Tràn dịch màng phổi uống thuốc gì
|
Em bị dịch trong phổi, chỉ mới hút được 70% nhưng sợ dịch bệnh nên em ra viện từ ngày 10/8 và không có thuốc điều trị. Em tính đợi xong đợt giãn cách này thì mới đi tái khám. Mấy hôm nay em thấy ho nhiều, nhất là khi nằm, kèm theo tức ngực nhưng một chút là hết. Hiện em uống cầm chừng bằng toa thuốc cũ, được kê trước khi chụp nội soi và X-quang phát hiện dịch trong phổi nhưng có lẽ không hiệu quả lắm. Mong bác sĩ hướng dẫn hoặc cho em vài loại thuốc để cầm cự tới khi tái khám được không? Cảm ơn bác sĩ. (Miên Thảo) Trả lời: Tràn dịch màng phổi không phải là một bệnh mà là một hội chứng gây ra bởi nhiều bệnh khác nhau, trong đó, tràn dịch màng phổi tìm được nguyên nhân chiếm 80-90%. Nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi có thể chia thành các nhóm gây tràn dịch màng phổi dịch thấm như xơ gan, suy tim, suy dinh dưỡng, suy giáp... và nhóm nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi dịch tiết như nhiễm trùng tại phổi (vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng...), lao, ung thư, các bệnh hệ thống... Trong đó, có một số nguyên nhân thường gặp là lao màng phổi, viêm phổi màng phổi, ung thư, suy tim, xơ gan. Chọc dịch màng phổi được chỉ định khi cần làm xét nghiệm tìm nguyên nhân tràn dịch màng phổi và hút bớt dịch để bệnh nhân dễ thở hơn. Bạn đã được chọc dịch màng phổi và ra viện từ ngày 10/8. Hiện tại, bạn có các triệu chứng ho nhiều, tức ngực, nhất là khi nằm. Các triệu chứng này có thể là do dịch trong khoang màng phổi tăng lên so với thời điểm bạn ra viện. Bạn không nói rõ bạn đã được chẩn đoán căn nguyên gây tràn dịch màng phổi chưa và kết luận của bệnh viện nơi bạn đã thăm khám và điều trị là gì cũng như đơn thuốc mà bạn đang sử dụng nên chúng tôi không thể tư vấn cụ thể được cho bạn. Khi bị tràn dịch màng phổi, bạn cần được chẩn đoán căn nguyên gây tràn dịch màng phổi để có biện pháp điều trị phù hợp do mỗi căn nguyên khác nhau lại có phương pháp điều trị khác nhau. Ví dụ như lao màng phổi bạn cần phải được điều trị các thuốc chống lao theo phác đồ của Bộ Y tế. Trường hợp viêm phổi màng phổi, mủ màng phổi bạn cần được điều trị kháng sinh. Nếu tràn dịch màng phổi do các bệnh lý của cơ quan khác như suy tim, suy thận, hội chứng thận hư..., bạn cần được điều trị các thuốc để ổn định tình trạng suy tim, suy thận, hội chứng thận hư... Tràn dịch màng phổi nếu không được điều trị kịp thời có thể để lại một số biến chứng như dày dính màng phổi gây hạn chế hô hấp, biến dạng lồng ngực, xẹp phổi, suy hô hấp... Các trường hợp dịch màng phổi là dịch tiết nếu để lâu sẽ gây ra tình trạng vách hóa nhiều, dày dính màng phổi gây khó khăn cho chẩn đoán và điều trị. Bạn nên sắp xếp để quay lại bệnh viện sớm nhất để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị thích hợp theo căn nguyên. TTND.GS.TS.BS Ngô Quý Châu
Trường hợp tràn mủ màng phổi khu trú, đã vách hóa: cần tiến hành mở màng phổi dưới hướng dẫn của siêu âm màng phổi, hoặc chụp cắt lớp vi tính lồng ngực.
Tràn dịch màng phổi là tình trạng xuất hiện dịch trong khoang màng phổi nhiều hơn mức bình thường (khoảng 14 ml). Phác đồ điều trị nội khoaĐiều trị tràn dịch màng phổi dịch thấm Điều trị bệnh nguyên phát. Chọc tháo dịch màng phổi trong trường hợp tràn dịch màng phổi quá nhiều gây khó thở. Điều trị tràn dịch màng phổi dịch tiết Điều trị triệu chứng: Tràn dịch màng phổi nhiều có suy hô hấp: + Thở ôxy. + Chọc tháo dần chia làm nhiều lần, mỗi lần ≤ 1 lít. + Phục hồi chức năng hô hấp sớm và kéo dài. Tràn dịch màng phổi nhiều, tái phát nhanh do ung thư: + Gây dính màng phổi bằng bột talc, povidon iod... + Không gây dính khi tràn dịch mà phổi không nở được hoàn toàn (như trong xẹp phổi), hay có kèm theo tràn dịch màng ngoài tim. Điều trị căn nguyên: Tràn dịch màng phổi do nhiễm khuẩn phổi màng phổi (đọc thêm bài hướng dẫn chẩn đoán và điều trị tràn mủ màng phổi): + Chọc tháo, mở màng phổi dẫn lưu sớm, kết hợp bơm rửa hàng ngày với natriclorua 0,9%. + Trường hợp tràn mủ màng phổi khu trú, đã vách hóa: cần tiến hành mở màng phổi dưới hướng dẫn của siêu âm màng phổi hoặc chụp cắt lớp vi tính lồng ngực. + Kháng sinh: dùng trong 4 - 6 tuần. Đường tiêm tĩnh mạch, liều cao, thích hợp với các vi khuẩn gây bệnh trong các trường hợp viêm màng phổi do vi khuẩn, dùng ít nhất 2 kháng sinh. Lúc đầu khi chưa có kháng sinh đồ nên dùng kháng sinh có tác dụng với vi khuẩn kỵ khí, phế cầu và các trực khuẩn Gram (-): amoxicilin + acid clavulanic 3-6 g/ngày hoặc cephalosporin thế hệ 3: 3-6 g/ngày; dùng kết hợp với gentamycin 3-5 mg/kg/ngày tiêm bắp 1 lần hoặc amikacin 15 mg/kg/ngày tiêm bắp 1 lần. Nếu không có điều kiện có thể dùng penicilin liều cao (20-50 triệu đơn vị/ngày tuỳ theo cân nặng). Nếu dị ứng với penicilin thì dùng clindamycin. Thay đổi thuốc theo diễn biến lâm sàng và kết quả kháng sinh đồ. + Điều trị các bệnh toàn thân, các ổ nhiễm trùng nguyên phát. Điều trị tràn dịch màng phổi do lao: + Nguyên tắc: Chọc tháo hết dịch màng phổi sớm là biện pháp tốt nhất để chống dính màng phổi. Dùng thuốc chống lao (tham khảo thêm phác đồ điều trị của chương trình chống lao quốc gia). + Liều dùng các thuốc chống lao: Streptomycin 15 mg/kg/ngày. Rifampicin 10 mg/kg/ ngày. INH 5 mg/kg/ngày. Pyrazinamid 25 mg/kg/ngày. Ethambutol 20 mg/kg/ngày. + Phác đồ chống lao: 2 HRZS (E)/4 RH. Có một số phác đồ điều trị khác cũng với nguyên tắc kết hợp 3-5 thuốc chống lao. Ngoài ra, còn có một số phác đồ riêng cho các trường hợp có bệnh lý gan, thận. Vitamine B6 25 mg/ngày phòng biến chứng thần kinh của INH. Kiểm tra mắt (thị lực, thị trường, sắc giác) trước khi điều trị và khi có bất thường trong quá trình điều trị. Kiểm tra chức năng gan, thận 2 lần trong tháng đầu tiên rồi mỗi tháng 1 lần cho đến khi kết thúc điều trị. Lưu ý kiểm tra lại chức năng gan, thận ngay khi có biểu hiện bất thường (vàng da, vàng mắt, mệt mỏi, nôn, chán ăn,…). Phát hiện các tác dụng phụ khác của thuốc (nhìn mờ, đau khớp, chóng mặt). + Phục hồi chức năng: Tập thở, thổi bóng, tập các động tác làm giãn nở lồng ngực bên bị bệnh sớm và kéo dài. Điều trị tràn dịch màng phổi do các căn nguyên khác: Tuỳ theo căn nguyên. Trong tràn dưỡng chấp màng phổi ngoài trường hợp can thiệp ngoại khoa được thì việc điều trị chủ yếu là chế độ ăn hạn chế lipid. Điều trị dự phòng dính màng phổi và các trường hợp tràn dịch màng phổi đã vách hoá: + Chọc tháo sớm và chọc tháo hết dịch màng phổi là biện pháp tốt nhất để phòng vách hoá và dính màng phổi. + Khi đã xuất hiện tràn dịch màng phổi vách hoá, nếu có điều kiện có thể tiến hành: Bơm streptokinase 100.000 - 300.000 đơn vị x 1 lần /ngày vào khoang màng phổi, sau đó kẹp ống dẫn lưu 2-4 giờ, rồi mở ống dẫn lưu hút liên tục. Không bơm streptokinase sau 6 ngày kể từ lần bơm đầu tiên. Sau khi dùng streptokinase phải đưa cho bệnh nhân thẻ có ghi rõ việc đã dùng streptokinase để lần khác nếu có chỉ định dùng lại thuốc tiêu sợi huyết thì không dùng streptokinase nữa mà dùng loại thuốc khác phòng tai biến dị ứng. Nội soi khoang màng phổi để phá bỏ các vách ngăn, bóc dính màng phổi. Phác đồ điều trị ngoại khoaPhẫu thuật bóc màng phổi, ổ cặn màng phổi trong trường hợp viêm dày màng phổi sau một tháng điều trị nội khoa tích cực không giải quyết được. Cắt bỏ u nang buồng trứng trong hội chứng Demon-Meigs. Lấy dị vật như mảnh đạn nằm cạnh màng phổi. Thắt ống ngực trong trường hợp tràn dưỡng chấp màng phổi do vỡ, tắc ống ngực.
Tràn dịch màng phổi thường được phân loại
Hội chứng móng tay màu vàng là một rối loạn hiếm gặp gây tràn dịch màng phổi mãn tính, phù bạch huyết và móng tay vàng loạn dưỡng - tất cả đều là hậu quả của rối loạn dẫn lưu bạch huyết.
Tràn dưỡng chấp màng phổi (chylothorax) là tràn dịch màu trắng sữa có triglycerides cao gây ra bởi chấn thương hoặc khối u tân sinh (thường là u lympho) gây tổn thương ống ngực tràn dưỡng chấp cũng xảy ra với hội chứng chèn ép tĩnh mạch chủ trên. tràn dưỡng chấp cũng xảy ra với hội chứng chèn ép tĩnh mạch chủ trên.
Tràn dịch giả dưỡng chấp (cholesterol hoặc giả dưỡng chấp) giống như tràn dưỡng chấp nhưng có ít triglycerides và có hàm lượng cholesterol cao. Tràn dịch giả dưỡng chấp được cho là do sự giải phóng cholesterol từ các hồng cầu và bạch cầu trung tính vỡ ra trong các tràn dịch kéo dài khi sự hấp thu bị chặn bởi màng phổi bị dày lên.
Tràn máu màng phổi là dịch máu trong khoang màng phổi (Hematocrit dịch màng phổi> 50% máu ngoại biên) do chấn thương hoặc, hiếm khi, do bệnh rối loạn đông máu hoặc sau khi vỡ mạch máu lớn như động mạch chủ hay động mạch phổi.
tràn mủ màng phổi là mủ trong khoang màng phổi. Tràn mủ màng phổi có thể xảy ra như một biến chứng của viêm phổi, phẫu thuật lồng ngực, áp xe (phổi, gan, dưới hoành), hoặc chấn thương thấu ngực với nhiễm trùng thứ phát. Tràn mủ màng phổi rò ra thành ngực là sự lan rộng ra mô mềm của mủ dẫn đến nhiễm trùng thành ngực và dẫn lưu ra ngoài.
Tràn dịch do thầy thuốc có thể là do di chuyển hoặc sai vị trí ống mở thông dạ dày vào trong khí quản hoặc thủng tĩnh mạch chủ trên sau đặt catherter tĩnh mạch trung tâm, dẫn đến sự dịch chuyển ống thức ăn hoặc dịch truyền tĩnh mạch vào khoang màng phổi.
|
