Đi kèm với đó là nguy cơ dị ứng hải sản luôn kề cận. Vì vậy, kiến thức xử trí và dùng thuốc khi bị dị ứng hải sản [DƯHS] là rất cần thiết.
Hải sản dễ gây dị ứng
Hải sản là những thực phẩm quý, giàu chất dinh dưỡng nhưng cũng là nhóm thức ăn gây dị ứng nhiều nhất trong các trường hợp bị dị ứng thực phẩm. Nhiều loại hải sản có thể gây dị ứng như: cua, tôm, ghẹ, cá nhám, cá ngừ, sò, mực, ốc... Trường hợp nguy cơ cao dễ bị DƯHS là: trẻ em, người cao tuổi, người mắc một trong các bệnh dị ứng như: bệnh suyễn, chàm, phát ban, viêm mũi xoang dị ứng, viêm da cơ địa..., hoặc gia đình có nhiều người [bố mẹ, anh em] có cơ địa dị ứng.
Do hải sản có chứa nhiều loại protein bổ dưỡng nhưng cũng có những protein “lạ”, khi ăn vào cơ thể sẽ là những kháng nguyên thực sự. Những kháng nguyên này sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể gây dị ứng. Chất gây dị ứng có trong hải sản khi vào cơ thể sẽ gây ra phản ứng quá mẫn. Đầu tiên, cơ thể sản sinh ra một loại kháng thể chống lại chất gây dị ứng trong thức ăn. Nếu tiếp tục ăn, chất dị ứng sẽ thúc đẩy kháng thể này kết hợp với các tế bào của hệ miễn dịch để tạo ra histamin. Histamin sinh ra trong các tổ chức, cơ quan khác nhau sẽ gây nên những bệnh lý khác nhau [histamin phóng ra ở mũi, vòm miệng và họng sẽ làm hắt hơi, ngạt mũi, khó nuốt, khó thở; phóng ra ở ruột thì gây đau bụng, tiêu chảy; phóng ra trên da sẽ gây ngứa, mề đay...].
Biểu hiện của DƯHS rất đa dạng và thường xảy ra rất nhanh, thường chỉ sau khi ăn vài giờ, có người chỉ chục phút. Phản ứng dị ứng không phụ thuộc số lượng ăn nhiều hay ít mà phụ thuộc vào độ mẫn cảm của từng cá thể. Trường hợp dị ứng nhẹ thì nổi mề đay, ngứa, nôn nao khó chịu. Bình thường vài giờ sau, các triệu chứng sẽ giảm và hết dần. Cũng có trường hợp có các biểu hiện thần kinh như đau đầu, chóng mặt, ngất. Người bị nặng thì ngoài nổi ban và ngứa còn phù nề mặt, khó thở, nôn, đau quặn bụng, có cảm giác nóng rát vùng thượng vị, tiêu chảy... Các triệu chứng hô hấp như hắt hơi, ngạt, chảy nước mũi, khó thở kiểu hen, co thắt thanh quản. Biểu hiện dị ứng trên đường tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa. Đặc biệt là sốc phản vệ khi có trụy tim mạch với các triệu chứng sốc như da tái lạnh, mạch nhanh nhỏ, nổi vân tím, tụt huyết áp... Các trường hợp tối cấp như co thắt thanh quản, sốc phản vệ có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Người có cơ địa dị ứng cần cẩn trọng khi ăn hải sản.
Cách ăn hải sản an toàn
Biện pháp phòng ngừa DƯHS tốt nhất là ăn chín uống sôi. Tuyệt đối tránh ăn cá mực hoặc các loại cá biển còn sống, tái hay chưa nấu chín, nhất là cá hồi, cá mòi, cá thu... Không ăn hải sản đã chế biến từ lâu. Không ăn tôm, cua, sò, hến chết. Đặc biệt là cua chết càng lâu thì lượng histamin sinh ra càng nhiều, khi ăn vào càng dễ bị dị ứng, ngộ độc. Không ăn hải sản cùng với thực phẩm giàu vitamin C vì hải sản chứa hàm lượng lớn asen pentavenlent. Bình thường những chất này không gây hại cho cơ thể, nhưng nếu ăn kèm với lượng lớn thực phẩm giàu vitamin C thì asen pentavenlent sẽ chuyển hóa thành asen trioxide [thường gọi là thạch tín] gây ngộ độc thạch tín cấp tính, nếu nghiêm trọng có thể nguy hiểm đến tính mạng. Hải sản vốn dĩ đã có sẵn tính hàn, do đó khi ăn tốt nhất nên tránh ăn kèm với những thực phẩm mang tính hàn khác [như: rau muống, dưa chuột, dưa hấu, lê, những đồ uống có gas, nước lạnh...] dễ gây cảm giác khó chịu, đầy bụng, khó tiêu. Không nên ăn các hải sản được đánh bắt ở vùng có thủy triều đỏ có thể mang tảo độc và gây ngộ độc, đặc biệt các loài động vật thân mềm có hai mảnh vỏ [như trai, sò, ngao,...]
Khi ăn những món hải sản lạ thì nên thử từng ít một. Đặc biệt cẩn trọng với trẻ em do hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn chỉnh, vì thế nguy cơ dị ứng, ngộ độc của bé cũng cao hơn. Tuyệt đối không cho bé thử những loại hải sản lạ. Ngay cả với những loại hải sản thông thường, cha mẹ cũng chỉ nên cho bé tập ăn thử một ít, nếu sau đó thấy an toàn mới ăn tăng lên. Với người có cơ địa dị ứng, cũng cần cẩn trọng khi ăn hải sản.
Làm gì khi bị dị ứng hải sản?
Dị ứng hải sản chỉ xảy ra trên một số ít người có cơ địa không tiếp nhận những loại thực phẩm này. Tuy nhiên để đề phòng dị ứng hải sản, những người đã bị dị ứng với loại nào thì nên tránh dùng lại. Sau khi có các biểu hiện của dị ứng, việc đầu tiên cần làm khi bị DƯHS là gây nôn, để loại bỏ các chất dị ứng trong thức ăn không phóng thích vào cơ thể thêm nữa. Trường hợp nặng phải đưa ngay người bệnh đến bệnh viện để dùng các loại thuốc chống dị ứng và điều trị thích hợp. Đặc biệt, không được sử dụng bừa bãi các loại thuốc chống dị ứng mà chưa có chỉ định của bác sĩ. Mỗi ngày nên uống từ 1,5-2l nước sẽ làm giảm các triệu chứng về dị ứng, dặc biệt là dị ứng hải sản. Không những thế nước còn giúp thanh lọc cơ thể, giúp bạn khỏe khoắn, tươi vui mỗi ngày.
Việc dùng thuốc khi bị DƯHS nhằm giảm nhẹ hoặc mất các triệu chứng dị ứng, quan trọng nhất là chống phản ứng phản vệ.
Đối với một phản ứng dị ứng nhẹ [mày đay cấp, ngứa, chảy nước mũi, hắt hơi...], chỉ cần dùng thuốc kháng histamin như: phenergan, cetirizin, chlopheniramin, loratadin... để giảm triệu chứng. Về ngoài da có thể bôi kem dịu da, chống ngứa có methol, phenol, sulfat kẽm, nhưng bệnh nhân phải không gãi vì càng gãi càng tăng ngứa, tăng sẩn nề.
Với các biểu hiện DƯHS nặng hơn thì cần phối hợp thuốc kháng histamin như trên để loại bỏ nhanh các triệu chứng dị ứng kết hợp vài loại thuốc uống hoặc tiêm, truyền, theo chỉ định của bác sĩ.
Hải sản là nhóm thực phẩm giàu giá trị dinh dưỡng, trở thành món “khoái khẩu” của nhiều người. Tuy nhiên, đây lại là loại thực phẩm dễ gây dị ứng. Việc nhận biết triệu chứng, nắm rõ nguyên nhân và cách điều trị di ứng hải sản sẽ giúp bạn đưa ra phương án xử lý nhanh chóng, hiệu quả trong những trường hợp cần thiết.
Dị ứng hải sản là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch đối với protein có trong hải sản, đặc biệt là dị ứng hải sản có vỏ như tôm, cua, nghêu, sò,… Tùy vào cơ địa, có người sẽ phản ứng với tất cả các loại hải sản nhưng có người chỉ phản ứng với một số loại nhất định.
Không phải chỉ ăn trực tiếp mới gây dị ứng mà ngay cả khi hít phải khói bốc ra từ hải sản, tiếp xúc với bề mặt có dính hải sản cũng có thể xuất hiện triệu chứng dị ứng.
Nguyên nhân dị ứng hải sản
Xem thêm: Dị ứng thức ăn: Nguyên nhân – Triệu chứng – Cách điều trị mới nhất
Vậy ăn hải sản bao lâu thì bị dị ứng? Theo [suckhoedoisong.vn], biểu hiện của dị ứng hải sản rất đa dạng và thường xảy ra rất nhanh, chỉ sau khi ăn vài giờ, có người chỉ chục phút. Phản ứng dị ứng không phụ thuộc số lượng ăn nhiều hay ít mà phụ thuộc vào độ mẫn cảm của từng cá thể.
Triệu chứng dị ứng nặng hay nhẹ ở từng người có sự khác nhau.
– Mẩn ngứa, nổi mề đay, đỏ da.
– Đau đầu, chóng mặt.
– Hắt hơi, ngạt mũi, chảy nước mũi.
– Dị ứng hải sản bị sưng mặt, dị ứng hải sản sưng mắt.
– Tức ngực.
– Đau bụng, tiêu chảy.
– Buồn nôn, nôn.
Ở mức độ nặng sẽ xuất hiện triệu chứng sốc phản vệ và nếu không được cấp cứu kịp thời có thể dẫn tới tử vong. Các biểu hiện sốc phản vệ bao gồm:
– Da tái lạnh.
– Mạch nhanh nhỏ, nổi vân tím.
– Tụt huyết áp.
– Trụy tim mạch.
– Co thắt thanh quản.
– Bất tỉnh.
Ngoài ra, dị ứng cũng kích hoạt các triệu chứng của bệnh: viêm da cơ địa, chàm, hen suyễn, viêm mũi dị ứng.
– Hải sản chứa hàm lượng protein cao, trong đó có những protein “lạ”. Khi đi vào cơ thể loại protein này được cơ thể nhận diện là kháng nguyên. Điều này khiến hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng lại bằng cách tạo ra các kháng thể, gây ra các triệu chứng dị ứng.
– Protein trong một số loại hải sản lại giữ vai trò là bán kháng nguyên. Khi đi vào cơ thể chúng kết hợp với nhóm quyết định kháng nguyên sẵn có, dẫn tới tình trạng dị ứng.
– Thêm vào đó, trong hải sản có chứa histamine là tác nhân gây dị ứng.
– Tùy từng loại và môi trường sống, hải sản chứa những độc tố khác nhau. Một số loại độc tố không bị phá hủy bởi nhiệt độ khi đun nấu hoặc các biện pháp chế biến thông thường. Do đó, khi vào cơ thể chúng sẽ gây dị ứng.
Trong hải sản chứa các loại protein đóng vai trò là kháng nguyên và bán kháng nguyên
– Người có cơ địa nhạy cảm.
– Người bị bệnh viêm da cơ địa, hen suyễn, viêm xoang dị ứng.
– Trẻ em: do có hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn chỉnh.
– Người có bố mẹ có tiền sử bị dị ứng hải sản.
Trẻ em dễ bị dị ứng
Những trường hợp xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng cần được đưa ngay tới các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị.
Bác sỹ sẽ dựa vào những biểu hiện lâm sàng của người bệnh, tiền sử bệnh cũng như thực hiện các xét nghiệm để chẩn đoán bệnh.
– Test da: bác sỹ cho một lượng nhỏ protein trong tôm cua tiếp xúc trực tiếp với da.
– Xét nghiệm máu: nồng độ kháng thể IgE trong huyết tương sẽ tăng cao nếu bị dị ứng.
Bị dị ứng hải sản phải làm sao là mối bận tâm của nhiều người. Với những trường hợp nhẹ, bạn có thể áp dụng cách chữa dị ứng hải sản tại nhà. Tuy nhiên, nếu xuất hiện những triệu chứng nặng, bạn cần đến ngay các cơ sở y tế để được bác sỹ thăm khám và điều trị kịp thời.
Dị ứng hải sản bao lâu thì khỏi? Câu trả lời là tùy theo cơ địa của từng người và việc áp dụng các biện pháp điều trị, các triệu chứng có thể kéo dài vài giờ, vài ngày, vài tuần, thậm chí vài tháng.
Việc cần làm đầu tiên khi cơ thể bắt đầu xuất hiện những triệu chứng nhẹ là gây nôn. Sau khi đã nôn hết lượng hải sản trong cơ thể có thể rửa mũi, súc miệng bằng nước muối và uống nhiều nước.
Việc gây nôn và uống thật nhiều nước có tác dụng giúp người bệnh loại bỏ tác nhân gây dị ứng ra khỏi cơ thể, thanh lọc cơ thể.
Uống nước giúp loại bỏ tác nhân gây dị ứng
Sau khi thăm khám và chuẩn đoán, bác sỹ sẽ kê đơn thuốc tùy thuộc vào tình trạng cụ thể. Các loại thuốc có thể được chỉ định là:
– Thuốc Epinephrine như Adrenaline: Thuốc có thể sử dụng trong trường hợp khẩn cấp dưới dạng tiêm để chống co thắt đường thở và ngăn sốc phản vệ.
– Thuốc kháng histamine như Loratadin, Cetirizin, Phenergan, Chlorpheniramin,… Các thuốc kháng histamin có tác dụng làm giảm các triệu chứng ở da, niêm mạc nhưng không có tác dụng với các phản ứng nặng.
– Thuốc bôi ngoài da như sulfat kẽm, thuốc chống ngứa, kem bôi chứa menthol,…
Lưu ý, các loại thuốc trên cần có sự chỉ định của bác sỹ. Người bệnh không được tự ý mua thuốc về dùng.
Loratadin có tác dụng làm giảm các triệu chứng ở da, niêm mạc
Với tình trạng nhẹ, bạn có thể áp dụng các cách chữa trị tại nhà bằng các nguyên liệu tự nhiên, đơn giản.
Để giảm các triệu chứng trên da, bạn có thể thoa tinh dầu tràm. Loại tinh dầu này có tác dụng giảm viêm, ngứa, sát trùng da.
Đây là mẹo dân gian giúp giảm ngứa, viêm đỏ da. Bạn có thể đun lá chè xanh lấy nước để nguội rồi dùng nước này để tắm.
Hoạt chất EGCG, polyphenol và quercetin trong lá chè xanh có tác dụng phục hồi da, tiêu viêm, sát trùng, chống ngứa và kháng khuẩn.
Chanh chứa hàm lượng vitamin C cao, góp phần làm tăng sức đề kháng của cơ thể. Tính chất chống viêm có trong chanh giúp làm giảm triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu do dị ứng gây ra. Bên cạnh đó, uống chanh còn giúp đào thải độc tố ra ngoài cơ thể.
Cách thực hiện: Uống 1 cốc nước chanh ấm ngay sau khi có dấu hiệu dị ứng. Đây là một trong những cách chữa dị ứng hải sản nhanh nhất. Tuy nhiên để đảm bảo dạ dày không bị ảnh hưởng, nên uống chanh khi no.
Uống 1 cốc nước chanh ấm ngay sau khi xuất hiện các triệu chứng
Mật ong có tính diệt khuẩn, kháng viêm, sát trùng cao. Nó giúp hồi phục vết thương nhanh chóng, tăng sức đề kháng của cơ thể và phòng ngừa sốc phản vệ.
Cách thực hiện: Pha 2 – 3 thìa mật ong với nước ấm để uống.
Mật ong phòng ngừa sốc phản vệ
Theo Đông y, gừng có tính ấm, vị cay, có tác dụng giải độc, tiêu viêm, trừ hàn. Gừng chứa các hoạt chất diệt khuẩn, sát trùng tốt, giúp giảm nhanh các triệu chứng dị ứng.
Cách thực hiện: Gừng rửa sạch, thái lát, hãm với nước nóng, uống như trà. Với 1 ly nước gừng ấm, bạn sẽ thấy dịu cơn ngứa do dị ứng.
Trà hoa cúc có tác dụng chống viêm, tiêu sưng. Uống trà hoa cúc cũng giúp gan hoạt động tốt hơn để loại bỏ độc tố ra ngoài, dịu ngứa, giảm nổi mề đay trên da.
Cách thực hiện:
– Lấy 3 – 5 cây hoa cúc khô trắng hoặc vàng. Nấu nước uống thay nước lọc.
– Hoặc bạn cũng có thể dùng trà hoa cúc túi lọc.
Trà hoa cúc
Cam thảo có tác dụng giải nhiệt, mát gan, thanh lọc cơ thể. Tính kháng khuẩn, tiêu viêm của trà cam thảo rất thích hợp làm chất giải độc, chữa dị ứng. Hơn nữa, vị ngọt của trà cam thảo rất dễ uống.
Cách thực hiện: Lấy 1 ít cam thảo đã phơi khô đem nấu với nước để uống thay nước lọc.
Trà cam thảo rất thích hợp làm chất giải độc, chữa dị ứng
Nước ép hoa quả chứa đa dạng các loại vitamin, chất chống oxy hóa và nhiều dưỡng chất thiết yếu khác. Uống nước ép hoa quả giúp tăng sức đề kháng, giảm ngứa, cải thiện các tổn thương trên da, thanh lọc cơ thể.
Bạn có thể sử dụng nước ép dâu tây, bưởi, nho, dưa hấu, cần tây,…
Cháo hạt sen sẽ là lời giải cho câu hỏi bị dị ứng hải sản nên ăn gì, nhất là đối với trẻ em bị dị ứng hải sản. Hạt sen có tác dụng cầm tiêu chảy và giảm dị ứng. Bạn có thể nấu cháo trắng cùng hạt sen.
Cháo hạt sen
>> Tham khảo thêm: 10 cách cầm tiêu chảy cấp tốc bạn cần “nằm lòng” để tự cứu mình
Chuẩn bị:
– 10g gừng tươi
– 100g đậu xanh
– 15g lá tía tô
– 15g rễ cây lau tươi
Cách thực hiện:
– Gừng, lá tía tô và rễ cây lau rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước.
– Đổ phần nước cốt này vào nồi với đậu xanh, thêm nước lã vừa đủ, ninh đến khi đậu xanh chín nhừ.
Các triệu chứng dị ứng sẽ nghiêm trọng hơn trong các lần dị ứng tiếp theo. Do đó, cách tốt nhất là chủ động phòng tránh theo những gợi ý sau:
– Không ăn, tiếp xúc với các loại hải sản đã có tiền sử dị ứng, thậm chí không dùng bát, đĩa, dụng cụ có khả năng dính hải sản.
– Nếu đã từng bị dị ứng tôm cần thận trọng với các loại hải sản có vỏ khác.
– Khi mua hoặc ăn bất kỳ loại thực phẩm chế biến sẵn nào cần đọc kỹ thành phần để tránh các loại có chứa hải sản.
– Hãy thông báo trước về tình trạng dị ứng của bạn khi đi ăn ở bên ngoài.
– Luôn mang theo thuốc dị ứng bên người.
– Dị ứng hải sản kiêng gì cũng là một vấn đề cần lưu tâm. Những loại đồ ăn, thức uống nên hạn chế là: thức ăn chứa nhiều đường và đồ ăn cay vì dễ gây quá mẫn, rượu, bia, chất kích thích.
– Nên chế biến hải sản chín hoàn toàn, không nên ăn đồ sống, tái.
– Không ăn hải sản đã chết lâu, không còn tươi hoặc hải sản để lưu cữu.
– Không ăn hải sản được đánh bắt ở vùng có thủy triều đỏ do có thể mang tảo độc.
– Không ăn hải sản cùng với bia hoặc uống trà sau khi ăn hải sản.
– Những người có cơ địa nhạy cảm nên tránh ăn hải sản có vỏ mà nên thay thế bằng các loại khác.
– Khi ăn loại hải sản lạ, chưa ăn bao giờ, nên thử trước một lượng nhỏ, đặc biệt là đối với trẻ em.
Xem thêm: Bệnh gout ăn hải sản thế nào? Bác sỹ gợi ý 7 nguyên tắc
Bạn không nên chủ quan với dị ứng hải sản bởi với những trường hợp nặng không được điều trị kịp thời có thể dẫn tới tử vong. Cách tốt nhất là nên tới ngay các cơ sở y tế khi có triệu chứng từ vừa đến nặng hoặc triệu chứng nhẹ nhưng kéo dài, không thuyên giảm. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hãy liên hệ tới hotline 0865 344 349 hoặc chat trực tiếp với bác sỹ.
Chat với bác sĩ ngay