Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng là gì

Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng là một vấn đề không phải hiếm gặp ở đường tiêu hóa. Nếu không phát hiện và điều trị đúng, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí dẫn đến ung thư.

Tìm hiểu chung

Viêm loét dạ dày tá tràng là tổn thương viêm gây loét trên niêm mạc của dạ dày và/ hoặc tá tràng [phần đầu của ruột non nối với dạ dày]. Những tổn thương này xảy ra khi màng lót của dạ dày, tá tràng bị thủng và mô bên dưới bị lộ ra. Trường hợp bị loét dạ dày xảy ra nhiều gấp 4 lần loét ở tá tràng.

Những ai thường mắc bị viêm loét dạ dày tá tràng?

Loét dạ dày tá tràng là bệnh rất phổ biến, được chẩn đoán ở mọi độ tuổi nhưng thường xảy ra ở người lớn tuổi. Bạn có thể hạn chế khả năng mắc bệnh bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ.

Dấu hiệu và triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm loét dạ dày tá tràng

Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh viêm loét dạ dày là cảm giác đau âm ỉ hoặc bỏng rát. Cơn đau thường ở khu vực nằm giữa rốn và xương ức của bạn và có những đặc điểm như:

• Xảy ra khi dạ dày của bạn trống rỗng, chẳng hạn như giữa các bữa ăn hoặc ban đêm
• Sẽ tạm ngưng nếu bạn ăn hoặc nếu dùng thuốc kháng axit
• Có thể kéo dài vài phút cho đến vài giờ
• Đến và đi trong một vài ngày, vài tuần hoặc vài tháng.

Những biểu hiện loét dạ dày ít gặp hơn bao gồm:

• Đầy hơi, ợ hơi
• Cảm thấy khó chịu ở dạ dày
• Chán ăn
• Nôn, buồn nôn
• Sụt cân

Có thể có các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng có thể trở nặng nếu không được điều trị. Bạn hãy đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt khi nhận thấy có các dấu hiệu và triệu chứng trên.

Bạn nên gặp bác sĩ ngay nếu:

• Cảm thấy yếu lả người hoặc ngất xỉu
• Khó thở
• Dung dịch nôn có máu hoặc trông như bã cà phê
• Phân có lẫn máu hoặc màu đen
• Cơn đau đến đột ngột và không bớt.

Những dấu hiệu này cho thấy tình trạng loét dạ dày tá tràng đã trở nên nghiêm trọng hơn.

Nguyên nhân

Nguyên nhân bệnh viêm loét dạ dày tá tràng là gì?

Những nguyên nhân thường gây ra viêm loét dạ dày tá tràng là:

• Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori ở dạ dày
• Dùng thuốc chống đông máu aspirin hay thuốc kháng viêm không chất kích thích NSAIDs như ibuprofen
• Hội chứng Zollinger-Ellison [tình trạng bài tiết axit quá nhiều, phá hủy màng lót dạ dày]
• Có khối u trong dạ dày, tá tràng hoặc lá lách.

Yếu tố nguy cơ

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm loét dạ dày tá tràng?

Bạn sẽ có nguy cơ bị mắc bệnh loét dạ dày tá tràng nếu:

• Hút thuốc: Hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ bị loét dạ dày tá tràng ở những người bị nhiễm khuẩn H. pylori.
• Uống rượu: Rượu có thể gây kích ứng và mòn màng nhầy của dạ dày và tăng lượng axit mà dạ dày sinh ra.

Không có các yếu tố nguy cơ bệnh không có nghĩa là bạn không thể mắc bệnh. Hãy xây dựng thói quen khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện bệnh và điều trị sớm nếu có.

Chẩn đoán, điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh viêm loét dạ dày tá tràng?

Để chẩn đoán bệnh viêm loét dạ dày, đầu tiên bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử và khám lâm sàng. Sau đó bác sĩ có thể tiến hành một số xét nghiệm khác như:

• Xét nghiệm máu: để kiểm tra bệnh thiếu máu
• Xét nghiệm phân: để kiểm tra xem trong phân bạn có lẫn máu không
• Thủ thuật nội soi [EGD]: Ở thủ thuật này, bác sĩ sẽ đưa một ống dài có gắn camera từ miệng xuống dạ dày để kiểm tra niêm mạc của thực quản, dạ dày và phần đầu ruột non
• Thụt bari chụp X-quang đại tràng: Bác sĩ sẽ chụp X-quang sau khi cho bạn uống một chất cản quang bari.

Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh viêm loét dạ dày tá tràng?

Mục tiêu của điều trị viêm loét dạ dày là chữa lành vết loét từ đó giúp loại trừ triệu chứng tái phát và tránh các biến chứng. Sau khi điều trị, thường bệnh nhân sẽ thấy tình trạng được cải thiện trong vòng 2 tuần. Việc tái phát có thể diễn ra nếu những nguy cơ gây bệnh dai dẳng.

Các giải pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây loét.

Bác sĩ có thể kê toa cho bạn những loại thuốc dùng để giảm axit trong dạ dày như antacid, thuốc đối kháng thụ thể histamin H2 như ranitidine, famotidine hoặc các thuốc ức chế bơm proton như omeprazole. Sucralfate là một loại thuốc khác có thể hình thành lớp màng bảo vệ ở vết loét giúp nó lành lại. Những thuốc kháng sinh, thuốc ức chế bơm proton hoặc bismuth có thể dùng trong điều trị nhiễm khuẩn H. pylori.

Nếu nguyên nhân gây ra loét dạ dày tá tràng là do sử dụng thuốc chống viêm không chứa steroid [NSAIDs], bác sĩ có thể khuyên bạn:

• Ngưng sử dụng chúng
• Giảm liều lượng
• Phối hợp với thuốc bảo vệ dạ dày như ức chế bơm proton hoăc thuốc kháng thụ thể histamin
• Đổi sang sử dụng các loại thuốc khác không gây loét dạ dày tá tràng.

Nếu thuốc không có tác dụng hoặc những biến chứng nghiêm trọng xảy ra, bạn có thể cần phải phẫu thuật. Tuy nhiên, hiện nay phẫu thuật không được áp dụng nhiều.

Thay đổi lối sống

Bạn có thể kiểm soát tình trạng bệnh của mình nếu lưu ý vài điều sau:

• Tránh những thứ làm tăng nguy cơ loét dạ dày tá tràng như aspirin, NSAIDs, hút thuốc, uống rượu
• Gọi cho bác sĩ nếu bạn nôn ra máu hoặc dịch nhầy màu cà phê
• Gặp bác sĩ nếu bạn đi ngoài phân có máu hoặc màu đen
• Gọi bác sĩ nếu bạn yếu trong người hay xanh xao
• Nếu việc điều trị không giúp cải thiện cơn đau, hãy nói cho bác sĩ biết
• Ngoài ra, hãy thiết lập một chế độ dinh dưỡng tốt cho sức khỏe với nhiều rau quả và ngũ cốc, đồng thời chú ý kiểm soát stress để tránh làm các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày tá tràng tốt nhất.

Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Ngày nay viêm loét dạ dày - tá tràng không còn là một bệnh lý xa lạ gì đối với tất cả chúng ta. Bệnh có cơ hội được chữa khỏi nếu được chẩn đoán và điều trị tích cực ở giai đoạn đầu, nhưng nếu để bệnh kéo dài không có phương án giải quyết dứt điểm thì sẽ dễ chuyển sang thể mạn tính, gây nhiều khó khăn trong công tác điều trị và bệnh nhân có nguy cơ gặp nhiều biến chứng nguy hiểm về sau.

1. Các yếu tố nguy cơ dẫn tới bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng

Bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng xảy ra khi trong niêm mạc của dạ dày hoặc tá tràng xuất hiện các vết loét và tổn thương do bị bào mòn. Trong các trường hợp viêm loét dạ dày - tá tràng thì có đến 95% là các vết loét nằm ở tá tràng, 60% ở dạ dày và 25% là các vết loét nằm ở bờ cong nhỏ dạ dày.

Vậy đâu là tác nhân gây nên căn bệnh này?

• Bệnh nhân nghiện hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia, đồ uống có cồn: rất nhiều báo cáo đã chỉ ra rằng có đến hơn 200 loại chất gây hại tồn tại trong khói thuốc lá, đặc biệt là nicotine. Loại chất này kích thích cơ thể sản sinh ra nhiều cortisol - đây là thủ phạm làm tăng khả năng mắc viêm loét dạ dày - tá tràng;

Thuốc lá, rượu bia là kẻ thù của dạ dày - tá tràng

• Do thói quen ăn uống và sinh hoạt thiếu lành mạnh: những người hay ăn khuya, thức khuya, bỏ qua bữa sáng, ăn sai giờ, ít vận động,... dẫn tới việc các cơ quan trong cơ thể bao gồm cả dạ dày và tá tràng phải lao động nhiều hơn, dần dần gây nên bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng;

• Bị căng thẳng thần kinh trong thời gian dài: stress lâu ngày sẽ gây đảo lộn hoạt động bài tiết axit trong dịch vị dạ dày khiến cho cơ quan này dễ gặp tình trạng tổn thương và viêm loét;

• Tác dụng phụ của các loại thuốc kháng viêm, giảm đau: nếu sử dụng lâu dài các loại thuốc này sẽ có hiện tượng ức chế quá trình tổng hợp prostaglandin trong cơ thể. Đây vốn là loại chất giúp bảo vệ dạ dày nhưng khi nồng độ prostaglandin sụt giảm thì nguy cơ viêm loét dạ dày - tá tràng sẽ càng cao;

• Nhiễm vi khuẩn HP [Helicobacter pylori]: vi khuẩn này có thể dễ dàng lây nhiễm từ người này sang người kia qua việc ăn uống chung, ăn hàng quán vỉa hè,... Vi khuẩn HP thường cộng sinh trong dạ dày con người và ít gây ra tác động đến dạ dày, nhưng đôi khi chúng cũng gây ra tình trạng viêm dạ dày, nếu có loét dạ dày kèm theo thì chúng sẽ thúc đẩy quá trình hình thành ung thư dạ dày.

2. Cách nhận biết khi bị viêm loét dạ dày - tá tràng

Chúng ta cần nắm rõ một số những dấu hiệu cảnh báo tình trạng viêm loét dạ dày - tá tràng đang gõ cửa để có những biện pháp xử trí phù hợp. Các triệu chứng bao gồm:

• Đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn hoặc nôn mửa: là do sự hiện diện của các tổn thương ở bên trong dạ dày, hệ quả là hoạt động tiêu hoá bị chậm lại nên bệnh nhân luôn có cảm giác chướng bụng, đầy hơi. Thức ăn tồn đọng, lên men dễ dẫn tới buồn nôn hoặc thậm chí là nôn mửa;

• Bị đau ở vùng bụng phía trên rốn: cơn đau thường “tập kích” vào lúc sau ăn từ 2 - 3 tiếng, có khi là đau vào buổi đêm gần sáng, lan ra sau phía lưng. Đặc điểm của cơn đau: đau tức hoặc đau quặn bụng theo từng cơn, có thể là đau âm ỉ;

• Mất ngủ, ngủ không ngon: cũng vì các triệu chứng khó chịu như đầy bụng, khó tiêu, bụng đói về sáng nên bệnh nhân thường bị mất giấc ngủ, ngủ không ngon;

Viêm loét dạ dày - tá tràng thường khiến cho bệnh nhân trằn trọc, mất ngủ

• Rối loạn tiêu hóa, táo bón: sự đình trệ của thức ăn do viêm loét khiến quá trình tiêu hoá bị rối loạn, bệnh nhân dễ bị sút cân, suy nhược cơ thể, táo bón;

• Ợ nóng, ợ hơi, ợ chua, nóng rát vùng thượng vị: đây là một biểu hiện điển hình ở những người bị viêm loét dạ dày - tá tràng, đặc biệt hay xảy ra ở trong thời kỳ đầu của bệnh.

3. Viêm loét dạ dày - tá tràng gây nên những biến chứng gì?

Nếu không điều trị dứt điểm ngay từ khi mới phát hiện thì viêm loét dạ dày - tá tràng có nguy cơ cao trở thành một bệnh lý mạn tính và để lại các biến chứng nghiêm trọng, cụ thể như sau:

• Xuất huyết tiêu hoá trên: các vết loét ở tá tràng và dạ dày có thể dẫn tới xuất huyết trong, lâu ngày khiến bệnh nhân bị mất nhiều máu và thậm chí đe dọa tới tính mạnh. Các dấu hiệu của biến chứng này bao gồm: choáng váng đầu óc, chóng mặt, phân có màu đen, nôn ra máu;

• Thủng dạ dày - tá tràng: vết loét ăn sâu vào niêm mạc dạ dày tạo nên các vết thủng, thức ăn chui qua những lỗ thủng này còn gây viêm nhiễm cho cơ quan khác. Cảnh báo rõ ràng nhất khi xuất hiện biến chứng này là cơn đau bụng dữ dội xảy ra đột ngột;

• Hẹp môn vị: tình trạng này là do mô viêm xơ tiến triển trên nền ổ viêm loét tại môn vị - tá tràng, khiến lòng ruột ngay dưới dạ dày bị hẹp lại, thức ăn di chuyển qua đây rất khó khăn. Người bệnh bị hẹp môn vị thường có cảm giác óc ách thức ăn cũ ở bụng, nôn mửa, tụt cân nhanh chóng.

4. Điều trị viêm loét dạ dày - tá tràng bằng phương pháp nào?

Khi phát hiện ra mình đang mắc các dấu hiệu cảnh báo bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng, hãy đến ngay các cơ sở y tế, phòng khám hay bệnh viện để được chẩn đoán chính xác bệnh. Khi bệnh ở giai đoạn sớm thì có thể sẽ được bác sĩ chỉ định dùng thuốc để kiểm soát các triệu chứng. Ngoài ra bệnh nhân cũng cần tự ý thức về bệnh lý này mà thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt sao cho hợp lý và khoa học để bệnh không có cơ hội tái phát.

Trường hợp những người đang phải sử dụng thuốc kháng viêm không steroid [NSAID], hoặc đang trong phác đồ tiêu diệt vi khuẩn HP thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ để ngưng áp dụng. Phác đồ hay được sử dụng hiện nay là phác đồ 4 thuốc có Levofloxacin hoặc Bismuth do sự kháng thuốc rộng rãi của vi khuẩn.

Nếu bệnh đã phát triển thành các biến chứng, bệnh nhân có thể cần phải thực hiện phẫu thuật cấp cứu để phòng ngừa tai biến và tăng cơ hội sống sót, bảo tồn hoạt động của dạ dày - tá tràng sau phẫu thuật.

5. Lời khuyên để tránh bị bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng

Bạn có thể lưu ý tới những cách sau đây để giúp làm giảm triệu chứng và ngăn ngừa nguy cơ mắc viêm loét dạ dày - tá tràng:

• Hạn chế tối đa việc sử dụng chất kích thích, rượu bia, các loại đồ uống có cồn;

• Cân nhắc trong việc sử dụng các thuốc aspirin, Ibuprofen, naproxen [NSAID];

• Ăn thực phẩm đã được rửa sạch và nấu chín. Nên lựa chọn thực phẩm tươi, chế biến ít dầu mỡ, ăn nhiều rau củ quả nhiều chất xơ và vitamin hỗ trợ quá trình tiêu hoá;

• Vệ sinh tay bằng xà phòng và nước sạch sẽ trước khi ăn để tránh nhiễm trùng, nhiễm khuẩn đường ruột;

• Từ bỏ thuốc lá, tránh xa khói thuốc từ người khác;

• Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên mỗi ngày để tăng cường sức đề kháng giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh, hệ tuần hoàn nhờ đó cũng được lưu thông;

• Khám sức khỏe định kỳ để chẩn đoán và điều trị sớm các bệnh lý mình có nguy cơ mắc phải.

Một lối sống lành mạnh sẽ góp phần bảo vệ sức khỏe của mỗi người

Mỗi người nên bỏ túi cho mình những địa chỉ khám chữa bệnh phù hợp và thuận tiện nhất. BVĐK MEDLATEC với đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp, chi phí khám bệnh phải chăng và trang thiết bị y tế hiện đại tại các chi nhánh phân bố rộng khắp tại các tỉnh thành trên cả nước là một địa chỉ uy tín bạn nên tin tưởng. Hãy liên hệ ngay tới tổng đài 1900565656 để được biết thêm chi tiết về các dịch vụ khám bệnh và xét nghiệm ở MEDLATEC bạn nhé!