Giải Bài Tập Giáo Dục Công Dân 11 – Bài 7: Thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần và tăng cường vai trò quản lí kinh tế của Nhà nước giúp HS giải bài tập, hiểu được những chuẩn mực đạo đức và pháp luật cơ bản, phổ thông, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi HS trong các quan hệ với bản thân, với người khác, với công việc và với môi trường sống:
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
- Giải Giáo Dục Công Dân Lớp 11
- Sách Giáo Viên Giáo Dục Công Dân Lớp 11
Trả lời:
– Thành phần kinh tế là kiểu quan hệ kinh tế dựa trên một hình thức sở hữu nhất định về tư liệu sản xuất.
– Hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất căn cứ trực tiếp để xác định thành phần kinh tế.
Trả lời:
– Trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta vẫn tồn tại một số thành phần kinh tế của xã hội trước đây, chưa thể cải biến ngay được
– Đồng thời, trong quá trình xây dựng quan hệ sản xuất mới xã hội chủ nghĩa lại xuất hiện thêm một số thành phần kinh tế mới như kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể,… tạo thành cơ cấu kinh tế nhiều thành phần trong thời kì quá độ.
– Nước ta bước vào thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội với lực lượng sản xuất thấp kém và nhiều trình độ khác nhau, nên có nhiều hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất khác nhau.
Trả lời:
– Thành phần kinh tế nhà nước là thành phần kinh tế dựa trên hình thức sở hữu nhà nước về tư liệu sản xuất.
– Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, nắm giữ các vị trí, các lĩnh vực then chốt trong nền kinh tế.
– Để tăng cường vai trò của thành phần kinh tế nhà nước hiện nay cần tăng cường quỹ dự trữ quốc gia, quỹ bảo hiểm, các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, năng lượng…cần sự quản lí, giám sát chặt chẽ của nhà nước.
Trả lời:
– Thành phần kinh tế tập thể là thành phần kinh tế dựa trên hình thức sở hữu tập thể về tư liệu sản xuất, bao gồm nhiều hình thức hợp tác đa dạng, trong đó hợp tác xã là nòng cốt.
– Hợp tác xã là những đơn vị kinh tế được xây dựng dựa trên các nguyên tắc tự nguyện, cùng có lợi, quản lí dân chủ và có sự giúp đỡ của Nhà nước.
– Thành phần kinh tế tập thể đóng vai trò quan trọng; cùng với thành phần kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế đất nước. Kinh tế tập thể có đoàn kết, vững mạnh sẽ góp phần thúc đẩy kinh tế chung của đất nước.
Trả lời:
– Kinh tế tư nhân là thành phần kinh tế dựa trên hình thức sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất.
– Cơ cấu và vai trò của thành phần kinh tế tư nhân ở nước ta hiện nay:
+ Kinh tế cá thể, tiểu chủ: dựa trên hình thức tư hữu nhỏ về tư liệu sản xuất và lao động của bản thân người lao động; có vị trí rất quan trọng trong nhiều ngành nghề, có điều kiện phát huy nhanh và hiệu quả tiềm năng về vốn, sức lao động, tay nghề của từng gia đình, từng người lao động.
+ Kinh tế tư bản tư nhân: dựa trên chế độ sử hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Kinh tế tư bản tư nhân có vai trò giải quyết việc làm cho người lao động, có những đóng góp không nhỏ vào tăng trưởng kinh tế của đất nước.
Trả lời:
– Thành phần kinh tế tư bản nhà nước là thành phần kinh tế dựa trên hình thức sở hữu hỗn hợp về vốn giữa kinh tế nhà nước với tư bản tư nhân trong nước hoặc với tư bản nước ngoài, thông qua các hình thức hợp tác như: hợp đồng hợp tác kinh doanh, liên doanh…
– Ví dụ: Hợp tác giữa nước ta với nước ngoài trong kĩ thuật lọc hóa dầu; hợp tác chuyển giao công nghệ nông nghiệp sạch theo tiêu chuẩn sạch của Nhật Bản, hợp tác đánh bắt cá ngừ theo công nghệ Nhật Bản.
– Thành phần kinh tế tư bản nhà nước có tiềm năng to lớn về vốn, công nghệ, khả năng tổ chức quản lí, nên có những đóng góp không nhỏ cho công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế đất nước. Hơn nữa, còn góp phần nâng cao sức cạnh tranh và kinh doanh có hệu quả của các doanh nghiệp nhà nước ở nước ta hiện nay.
a. Hình thức sở hữu.
b. Quan hệ quản lí.
c. Quan hệ phân phối.
d. Tất cả các phương án trên.
Hãy chọn phương án mà em cho là đúng. Vì sao?
Trả lời:
Chọn đáp án D: Tất cả các phương án trên.
Vì:
– Kinh tế nhà nước là thành phần kinh tế dựa trên hình thức sở hữu nhà nước về tư liệu sản xuất
– Kinh tế tư bản nhà nước là thành phần kinh tế dựa trên hình thức sở hữu hỗn hợp về vốn giữa kinh tế nhà nước với tư bản tư nhân trong nước hoặc với tư bản nước ngoài, thông qua các hình thức hợp tác như hợp đồng hợp tác kinh doanh, liên doanh
⇒Hình thức sở hữu khác nhau sẽ quyết định về quan hệ quản lí và quan hệ phân phối sản phẩm.
Trả lời:
– Nền kinh tế nhiều thành phần mang đến nhiều cơ hội việc làm phong phú hơn đa dạng hơn cho người dân. Mỗi người đều tích cực chủ động tìm kiếm công việc phù hợp cho mình giúp phát huy khả năng của bản thân và nâng cao thu nhập.
Trả lời:
– Thứ nhất, Nhà nước quản lí các doanh nghiệp kinh tế thuộc thành phần kinh tế hà nước. Nhà nước tham gia giữ vai trò chủ đạo hoặc trực tiếp quản lí các doanh nghiệp này.
– Thứ hai, quản lí và điều tiết vĩ mô nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nhà nước định hướng, tạo môi trường pháp lí, cạnh tranh lành mạnh cho các chủ thể phát triển kinh doanh…
Trả lời:
* Sự cần thiết, khách quan phải có vai trò quản lý kinh tế của Nhà nước :
– Do yêu cầu phải thực hiện vai trò của chủ sở hữu Nhà nước về TLSX [vốn] đối với các doanh nghiệp Nhà nước.
– Điều tiết, điều hành tạo sự ổn định và phát triển kinh tế, xã hội.
– Đảm bảo đúng mục tiêu XHCN trong xây dựng đất nước: giàu mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh cần có sự quản lý của Nhà nước.
* Tăng cường vai trò và hiệu lực quản lý nền kinh tế Nhà nước:
– Nhà nước quản lí kinh tế bằng pháp luật, chính sách và phương pháp quản lý để tạo môi trường cạnh tranh thuận lợi, bình đẳng.
– Tăng cường lực lượng vật chất của Nhà nước để điều tiết thị trường: dự trữ quốc gia, trang bị công nghệ hiện đại, nâng cao trình độ quản lý nền kinh tế và các doanh nghiệp Nhà nước.
– Tiếp tục cải cách bộ máy Nhà nước.
Trả lời:
Học sinh tự đưa ra định hướng nghề nghiệp của bản thân và giải thích.
Ví dụ:
+ Thành phần kinh tế nhà nước: Bình yên, ổn định, được hỗ trợ
+ Thành phần kinh tế tư nhân: Cạnh tranh, lợi nhuận tính theo năng lực, năng động
+ Sự lựa chọn căn cứ vào nhu cầu cảu bản thân và truyền thống gia đình, dòng họ nên mỗi người một định hướng nghề nghiệp khác nhau.
a. Khái niệm thành phần kinh tế và tính tất yếu khách quan của nền kinh tế nhiều thành phần.
- Khái niệm thành phần kinh tế
Thành phần kinh tế là kiểu quan hệ kinh tế dựa trên một hình thức sở hữu nhất định về tư liệu sản xuất.
- Tính tất yếu khách quan của sự tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần ở nước ta
+ Trong thời kì quá độ lên CNXH ở nước ta vừa tồn tại một số thành phần kinh tế của xã hội trước, vừa xuất hiện thêm một số thành phần kinh tế mới tồn tại khách quan và có quan hệ với nhau, tạo thành cơ cấu kinh tế nhiều thành phần.
+ Nước ta đi lên xây dựng CNXH với lực lượng sản xuất thấp, nhiều trình độ khác nhau nên có nhiều hình thức sở hữu khác nhau, tạo thành các thành phần kinh tế khác nhau.
b. Các thành phần kinh tế ở nước ta
- Kinh tế nhà nước
+ Hình thức sở hữu nhà nước.
+ Bao gồm: Doanh nghiệp nhà nước; quỹ dự trữ quốc gia; quỹ bảo hiểm nhà nước; các tài sản thuộc sở hữu nhà nước có thể đưa vào sản xuất kinh doanh
+ Giữ vai trò chủ đạo, nắm giữ các vị trí, lĩnh vực then chốt, là lực lượng vật chất quan trọng để Nhà nước định hướng và điều tiết vĩ mô nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay.
- Kinh tế tập thể
+ Hình thức sở hữu tập thể.
+ Bao gồm: nhiều hình thức hợp tác đa dạng mà hợp tác xã là nòng cốt.
+ Xây dựng trên nguyên tắc tự nguyện, cùng có lợi, quản lí dân chủ và có sự giúp đỡ của Nhà nước.
=> Kinh tế tập thể cùng kinh tế nhà nước hợp thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân.
- Kinh tế tư nhân[c4]
+ Hình thức sở hữu tư nhân.
+ Bao gồm: kinh tế cá thể, tiểu chủ [được nhà nước khuyến khích phát triển]; kinh tế tư bản tư nhân [cần được khuyến khích phát triển trong những ngành nghề sản xuất kinh doanh mà pháp luật không cấm].
+ Kinh tế tư nhân đóng vai trò là động lực của nền kinh tế
- Kinh tế tư bản Nhà nước[c5]
+ Hình thức sở hữu hỗn hợp về vốn giữa kinh tế nhà nước và kinh tế tư bản tư nhân hoặc tư bản nước ngoài.
+ Các hình thức hợp tác: Hợp đồng hợp tác kinh doanh, liên doanh,…
+ Có tiềm năng to lớn về vốn, công nghệ, khả năng tổ chức quản lí; là giải pháp để nâng cao sức cạnh tranh và kinh doanh có hiệu quả của các doanh nghiệp nhà nước hiện nay.
+ Giữ vai trò là cầu nối đưa sản xuất nhỏ lạc hậu lên CNXH, bỏ qua TBCN.
- Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài
+ Hình thức sở hữu vốn của nước ngoài.
+ Quy mô vốn lớn, trình độ quản lí hiện đại, công nghệ cao, đa dạng về đối tác, thu hút nhiều vốn đầu tư nước ngoài.
+ Phát triển theo hướng sản xuất, kinh doanh để xuất khẩu, xây dựng kết cấu hạ tậng – xã hội gắn với thu hút công nghệ hiện đại, tạo thêm việc làm.
+ Cần tạo điều kiện thuận lợi, cải thiện môi trường kinh tế và pháp lí để phát triển rộng rãi các đối tác, thu hút vốn đầu tư, thúc đẩy nền kinh tế nước ta tăng trưởng và phát triển.
=> Các thành phần kinh tế vừa hợp tác, vừa cạnh tranh lẫn nhau, góp phần giải phóng lực lượng sản xuất, thu hút và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực trong và ngoài nước, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế,
c. Trách nhiệm của công dân đối với việc thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần
- Tin tưởng, ủng hộ và chấp hành tốt chính sách phát triển kinh tế nhiều thành phần.
- Tham gia lao động sản xuất ở gia đình
- Vận động người thân tham gia vào sản xuất, kinh doanh
- Tổ chức sản xuất, kinh doanh các ngành, nghề và mặt hàng mà luật pháp không cấm.
- Chủ động tìm kiếm việc làm trong các thành phần kinh tế.
2. Vai trò quản lí kinh tế của nhà nước [Đọc thêm]
a. Sự cần thiết, khách quan phải có vai trò quản lí kinh tế của nhà nước
- Do yêu cầu cần phải thực hiện vai trò của chủ sở hữu nhà nước về tư liệu sản xuất [vốn] đối với các doanh nghiệp nhà nước
- Do yêu cầu cần phải phát huy mặt tích cực và khắc phục mặt hạn chế của kinh tế thị trường.
- Do yêu cầu cần phải giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa trong xây dựng kinh tế thị trường ở nước ta.
b. Nội dung quản lí kinh tế của nhà nước
- Quản lí danh nghiệp nhà nước với tư cách nhà nước là người chủ sở hữu.
- Quản lí và điều tiết vĩ mô nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
c. Tăng cường vai trò và hiệu lực quản lí kinh tế của nhà nước
- Tiếp tục đổi mới các công cụ kế hoạch hóa, pháp luật, chính sách và cơ chế quản lí.
- Tăng cường lực lượng vật chất của nhà nước để điều tiết thị trường.
- Tiếp tục cải cách bộ máy hành chính nhà nước, chế độ công thức theo hướng công khai, minh bạch, tinh gọn, có năng lực, sáng tạo và vững mạnh.