Vai trò của thị trường chứng khoán sơ cấp
|
Thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp là gì Thị trường chứng khoán hay sàn chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán, chuyển nhượng các loại chứng khoán. Hoạt động đó được thực hiện chủ yếu tại sở giao dịch chứng khoán hoặc thông qua các công ty môi giới chứng khoán. Dựa theo tính chất của chứng khoán mà thị trường chứng khoán được phân thành hai loại đó là thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp. Thị trường sơ cấp là gì? Thị trường chứng khoán sơ cấp (Primary market) là nơi diễn ra giao dịch mua, bán các loại cổ phiếu mới phát hành. Thị trường này còn có tên gọi khác là thị trường phát hành, thị trường cấp một. Các công ty có nhu cầu huy động vốn sẽ bán ra thị trường số cổ phần nhất định, mục đích nhằm tạo ra nguồn vốn cho công ty.
Sau khi giao dịch thành công, vốn của người mua sẽ được chuyển đến nhà phát hành. Nói cách khác, nhà phát hành huy động vốn bằng việc bán các loại chứng khoán mới phát hành cho các nhà đầu tư. Ví dụ: Một công ty cần có thêm vốn để mở rộng kinh doanh, và phát triển dịch vụ. Thế nên, công ty quyết định bán ra 30% cổ phần (quyền sở hữu công ty). Con số 30% cổ phần này sẽ được bán ra dưới cái tên chứng khoán mới phát hành. Hoạt động mua, bán giữa nhà đầu tư và công ty được xem là giao dịch chứng khoán trên thị trường sơ cấp. Thị trường thứ cấp là gì? Thị trường chứng khoán thứ cấp (Secondary market) là nơi mua, bán các loại chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp. Thị trường chứng khoán thứ cấp đảm bảo tính thanh khoản cho các cổ phiếu đã phát hành. Đây là nơi giao dịch giữa các chứng khoán đã phát hành. Nhà đầu tư mua đi bán lại tùy thuộc vào mục đích riêng như tích lũy, đầu cơ,… Sau khi các công ty bán chứng khoán mới phát hành. Loại chứng khoán này thuộc quyền sở hữu của nhà đầu tư và không còn là chứng khoán mới phát hành nữa. Ví dụ: Nhà đầu tư mua 30% chứng khoán do công ty A phát hành. Sau một thời gian, giá chứng khoán của A tăng mạnh. Nhà đầu tư quyết định bán cho một nhà đầu tư khác để lấy tiền chênh lệch. Giao dịch buôn bán này được thực hiện thông qua trung gian là một công ty chứng khoán. Giao dịch này không tạo thêm vốn cho công ty vì 30% chứng khoán này do nhà đầu tư sở hữu. Việc mua bán chứng khoán giữa các nhà đầu tư được diễn ra trên thị trường thứ cấp. So sánh thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp
Mối quan hệ giữa thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp Thị trường chứng khoán sơ cấp giữ một vị trí quan trọng trong sự vận hành của thị trường. Đây là cơ sở và tiền đề cho sự tồn tại và phát triển của thị trường thứ cấp. Vì đó là nơi cung cấp chứng khoán như một dạng hàng hóa cho thị trường thứ cấp hoạt động. Như vậy, nếu không có thị trường sơ cấp thì sẽ không có thị trường thứ cấp. Cũng giữ một vị trí quan trọng không kém trong sự vận hành của thị trường. Thị trường chứng khoán thứ cấp chính là động lực và điều kiện để thị trường cơ sở có thể phát triển. Vậy nên, cả 2 loại thị trường đều không thể hoạt động nếu thiếu nhau. Mối liên kết chặt chẽ này được thể hiện qua các điều sau: Thị trường thứ cấp làm tăng sự ưa chuộng của các nhà đầu tư đối với chứng khoán. Cùng với đó giúp họ giảm rủi ro. Các nhà đầu tư có thể dễ dàng sàng lọc, lựa chọn và thay đổi danh mục đầu tư. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp giảm được chi phí huy động và sử dụng vốn, làm tăng hiệu quả quản lý doanh nghiệp. Thị trường thứ cấp được xem là thị trường định giá các công ty. Điều này giúp xác định giá cả của chứng khoán dựa vào giá trị công ty trên thị trường sơ cấp. Từ việc xác định giá, thị trường thứ cấp cung cấp danh mục chi phí vốn với từng mức độ rủi ro khác nhau. Tạo cơ sở tham chiếu cho các nhà phát hành, cũng như các nhà đầu tư giao dịch trên thị trường chứng khoán cơ sở. Ngoài ra, chúng tôi cũng xin giới thiệu tới độc giả các thông tin mà nhiều người quan tâm trong lĩnh vực Kinh tế - Chứng khoán được liên tục cập nhật như: #Nhận định chứng khoán #Bản tin chứng khoán #chứng khoán phái sinh #Cổ phiếu tâm điểm #đại hội cổ đông #chia cổ tức #phát hành cổ phiếu #bản tin bất động sản #Bản tin tài chính ngân hàng. Kính mời độc giả đón đọc.
Đối với Chính Phủ:Do thu hút được nguồn vốn khổng lồ của nền kinh tế và nguồn vốn từ nước ngoài qua việc phát hành trái phiếu, thị trường sơ cấp giúp Chính Phủ giải quyếtđược các vấn đề thiếu hụt ngân sách, có thêm vốn để thực hiện các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng mà không phải phát hành thêm tiền tạo ra sức ép về lạmphát. Chính vì lẽ đó ngày nay ở hầu hết các quốc gia việc Chính Phủ phát hành trái phiếu qua thi trường sơ cấp để vay tiền của dân là hoạt động diễn ra rấtthường xuyên, theo một kế hoạch xác định nằm trong kế hoạch tổng thể của chiến lược huy động vốn của quốc gia.Việc phát hành trái phiếu của Chính Phủ còn là một biện pháp ổn định kinh tế. Do lãi suất của trái phiếu Chính Phủ ảnh hưởng lớn đến khả năng tiết kiệm,đầu tư vào tổng cung tiền tệ của nền kinh tế. Đối với các doanh nghiệp: Đối tượng quan trọng nhất của thị trường sơ cấp là các doanh nghiệp. Thịtrường này mang lại sự chủ động và linh hoạt rõ ràng trong hoạt động. Đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận với một kênh huy động vốnlinh hoạt và hiệu quả hơn. Với những nguồn vốn dài hạn và ổn định khi huy động vốn trên thị trường chứng khoán sơ cấp giúp các doanh nghiệp khơng phảiq lo lắng về thời gian hồn trả như khi đi vay vốn ngân hàng. Trong trường hợp của Việt Nam đang chuyển sang cơ chế thị trường, nhiềudoanh nghiệp và các nhà quản lý doanh nghiệp vẫn chưa tiếp cận với phương thức quản lý mới và hiệu quả. Sự ra đời của thị trường sơ cấp nói riêng và thịtrường chứng khốn nói chung với các định chế về tỏ chức và pháp luật còn giúp cho các doanh nghiệp làm quen với các phương thức quản lý hiện đại vàhoạt động có hiệu quả hơn. 3. Vai trò của thị trường sơ cấp:4- Chứng khốn hố nguồn vốn cần huy động, vốn của công ty được huy động qua việc phát hành chứng khoán.- Thực hiện q trình chu chuyển tài chính, trực tiếp đưa các khoản tiền nhàn rỗi tạm thời trong dân chúng vào đầu tư, chuyển tiền sang dạng vốndài hạn.4.Đặc điểm:- Thị trường sơ cấp là nơi duy nhất mà các chứng khoán đem lại vốn cho người phát hành, là thị trường tạo vốn cho đơn vị phát hành đồng thời cũng tạora hàng hoá cho thị trường giao dịch. Trên bình diện tồn bộ nền kinh tế thị trường sơ cấp làm tăng vốn đầu tư.- Những người bán chứng khoán trên thị trường sơ cấp được xác định thường là: kho bạc, ngân hàng Nhà nước, công ty phát hành, tập đồn bảo lãnhphát hành… - Giá chứng khốn trên thị trường sơ cấp do tổ chức phát hành quy định vàthường được in ngay trên chứng khoán.5.Các chủ thể phát hành chứng khốn:- Chính phủ: Chính quyền từ Trung ương đến địa phương là một trong những chủ thể phát hành nhiều nhất của thị trường.- Các doanh nghiệp: Tại Việt Nam, chỉ có các cơng ty cổ phần được thành lập mới hoặc do cổphần hoá các doanh nghiệp Nhà nước là được phép phát hành cả cổ phiếu lẫn trái phiếu. Doanh nghiệp Nhà nước và các công ty trách nhiệm hữu hạn đượcphép huy động vốn bằng việc phát hành trái phiếu. Các doanh nghiệp tư nhân và hợp tác xã không được phép phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào trên thịtrường. 5- Quỹ đấu tư: Quỹ đầu tư cũng là một chủ thể đóng vai trò rất lớn trên thị trường chứngkhoán sơ cấp. Để giúp các nhà đầu tư nhỏ, cá thể phân tán rủi ro và giảm chi phí đầu tư, các công ty quản lý quỹ liên tục thành lập các quỹ đầu tư mới và pháthành các chứng chỉ quỹ ra cơng chúng. Hiện tại có rất nhiều hình thức thành lập quỹ đầu tư chứng khốn. Tuỳ theo từng mơ hình mà cách thức phát hành chứngchỉ đầu tư của các quỹ này cũng khác nhau.6.Các phương thức phát hành chứng khoán:- Phát hành riêng lẻ: Là việc phát hành trong đó chứng khốn được bán trong phạm vi một sốngười nhất định. Chứng khoán phát hành theo hình thức này khơng phải là đối tượng được niêm yết và giao dịch trên thị trường chứng khốn sơ cấp.- Phát hành ra cơng chúng: Là việc bán chứng khoán rộng rãi ra cho một số lượng lớn cơng chúngđầu tư, trong đó một tỷ lệ nhất định chứng khoán phải được phân phối cho các nhà đầu tư nhỏ. Tổng giá trị chứng khoán phát hành cũng phải đạt mức nhấtđịnh. Việc phát hành ra công chúng được phân biệt giữa phát hành cổ phiếu vàphát hành trái phiếu: Phát hành cổ phiếu ra công chúng được thực hiện thneo một trong haiphương thức: + Phát hành lần đầu ra công chúng IPO : là việc phát hành trongđó cổ phiếu của cơng ty lần đầu tiên được bán rộng rãi cho công chúng đầu tư. Nếu cổ phần được bán lần đầu cho công chúng nhằm tăng vốn thì đó là IPO sơcấp, còn khi cổ phần được bán lần đầu từ số cổ phần hiện hữu thì đó là IPO thứ cấp.6+ Chào bán sơ cấp phân phối sơ cấp : là đợt phát hành cổ phiếu bổ sung của công ty đại chúng cho rộng rãi công chúng đầu tư.Phát hành trái phiếu ra công chúng được thực hiện bằng một phương thức duy nhất đó là chào bán sơ cấp |
