NSND Thanh Hoa tên thật Nguyễn Thị Thanh, sinh năm 1950 ở Hà Nội. Bà bén duyên với ca hát từ năm 9 tuổi khi đoạt giải nhất cuộc thi Tiếng hát Họa mi của thị xã Hà Đông. Sau khi tốt nghiệp trung cấp trường Âm nhạc Việt Nam [nay là Nhạc viện Hà Nội] năm 1970, NSND Thanh Hoa trở thành ca sĩ của Đài phát thanh Giải phóng.
Thời trẻ, NSND Thanh Hoa gương mặt tròn cùng đôi mắt sáng. Nhiều khán giả thời bấy giờ nhận xét bà không quá xinh đẹp nhưng có nét duyên ngầm.
NSND Thanh Hoa còn được mệnh danh là "Người đàn bà hát" hay "Người đàn bà có giọng hát chiến thắng thời gian".
Nhiều năm đứng trên sân khấu, hình ảnh của NSND Thanh Hoa thường gắn liền với trang phục truyền thống như áo dài, áo tứ thân.
Sự nghiệp thành công là thế nhưng đời tư của NSND Thanh Hoa lại khá lận đận. Cuộc hôn nhân đầu của bà với nhạc sĩ Phan Lạc Hoa đã từng gây sóng gió dư luận. Sau khi hai người chia tay, nam nhạc sĩ tự tử vào năm 1982 khiến NSND Thanh Hoa chịu không ít điều tiếng.
Vài năm sau, NSND Thanh Hoa kết hôn với nghệ sĩ xiếc Tôn Thất Lợi - người kém bà 6 tuổi và sống hạnh phúc gần 40 năm qua. Ngoài hai cô con gái riêng với người chồng đầu, Thanh Hoa và nghệ sĩ Tôn Thất Lợi có chung cậu con trai cũng theo nghiệp ca hát giống mẹ.
Nhiều năm qua, vợ chồng NSND Thanh Hoa chọn cuộc sống bình yên trong gia trang ở một vùng quê ngoại thành. Nhiều năm chung sống, nữ nghệ sĩ và ông xã vẫn dành cho nhau những tình cảm mặn nồng. Thậm chí NSND tiết lộ, bà vẫn được chồng chiều như em bé.
Khi được hỏi về bí quyết giữ 'lửa' hôn nhân hơn 3 thập kỷ qua, giọng ca "Tàu anh qua núi" cho biết: “Gia đình là nơi người ta thừa hưởng những tinh tế, tinh hoa, lòng tốt của nhau, nhưng cũng là nơi chịu đựng những thói hư tật xấu của nhau. Khi đã sống với nhau như vợ chồng thì càng chịu đựng được những khuyết điểm của nhau bao nhiêu, gia đình càng bền chặt bấy nhiêu. Đừng chỉ hy vọng cuộc sống hôn nhân sẽ tồn tại vững bền bằng tình yêu hay những điều tốt đẹp".
NSND Thanh Hoa hiện giữ chức Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền của nghệ sĩ biểu diễn âm nhạc Việt Nam [APPA]. Thi thoảng, bà vẫn tham gia diễn tại một số sự kiện lớn.
Cuộc sống an yên bên gia đình, hoà mình trong không gian ngập tràn cây cỏ đã khiến ở tuổi 72, NSND Thanh Hoa vẫn giữ được thần thái rạng rỡ, thư thái. Nữ nghệ sĩ thường nhận được nhiều lời khen của bạn bè, khán giả mến mộ bởi vẻ đẹp mặn mà qua những hình ảnh được bà chia sẻ trên trang cá nhân.
Hà Linh [Tổng hợp ]
Để có được cuộc sống hôn nhân viên mãn hiện tại, NSND Thanh Hoa đã phải đối mặt sự ngăn cấm từ gia đình chồng vì bản thân từng đổ vỡ hôn nhân trước đó.
Trong Gõ cửa thăm nhà tập 34, Ngọc Lan cùng MC Đức Khuê ghé thăm tổ ấm của NSND Thanh Hoa. Nhân dịp này, giọng ca “Tàu anh qua núi” đã trải lòng về hành trình theo đuổi nghệ thuật đầy khó khăn của mình, đặc biệt là về cuộc sống hôn nhân hiện tại sau nhiều năm.
MC Ngọc Lan và nghệ sĩ Thanh Hoa tại nhà riêng.
Rời xa phố thị, NSND Thanh Hoa cùng gia đình sống trong gia trang ở một vùng quê ngoại thành Hà Nội. Nghệ sĩ Tôn Thất Lợi – chồng NSND Thanh Hoa kể: “Hồi hai vợ chồng về đây, ai cũng bảo hâm sao bỏ phố thị về một vùng quê hẻo lánh. Sau này, bạn bè tới chơi cảm nhận được sự yên bình ở đây thì nhận ra: "Ừ, hai ông bà này sáng suốt đi trước cả thời đại". Vợ chồng con út cũng không quen ở thành thị, cũng về đây ở cho vui vầy gia đình”.
Trước khi đến với chồng hiện tại, NSND Thanh Hoa đã trải qua nhiều thăng trầm. Bước ra khỏi cuộc hôn nhân đầu tiên, nữ nghệ sĩ cùng 2 con xây dựng cuộc sống độc lập. Với sự khắt khe của xã hội thời đó, dường như cơ hội tìm được một mái ấm gia đình yên bình thật khó. Nhưng vợ chồng là duyên nợ, NSND Thanh Hoa thực sự tìm được “bến đỗ” tình yêu và có một cuộc hôn nhân viên mãn suốt 37 năm qua.
Dàn khách được nghệ sĩ mời cơm thân mật.
Nghệ sĩ Tôn Thất Lợi ngày trẻ là nghệ sĩ xiếc nhưng bén duyên và phát triển sự nghiệp với diễn hài. Ngọc Lan thắc mắc đó có phải là lý do NSND Thanh Hoa phải lòng thì nhận được câu trả lời rất hóm hỉnh từ nghệ sĩ Tôn Thất Lợi: “Tôi may mắn không chỉ có tài năng mà ở phần nhan sắc hơi bị xuất sắc đấy. Tới giờ Thanh Hoa vẫn hay bảo tôi ngày xưa "cưa đổ" được cô ấy chỉ tốn mỗi miếng dứa năm trăm đồng.
Sau lần mời cô ăn miếng dứa đó, cả hai gần gũi nói chuyện nhiều hơn. Nhiều khi nghĩ lại lúc đó tôi không có tí suy nghĩ nào là sẽ yêu nhưng chắc là do duyên tới”. NSND Thanh Hoa cũng công nhận: “Lúc đó, cô bị sự đẹp trai của chú quyến rũ đến mức "ngã ngồi" ra được.”
Chia sẻ nhiều hơn về định mệnh đưa hai tâm hồn nghệ sĩ đến được với nhau, nghệ sĩ Tôn Thất Lợi cho biết: “Ngày đó đoàn đi diễn chung với nhau thì quen biết, ấn tượng đầu tiên về cô gái này sao bé nhỏ mà mạnh mẽ quá, với lại cô lúc đó đi đâu cũng dắt theo hai đứa con, tôi lúc đó còn là trai trẻ, chưa có sự trải đời thăng trầm như Thanh Hoa.
Sau này càng tìm hiểu càng thấy thương cô gái này, sự nghiệp của Thanh Hoa lúc đó đang ở trên đỉnh cao được nhiều khán giả ái mộ, nhưng cuộc sống sau ánh đèn lại bất hạnh quá. Từ đó mà mình thương, rồi yêu lúc nào không hay.”
Vợ chồng NSND Thanh Hoa.
Tuy nhiên, gia đình của nghệ sĩ Tôn Thất Lợi lúc bấy giờ không hề chấp nhận cho cuộc hôn nhân này, có ý định đưa nam nghệ sĩ về quê kết hôn với một cô phát thanh viên đã sắp xếp trước đó. Gia đình dùng mọi cách cấm đoán, đến mức anh của nghệ sĩ Tôn Thất Lợi đến gặp riêng NSND Thanh Hoa.
Áp lực từ nhiều phía, cảm xúc của NSND Thanh Hoa lúc bấy giờ chỉ đủ để nghĩ: “Tôi mà là một người mẹ cũng không chấp nhận được việc con trai mình lấy một người vừa đen, vừa lùn lại có hai đứa con riêng như mình. Lúc đó cũng nghĩ thôi đường tình duyên với anh tới đây là hết rồi”.
Thế nhưng, nghệ sĩ Tôn Thất Lợi chung tình, khẳng định đã nói lời yêu thì phải có trách nhiệm với tình yêu đó. Vượt qua sự ngăn cấm của gia đình, nam nghệ sĩ bất ngờ từ Huế trở ra Hà Nội đến gặp khiến nghệ sĩ Thanh Hoa rất xúc động. Nghệ sĩ Tôn Thất Lợi khi đó có gửi bánh xà phòng làm món quà còn nói dối đó là của mẹ mình gửi cho Thanh Hoa vui lòng.
“Tôi cảm thấy anh yêu mình thật chứ không phải cảm tính của những người nghệ sĩ đến với nhau, không phải vì tài năng, nhan sắc hay bất kỳ lý do nào khác, tất cả đã qua cái ngưỡng của một tình yêu để có thể đi đến hôn nhân. Khi gia đình ngăn cản, cố tách hai chúng tôi ra thì sự trở lại của anh làm tôi tin đó là số mệnh rồi, là anh yêu tôi thật lòng”, NSND Thanh Hoa chia sẻ.
Sau này, nút thắt với gia đình hai bên cũng nhanh chóng được gỡ bỏ bởi sự chân thành, tình cảm mà NSND Thanh Hoa và nghệ sĩ Tôn Thất Lợi dành cho nhau.
Nhà của NSND Thanh Hoa ở ngoại thành Hà Nội.
Là một cô gái người Bắc lại là nghệ sĩ, Thanh Hoa rất hoạt bát, tích cực, luôn tỏa ra nguồn năng lượng tích cực được ông xã ví von cô như “đài phát thanh”. Ngược lại, ông xã Tôn Thất Lợi là người đàn ông Huế rất từ tốn, trầm tĩnh.
Khi được hỏi về cách “giữ lửa” trong hôn nhân, NSND Thanh Hoa chia sẻ: “Gia đình là nơi người ta thừa hưởng những tinh tế, tinh hoa, lòng tốt của nhau, nhưng cũng là nơi chịu đựng những thói hư tật xấu của nhau. Khi đã sống với nhau như vợ chồng thì càng chịu đựng được những khuyết điểm của nhau bao nhiêu, gia đình càng bền chặt bấy nhiêu. Đừng chỉ hy vọng cuộc sống hôn nhân sẽ tồn tại vững bền bằng tình yêu hay những điều tốt đẹp.”
Hơn 30 năm sống chung, thời gian càng làm đầy thêm tình cảm của NSND Thanh Hoa và ông xã: “Với chồng chắc tôi phải dành cả đời để cảm ơn anh. Còn cuộc sống bây giờ đã quá viên mãn rồi, tôi chỉ hy vọng có một ngày cả gia đình, họ hàng cùng nhau đi du lịch đến những nước đẹp nhất trên thế giới, cùng nhau tận hưởng dư vị cuộc sống hạnh phúc.”
Gõ cửa thăm nhà phát sóng lúc 22h45 thứ Năm hằng tuần trên HTV7 và kênh Youtube MCV Media.
Nam chính "Thương nhớ ở ai" Lâm Vissay trở thành "ông tơ" se duyên
Một bác sĩ nội trú đã lấy bệnh tật và cuộc đời Phan Lạc Hoa làm luận văn tốt nghiệp, nhưng cũng như nhạc sĩ tài hoa, bản luận văn ấy không còn.
Nỗi đau chồng chất
Tuy đã ly dị, nhưng không có nhà riêng, Phan Lạc Hoa và Thanh Hoa vẫn chung một căn hộ tập thể chật chội được ngăn đôi bằng bức phên cót.
Tinh thần ngày càng hoảng loạn, những bữa rượu suông đói cơm triền miên và những canh bài thâu đêm khiến Phan Lạc Hoa phải vào điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai với bệnh án teo xơ gan, tổn thương vỏ não và loét nặng 2/3 dạ dày.
Năm 1981, ông trở thành “bệnh nhân yêu mến” của khoa Tâm - Thần kinh, Bệnh viên Bạch Mai. Cuộc đời và bệnh tật của ông được một sinh viên nội trú quan tâm, chọn làm luận văn tốt nghiệp Bác sĩ nội trú khóa 1979-1982.
|
Sao Hồng [bên trái] thời còn là sinh viên trường Y. |
Bác sĩ Sao Hồng nhớ lại buổi bảo vệ luận văn mang tên “Tâm căn, bệnh do căn nguyên tâm lý và sang chấn tinh thần”: “Tôi đã khóc khi nghe anh Việt trình bày luận văn trước hội đồng. Bản luận văn như một tiểu thuyết cuộc đời chìm nổi của Phan Lạc Hoa thấm đẫm nước mắt và nhân tình thế thái. Mà không riêng gì tôi. Các bạn tôi, các bác sĩ, y tá và hộ sinh đều rơi nước mắt”.
Bệnh nhân Phan Lạc Hoa, sau một thời gian điều trị cuối cùng được chẩn đoán thể tâm căn. Thể bệnh này không gây nguy hiểm cho xã hội cũng như bản thân họ. Chính chẩn đoán cuối cùng này đã tránh cho ông khỏi phải đi điều trị lâu dài ở… Trâu Quỳ, nơi có Bệnh viện Tâm thần Trung ương.
Nỗi đau của Phan Lạc Hoa càng chồng chất khi cậu con trai bé bỏng Phan Cao Nguyên mất đi. Hơn một tuổi, Cao Nguyên bị tiêu chảy nhưng mức độ chưa trầm trọng. Khi vào Viện Nhi [hồi đó đang ở trong Bệnh viện Bạch Mai] điều trị, cháu nằm chung phòng với một cháu trai cùng tuổi nhưng bị bệnh nặng hơn.
Hai đứa khá giống nhau nên y tá điều trị đã sơ suất không “3 tra 3 chiếu” khi thực hiện chỉ định truyền dịch của bác sĩ. Thay vì thực hiện cho cháu bên cạnh, y tá đã truyền cho cháu Nguyên. Kết quả là cháu Nguyên bị phù phổi cấp không cứu được.
Bác sĩ Sao Hồng nói: Chuyện này, tôi nghe các anh lớp trên đi học lâm sàng Nhi kể lại. Cho đến bây giờ, mình vẫn nghĩ, nếu Cao Nguyên còn sống, chắc bệnh nhân Phan Lạc Hoa không tìm cách giải thoát bế tắc một cách bi thương như thế...
Phan Lạc Hoa vẫn sống giữa hai trạng thái, lúc trầm cảm, lúc tỉnh táo và lao vào sáng tác ngay tại bệnh viện như thể đang đi an dưỡng.
Mỗi lúc ông về căn hộ tập thể, tiếng cười rộn rã bên kia tấm phên cót là tiếng đau xé lòng của bên này. Nhưng không thể ngờ, nhạc sĩ đã tự chọn cho mình cái chết vào “đêm chủ nhật định mệnh” đó.
Những đêm cuối cùng nghe Thanh Hoa hát
30 năm đã trôi qua, bác sĩ Sao Hồng vẫn không thể quên đêm chủ nhật, 19 tháng 9 năm 1982, một đêm thu Hà Nội se lạnh.
Đêm ấy ca sĩ Thanh Hoa - đã hoàn thành thủ tục ly hôn trước đó một tháng- có một đêm xuất thần trong cả hai sô diễn tại Rạp Công Nhân và Nhà hát Lớn.
“Tôi có được giấy mời từ ông dượng là sếp của báo Lao Động, vì thế, đêm 19/9, tôi là một trong những khán giả của Rạp Công Nhân [đường Tràng Tiền]. Những bài hát nức tiếng mà ca sĩ Thanh Hoa hát tối đó tôi cũng đã nghe nhiều lần nhưng chưa bao giờ chán: Tàu anh qua núi, Tình yêu trên dòng sông quan họ, Em vẫn đợi anh về. Hôm đó, tôi biết vẫn như thường lệ, “bệnh nhân đặc biệt” được “tại ngoại” và đang đứng bên cánh gà của Rạp Công Nhân.
Như bao lần ông kể, sau khi ly thân, mỗi lần Thanh Hoa đi hát, là ông tự nhủ mình hãy ở nhà.
Nhưng rồi, khi thì vì bạn bè, khi thì vì con cái mà ông đến nghe “người đàn bà hát”. Cũng có lúc ông đến với đêm diễn của vợ mình như người… mộng du.
Những khi như thế giọng hát của Thanh Hoa càng vút cao và những tiếng vỗ tay không dứt yêu cầu ca sĩ hát lại, thì ông cảm thấy như ngực mình nhói đau và đầu óc quay cuồng.
Cùng hai con và bạn bè thân thiết đi “cổ vũ” cho vợ mình, nhưng ông thường hoặc ra về trước với con hoặc một mình theo các “chiến hữu” đi… cuốc lủi. Thanh Hoa có nhiều người đưa đón và thường kéo nhau đi ăn hay uống nước sau buổi diễn.
Quảng cáo
Rạp Công Nhân lúc 20 giờ, khi hát xong phần của mình, ca sĩ Thanh Hoa “chạy sô” sang Nhà hát Lớn ngay đầu đường Tràng Tiền. Vì nói như ngôn ngữ bây giờ, khi đó Thanh Hoa đang là ca sĩ hot. Ông, con gái và bạn bè tất nhiên cũng theo sang.
Tại Nhà hát Lớn, ba bài hát kết thúc chương trình của “người đàn bà hát”: Tàu anh qua núi, Vì sao anh ra đi, Em vẫn đợi anh về, như giọt nước cuối cùng làm tràn căng cái hộp sọ đã quá u uất, và đẩy bệnh nhân đến tận cùng tuyệt vọng.
Hôm sau, sinh viên trường Y và Khoa Tâm - Thần kinh bệnh viện Bạch Mai được báo tin “bệnh nhân đặc biệt” sẽ không bao giờ trở về nữa. Xung quanh cái chết của Phan Lạc Hoa có rất nhiều lời đồn đoán và thêu dệt.
Ông tự tử nhưng không để lại một lá thư tuyệt mệnh nào. Cả Bộ môn, Khoa Tâm thần và sinh viên tiếc nuối cảm thương xen lẫn chút ân hận vì giá như đừng để nhạc sỹ về thăm nhà vào Chủ nhật đó!
Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo cho biết theo lời kể của Thanh Hoa thì sau đêm diễn, khi các con đã ngủ, Phan Lạc Hoa pha cà phê “thương lượng” với Thanh Hoa hủy giấy ly hôn, nhưng không được.
Anh tuyên bố cả hai sẽ “đi tàu suốt” [nghĩa là cùng chết]. Thanh Hoa sợ quá chạy sang nhà cô gái bên cạnh.
Một lát, nghe tiếng đạp tường vọng sang, Thanh Hoa có linh tính không ổn, chạy về nhà từ cửa sau, không thấy Phan Lạc Hoa ở trong nhà, còn cửa trước đã bị khóa ngoài.
Sợ quá, Thanh Hoa chạy vòng dãy nhà A4 gõ cửa nhạc sĩ Lê Đình Lực. Khi Thanh Hoa và Lê Đình Lực đến hiên trước cửa nhà thì thấy Phan Lạc Hoa đã treo cổ, liền kêu cứu.
Mọi người đưa được Phan Lạc Hoa xuống, rồi đưa anh sang bệnh xá khu tập thể Đài Tiếng nói Việt Nam cấp cứu, nhưng đã muộn, vì trước đó anh uống cà phê pha rượu… Sau cái chết đó, Thanh Hoa phải đối diện những lời thoá mạ và chỉ trích phi lý của người đời.
Sinh viên trường Y đi dự đám tang Phan Lạc Hoa kể lại, những chiến hữu văn nghệ tâm giao với ông, trước lúc ném cho ông nắm đất, đã tưới lên ông những ly rượu trắng uống dở và thề sẽ trả thù. Nói thế thôi, chứ lúc đó họ không hiểu họ sẽ trả thù ai và vì cái gì.
Sau giỗ trăm ngày, Thanh Hoa đi hát trở lại. Vẫn những bài hát quen thuộc ngày nào. Cũng chính giọng hát và những bài hát đó. Tiếng hát vút lên có lúc như nghẹn lại. Phần lớn khán giả đón đợi và chia sẻ sự cảm thông với ca sĩ. Nhưng không phải buổi diễn nào cũng êm thấm.
Sao Hồng nhớ đêm Thanh Hoa biểu diễn ở trường Y sau cái chết của Phan Lạc Hoa, xen lẫn tiếng vỗ tay là tiếng la hét chửi rủa: “Đồ sát chồng”, “Xuống đi”... Những lúc đó, Thanh Hoa đi xuống sau cánh gà với vị nước mắt đắng chát.
Những sinh viên, bác sĩ hiểu và thông cảm cho Thanh Hoa như Sao Hồng vẫn chiếm số đông. Vì thế Thanh Hoa mới đến trường hát như ngày nào.
Hơn 30 năm đã trôi qua, khoa Tâm- Thần kinh của Bệnh viện Bạch Mai giờ cũng đã thay đổi nhiều so với thời “bệnh nhân đặc biệt” Phan Lạc Hoa điều trị. Không còn những bờ dậu thưa để sinh viên thực tập có thể qua lại dễ dàng gặp các bệnh nhân tâm thần.
Bác sĩ Kim Việt - người mà trong trí nhớ của Sao Hồng là đọc luận văn về cuộc đời Phan Lạc Hoa - giờ đã là Viện trưởng Viện sức khỏe tâm thần.
Bác sĩ Việt cho hay thời gian đã quá lâu, bệnh án, luận văn về Phan Lạc Hoa rất khó tìm lại. Nhưng trong trí nhớ của ông, Phan Lạc Hoa cũng là một bệnh nhân bình thường của Khoa Tâm - thần kinh bệnh viện Bạch Mai.
Sinh viên thực tập Sao Hồng ngày nào giờ đã là một bác sĩ tuổi ngũ thập sống và làm việc ở Nha Trang.
Đối với Sao Hồng, dù bất cứ điều gì đã xảy ra với Phan Lạc Hoa, thì điều còn lại vẫn là những cảm xúc thật đẹp khi những sáng tác của nhạc sĩ này như Tàu anh qua núi, Tình yêu bên dòng sông quan họ.... đã vượt lên cả cái chết để còn mãi với thời gian.
>> Đọc thêm Tác giả 'Tàu anh qua núi' - tài năng, bạc mệnh
Theo Tiền phong