ghi vào phiếu điều tra. Tuy nhiên chi phí cao, mất nhiều thời gian và công sức.1.3- Biện pháp nâng cao hiệu quả của phỏng vấn cá nhân trực tiếpNâng cao tính chuyên nghiệp của vấn viên : Kỹ năng đặt câu hỏi phải khéo léo, tinh tế; không để cho quan điểm riêng của mình ảnh hưởng đến câu trả lời của đáp viên; phải trung thực [không được bịa ra câu trả lời, bỏ bớt câu trả lời để tự điền lấy cho nhanh]; phải có kỹ năng giao tiếp tốt [giọng nói, ngữ điệu, y phục …phải phù hợp với nhóm người sẽ giao tiếp]Áp dụng phương pháp này tại chợ hay siêu thị vì chi phí rẻ, thuận lợi, dễ kiểm tra, mẫu nghiên cứu đa dạng [chi phí ít nhưng hỏi được nhiều người ở những địa bàn khác nhau], có thể sử dụng trang thiết bị hỗ trợ [thuê một phòng của trung tâm thương mại để bố trí các trang thiết bị như trang thiết bị nấu ăn, trang bị máy chiếu video, phòng để phỏng vấn tập thể, trình bày về các quảng cáo hay minh hoạ trong quá trình phỏng vấn…]. Tuy nhiên sẽ có những hạn chế như: Do mẫu chọn tại các trung tâm thương mại là mẫu phi xác suất nên không cho phép ta suy diễn kết quả cho tổng thể lớn hơn; những người lui tới chợ hay siêu thị để mua sắm không có nhiều thời gian để trả lời. Vấn viên sẽ mang tâm lý vội vàng để đẩy nhanh tốc độ hỏi nên khó đạt được chất lượng hỏi cao4 GVHD: Ths Nguyễn Phương NamKĩ năng phỏng vấn trong Nghiên cứu thị trường October 31, 20112. Phương pháp phỏng vấn qua điện thoại2.1- Nội dung phương phápNhân viên điều tra tiến hành việc phỏng vấn đối tượng được điều tra bằng điện thoại theo một bảng câu hỏi được soạn sẵn.Áp dụng khi mẫu nghiên cứu gồm nhiều đối tượng là cơ quan xí nghiệp, hay những người có thu nhập cao [vì họ đều có điện thoại]; hoặc đối tượng nghiên cứu phân bố phân tán trên nhiều địa bàn thì phỏng vấn bằng điện thoại có chi phí thấp hơn phỏng vấn bằng thư. Nên sử dụng kết hợp phỏng vấn bằng điện thoại với phương pháp thu thập dữ liệu khác để tăng thêm hiệu quả của phương pháp.2.2- Ưu nhược điểmDễ thiết lập quan hệ với đối tượng [vì nghe điện thoại reo, đối tượng có sự thôi thúc phải trả lời]. Có thể kiểm soát được vấn viên do đó nâng cao được chất lượng phỏng vấn. Dễ chọn mẫu [vì công ty xí nghiệp nào cũng có điện thoại, nên dựa vào niên giám điện thoại sẽ dễ dàng chọn mẫu]. Tỷ lệ trả lời cao [có thể lên đến 80%]. Nhanh và tiết kiệm chi phí. Có thể cải tiến bảng câu hỏi trong quá trình phỏng vấn [có thể cải tiến để bảng câu hỏi hoàn thiện hơn, hoặc có thể thay đổi thứ tự câu hỏi]. Tuy nhiên thời gian phỏng vấn bị hạn chế vì người trả lời thường không sẵn lòng nói chuyện lâu qua điện thoại, nhiều khi người cần hỏi từ chối trả lời hay không có ở nhà…Không thể trình bày các mẫu minh hoạ về mẫu quảng cáo, tài liệu… để thăm dò ý kiến.2.3- Biện pháp làm tăng hiệu quả phỏng vấn qua điện thoạiDùng máy vi tính trợ giúp để xử lý các câu hỏi mở [đáp viên trả lời theo ý thích của họ]. Nhờ máy tính nối với điện thoại, các câu trả lời cho câu hỏi mở sẽ được ghi lại và sau đó sẽ được xử lý. Người ta còn căn cứ vào ngữ điệu và cường độ âm thanh để đo lường mức độ cảm nhận của đối tượng.3. Phương pháp phỏng vấn qua thư5 GVHD: Ths Nguyễn Phương Nam
Mẫu sản phẩm của công ty liệu có được khách hàng đón nhận? Khách hàng mục tiêu là ai? Làm sao để họ lựa chọn sản phẩm của mình giữa vô vàn những sự lựa chọn khác? Giá cả liệu đã hợp lý chưa?… Đây chỉ là một trong vô vàn những câu hỏi khiến doanh nghiệp phải đau đầu trước khi đưa ra quyết định về một dự án hoặc chiến lược kinh doanh. Tuy nhiên, tất cả những điều này sẽ được giải đáp dưới sự phân tích của đội ngũ chuyên viên nghiên cứu thị trường. Vậy chuyên viên nghiên cứu thị trường là gì? Cùng tìm hiểu những mô tả chi tiết công việc nghiên cứu thị trường cùng Blog TopCV trong bài viết dưới đây.
Chuyên viên nghiên cứu thị trường là gì?
Chuyên viên nghiên cứu thị trường [Market Research analyst] là người trực tiếp chịu trách nhiệm khảo sát, thu thập, phân tích thông tin, dữ liệu liên quan đến khách hàng và thị trường. Từ đó giúp các doanh nghiệp nắm bắt được xu hướng tiêu dùng hiện tại của người tiêu dùng và đưa ra được các quyết định đúng đắn trong kinh doanh.
Trong thời đại kinh tế hội nhập, sự tham gia của các thương hiệu toàn cầu tại Việt Nam đã và đang tạo nên cho doanh nghiệp và các nhà sản xuất những cạnh tranh vô cùng gay gắt. Lúc này, vai trò của đội ngũ nghiên cứu thị trường sẽ là “chiếc la bàn” giúp nhà kinh doanh tìm ra những đối sách hợp lý.
>>> Xem thêm: Nhân viên thị trường là gì? Mô tả công việc và mức lương
Công việc của chuyên viên nghiên cứu thị trường là gì?
Nhiệm vụ của chuyên viên nghiên cứu thị trường xoay quanh các công việc tìm hiểu, nghiên cứu người tiêu dùng, nghiên cứu đối thủ và khai thác các nguồn khách hàng tiềm năng. Cụ thể:
- Phối hợp với các phòng ban liên quan để lên kế hoạch nghiên cứu chi tiết về khách hàng và đối thủ
- Tiến hành khảo sát thông qua các phương pháp phỏng vấn trực tiếp hoặc làm việc với các đối tác cung cấp dịch vụ nghiên cứu thị trường để có thêm dữ liệu nghiên cứu
- Từ những kết quả nghiên cứu thu thập được, lập báo cáo về định hướng sản phẩm và nhu cầu của khách hàng, đưa ra những nhận định thị trường và đối thủ
- Đề xuất các chính sách, giải pháp về sản phẩm dịch vụ, chính sách bán hàng nhằm tiếp cận khách hàng, cân bằng lợi ích giữa khách hàng với công ty và phù hợp với tình hình thị trường
- Liên tục cập nhật xu thế thịnh hành của thị trường và các nghiên cứu của các agency để ứng dụng vào chiến lược marketing
Chuyên viên nghiên cứu thị trường học ngành gì?
Nếu bạn thật sự yêu thích và đam mê theo đuổi vị trí chuyên viên nghiên cứu thị trường, bạn có thể lựa chọn học các chuyên ngành liên quan đến Marketing, truyền thông, xã hội học hoặc các ngành liên quan đến quản trị kinh doanh. Ngoài ra, với những ứng viên học trái ngành nhưng muốn thử sức với công việc nghiên cứu thị trường vẫn có thể theo học các khóa kiến thức và nghiệp vụ ngắn hạn về marketing, nghiên cứu thị trường được thực hiện bởi những cá nhân hoặc tổ chức có uy tín.
Thực tế để theo đuổi công việc này, ứng viên cần trau dồi rất nhiều kiến thức, kỹ năng và cả kinh nghiệm làm việc. Tuy nhiên, việc lựa chọn những ngành học phù hợp được xem là bước đệm quan trọng giúp bạn chuẩn bị hành trang cần thiết để chinh phục công việc của một chuyên viên nghiên cứu thị trường.
Những yêu cầu cụ thể đối với một chuyên viên nghiên cứu thị trường
Vị trí chuyên viên nghiên cứu thị trường vẫn được xem như là một công việc khá thách thức khi nó cùng lúc đòi hỏi rất nhiều kiến thức và kỹ năng. Do vậy, những yêu cầu đối với một chuyên viên nghiên cứu thị trường cũng trở nên khắt khe hơn so với nhiều ngành nghề khác hiện nay.
Về kiến thức
Một chuyên viên nghiên cứu thị trường trước hết phải có các chuyên môn nghiệp vụ về phân tích, đánh giá thị trường. Họ phải thường xuyên trau dồi các kiến thức về ngành khoa học xã hội như kinh tế học, tâm lý học, xã hội học, nhân học. Ngoài ra, họ còn phải có hiểu biết và thành thạo các phương pháp thống kê và khoa học máy tính.
Hiện nay, nhiều đơn vị tuyển dụng thường yêu cầu ứng viên phải tốt nghiệp các ngành học liên quan đến các marketing hoặc kinh tế, thậm chí một số nơi còn yêu cầu cả bằng thạc sĩ. Tuy nhiên, tùy vào những đơn vị tuyển dụng khác nhau mà yêu cầu về kiến thức cũng sẽ khác nhau.
Về kỹ năng
Kỹ năng phân tích
Chuyên viên nghiên cứu thị trường phải thường xuyên đưa ra những số liệu phân tích về thị trường và từ đó đánh giá, đề xuất các giải pháp dựa trên những số liệu đã phân tích.
Kỹ năng giao tiếp
Một lượng dữ liệu quá lớn sau khi được nghiên cứu và phân tích, các chuyên viên cần biết cách để chắt lọc và sắp xếp thông tin sao cho truyền đạt chúng một cách hiệu quả.
Kỹ năng làm việc nhóm
Công việc này vừa phải nghiên cứu độc lập song đôi lúc lại phải phối hợp với các bộ phận khác trước khi tìm ra chiến lược kinh doanh tối ưu. Do vậy, một chuyên viên nghiên cứu thị trường phải có kỹ năng làm việc nhóm để tăng hiệu quả và tính tương tác của công việc.
Kỹ năng giải quyết vấn đề
Kỹ năng giải quyết vấn đề tốt sẽ giúp các nhà nghiên cứu thị trường có thể kiểm soát được công việc và quản trị được rủi ro.
>>> Xem thêm: Kỹ năng trong CV là gì? Những kỹ năng được đánh giá cao
Triển vọng nghề nghiệp chuyên viên nghiên cứu thị trường
Mức lương và chế độ đãi ngộ
Ngành nghiên cứu thị trường được xem như là một lĩnh vực cao cấp của marketing. Do vậy, mức lương và chế độ đãi ngộ của công việc này được đánh giá là vô cùng hấp dẫn. Tùy vào mỗi công ty và mỗi lĩnh vực mà mức lương của chuyên viên nghiên cứu thị trường có thể dao động vào khoảng 10-30 triệu đồng/tháng. Thậm chí, mức lương có thể tăng lên nếu bạn là một người có dày dạn kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Đây rõ ràng là một con số đáng mơ ước của nhiều người, nhất là với những ai muốn làm việc trong một ngành vừa năng động vừa sở hữu thu nhập cao.
Nhu cầu tuyển dụng chuyên viên nghiên cứu thị trường
Hiện nay, các doanh nghiệp hầu hết đều nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác nghiên cứu thị trường đối với sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Do vậy, nhu cầu tuyển dụng chuyên viên nghiên cứu thị trường luôn là vấn đề ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển.
Ứng viên có thể dễ dàng tìm kiếm thông tin tuyển chuyên viên nghiên cứu thị trường ở các website doanh nghiệp hoặc tại các kênh việc làm như TopCV. Tại đây, cùng một vị trí tuyển dụng song ứng viên có nhiều cơ hội để lựa chọn làm việc tại nhiều ngành nghề khác nhau, nhiều đơn vị tuyển dụng khác nhau tùy vào kinh nghiệm và sở thích của bạn.
Với những trải nghiệm công việc và giá trị hấp dẫn mà vị trí chuyên viên nghiên cứu thị trường mang lại đã phần nào giúp ứng viên đưa ra được sự lựa chọn nên hay không nên theo đuổi vị trí này. Nếu thật sự đam mê và sẵn sàng chinh phục công việc, hãy mạnh dạn truy cập TopCV và apply vào những công việc nghiên cứu thị trường hấp dẫn ngay hôm nay.