Nhân kỷ niệm 170 năm tác phẩm Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnra đời [1848-2018] Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc đôi nét về ý nghĩa, những tư tưởng cơ bản, giá trị thời đại và sự vận dụng Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnvào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnđược xuất bản lần đầu ngày24/2/1848, là một trong các văn kiện chính trị có ảnh hưởng lớn nhất của thế giới. Tác phẩm này đã được đưa vàoDi sản tư liệu thế giớicủaUNESCO.
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnra đời đánh dấu sự hình thành về cơ bản lý luận của chủ nghĩa Mác bao gồm ba bộ phận hợp thành là: Triết học, Kinh tế chính trị và Chủ nghĩa Cộng sản khoa học. Tác phẩm này là sự kết tinh trí tuệ loài người, là công lao sáng tạo của C. Mác và Ăngghen, đánh dấu một bước chuyển lịch sử của phong trào công nhân quốc tế phát triển từ tự phát tới tự giác, được dẫn dắt bởi lý luận khoa học và cách mạng, được tổ chức thành chính đảng, có cương lĩnh chính trị soi đường, dẫn lối. Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản đã trở thành Cương lĩnh cách mạng đầu tiên của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, là ngọn cờ dẫn dắt con đường cách mạng thế giới. Đúng như V.I.Lênin đã nói: Cuốn sách nhỏ ấy có giá trị bằng hàng bộ sách, tinh thần của nó, đến bây giờ vẫn cổ vũ và thúc đẩy toàn thể giai cấp vô sản có tổ chức và chiến đấu của thế giới văn minh.[1] [VI. Lênin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, Moskva, năm 1980, Tập 2, tr10]
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnkhẳng định hai nguyên lý của Chủ nghĩa Mác đó là: phương thức sản xuất và trao đổi kinh tế cùng với cơ cấu xã hội của phương thức đó quyết định sự hợp thành nền tảng của xã hội; lịch sử phát triển của xã hội có giai cấp là lịch sử của đấu tranh giai cấp.
Đồng thời, Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảncũng khẳng định giai cấp vô sản chỉ có thể tự giải phóng khỏi tình trạng bị áp bức, bóc lột, nếu đồng thời và vĩnh viễn giải phóng toàn bộ xã hội khỏi tình trạng bị áp bức, bóc lột, phân chia giai cấp và đấu tranh giai cấp.
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảncông khai trước toàn bộ thế giới về chiến lược, sách lược của Đảng Cộng sản; vạch trần bản chất phản động, bảo thủ, lỗi thời của các trào lưu tư tưởng phi khoa học, trá hình dưới chiêu bài khác nhau về chủ nghĩa xã hội để chống chủ nghĩa xã hội lúc bấy giờ
Về giá trị thời đại, Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnđã vạch ra con đường cách mạng vô sản, đưa hàng tỷ quần chúng lao động, hàng trăm quốc gia dân tộc thoát khỏi thân phận bị bóc lột, áp bức, nô dịch vươn tới địa vị người làm chủ, có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc; biến chủ nghĩa xã hội từ lý luận thành hiện thực sinh động, mở ra thời đại mới thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội; thức tỉnh, cổ vũ giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới vùng dậy đấu tranh vì mục tiêu cao cả là hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Dưới ánh sáng và tinh thần của những nguyên lý nền tảng trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, phong trào đấu tranh vì chủ nghĩa xã hội, vì lý tưởng cộng sản vẫn tiếp tục diễn ra. Cuộc đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, dân sinh, vì tiến bộ và công bằng xã hội đang có những bước tiến mạnh mẽ, trở thành một phong trào rộng khắp trên quy mô toàn cầu. Giá trị, sức sống và ý nghĩa thời đại của Tuyên ngôn vẫn tiếp tục được khẳng định ở các nước xã hội chủ nghĩa còn lại bằng nhiều thành tựu to lớn, cùng với đó là sự xuất hiện của các trào lưu xã hội chủ nghĩa mới tiếp tục xuất hiện ở khắp các châu lục, thậm chí ngay trong lòng các nước tư bản chủ nghĩa, càng cho thấy giá trị lý luận và phương pháp cách mạng đúng đắn trong Tuyên ngôn.
Thực tiễn luôn biến đổi, phát triển, những tư tưởng trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnnói riêng, chủ nghĩa Mác-Lênin nói chung cũng không ngừng phát triển để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn xã hội cũng như tồn tại của chính nó trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.
Ở nước ta, tư tưởng cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin nói chung, của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnnói riêng là ánh sáng soi đường cho cách mạng Việt Nam. Từ bản Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin năm 1920 bản Luận cương phát triển sáng tạo tư tưởng của Tuyên ngôn trong điều kiện lịch sử mới, Hồ Chí Minh đã tìm thấy con đường cứu nước của dân tộc Việt Nam. Cách mạng Việt Nam càng phát triển, càng khẳng định những nguyên lý nền tảng của Tuyên ngôn là đúng đắn.
Vận dụng sáng tạo và phát triển phù hợp những nguyên lý nền tảng của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, nhất là về mối quan hệ giữa giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp, về cách mạng xã hội chủ nghĩa [ XHCN], về vị trí, vai trò của Đảng, của giai cấp công nhân vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện đã lãnh đạo cách mạng Việt Nam vượt qua rất nhiều khó khăn thử thách, huy động được mọi nguồn lực, kết hợp sức mạnh của dân tộc và sức mạnh của thời đại, giành thắng lợi vẻ vang trong cách mạng dân tộc dân chủ và đang từng bước tiến hành cách mạng XHCN. Trong suốt quá trình cách mạng, mục đích cao cả của Đảng ta đặt ra hoàn toàn phù hợp với tư tưởng cơ bản và chủ đạo của Tuyên ngôn, đó là giải phóng toàn thể xã hội khỏi ách áp bức bóc lột, thực hiện dân giàu nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Tính khoa học, tính cách mạng của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnđược Đảng ta tiếp thu, vận dụng sáng tạo, cụ thể, thể hiện qua những nội dung Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và những văn kiện gần đây của Đảng. Những nội dung lý luận về định hướng xã hội chủ nghĩa, về mục tiêu, động lực chủ yếu của cách mạng Việt Nam, về những đặc trưng thể hiện bản chất của xã hội XHCN và con đường, cách thức xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa,hiện đại hóa, hội nhập quốc tế là thành quả của quá trình đổi mới tư duy, phát triển lý luận và tổng kết thực tiễn của Đảng, đồng thời đó cũng chính là sự kế thừa, vận dụng những tư tưởng cơ bản, nguyên lý phổ quát của Tuyên ngôn.
Tư tưởng cơ bản của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnđược vận dụng vào công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thể hiện rõ nhất trên lĩnh vực kinh tế, chính trị và xây dựng Đảng.
Về kinh tế, Đảng ta luôn quán triệt tư tưởng cơ bản của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnlà: Trong mọi thời đại lịch sử, sản xuất kinh tế và cơ cấu xã hội cơ cấu này tất yếu phải do sản xuất kinh tế mà ra cả hai cái đó cấu thành cơ sở của lịch sử chính trị và lịch sử tư tưởng của thời đại ấy. Vận dụng quan điểm đó, Đảng ta xác định, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trước hết và trung tâm là xây dựng, phát triển kinh tế. Tăng trưởng kinh tế đồng thời với phát triển xã hội, văn hóa, giáo dục, vì mục tiêu phát triển con người, mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam.
Về chính trị, xuất phát từ các giá trị lý luận về Nhà nước và pháp luật trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnvà các giá trị phổ quát của nhân loại về xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Về xây dựng Đảng, Đảng ta luôn nhất quán quan điểm sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng và sự lãnh đạo của Đảng là tất yếu trong tất cả các giai đoạn cách mạng; đồng thời khẳng định vấn đề nâng cao bản chất giai cấp công nhân là tư tưởng xuyên suốt trong công tác xây dựng Đảng để bảo đảm cho Đảng hoàn thành sứ mệnh lãnh đạo. Sự thống nhất lợi ích của Đảng và giai cấp tư tưởng này là cơ sở để xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách nhằm xóa bỏ những đặc quyền, đặc lợi trong Đảng. Trong đường lối cách mạng, Đảng ta luôn quán triệt và vận dụng tư tưởng cốt lõi của Tuyên ngôn, coi công tác xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt. Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định: xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng và sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.
Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta hơn 30 năm qua, đã chứng tỏ đường lối đổi mới của Đảng là đúng đắn, thể hiện sự trung thành và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin nói chung, Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnnói riêng và tư tưởng Hồ Chí Minh vào điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam.
170 năm trôi qua, kể từ khi Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản ra đời cho đến nay, thế giới đã có nhiều biến đổi, song lịch sử tiếp tục chứng minh rằng, những tư tưởng vĩ đại của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảnsẽ tiếp tục soi đường cho nhân loại tiến về tương lai ngày càng tốt đẹp hơn.
Kỷ niệm 170 năm ra đời Tuyên ngôn của Đảng Cộng sảntrong bối cảnh thế giới, khu vực có nhiều diễn biến nhanh chóng, phức tạp và khó lường, nhìn lại chặng đường cách mạng của Đảng gần 9 thập kỷ qua, đặc biệt là những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử cũng như những hạn chế, yếu kém trong hơn 30 năm đổi mới đất nước, chúng ta càng nhận thức sâu sắc hơn những giá trị bền vững và ý nghĩa thời đại của Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản; từ đó chủ động, không ngừng vận dụng sáng tạo và phát triển phù hợp những nguyên lý nền tảng của Tuyên ngôn vào điều kiện cụ thể nước ta để thực hiện thắng lợi mục tiêu cao cả: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.