So sánh mắt cận và mắt lão viễn năm 2024

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thái Hưng - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thái Hưng có kinh nghiệm 13 năm là bác sĩ điều trị bệnh về mắt.

Không giống như viễn thị và cận thị được phân biệt rất rõ, nhiều người thường lầm tưởng rằng viễn thị và lão thị cùng là một bệnh. Tuy nhiên điều này là không đúng, viễn thị và lão thị có một số đặc điểm chung nhưng nguyên nhân gây ra bệnh lại rất khác nhau.

Viễn thị là tình trạng khi mắt không thể nhìn rõ các vật ở gần, nhưng lại có thể nhìn rất rõ các vật thể ở xa. Viễn thị có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung của người bệnh. Trong một số trường hợp viễn thị nghiêm trọng, bệnh nhân chỉ có thể nhìn thấy những thứ ở khoảng cách rất xa, các vật ở gần mắt không thể điều tiết hoàn toàn được, mắt nhìn mờ, để lâu dễ dẫn đến nhược thị. Viễn thị là tật khúc xạ có thể di truyền trong gia đình. Triệu chứng của tật viễn thị khá giống với tật lão thị ở người già.

Viễn thị là tình trạng khi mắt không thể nhìn rõ các vật ở gần

Nguyên nhân của tật viễn thị là do giác mạc dẹt quá hoặc trục trước - sau của cầu mắt ngắn quá, khiến hình ảnh không hội tụ ở võng mạc giống như mắt bình thường mà hội tụ ở phía sau võng mạc. Một thấu kính lồi phù hợp có thể giúp bệnh nhân viễn thị điều chỉnh điểm hội tụ về đúng võng mạc.

2. Lão thị là gì?

Lão thị thường xuất hiện ở độ tuổi 40 trở đi hoặc đôi khi sớm hơn hoặc muộn hơn, tuy nhiên càng nhiều tuổi thì tật lão thị càng trở nên nặng hơn. Cơ chế chính xác của tật lão thị vẫn chưa được hiểu rõ một cách chắc chắn, nhưng có thể thấy rõ ràng nguyên nhân là do sự xơ cứng của thủy tinh thể làm giảm sự đàn hồi.

Dấu hiệu nhận biết chứng lão thị là không nhìn thấy rõ chi tiết các vật ở trong tầm tay (ví dụ như vân tay, chữ trên điện thoại, sách báo, đồng hồ...). Đặc biệt trong điều kiện ánh sáng yếu, người bị lão thị gần như không đọc được các chi tiết này và nếu muốn nhìn rõ phải đưa ra xa mắt, khoảng cách ngày càng xa hơn tùy theo mức độ lão thị. Bệnh nhân khi nhìn cần ánh sáng nhiều hơn, mắt phải nheo lại nhưng không duy trì được lâu mà phải dừng lại vì mỏi mắt, chảy nước mắt, nhức đầu.

Lão thị là không nhìn thấy rõ chi tiết các vật ở trong tầm tay

3. Phân biệt viễn thị và lão thị

Viễn thị và lão thị không phải là một như nhiều người vẫn nghĩ. Lão thị là một tật ở mắt do giảm sút khả năng điều tiết, dẫn đến khả năng tập trung vào vật thể bị giảm sút, tương tự như hiện tượng tóc bạc và các nếp nhăn da. Lão thị và viễn thị cùng giống nhau ở điểm đó là nhìn gần không rõ; đều có thể được điều trị bằng cách đeo các loại kính đặc biệt hoặc có thể phẫu thuật điều chỉnh.

Tuy nhiên, lão thị không giống viễn thị vì viễn thị là một tật khúc xạ mắc phải (sự sai lệch về khúc xạ ánh sáng do mất cân bằng về tỉ lệ giữa chiều dài nhãn cầu và thuỷ tinh thể) có thể mắc từ khi còn nhỏ tuổi; còn lão thị là một hiện tượng gây ra bởi quá trình lão hoá tự nhiên của cơ thể (thường xảy ra ở người trên 40 tuổi), không phải là một tật khúc xạ mà là sự thay đổi sinh lý của mắt khi về già.

Thêm vào đó, người bị tật viễn thị luôn phải điều tiết mắt cho dù nhìn xa hay nhìn gần, trong khi bệnh nhân lão thị khi nhìn xa không cần phải điều tiết mắt, nhìn gần mới phải điều tiết mắt.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số 02439743556 hoặc đặt lịch trực tiếp . Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

+ Kính cận thị thích hợp có tiêu điểm F trùng với điểm cực viễn (CV) của mắt (tiêu cự của kính bằng khoảng cực viễn)

- Mắt bị cận khi không phải điều tiết tiêu điểm của thể thủy tinh nằm trước màng lưới, điểm cực cận (Cc) và điểm cực viễn (Cv) của mắt cận gần hơn điểm cực cận và điểm cực viễn của mắt người bình thường.

II - MẮT LÃO

1. Những đặc điểm của mắt lão

- Mắt lão là mắt của người già, khi đó cơ vòng đỡ thể thủy tinh đã yếu nên khả năng điều tiết kém hẳn đi.

- Mắt lão nhìn rõ những vật ở xa, nhưng không nhìn rõ những vật ở gần.

Điểm cực cận của mắt lão xa hơn so với mắt bình thường

2. Cách khắc phục

- Kính lão là kính hội tụ. Mắt lão phải đeo kính hội tụ để nhìn rõ những vật ở gần.

- Mắt lão khi không điều tiết tiêu điểm của thể thủy tinh nằm trên màng lưới, điểm cực viễn của mắt lão như người bình thường.

Mắt được cấu tạo từ hai bộ phận chính cực kỳ quan trọng. Đó là thể thủy tinh và màng lưới (hay còn được gọi là võng mạc).

Thể thủy tinh: được xem là một thấu kính hội tụ sinh học, tính chất của thể thủy tinh là mềm và trong suốt, dễ dàng dẹt xuống hoặc phồng lên. Nguyên nhân gây quá trình thay đổi này là do cơ vòng đỡ thể thủy tinh giãn ra hay bóp lại, đồng thời làm cho tiêu cự của nó thay đổi.

Màng lưới: nằm ở đáy mắt, tại đây ta sẽ nhìn thấy rõ nét ảnh của một vật bất kì.

Vật kính và thể thủy tinh đều là thấu kính hội tụ.

Màng lưới và phim đều đóng vai trò như một màn hứng ảnh

Thể thủy tinh của mắt có sự thay đổi của tiêu cự

Vật kính của máy ảnh không có tiêu cự thay đổi linh hoạt như thể thủy tinh.

Khi ta nhìn thấy rõ ràng một vật thì ảnh của vật đó sẽ hiện lên rõ nét trên màng lưới. Đồng thời, cơ vòng đỡ thể thủy tinh đã phải co giãn phù hợp và khiến thể thủy tinh dẹt lại hoặc phồng lên, điều này cũng làm thay đổi tiêu cự của thể thủy tinh. Quá trình thay đổi này được gọi là sự điều tiết của mắt.

Sự điều tiết xảy ra hoàn toàn tự nhiên.

Khi mắt quan sát vật ở khoảng cách gần thì tiêu cự của mắt càng nhỏ. Ngược lại, khi mắt quan sát vật ở khoảng cách xa thì tiêu cực của mắt sẽ càng lớn.

Sau đây là các khái niệm và đặc điểm liên quan đến điểm cực cận, điểm cực viễn của mắt.

Điểm cực cận của mắt là gì? Điểm nằm gần mắt nhất mà khi có một vật bất kì ở đó, mắt ta còn có thể quan sát rõ vật (khi mắt điều tiết tối đa) được gọi là điểm cực cận. Càng lớn tuổi, điểm cực cận sẽ càng lùi ra xa mắt.

Kí hiệu điểm cực cận của mắt: Cc.

Khoảng cực cận được xác định bằng khoảng cách từ mắt tới điểm cực cận.

Điểm cực viễn của mắt là gì? Điểm cách xa mắt nhất mà khi có vật bất kì ở đó, mắt ta không điều tiết vẫn có thể quan sát rõ vật được gọi là điểm cực viễn.

Kí hiệu điểm cực viễn của mắt: Cv

Khoảng cực viễn được xác định bằng khoảng cách từ mắt đến điểm cực viễn.

Chú ý:

Khoảng cách từ điểm cực cận đến điểm cực viễn được gọi là giới hạn nhìn rõ của mắt.

Ảnh của một vật hứng trên màng lưới thì sẽ ngược chiều với vật. Tuy nhiên, chúng ta vẫn không thấy vật bị lộn ngược. Nguyên nhân là do hoạt động và sự điều khiển của hệ thần kinh thị giác.

Thế nào được gọi là mắt cận và thế nào được gọi là mắt lão?

Đặc điểm của mắt cận

Tật cận thị ở mắt chắc chắn không còn xa lạ đối với các em. Một đặc điểm rõ ràng rất dễ nhận ra của mắt cận thị đó là mắt cận không thể nhìn rõ được những vật nằm ở khoảng cách xa mà chỉ có thể quan sát được những vật ở gần.

Dấu hiệu nhận biết mắt cận

So với mắt bình thường, mắt cận có điểm cực viễn (Cv) nằm gần hơn.

Nếu mắt không điều tiết, mắt của người bị cận thị chỉ có thể quan sát được các vật nằm trong cự ly gần và sẽ không thể nhìn rõ các vật nằm ở xa.

Ví dụ:

Học sinh ngồi dưới lớp không thể nhìn thấy bài trên bảng

Điều khiển xe ngoài đường không nhìn rõ nội dung của các biển quảng cáo phía xa.

Không thể đọc được sách nếu để sách ở xa

Cách khắc phục tận cận thị

Có 2 cách để khắc phục được tật cận thị. Cụ thể:

Cách 1: Đeo kính cận (thấu kính phân kì) để hỗ trợ mắt quan sát thật rõ các vật ở phía xa. Kính cận phù hợp với độ cận của mắt sẽ có tiêu điểm F trùng với điểm cực viễn Cv của mắt.

Cách 2: Tiến hành phẫu thuật giác mạc để làm thay đổi độ cong của giác mạc.

Đặc điểm của mắt lão Mắt lão là mắt của những người lớn tuổi, người già.

Mắt lão nhìn rõ được các vật ở xa nhưng không thể quan sát rõ các vật ở gần mắt.

Dấu hiệu nhận biết mắt lão Người bị lão thị sẽ quan sát rõ được các vật ở xa nhưng không thể nhìn rõ các vật đặt gần mắt

So với mắt bình thường, điểm cực cận Cc của mắt lão nằm xa hơn.

Cách khắc phục mắt lão Để khắc phục mắt lão, cần phải đeo kính lão (thấu kính hội tụ) để hỗ trợ mắt quan sát rõ các vật ở cự ly gần.

Chú ý:

Vì là thấu kính hội tụ nên khi đeo kính lão, hình ảnh của vật tạo bởi kính sẽ có kích thước lớn hơn so với vật nhưng lại nằm ở xa mắt hơn vật.

Ngoài ra, do đeo kính sát mắt nên hình ảnh của vật trên võng mạc vẫn có cùng kích thước. Do đó, khi đeo kính lão, mắt sẽ nhìn thấy được hình ảnh của các vật có cùng độ lớn tương tự như khi không đeo kính