Bất kì cá nhân, doanh nghiệp nào tham gia sản xuất kinh doanh cũng cần nắm bắt được thị trường liên quan của loại sản phẩm mình đang kinh doanh là gì và thị phần của mình trên thị trường đang chiếm bao nhiêu phần trăm. Để từ đó, cá nhân hoặc doanh nghiệp mới có thể đưa ra được chiến lược phát triển cho doanh nghiệp mình. Do đó, bài viết sau đây của ACC Group sẽ cung cấp cách để xác định thị trường liên quan.
1. Thế nào là thị trường liên quan?
Thị trường liên quan là thị trường của những hàng hóa, dịch vụ mà có thể thay thế cho nhau về đặc tính, mục đích sử dụng và giá cả trong khu vực địa lý cụ thể có các điều kiện cạnh tranh tương tự và có sự khác biệt đáng kể với các khu vực địa lý lân cận.
2. Cơ sở xác định thị trường liên quan.
Thị trường liên quan được xác định trên cơ sở thị trường sản phẩm liên quan và thị trường địa lý liên quan.
Thị trường sản phẩm liên quan là thị trường của những hàng hóa, dịch vụ có thể thay thế cho nhau về đặc tính, mục đích sử dụng và giá cả.
Thị trường địa lý liên quan là khu vực địa lý cụ thể trong đó có những hàng hóa, dịch vụ được cung cấp có thể thay thế cho nhau với các điều kiện cạnh tranh tương tự và có sự khác biệt đáng kể với các khu vực địa lý lân cận.
3. Cách xác định thị trường sản phẩm liên quan.
- Về đặc tính của hàng hóa, dịch vụ được xác định theo một số căn cứ sau đây:
+ Tính chất vật lý.
+ Tính chất hóa học.
+ Tính năng kỹ thuật.
+ Tác dụng phụ đối với người sử dụng.
+ Khả năng hấp thụ.
- Về mục đích sử dụng của hàng hóa, dịch vụ: xác định căn cứ vào mục đích sử dụng chủ yếu nhất của hàng hóa, dịch vụ đó.
- Về giá cả của hàng hóa, dịch vụ: là giá ghi trong hóa đơn bán lẻ theo quy định của pháp luật.
4. Cách xác định thị trường địa lý liên quan.
- Ranh giới của khu vực địa lý cụ thể được xác định theo các căn cứ sau đây:
+ Khu vực địa lý có cơ sở kinh doanh của doanh nghiệp tham gia phân phối sản phẩm liên quan.
+ Cơ sở kinh doanh của doanh nghiệp khác đóng trên khu vực địa lý lân cận đủ gần với khu vực địa lý có cơ sở kinh doanh của doanh nghiệp tham gia phân phối sản phẩm liên quan để có thể tham gia phân phối sản phẩm liên quan trên khu vực địa lý đó.
+ Chi phí vận chuyển trong khu vực địa lý liên quan.
+ Thời gian vận chuyển hàng hóa, cung ứng dịch vụ trong khu vực địa lý liên quan.
+ Rào cản gia nhập thị trường.
- Khu vực địa lý được coi là có điều kiện cạnh tranh tương tự và khác biệt đáng kể với các khu vực địa lý lân cận nếu thỏa mãn một trong các tiêu chí sau đây:
+ Chi phí vận chuyển và thời gian vận chuyển làm giá bán lẻ hàng hóa tăng không quá 10%.
+ Có sự hiện diện của một trong các rào cản gia nhập thị trường quy định tại Điều 8 của Nghị định này.
5. Phương pháp xác định thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan.
Thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan được xác định theo một trong các phương pháp sau đây:
- Tỷ lệ phần trăm giữa doanh thu bán ra của doanh nghiệp này với tổng doanh thu bán ra của tất cả các doanh nghiệp trên thị trường liên quan theo tháng, quý, năm.
- Tỷ lệ phần trăm giữa doanh số mua vào của doanh nghiệp này với tổng doanh số mua vào của tất cả các doanh nghiệp trên thị trường liên quan theo tháng, quý, năm.
- Tỷ lệ phần trăm giữa số đơn vị hàng hóa, dịch vụ bán ra của doanh nghiệp này với tổng số đơn vị hàng hóa, dịch vụ bán ra của tất cả các doanh nghiệp trên thị trường liên quan theo tháng, quý, năm.
- Tỷ lệ phần trăm giữa số đơn vị hàng hóa, dịch vụ mua vào của doanh nghiệp này với tổng số đơn vị hàng hóa, dịch vụ mua vào của tất cả các doanh nghiệp trên thị trường liên quan theo tháng, quý, năm.
Trong trường hợp doanh nghiệp hoạt động kinh doanh chưa đủ 01 năm tài chính thì doanh thu, doanh số, số đơn vị hàng hóa, dịch vụ bán ra, mua vào để xác định thị phần được tính từ thời điểm doanh nghiệp bắt đầu hoạt động cho đến thời điểm xác định thị phần.
Trên đây là những tư vấn của ACC Group về cách xác định thị trường liên quan như thế nào, bao gồm cả thị trường sản phẩm liên quan và thị trường địa lý liên quan. Quý khách hàng có nhu cầu tham khảo và sử dụng các dịch vụ pháp lý tại ACC Group vui lòng liên hệ qua hotline 084.696.7979 hoặc đến trực tiếp các văn phòng với địa chỉ bên dưới để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ tốt nhất cho quý khách. Khi đến trực tiếp văn phòng, quý khách vui lòng liên hệ trước để chuyên viên chúng tôi phục vụ quý khách tốt nhất. Trân trọng.
Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 35/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Cạnh tranh, trong đó quy định cụ thể về xác định thị trường liên quan và thị phần.
Ảnh minh họa.
Xác định thị trường liên quan
Về xác định thị trường liên quan, Nghị định quy định, thị trường liên quan được xác định trên cơ sở thị trường sản phẩm liên quan và thị trường địa lý liên quan. Trong quá trình xác định thị trường liên quan, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia có quyền tham vấn ý kiến của các cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực, các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân có chuyên môn.
Thị trường sản phẩm liên quan là thị trường của những hàng hóa, dịch vụ có thể thay thế cho nhau về đặc tính, mục đích sử dụng và giá cả.
Hàng hóa, dịch vụ được coi là có thể thay thế cho nhau về đặc tính nếu hàng hóa, dịch vụ đó có sự giống nhau hoặc tương tự nhau về một hoặc một số yếu tố như: đặc điểm của hàng hóa, dịch vụ; thành phần của hàng hóa, dịch vụ; tính chất vật lý, hóa học của hàng hóa; tính năng kỹ thuật của hàng hóa, dịch vụ; tác dụng phụ của hàng hóa, dịch vụ đối với người sử dụng; khả năng hấp thu của người sử dụng; tính chất riêng biệt khác của hàng hóa, dịch vụ.
Hàng hóa, dịch vụ được coi là có thể thay thế cho nhau về mục đích sử dụng nếu hàng hóa, dịch vụ đó có mục đích sử dụng chủ yếu giống nhau.
Hàng hóa, dịch vụ được coi là có thể thay thế cho nhau về giá cả khi giá của hàng hóa, dịch vụ chênh lệch nhau không quá 5% trong điều kiện giao dịch tương tự. Trường hợp có sự chênh lệch nhau trên 5%, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia xác định hàng hóa, dịch vụ có thể thay thế cho nhau về giá cả căn cứ thêm vào một số yếu tố hoặc thực hiện theo phương pháp quy định.
Thị trường địa lý liên quan là khu vực địa lý cụ thể trong đó có những hàng hoá, dịch vụ được cung cấp có thể thay thế cho nhau với các điều kiện cạnh tranh tương tự và có sự khác biệt đáng kể với các khu vực địa lý lân cận.
Ranh giới của khu vực địa lý quy định trên được xác định căn cứ theo yếu tố: a] Khu vực địa lý có cơ sở kinh doanh của doanh nghiệp tham gia phân phối hàng hoá, dịch vụ liên quan; b] Cơ sở kinh doanh của doanh nghiệp khác đóng trên khu vực địa lý lân cận đủ gần với khu vực địa lý quy định tại điểm a để có thể tham gia cạnh tranh với các hàng hoá, dịch vụ liên quan trên khu vực địa lý đó; c] Chi phí vận chuyển hàng hóa, cung ứng dịch vụ; d] Thời gian vận chuyển hàng hóa, cung ứng dịch vụ; đ] Rào cản gia nhập, mở rộng thị trường; e] Tập quán tiêu dùng; g] Chi phí, thời gian để khách hàng mua hàng hóa, dịch vụ.
Khu vực địa lý được coi là có điều kiện cạnh tranh tương tự và khác biệt đáng kể với các khu vực địa lý lân cận nếu thỏa mãn một trong các tiêu chí sau đây: a] Chi phí vận chuyển và thời gian vận chuyển làm giá của hàng hóa, dịch vụ tăng không quá 10%; b] Có sự hiện diện của một trong các rào cản gia nhập, mở rộng thị trường.
Xác định thị phần
Nghị định nêu rõ, thị phần của doanh nghiệp trên thị trường liên quan được xác định theo một trong các phương pháp quy định tại Điều 10 Luật Cạnh tranh.
Trong quá trình xác định thị phần, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia có quyền tham vấn ý kiến của các cơ quan quản lý ngành, lĩnh vực, các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân có chuyên môn.
Nghị định cũng quy định cụ thể về xác định thị phần của nhóm doanh nghiệp liên kết. Theo đó, doanh thu bán ra, doanh số mua vào, số đơn vị bán ra, mua vào đối với một loại hàng hóa, dịch vụ của nhóm doanh nghiệp liên kết được xác định như sau: a- Doanh thu bán ra, doanh số mua vào, số đơn vị bán ra, mua vào đối với một loại hàng hóa, dịch vụ để xác định thị phần của nhóm doanh nghiệp liên kết được tính bằng tổng doanh thu bán ra, doanh số mua vào, số đơn vị bán ra, mua vào đối với loại hàng hóa, dịch vụ đó của tất cả doanh nghiệp trong nhóm doanh nghiệp liên kết; b - Doanh thu bán ra, doanh số mua vào, số đơn vị bán ra, mua vào đối với một loại hàng hóa, dịch vụ của nhóm doanh nghiệp liên kết không bao gồm doanh thu bán ra, doanh số mua vào, số đơn vị bán ra, mua vào từ việc bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ giữa các doanh nghiệp trong nhóm doanh nghiệp liên kết.
Thị phần của doanh nghiệp thuộc nhóm doanh nghiệp liên kết là thị phần của nhóm doanh nghiệp liên kết đó.
Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 15/5/2020.
Theo Chinhphu.vn
Thị phần là gì? Tại sao việc xác định thị phần tương đối trong kinh doanh lại quan trọng? TinoHost sẽ giải đáp cho bạn trong bài viết này.
Thị phần là gì?
Thị phần [tiếng Anh là Market share hay còn được biết đến với tỷ trọng trong thị trường] là phần trăm tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ doanh nghiệp đang chiếm lĩnh trên thị trường.
Ví dụ: Công ty của bạn bán sản phẩm giày dép, tổng thị phần giày dép bán ra là 100 đôi, trong đó bạn bán được 20 đôi giày. Vậy, có thể nói rằng bạn đang chiếm 20% thị phần giày.
Số liệu về thị phần sẽ cho biết doanh nghiệp hoạt động như thế nào so với các đối thủ cạnh tranh. Thông thường, thị trường lớn đồng nghĩa với việc doanh số bán hàng sẽ cao hơn đối thủ cạnh tranh, vì doanh nghiệp có nhiều khách hàng hơn.
Đôi khi, những doanh nghiệp nhỏ hoặc mới vào thị trường sẽ các đối thủ cạnh tranh độc quyền áp đảo. Ví dụ: bạn có thể thấy sự áp đảo của Facebook với các mạng xã hội của Việt Nam như Zalo, Biztime, Gapo, Lotus; sự áp đảo của Google với Cốc Cốc của Việt Nam. Vì thị phần của các doanh nghiệp Việt Nam là quá nhỏ so với những ông lớn.
Vai trò của thị phần
- Thị phần là một số liệu cụ thể giúp doanh nghiệp có thể so sánh được vị trí của mình, so với các đối thủ cạnh tranh cùng ngành/ cùng phân khúc.
- Là thước đo cho thấy mức độ tăng trưởng của doanh nghiệp và chỉ rõ từng phân khúc của các sản phẩm thuộc doanh nghiệp. Từ đó, doanh nghiệp có thể phân bổ nguồn lực hợp lý hơn.
- Mở rộng thị phần sẽ tạo điều kiện phát triển mở rộng của doanh nghiệp và cải thiện được lợi nhuận cho doanh nghiệp.
- Thị phần hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra quyết định hợp lý, khi doanh nghiệp mở rộng chiến dịch quảng bá cho một sản phẩm nào đó.
Một số lưu ý trước khi tính thị phần
- Cách xác định thị phần hữu hiệu nhất là nghiên cứu về thị trường ngành. Tuy không thể giúp bạn nghiên cứu thị trường, vì những số liệu đó cũng là một dạng tài sản, tạo ra sự cạnh tranh với các doanh nghiệp khác.
- thị phần là con số đại diện tỉ lệ phần trăm của doanh nghiệp trong với toàn ngành trong một khoản thời gian xác định, ví dụ như theo tháng hoặc theo năm.
- Đơn vị tính của thị phần phải đồng nhất, đồng thời điểm. Ví dụ như so sánh sản lượng đôi giày bán giày doanh nghiệp của bạn so với sản lượng đôi giày bán được của đối thủ [đồng đơn vị], trong tháng 5 [cùng một khoản thời gian].
Tất cả những số liệu nên chính xác hoặc tương đối chính xác, để doanh nghiệp có thể nhận định chính xác nhất về quy mô của doanh nghiệp so với ngành, và của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh.
Cách tính thị phần so với thị trường
Ý nghĩa của việc thị phần doanh nghiệp so với thị trường
Việc so sánh thị phần của doanh nghiệp với thị phần của ngành cho thấy được quy mô, vị trí của doanh nghiệp trên thị trường.
Thị phần của doanh nghiệp = [Tổng doanh thu của doanh nghiệp/ tổng doanh thu ngành] x100.
Công thức tính thị phần so với thị trường dựa trên sản phẩm
Thị phần của doanh nghiệp = [Tổng sản phẩm bán ra của doanh nghiệp/ tổng sản phẩm bán ra ngành] x100.
Cách tính tính thị phần tương đối
Ý nghĩa việc tính thị phần tương đối
Thị phần tương đối thể hiện quy mô và lợi thế của doanh nghiệp so với những đối thủ. Khi tính ra được thị phần của doanh nghiệp so với đối thủ, các nhà điều hành có thể vạch ra được những chiến lược phù hợp để cạnh tranh, mở rộng thị phần.
Thị phần tương đối của doanh nghiệp = Tổng doanh thu của doanh nghiệp / tổng doanh thu của đối thủ cạnh tranh
Công thức tính thị phần tương đối dựa trên sản phẩm
Thị phần tương đối của doanh nghiệp = Tổng sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / tổng sản phẩm bán ra của đối thủ cạnh tranh
So sánh lợi thế cạnh tranh
Từ chỉ số trên, bạn có thể đem ra so sánh được:
- Nếu thị phần tương đối doanh nghiệp của bạn > 1, tức là doanh nghiệp của bạn đang có lợi thế cạnh tranh mạnh hơn so với đối thủ.
- Nếu thị phần tương đối doanh nghiệp của bạn < 1, tức là doanh nghiệp của bạn đang có lợi thế cạnh tranh bất lợi hơn so với đối thủ.
- Nếu thị phần tương đối doanh nghiệp của bạn = 1, tức là doanh nghiệp của bạn đang có lợi thế cạnh tranh ngang bằng với đối thủ.
Ví dụ và tính thị phần
Thị phần của Google
Bạn có thể tham khảo hình ảnh về thị phần của Google phổ biến như thế nào trên các công cụ tìm kiếm.
Như bạn có thể thấy ở trên, Google chiếm đến 92,18% trên tổng số các công cụ tìm kiếm, và đơn vị được tính theo tháng, cụ thể là tháng 5/2021 vừa qua. Vì vậy có thể nói rằng Google là công cụ tìm kiếm phổ biến nhất thế giới.
Ở vị trí thứ 2 là Bing, công cụ tìm kiếm này chỉ chiếm 2,27% thị trường, cho thấy rằng mức độ áp đảo của Google, khi sử dụng công thức tính thị phần tương đối, ta sẽ thấy mức độ chênh lệch giữa top 1 và top 2 lên đến hơn 40 lần!
Thị phần của Samsung
Nhìn vào biểu đồ bên dưới, bạn sẽ thấy được sự sít sao giữa Samsung, một hãng sản xuất thiết bị di động của Hàn Quốc, và Apple, một nhà sản xuất thiết bị di động đến từ Mỹ. Đang nằm ở top 1 và 2 của bản số liệu trong tháng 5/2021. Nhưng chúng ta sẽ so sánh thị phần của 4 hãng sản xuất thiết bị di động khác còn lại là Xiaomi, Huawei, Oppo và Vivo.
Như bạn thấy, nếu đem so sánh thị trường chiếm được của Vivo so với tổng thị trường là 4.11%, một con số rất nhỏ! Và điều này liệu có làm cho họ trở nên lép vế so với hai ông lớn là Samsung và Apple hay không? Câu trả lời khả năng cao là không, vì đối thủ trực tiếp cạnh tranh với họ là Oppo.
Thế nên, việc so sánh toàn cảnh giữa thị phần của bạn và thị phần ngành không phải là vấn đề quá lớn. Quan trọng hơn, bạn có thể thấy được và đánh giá được đối thủ trực tiếp của bạn trên thị trường mới quan trọng.
Áp dụng mô hình BCG để xác định thị phần tăng trưởng
Ma trận Boston hay ma trận BCG là một ma trận được thiết giúp các doanh nghiệp xem xét cơ hội tăng trưởng bằng chỉ số thị phần. Kết quả sau khi sử dụng ma trận, sẽ giúp doanh nghiệp quyết định tiếp tục đầu tư hay ngừng phát triển sản phẩm đó.
Ma trận được chia ra thành 4 phần: Ngôi sao, con bò sữa, dấu chấm hỏi và con chó.
Ngôi sao
Sản phẩm đang có thị phần tốt, mở rộng và ngành đang tăng trưởng mạnh.
Doanh nghiệp nên tiếp tục đầu tư và marketing vì sản phẩm đang có khả năng tăng trưởng tốt.
Con bò sữa
Sản phẩm có thị phần nhất định trong ngành và ngành đang tăng trưởng đều.
Đây là khu vực mong muốn của rất nhiều doanh nghiệp, vì khi ở khu vực này, doanh nghiệp đang nắm một thị phần với mức lợi nhuận đều.
Dấu hỏi chấm
Sản phẩm có thị phần chưa biết trong ngành có mức độ tăng trưởng cao.
Có thể sản phẩm của doanh nghiệp là một sản phẩm mới, có tiềm năng trong thị trường phát triển mạnh. Tuy nhiên vẫn chưa xác định được thị phần tương lai.
Con chó
Sản phẩm có thị phần nhỏ và ngành đang tuột dốc.
Thị trường không còn tiềm năng và không mang lại nhiều lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Video hướng dẫn áp dụng ma trận BCG bạn có thể tham khảo video này của trường Đại học Mở.
Qua bài viết, chắc rằng bạn đã hiểu được hơn về thị phần là gì, cũng như cách xác định thị phần và tại sao thị phần lại quan trọng đến thế. TinoHost chúc doanh nghiệp của bạn mở rộng một cách vững chãi và chiếm được thị phần rộng mở hơn!
Những câu hỏi thường gặp về thị phần
Bạn cần phải đặt ra được thị phần mong muốn và xây dựng chiến lược để đạt được thị phần đó.
Thị phần có liên quan chặt chẽ đối với khả năng sinh lời, vì thế các nhà quản trị phải thiết lập các mục tiêu ngắn hạn, dài hạn để đạt được tỉ suất lợi nhuận tương ứng với thị phần.
Bạn nên tập trung vào chiếm thị phần của các sản phẩm ít được sử dụng hơn. Ví dụ như xe hơi, hoặc những thứ khá đắt tiền. Người tiêu dùng sẽ bỏ tiền ra mua những sản phẩm có thương hiệu và chất lượng để “cho đáng” đồng tiền bỏ ra.
Để đánh giá đúng thị phần tăng trưởng của doanh nghiệp, bạn có thể tham khảo sử dụng Ma trận Boston.
CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN TINO
- Trụ sở chính: L17-11, Tầng 17, Tòa nhà Vincom Center, Số 72 Lê Thánh Tôn, Phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
Văn phòng đại diện: 42 Trần Phú, Phường 4, Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh - Điện thoại: 0364 333 333
Tổng đài miễn phí: 1800 6734 - Email:
- Website: www.tino.org