Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Choi Jong Kun [trái] và người đồng cấp Mỹ Wendy Sherman - Ảnh: BỘ NGOẠI GIAO HÀN QUỐC
"Hàn Quốc và Mỹ không có nhiều sự khác biệt trong việc thúc đẩy tuyên bố kết thúc chiến tranh. Hai bên đã thảo luận chi tiết về thời điểm và cách thức thúc đẩy tuyên bố đó", ông Choi phát biểu trước báo giới tại sân bay quốc tế Dulles của Washington D.C [Mỹ] ngày 14-11.
"Giờ đang là mùa cuối năm nên tôi nghĩ chúng ta sẽ có một cú chốt tốt đẹp không bao lâu nữa", Hãng thông tấn Yonhap dẫn lời thứ trưởng Hàn Quốc tỏ ra lạc quan.
Theo kế hoạch, ông Choi sẽ gặp người đồng cấp Mỹ Wendy Sherman vào ngày mai 16-11 và tham gia hội đàm ba bên Mỹ - Nhật - Hàn vào ngày kế tiếp.
Một khi các đồng minh đã thống nhất được các chi tiết, Hàn Quốc sẽ chính thức đưa ra đề xuất Triều Tiên. Seoul và đồng minh sẽ đánh giá tiếp nên làm gì dựa trên phản ứng từ Bình Nhưỡng.
Theo Thứ trưởng Choi, các đồng minh đang chuẩn bị viện trợ nhân đạo cho Bình Nhưỡng và trông chờ "quyết tâm chính trị" để "thực hiện một bước tiến".
Một loạt các cuộc đàm phán cấp cao đã được tiến hành giữa các đồng minh sau khi Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In kêu gọi chấm dứt chiến tranh Triều Tiên, đặt mục tiêu phá vỡ sự bế tắc trong đàm phán phi hạt nhân hóa Triều Tiên.
Về mặt lý thuyết, hai miền Triều Tiên đang trong tình trạng đình chiến kể từ năm 1953 đến nay do chưa ký hòa ước, tuyên bố kết thúc chiến tranh.
Nhà lãnh đạo Kim Jong Un cùng các quan chức cấp cao khác của Triều Tiên trước đó đã nêu điều kiện về việc ký hòa ước, kết thúc chiến tranh với Hàn Quốc.
Theo đó, Seoul nên thực tâm từ bỏ các chính sách thù địch và những thành kiến với Bình Nhưỡng. Nhà lãnh đạo Triều Tiên cũng thể hiện mong muốn hòa bình trên bán đảo Triều Tiên, không muốn hai đất nước rơi vào cảnh chiến sự như năm xưa.
BẢO DUY
Nếu bị sụp đổ chuyện gì sẽ xảy ra cho Bắc Triều Tiên ? Hãng tin Mỹ AP dự phóng ba kịch bản trong trường hợp điều tồi tệ nhất xảy ra cho Bắc Triều Tiên.
Washington : Nỗi lo kho vũ khí hạt nhân
Nếu chế độ Bình Nhưỡng bị sụp đổ, một kế hoạch khẩn cấp Mỹ - Hàn, có tên gọi là OPLAN 5029 sẽ được kích hoạt, nhằm bảo đảm đường biên giới và khống chế được kho vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, theo ông Vipin Narang, chuyên gia về hạt nhân Bắc Triều Tiên thuộc MIT, có hai vấn đề trong bản kế hoạch trị giá triệu đô la này: Thời điểm khởi động OPLAN và những dấu hiệu cho phép để kích hoạt. Bởi vì chiến dịch « bảo vệ một quốc gia » của một nước có thể bị nước khác xem như là một « kế hoạch xâm lược », và điều này có thể dẫn đến một thảm họa.
Mối bận tâm lớn nhất của Hoa Kỳ chính là kho vũ khí hạt nhân của Bắc Triều Tiên có nguy cơ bị sử dụng, đánh cắp hay bị đem bán. Thế nên, theo quan điểm của ông Ralph Cossa, chủ tịch danh dự nhóm cố vấn Diễn đàn Thái Bình Dương ở Hawai, ngoài vấn đề vũ khí hạt nhân ra, « chẳng có lý do gì để Mỹ và Hàn Quốc can dự vào chuyện đấu đá nội bộ của Bắc Triều Tiên ».
Trong kế hoạch này Mỹ không được quên yếu tố Trung Quốc. Chính quyền Bắc Kinh rất có thể cũng sẽ cho triển khai quân vào Bắc Triều Tiên và sẽ đầu tư nhiều cho các nỗ lực quân sự cũng như là nhân đạo. Do vậy, một nước đi sai của Mỹ có thể dẫn đến những hậu quả to lớn và Hoa Kỳ cần phải có một sự phối hợp với quân đội Hàn Quốc.
Theo AP, làm thế nào phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên vẫn là mục tiêu tối hậu của Hoa Kỳ, bất kể tình hình nội bộ chính trị Bắc Triều Tiên có ra sao đi chăng nữa như tuyên bố của ngoại trưởng Mỹ, Mike Pompeo trong một cuộc họp báo.
Bắc Kinh : Ổn định chính trị Bình Nhưỡng là an ninh quốc gia
Với Trung Quốc, nguồn viện trợ và ủng hộ ngoại giao chính của Bắc Triều Tiên, sự ổn định chính trị của nước láng giềng nghèo khổ này là điều cốt lõi cho an ninh quốc gia.
Đồng ý thông qua các lệnh trừng phạt nhắm vào Bắc Triều Tiên vì những chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa của nước này, không có nghĩa là Trung Quốc chấp nhận để cho nền kinh tế của Bắc Triều Tiên bị suy sụp hay đảng cầm quyền bị lật đổ. Xung đột xảy ra có thể buộc Trung Quốc phải đối mặt với làn sóng người tị nạn.
Tuy nhiên, mối lo lớn nhất của Bắc Kinh có lẽ chính là viễn cảnh đội quân Mỹ và Hàn Quốc triển khai dọc theo biên giới Trung Quốc, một mối lo trong quá khứ đã từng buộc chính quyền của Mao Trạch Đông phải can dự vào cuộc chiến Triều Tiên cách nay 70 năm.
Ông Lu Chao, giáo sư Viện Khoa học Xã hội Liêu Ninh, Trung Quốc nhận định, một sự thay đổi lãnh đạo tại Bắc Triều Tiên ít có khả năng gây ra những thay đổi lớn trong quan hệ giữa hai nước.
Seoul : Mối lo Trung Quốc và người tị nạn
Cuối cùng chính quyền Seoul sẽ có phản ứng thế nào nếu chế độ Kim Jong Un sụp đổ ? Làm thế nào đối phó với dòng người di dân từ Bắc vào Nam và thiết lập một khu hành chính khẩn cấp là mục tiêu chính của chính quyền Hàn Quốc.
Theo Hiến Pháp Hàn Quốc, lãnh thổ quốc gia bao gồm toàn bộ bán đảo Triều Tiên và các đảo gắn liền, tức bao gồm cả Bắc Triều Tiên. Do vậy, vào năm 2009, cựu ngoại trưởng Hàn Quốc thổ lộ với một nhà ngoại giao Mỹ, được AP trích dẫn, rằng « một cơ chế tạm thời sẽ phải được thành lập để bảo đảm việc điều hành địa phương và kiểm soát mọi di chuyển của các công dân Bắc Triều Tiên ».
Vấn đề đặt ra là trái với Trung Quốc, chính quyền Hàn Quốc không thể huy động đông đảo binh sĩ cần thiết để bình ổn phía Bắc. Nguy cơ Trung Quốc gởi quân đội và thiết lập một chế độ « thân Bắc Kinh » là không nhỏ. Nhật báo Hàn Quốc JoongAng Ilbo, trong một xã luận gần đây cho rằng « Seoul phải nỗ lực hết sức để giảm thiểu sự can thiệp của Trung Quốc ở phía Bắc trên cơ sở một mối liên minh chặt chẽ với Washington ».
Cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton [ngồi, bên trái] gặp cố lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-il tại Bình Nhưỡng vào tháng 8/2009. [Ảnh: AFP]
Các tổng thống Mỹ loay hoay với bài toán Triều Tiên
Tổng thống Donald Trump gần đây liên tục đưa ra những tuyên bố cứng rắn nhằm vào Triều Tiên như dọa trút “hỏa lực và cơn thịnh nộ” hay cảnh báo kết cục chưa từng có đối với Bình Nhưỡng nếu nước này có động thái đe dọa tới an ninh của Mỹ.
Đây không phải lần đầu tiên Triều Tiên trở thành một vấn đề nóng trong chương trình nghị sự của Mỹ. Trước đó, nhiều đời tổng thống Mỹ đã từng đau đầu để tìm hướng giải quyết cho bài toán Triều Tiên. Và sau những tuyên bố “sắc lạnh” của Tổng thống Trump gần đây, một câu hỏi được đặt ra đó là: Tại sao các cựu Tổng thống Mỹ chưa từng thực hiện các hành động tương tự như tuyên bố của ông Trump để ngăn Triều Tiên phát triển chương trình hạt nhân?
Khi cựu Tổng thống Bill Clinton phải đương đầu với mối đe dọa từ việc Triều Tiên rút khỏi Hiệp ước Cấm phổ biến vũ khí hạt nhân, ông đã từng nghĩ tới việc sẽ sử dụng biện pháp quân sự với Bình Nhưỡng.
Tuy nhiên, ông Clinton rốt cuộc lại chọn cách ngồi vào bàn đàm phán với Triều Tiên để ký Thỏa thuận khung chung. Triều Tiên sau đó đã dừng chương trình sản xuất plutonium của nước này để đổi lấy các tàu vận chuyển nhiên liệu và một lò phản ứng nước nhẹ từ Mỹ. Mặc dù vậy, cả Mỹ và Triều Tiên cuối cùng đều không thực hiện đầy đủ các cam kết chung giữa hai nước.
Sau đó, vấn đề Triều Tiên tiếp tục xuất hiện trở lại trong nhiệm kỳ của cựu Tổng thống George W. Bush - một nhà lãnh đạo vốn không ưa Triều Tiên. Ông Bush đã đưa Triều Tiên vào danh sách “Trục ma quỷ”. Chính quyền Bush phát hiện ra rằng Triều Tiên đã bí mật phát triển một chương trình làm giàu uranium và điều này đã vi phạm tinh thần chung giữa hai nước trong thỏa thuận từ thời cựu Tổng thống Clinton.
Năm 2006, Triều Tiên đã tiến hành thử thiết bị hạt nhân lần đầu tiên. Tuy nhiên, tới năm 2007, chính ông Bush đã dỡ bỏ lệnh trừng phạt nhằm vào chính quyền Triều Tiên và bước vào bàn đàm phán mới với Bình Nhưỡng. Nhưng rốt cuộc, Triều Tiên đã khước từ các đề nghị đàm phán này.
Tới khi ông Barack Obama lên nắm quyền, Triều Tiên tiếp tục quay trở lại chương trình phát triển hạt nhân và tên lửa của nước này. Bình Nhưỡng khi đó đã hoàn tất việc chế tạo các tên lửa, đánh chìm một tàu của Hàn Quốc và nã pháo vào đảo của Hàn Quốc.
Cùng thời điểm đó, ông Kim Jong-un chính thức lên nắm quyền lãnh đạo Triều Tiên và đẩy mạnh chương trình vũ khí của nước này. Trong suốt quãng thời gian này, chính quyền cựu Tổng thống Obama vẫn kiên trì theo đuổi chính sách “kiên nhẫn chiến lược” và tránh trừng phạt Triều Tiên ngay cả khi Bình Nhưỡng có những động thái khiêu khích.
Cho tới khi Tổng thống Donald Trump chính thức đặt chân tới Nhà Trắng hồi đầu năm nay, ông đã phải thừa hưởng một mớ hỗn độn do các chính quyền tiền nhiệm để lại trong vấn đề Triều Tiên.
Trong khi đó, Bình Nhưỡng ngày càng cho thấy sự tiến bộ của nước này trong quá trình phát triển vũ khí. Chính quyền của ông Kim Jong-un không chỉ thử tên lửa đạn đạo với tần suất đáng báo động, mà còn được đánh giá là đã thành công trong việc thu nhỏ đầu đạn hạt nhân để gắn trên tên lửa.
Ông Trump có thể thể làm khác so với các chính quyền tiền nhiệm?
Theo nhà phân tích Eli Lake, Seoul, thủ đô của Hàn Quốc, chính là lý do khiến 3 đời tổng thống Mỹ trước ông Trump không thể xóa sổ các cơ sở hạt nhân của Triều Tiên ngay cả khi họ có cơ hội. Triều Tiên có đủ hỏa lực để phóng tới Seoul và cướp đi sinh mạng của hàng trăm nghìn người dân Hàn Quốc. Kịch bản này nếu xảy ra sẽ dễ dàng kích động một cuộc chiến tranh thế giới và đẩy nền kinh tế toàn cầu vào tình trạng hỗn loạn.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ William Perry cho rằng Mỹ không thể phá hủy các cơ sở hạt nhân của Triều Tiên bằng các cuộc tấn công quân sự vì những công trình này được Triều Tiên mở rộng liên tục trong vòng 20 năm qua. Hơn nữa, cái giá mà người dân Hàn Quốc phải trả sẽ không thể đoán trước được.
Trong khi đó, John Plump, cựu giám đốc phụ trách chính sách quốc phòng và chiến lược thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời cựu Tổng thống Obama, nhận định: “Nếu tôi là chính quyền của ông Trump, tôi sẽ xem xét mối đe dọa từ việc Seoul bị phá hủy và tìm cách tính toán khả năng xảy ra trên thực tế của kịch bản này. Đối với tôi, kịch bản này đã được nhắc tới nhiều lần và nó gần như bắt đầu mất đi tính nghiêm trọng. Tấn công Seoul, một khu vực đông dân cư, sẽ khác với việc tấn công một tiền đồn quân đội ở nơi xa xôi hẻo lánh. Kịch bản này quá mạo hiểm, đó là điều không phải bàn cãi”.
Một cuộc tập trận của quân đội Mỹ - Hàn [Ảnh: The Sun]
Theo nhà phân tích Eli Lake, giới chức tình báo Mỹ trong những tháng gần đây đều nhận định rằng mối đe dọa về việc Triều Tiên tấn công thủ đô của Hàn Quốc là có thật. Trong trường hợp Mỹ đáp trả và tấn công Triều Tiên, thì thiệt hại của lực lượng Mỹ, vốn đồn trú tại Hàn Quốc trong hơn 60 năm qua, là rất lớn. Đó là chưa đề cập tới thiệt hại của các đồng minh của Mỹ như Nhật Bản.
Liên quan tới những tuyên bố cứng rắn của Tổng thống Trump, chuyên gia Eli Lake cho rằng nhà lãnh đạo Mỹ nên cẩn trọng hơn trong việc phát ngôn. Ông Trump đã cảnh báo sẽ trút hỏa lực vào Triều Tiên nhưng liệu hỏa lực đó có chấm dứt được chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng hay không? Ông Trump liệu có sẵn sàng ra lệnh tấn công Triều Tiên để lật đổ chế độ hay không? Và nếu ông chủ Nhà Trắng thực sự làm vậy thì liệu ông có đủ nhân lực, vật lực cũng như thời gian để bình ổn đất nước Triều Tiên sau khi chế độ nhà lãnh đạo Kim Jong-un bị lật đổ?
Một loạt các câu hỏi đã được đặt ra sau những tuyên bố cứng rắn của Tổng thống Trump. Theo chuyên gia Eli Lake, giống như các chính quyền tiền nhiệm, những tuyên bố của ông Trump cũng chỉ là những lời vô nghĩa, mặc dù trong những ngày sắp tới, ông chủ Nhà Trắng sẽ còn tiếp tục đưa ra những cảnh báo hoặc những lời đe dọa như vậy.
Thành Đạt
Theo Bloomberg